14 Mayıs 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

Klişe Kenan Charile Chaplin ile şehir ışıklarında gördüğümüz Virgina€Cher- | rl, Fox flim şirketine geçmiştir. Onu resimde, odasında ve Chaplinin resmi karşısında görliyoruz.Bu yerinde birşükrandır Sinema nedir? 4 Artık gündelik hayatımıza girmiş! zer! Filmciler ellerinde birer bavul ge olan sinemanın bizde ilk defa nerede! lirler, takımlarını çıkarır, oynatır, gi. ve ne zaman oynandığını hiç merak et- derlerdi. tiniz mi? Esasen bütün dünyada, ilk stüdyo, Sinema, Türkiyeye, İlk defa olarak Avrüpada 1896 senesinde kurulmuştu. Sultan Hamit devrinde geldi. Bundan| (İstanbulda ilk sinema tam otuz iki sene evvel, Yani 19 uncu) senesinde şimdiki Fransız Asrın sonunda, salonu 190 tiyatrosu mun olduğu yerde imdiki ması hafiyeler tarafından verilen jur-| sin nallarla yasak edilmişti. Jettiler. Bu cahil çanak yalayıcılar, bilme-| dikleri ve anlamadıkları bir icat karşı| sizca idi, halk bunları anlama sında ayak direyip korkmuşlardı. tör, tel Fakat Sultan Hamit bu yeniliği mellâl gibi bağırarak yazı çıktıkça izahat rak etti, getirtti, gördü, hoşuna gitti) verirdi. ve sarayına bir perde kurdurdu, film-| ler getirtti, oynattı, İdan gelmiş olmasın? Bu tarihten iki sene sonra, bir ak- Filmler de küçük küçük şeylerdi. civarında | En kabadayısı 300 metre idi. yapılmıştı, Asri sinemanın yerinde sonra Gariptir, o zaman, sinema oynatıl Anfi alelekser bir ermeni olan ope Sakın ilk sesli sinema fikri gam, şimdiki Galatasaray ki büyük kilisenin yerinde bulunan Konkordiya gazinosuna girenler, hay.| retle durdular. Her zaman gürülütlü olan bu yer ihtiyaç olmuştur. Fakat sinema sadece| de çıt yoktu. Oturanlar kulaklarına bi bir ihtiyaç değildir. rer alet takmışlar, susuyorlardı. Et 0. geçen asır edebiyatlarının, bir fma dizildikleri masanın üstünde mah | *#sülâmelidir. Trati bir makine vardı. | o Daha açık söyliyelim, geçen asırlar Bir ecnebi, makineyi kurdu, mah-|Ja, hatta dah rut dönmiye başladı. Kulakları aletli|lbsen, Dostoyevski, Balzak, Edrar Poe| adamların yüzünde hayret eserleri yö gibi muhartirlerin tesiri altında bir hal ründü, leti ruhiye içinde idik. Bu Çünkü bu makine Türkiyeye gelen damlar da kendilerinden evvel gelm ilk gramofon idi. olan Şekspir, Göte'lerin tesirile in ... Bu kısa tarihçeden sonra, İdiyebilirim ki sinema, hepi bu gün iz için & dir) a düne kadar, hepimiz Aynı akşam, aynı ecnebi, aynı ma| ruhunun en derin taraflarını araştır.| Banın üstüne başka bir makine koymuş| mışlar, karıştırmışlar, insiyaklarımızı tu. Bir fener yaktı, salonun bütün ışık adeta rahatsız ederek bize kendimizin ları söndürüldü ve evvelce hazırlanmış! ne fena adamlar olduğumuzu göster. beyaz bir perdede Karagöz gibi şekiller! göründü, oynamıya başladılar. Her ta raftan sesler yükseliyordu: —Al. — Olur şey değil? Bu da ilk sinema idi. . . mişlerdi. Vakın, bu, büyük bir seydi Yalnız, netice olarak bize ne kazandır fdı? Biraz düşünürsek azap ve kendimizden nefreti. Öyle bir zaman olmuştu ki Avrupa da, kendini filân romanın filân müte- verrim kahramanına benzetmesi muda olmuş, öksürürken mahsus dişini kana tıp kan tükürenler, Manon Lesko vari aşklar, en küçük hadiseleri dram hali kendi O senenin ramazan aymda Şehza- de başında bir çadır kurulmuş, sinema oynatılıyordü. Fakat filmler kısa kısa Dürçalardı. Şimdiki &ibi teşkilât ne ge ması açıldı. Ötekiler sırasile takip) O zamanlar, filmlerin yazıları fran| « için! bus! büyük a-) cesi İki arkadaş tekrar barışımca Eli- İnorla Dalberg de saadete kavuşuyor-| Haftann- fitmleri lar. Hay Haydelberg T ang Şarkıcısı eya — Melek'e — Ee ei Artistik sineması açılırken ilk defa Joynanan Anna May Vorg'un Hay Tang) ilmini, bu hafta Opera sineması ikin İci defa olarak gösteriyor. Nevyorkta alman klübünde milye nerin biri olan Con Miller hemen erte- si günü ana vatana hareketle Hayde berg'e ikmali tahsil edecek olan kızı) | Bu film çok kuvvetli Dalberg ve Valter Borneman ile tanı-|Onu görmiyenlere tavsiye etmekle iyi İbir iş yapmış oluruz. O Filmin havas bir eserdir.) şıyor. Her iki delikanlı genç kıza ayri) de Dalberg daha açık göz davranarak k jfaciadır. Anna May Vorg'un, Fransızca ar güzel ve içlidir Vak'a Rusyada bu İkilRus zabiti arasında geçmektedir. genç nihayet biribirlerini severek artık|neral, zabitin dansözle olan münase birbirlerinden ayrılamaz bir raddeye Vetİne nihayet vermek istiyor, onu da sa jvet ediyor. derecede meftun iseler bunlardan yabancı garip nebat şive le za almanca dersi vermeği teklif ediyor.İjar örüşüşü, Kabulü müteakip derslerinde ekseri- bir dansözle bir ya sevmek filini tasrif eden Je- Bu sırada dansözün babası genç Je nerali yaralıyor, diliyor. Dansöz babasını çok sevmek-| dikkatini celbettişinden bir içtima ©) tedir. Onu kurtarmak için kendisini| nasında genç Amerikalı kızı ima ede-| Tenerala teslime mecbur oluyor. Ve rek Dalberge takılınca şahane bir folsonra da intihar ederek sevdiği zabitin kat yiyor ve dolayısile aralarında bir) kollarımda can veriyor. düello gayri kabili içtinap bir hale ge- liyor. | Bornemanın amcast vasıtasile düel Dalbergin ekseriya talebe içtimala ve idama mahküm © nda bulunmayışı Bornemanım nazarı| Kutup Seyahatı — Elhamra'da — Elhamra sineması, daha mesini haber alan Elinor bu düelloya ipekçi Kardeşler, filmlerin O birçok nevileri arasında, “documemtair,, fi- limler de vermekten (o çekinmiyorlar. Geçen sene de iki alman © tarafından her bir tehlikeye göğüs gerilerek alın-| mış olan Çang isimli filmi oynamışlardı Bundan maada, Foks dünya havadis. İerini göstermek inhiğârı da “onlarda| dır, ki, muvaffakıyetli bir. sinemacı- lığın adeta edebiyat tarafını yapıyor- lar. loyu ve talebe arasındaki şeref mes'e- lelerine ait düellolarm netayici vahi-| doğrusu “lüzeredir. m Vaeyete Muzikholdan sinemaya Bundan birkaç sene ev mi hatırlıyanlar, oranın sevimli Berte'yi de hatırlarlar. tanınmış Bu me dürü M. , İstanbula birçok sız artistleri getirmişti. İDorya ile Florel vardı Florel, bugün, Fransada, ıldızı olarak (Lanse) edil iste, (Cin& Monde), 00” hakkında şu satırları yazıyor? “Florel beş yaşında iken Pa mişti. Pederi iflâs etmiş ve all geli perişan olmuştu. O zaman validesi tiyatroda çalışmağa başlamıştı. iri” sera küçük kızını da tiyatroya gölü dü, Artistler ona sevimli bir kedi ” rusu gibi bakarlardı. Tiyatronun sihirli havası içinde ye yandi yeni bi sinem rise yümiye başlıyan küçük kızda yavaş muhitinin tesirleri de görülü du, - 1911 de (Cigale) (| tiya atrosii müdürüne, bir revü için ç KÜÇÜK çocuk lâzım olmuştu. Florel bü istedi, vermediler, ısrar etti, MİD kabul ettiler. Küçük Florel b retle bir akşam sahneye çıkmış gr” Ertesi gün mektebe giderken 8“ çini ki muvaffakıyetinin neş'esi ile Y€ duramıyordu. * Şimdi Florel şarkılar söylü”” dir çocuk numaralarında son dere€€ fak oluyordu. yi Harp çıktı, Florel o büyüdü # genç kız oldu. Bir akşam bir ki? ei mebilinde içi evrak dolu bir çan ve muştu. Evraktan çantanın harbi? di zaretinde birisine âit olduğunu 8” yi çi tr, ertesi gün nezarete gitti, * bulamadı. Halbuki mesele Bu yüzden bir Jeneral ile bir mü divanı harbe verilmişlerdi. Bu dahise Florelin ismi yi et Bu cümleden olarak, orada Amiral Bird'in kutup seyahatini gördük. Çok öğreten, çok heyecan veren bir eser Haydelberg şarkıcısından... Yeryer de komik ve dramatik.Fotoğ « mâni olmağa ahtediyor ve Dalbergü odasına gidiyor. Bir müddet sonra dü-| ello saati huldl ettiğinden ve Dalber- gi alhağa gelen arkadaşları her nel kadar delikanlının kapısını çalıyorlar- sa da cevap alamıyorlar ve bunun se İbebi ise genç kızın idasında bu saatte bulunması hasebile tevlit edeceği dedi- kodunun kızın namusunu lekeliyebile- ceği korkusudur. Fakat Dalbergin sev- l gilisinin namusunu kurtarmak husu- sundaki bu ihtimamı büsbütün kendi 2 O Amiral Bird ve arkadaşları leyhine dönüyor ve fnlebe muhitinde fi güzel. Bir hususiyeti de filmin ba) şeref mesailine ait bir düellodan kaç-İzı yerlerinin izahatı türkçe sözlüdür. mış ve dolayısile şerefsiz bir adam te-Yalnız bu sözleri anlamak için, insa- almışken birinin bütün kuvvetlerini samiasında tek- nİsif etmesi icap ediyor. Sonra, tuhaf sözler de var. (Meselâ, adamlar film de koşarlarken; — Koşunuz! İ Diye bir ses Işitiyoruz. Acaba bu Düello vukua geliyor fakat Bornel emir üzerine mi koşuluyor, Yoksa, ye man yaralanıyor ve ancak bunun neti-İni bir edebiyat tarzı mı tecrübe (edili- | mn —>> ne getirenler çoğalmıştı. lâkki edilmesine ramak ki hüsnü tesadüf eseri olarak genç kızı İpederi Haydelberge geliyor ve mes'ele İyi öğrenince bu mes'elenin halini üze rine alıyo yor. Evelce — çok evel — ermeni sinema İşte nasıl caz Vağner ve Debüssile| cılar filmleri oynatırlarken megafon. fonla izahat verirdi ve ekseriyetle: — Nat Pinkerton — avtomobil ile hırsızları kovalooo00or! diye esasen herkesin gördüğü parçaları anlatmıya kalkışırdı. Bu küçük nokta bertaraf, lerin görülmesi elzemdir. rin, spor geçen asırların hareketsizli- nin birer aksülâmelleri oldularsa, si- İnema da bu edebiyatın mümessili olan Bilhassa, Amerikallarm buldukları (happy and) İtiyatronun aksülâmeli oldu. bu film usulü, dünyadaki halk tabakalarına daima fenanm ceza- İ — Bugün sinema, bütün Ren Kızları sini çekeceğini, aşkın her zaman İyilik le beraber muazzep olacağını gösterm — Artistikle — tedir. Bol hava, bol ziya, gençlik, neze, Geçenlerde ilk defa olarak Operada gösterilen Ren kızları, bu sefer de Ar tistikte gösteriliyor. Bu film, bizce, Ren kızlarının o aleyhinedir. Çünkü, Ren kızları rolünü oynıyan dört kız,! İgüzel olmaktan uzaktırlar. Her halde kuvvet ve hareket, hotbinlik bugünün! adamına, lüzumlu bir ilâçtır. bilhassa umumi harple ma nen ve maddeten titizlenmiş insana cn büyük bir reklâma vesile oldu» Ondan sonra Florel Cemubi, -# rikada, senelerce devam eden if yad neye çıktı. Pariste eski gif kendilerine birer yol bulmuşls” ge yürümüşlerdi. Halbuki kendi vi gi bi Amerikada bazan çok par rak, hazan da parasız kalarak hem hayatı geçiriyordu. ate Parise döndü. Harp bifmi? eli di Muzik Hollerde sam ya ve a Berline git Florel ba suretle siner” miş oldu. Vakıa şimdi küçük çi den ve küçük şarkılardan kat herkes Florele, dahâ yarınki yıldız mai hem ya M-G-M, şirketi, 5 eki mında, dalma m ira ler kullanır. ig M.'in Aya rü M. El gine . M. gri) Türkiye yi kine “e “Revuc berdi Hor” uf F 4 ol0 Langas Tik mefhumu bizim Fakat Kamilla bulan Almanlar, Bunu, bize sinema veriyor, fa. delikanlı rolünü yapan çocuk onlardan| bin kat güzel. Belki de Alman güzel| "ali ne ise. Bu cihet İNE tarafı, musikisi