14 Mart 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4— VAKIT 14 MART Demokrasi ve bir dereceli intihap Muhalif gazeteler diyor ki: İ “Halk fırkası mademki odemokrasi| fırkasıdır. Niçin iki dereceli intihabı kabul ediyor du bir dereceli intibaba yanaşmak istemiyor. Çünkü bir derece li intihapla hükümet kaybedecektir. Ra söz düpedüz demagojidir. De- nekrasiyi yalnız sayı meselesi adde lenler için mes'ele yoktur. Fakat her| «yden uzak yalnız sayıdan bahseden ir demokrasi yerinde saymaya değil ıtmıya mahküm bir ucubedir. “Demokrasi, kelimesinin görünüşün ien, kelimenin lügat manasından me- del umarak, demokrasiyi bir sayı me selesi diye ortaya atanlar eğer cahil değillerse demokrasiyi el çabukluğu, marifet göstererek bir garip kuşa ben zetmek istiyenlerdir. Muasır demokrasiler adede olduğu kadar kültüre ve bilgiye dayanır. Dere beylik ve sultanlık devrinde insanlar devletlerin, cemiyetlerin değil, kendile rinin, dünyadaki olup bitenlerin köndi| lerinden gayri kuvvetlerle idare edil diğini zannederler, cemiyeti idare, dev leti idare, kâinatı izah için insandan; medet ummazlardı. İnsanın kıymeti) ancak meçhul, esrarengiz kuvvetle, vasıta olmuş gibi, onlardan ilham al. mak suretile tecelli ederdi. Onun için onların bilgiye ihtiyaçları yoktu. Hal buki demokrasilerin esası insanın ken di kendini idare etmesi cemiyete dev lete insan zekâsimin ve iradesinin htk- medebilmesi imkânıdır. İ Demokrasiler: doğuşundan itibaren adedin değil, zekânm bilginin inkişa- fmdan kevvet almaktadır. Sadece kuru rakamlardan. bahset mek demokrasiyi anlamak demek de- ğildir. Hele günümüzde, muasır bir medeni yet ve teknik bütün vasıtalarile devlet ve cemiyet hayatını tanzim (ederken devlet idaresini sadece adedin sihrile| yürütmek imkânını ancak dünyadaki si yasi Con Ahmetler keşfedebilir. Bugünkü demokrasiler de böyledir. Fransada okuyup yazma bilmiyenle rin adedi; yüzde beş, Amerikada yüzde (6) Almanyada İngilterede, Darimar- kada yüzde değil binde ikidir. Türki- yede okuyup yazma bilenlerin top ye künu (1,100,090) dir. Yani yüzde W o- kumak yazmak bilmezler, Bu vaziyet içinde Türkiyede demok rasiyi yalnız bir adet mes'elesi telâkki etmek demokrasiyi bir nevi o tavcılık mevzuu yapmak demektir. Biz, adedin ehemmiyetini biliriz. Fakat adedin can lı, kuvvetli ve kültürlü olması esaslı şarttır. Onun içindir ki, muasır demokrasi- ler yalnız adetlerin değil adetleşmiş fikrin, kültürün ifadesidirler. Dünkü devlet kiliseye mabede dayanırdı. Mu asır devlet fikre ilme ihtisasa dayanır. Türkiye demokrasisini fikirleşmiş adet ler haline koymak Türk demokrasisi. nin şiarıdır. Biz halka demagoji şarla tanlığı, demokrasi tavcılığı ile gitmiyo. Tuz, Rakamların bu hakikatini gördükten sonra eğer böyle bir ses işitirseniz der hal göğsünüzü sıkı, sıkı kavuşturunuz.. Halkın cebini ve kesesini muhafaza hepimizin borcudur. Sartni Etem Rus hududunda veba tehlikesi var Hükümet katı tedbirler aldı Rusyanın Karabağ O mıntaka- sında zuhur ederek hududumu- zun yakınındaki Colf ve Nahcu- van havalisine kadar sirayet e- den veba hastalığının memleke- timize girmesine meydan verme- mek için hükümetçe (müstacel bazı tedbirler alınmıştır. Bu tedbirlerin en mübimmi 0©- larak Artvin ve Rize vilâyetle- rine ait kısımlar hariç olmak | Rusyaya karşı bir takım tedbirler itti- İbirin ani bir surette ittihaz gemiler gittikçe çoğalmı; (ların ihraç ettikleri 1931 | iktisadi Hayat Ruslar Dampingı hangi sa tatbik ediyorlar ? Rusyanın piyasaya ucuz mallar sür mesi »setine Dumping namı veril mişii, Rusyanın bu malları bu şekilde) ortaya atması, birçok memleketleri mütezarrır etmiş olduğundan bunlar arda hazına mecbur kalmışlardı. Şimdiye ka dar Fransa, Belçika, Kanada ve Ame- rika bu tedbirlere müracaat eden dey- letlerdi, Bunlara iltihak eden son devlet Al manyadır. Berlinden verilen malümata göre Rusya, alman piyasalarına Rus hububatını sürmek istemiş, Almanya hükümeti bunu anlıyarak gümrük tari- fesinde büyük bir zam yapmış ve buna mâni olmuştur. Alman piyasalarına sürülecek bu hu bubatın bir kısmı Amsterdamda, bir kısmı Roterdamda depo edilmiş idi. 164,000 tona varan bu hububat Alman vaya girmiş olsaydı Almanyanın hubu- bat piyasasını alt üst etmeğe kâfi ge lecekti, Fakat bu hububata karşı güm-| rik. resminin yükseltilmesi ve bu ted- edilmesi vaziyeti kurtarmıştır. Diğer taraftan Yugoslavya sanayi İbirliği de Sovyetlerin Dumping siyase tine karşı tedbir almak için hükümetin nazarı dikkatini celbe karar vermiştir Yügoslavyada vaziyetin son derece va- him bir mahiyet almasına mebni hükü- metin Rusyadan gelen bütün ithalâtı meneden talimat neşretmesi beklenil. mektedir, Yugoslavvada Sovyetlerin Dumpingi heticesi olarak birçok ticare taneler faaliyetlerini tatil etmiş bulu| nuyor. Dumping siyasetinden muztarip ©- lan diğer sahalar Macaristan, Roman| ve Bulgaristandır. Bilhassa buradı. an çiftçiler, son derece fena bir vaziyete duçar olmuşlardır. Son aylar zarfında Rusyadan Tuna tarikile gönderilen ve buğday taşıyan Yugoslar.| ya bu buğdaylardan alınan gümrük resmiin iki misline iblâğ ettiği o halde! bü tedbir faide vermemiş ve nihayet Yugoslavya hükümeti, Rus mallarma| arşı hududunu seddetmeyi düşünmüş | intihap faaliyeti tür, Eskiden, Avusturyanın istihlâk etti. gi buğdaylar ekseriyetle Macaristan dan giderdi. Halbuki Ruslar, buğdayına nispetle yüzde on derecede ucuz buğday verdiklerinden Avustur- yahlar Rus buğdayını tercih etmiş bu Tunuyorlar. Bundan başka Avusturya, Yugos lavya, Romanya ve Çekoslovakya için kereste ticareti en hayati omesailden biridir. Rusyanm kereste Dumpingi bunların kereste ticaretini felce uğrat mış gibidir. Eskiden Romanya Mısira her sene 25,000 hamule kereste gönderirgi. 1930 da bu miktar, nısfından fazla inmiş bulunuyor. Tahkikat neticesinde Mısı- ra, Rus kerestelerinin gönderildiği ve bunların Romanya kerestesi yerini al- dığı anlaşılmıştır. İtalya da hali hazirda kereste ihti. yacinı Rusyadan temin ettiği için Re manya Çekoslovakya ve Yugoslavya bu piyasayı kaybetmiş bulunuyorlar. Bon zamanlarda Rusyanın konserve edilmiş mevaddı gıdaiye üzerinde da Dumping yapmakta olduğu nazarı dik kati celbetmiştir. Rusyada imal olu nan balık, sebze hububat ve meyva konserveleri her piyasada görülmekte ve'bunlar Amerika ve Avrupa mahsü- lâtının rekabetine meydan bırakmıya cak derecede ucuz satılmaktadır. Rus- kutu balıkları, Fransız, Italyan, Portekiz mallarından çok ucuzdur. Almanya ve Norveçin bu na mümasil malları da çok geri kalı- yor. Bilhassa Rusların ihraç ettikleri kutu meyvaları, Kaliforniyanın meyva larımdan çök ucuzdur. madde, Rus maden sularıdır. Fakat Macar| Dumping siyasetine giren diğer bir| bunlar henüz büyük bir muvaffakiyet kazanmış değildir. üzere bütün Rusya hududumuzun münakalâta seddi muvafık gö- rülmüştür. Rusya ile bundan e yapı- cak münakalâtın Beyazıt vilâ- “eti mıntakasındeki b köprü- sönden Türkiyeye dahil olan yol ear sesanret varaına ser se #0 ser venar emer ae ile ve Kars mıntakasında tren hattımın ilk istasyonu olan | Kızılcadan yalnız tren yolu ile yapılması ve Rusyadan girecek bütün yolcuların veba aşısına ve 5 gün müşahedeye tâbi tu- | tulması takarrör etmiştir. yaaa ars | l (Üst tarafı birinci sayıfada) toplanarak bütün mahalle ve kazalardan gelen defterlerin tet- kikine devam etmişler ve tetkik- jerini hemen hemen bitirmişlerdir. işe, teftiş heyetinin şehir meclisi azelarından bir kısmı da yardım etmiştir. Vali Muhittin B.'de dün belediye ve vilâyete gelerek çalışmış, mesaiyi teftiş etmiştir: DEFTERLER YARIN ASILACAK Cetvellerin teksiri bu gün bi- tirildiği takdirde yarın sabah bütün kaza ve mabalelerde ayni saatte asılacak, 15 gün asılı du- racaktır. Okuma, yazma bilmi- yen ahaliyi haberdar etmek için de geceleri mahallelerde davul- lar çıkarılacaktır: Teksir işi ik- mal edilemezse talik pazartesiye kalacaktır. DAHİLİYENİN TAMIMI Dahiliye vekâleti intihap maz- batalarının süratle için dün vilâyete şu tamimi gönder- miştir : intihap neticesinde meb'usluk- ları tahakkuk eden zevat namı- na tanzim edilecek intihap nü- münesine (ogayrimuvafık olarak tanzim ve irsal edilddiği taktir de noksanlarının ikmali için mus ameleye ve zaman sarfına kat- iyen vakit müsajt olmadığından intihabı meb'usan kanunu 25 ve 55 inci maddesinde bahsolunan bu mazbataların T, B, M, Meclisi nizamnamei. dahilisine göre ka- bul edilen şekilde tabettirilen nöshalardan vilâyetinize gönde- rilmiştir. Mazbatalar her web'us için heyeti teftişiyece ikişer nüs- ba olmak özere doldurulacak ve zirleri mezkür heyetçe imzalan- dıktan sonra idare heyetince acilen tastik ve vekâlete gönde- rilecektir. Meselâ beş meb'us çıkacak bir vilâyette bu itibarla her meb'us için ikişerden on ve bir de umumunu havi olmak üze- re bir adet ki ceanm İl mazba- ta tanzim ve cümlesi vekâlete gönderilecektir. Haftanın muay- yen gününde postası bulunmıyan vilâyetler bu mazbataları en ya- kın posta merkezine en seri vasıta ile göndereceklerdir. BÜTÜN TAHMINLER YANLIŞTIR Ankaradan gelen göre yeni meb'us hakkında (yapılan (tahminler tamamile (yanlıştır, (o Bilhas- sa İstambul (gazetecilerinden bazılarının müracaatı da tekzip edilmekte ve fırkdömühafili bu neşriyatı muhalif matbuatın kastı telakki etmektedir. Fırka nam- zetlerinin beyeti umumiyesi an- cak umumi intihaptan bir gün evel, Gazi Hz. nin beyannamele- rile ayni günde neşredilecektir. Fırka kâtibi umumiliği şimdilik yapılan müracaatları tasnif ve tetkik etmektedir. müracaatların tamaman arkası alındıktan son- ra bütün müracaatçıların foto- grafları, tercümei halleri ve hak- larındaki fırka notları umumi ri- yasete takdim edilecek, Gazi Hz, de namzetleri seçeceklerdir. Nafiada: Yeni fen mektepleri açılacak Haber aldığımıza göre Nafia vekâleti irsali haberlere namzetleri gemi inşaatı, kimya, İ tayyare inşaatı mühendisleri ye- tiştirecek müesseseler açılmasını esas itibarile kararlaşlırmıştır. Bu mekteplerin bir kısmı istan- bulda diğerleri Ankarada açıla- caktır. Bü tasavvur bütçenin kudreti nispetinde ve tedrici su- | rette tatbik edilecektir. i Bize Vakıt okuyucularının — dert ortağıdır | yazimz| iş arayan mürettip Ben 1326 doğumluyum. ilk tahsil gördüm. 9 sene bura vi- lâyet . matbaasında mürettiplik eltim. Şimdi alti aydanberi işsi- zim. istanbulda veyahut başka bir vilâyette herhangi matbaanın karhını doyuracak kadar bir pa- ra ile * çalışacak bir mürettibe ibtiyacı varsa, adresimi bildiri- yorum. Beni çağırmak suretile elinde san'atı olan bir vatandaşı işsizlikten kurtarsınilar. Denizlide malâl gazi tütün bavli biraderi mürettip H. Avni Kaplumbağa sür'atıle telgraf Bir kariimiz yazıyor : 20 Şubatta Antalya Kaş ka- zası müddeiumumisi olan baca- nağım bana bir bayram tebriki telgrafı çekiyor. Ben Kadıköyün- i de Gazi Osmanpaşa sokağında oturmaktayım (o Telgrafı ancak dokuz gün sonra yani 29 Şubat- | ta alıyorum. Telgrafın üzerinde Sinanpazar sokağı yazılı Kadı- köyünde böyle bir sokak ismi olmadığı için müvezzi dolaşmış, böyle bir adres bulamıyınca tel- grafı iade etmiş, Antalya tel- grafanesi ile muhabere cereyan etmiş, adres düzeltilmiş, nihayet ben telgrafı alabilmişim.Ne sür at değil mi? Gazetelerin telg- rafla kaplumbağayı yarıştırma- larında hakları varmiş. Bu sefer de kaplumbağa mektubu değil, telgrafı geçti! H. 1“ Gazi Hz: Hitit cemiyetini hima- yeleri âltına aldılar Merkezi Pariste olmak üzere teşekkül eden Ön Asya ve Hitit tetkikatı cemiyetinin oGazimize müracaat ederek himayelerini istirham ettiğini yazmıştık. An- karadan gelen habere göre Reisicümhur Hz. bu talebi tet- kik etmişler ve cemiyetin faa- liyet sahasını eski Türk tarihile alâkadar görerek cemiyeti yük- sek himayeleri altına aldıklarını ve fahri reisliğini kabul ettikle- rini cemiyetin Paris merkezine bildirmişlerdir. Türk tarihi mutahassıslarından bir bey'ette reisleri, riyaseti cümbur umumi kâtibi Tevfik B. ile bitlikte cemiyele âza kayde- dilmişlerdir. ör htdat ADA ÇAMLARI İÇİN EVKAF MAHKEMEYE MÜRACAAT ETTİ Şehrin müzmin mes'elelerinden birisi olan Ada çamları Evkaf tarafından 1200 lira senevi icarla belediyeye kiralanmıştı. Muka- velede belediyenin çam fidanlığı tesis etmesi çamlıklarda yol aç- ması, hastalıklarla mücadele et- mesi şart koşulmuştu. Evkaf be- lediyenin bu şartlara riayet et- mediğini ileri sürerek belediye- ye müracaat etmiş fakat yâzıl- dığına göre belediyede bu çam- likların hükmen belediyeye ait olduğuna dair kadastro kararı | olduğunu ve Evkafın icar bedeli istiyemiyeceğini söylemiştir. Söy- lendiğine göre bü cevap üzerine | Evkaf da belediye aleyhinde bir icar bedeli ve hak tasarruf da- vası açmışlır. GE — SİYASETİ İHerşey yolunda, fakat İ ngiltere hariciye nazırı Mister derson Romü ve Paris seyahatif Londraya avdet ettiği sam yük bir nikbinlik gösterdi. Mine dersonun kanaatince Fransa v€ Di . İarasinda bahri tahdidi teslihat lesinde uzlaşılabilmesi Avrupani İht müsalemeti için kavi zımandır ri teslihat mew'elesi diye hade İmüsalemetin sendelediği bir. €t çi Bu engelin refi ile Avrupa âlemi ve salim bir siyaset mecrası ere bulunuyor. | İngiliz muhafazakârları namdf söyliyen Mister Çemberlayn hs nazırmın Roma ve Paris Te den bahsederken ayni nikbinliği di. Mister Çemberlayn Cemiyeti “ ma taallük eden mesailin devletle sında aktedilecek kongrelere di mesi neticesinde cemiyetin (nü halel gelmesi hakkında endişe mekle beraber Roma ve Paris se: lerinin sulhü müsalemeti takviye hakkında kat'i sözler söyledi. Mi zakâr liderin sözlerine bakılacak * sa Avrupa semasındaki kara bül artık görülmez Ghmdageye? ". İngiliz harbiye nazırı avam ka: sına bir harbiye bütçesi veriyor. * Avrupanın bütün memleketlerinde ki teslihat için gösterilen temayül niyet gösterilmesini ve artık masraflarının azaltılmasını tavsif mektedir. Muhafazakârların ade: niyetle karşıladıkları bu sözleri yen nazır tarafından teklif © ol harp bütçesi miktarı nedir bilir niz? Geçen seneki harp bütçesinin # Veyahut hemen hemen o kadar. .. Türkçede; “O perhiz ne? bu turşusu ne?,, derler. İngiliz ame! kası ricali sulhü müsalemeti “ei artık temin €dildiğine tamamen olmakla beraber geçen seneki harfi çesini'tatbika lüzum görürlerse sulhü müsalemeti cihanı tehliked” seydiler ne yapacaklardı?.. Var i et. M. Ga KÜÇÜK HABERLER * MUHTELİT MÜBADELE misyon elindeki işleri süratle cektir. Bu işlerin mayis sonuna bitirilmesi muhtemeldir. IDMAN CEMİYETLERİ “5 fak merkezi umumisi 20 mart cu” nü içtimaa çağırılmıştır. Merkezi mi Balkan oyunlarına iştirak, milel temaslar, bütçe vesair mes* müzakere edecektir. * ECNEBİ SEYYAHLAR #74 diyenin seyyahlar şubesi bu bik edeceği faaliyet programın! Tamıştır. gi * HİCRAN HANIM — 929 ? müsabakasında en çok rey ae evli olduğu için kıraliğelik hi beden Hicran Hanımın koc: rılacağı rivayet edilmektedir: bere göre Hicran Hanımın cü hükuk mahkemesinde bir | davası açmıştır. gi | #IKİ DOKTOR ARASINDA tep kitapları satan bazı ki! e “mektep kitapçıları,, ismile m tesis edecekleri yarama kia İket bir çeşit kitap basacak telif, rından kazanacakmış. *. MISIR ÇARŞISI — vent Sd nın tamiri ve islahı için arala! taşmışlardır. Çarşı eekr 7 edilecek, içindeki yollar asfal lecektir. * İKİ DOKTOR ARASINDA ZI fik Salim Paşa ; nan B. arasında çıkan İh odası haysiyet divanı tetkik rara raptetmişlir. Kars” beraber bir tahmine göre 7 Paşa lehindedir.