13 Ocak 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

LFENNİ BAHİSLER | Laboratuvarda hayat verilebilir mi? Yazan: Salih Murat 1. SINAT KIMYA Imarıdır .Yalnız bir seyi keşfetmekle Müsahabemize maruf alman patolo|kalmayıp bu şeyleri birleştirmeğe, ti- Jistlerinden Kohun sözlerile başlıya-İcaret âleminde rağbet gören yemi bir lım. Bir vakitler Koh demiş ki: — (İn-|) mahsul bulmağa çalışmalıdır. İşte bu sanların vazifesi tablati fetih veya tak)vadide en ileri giden millet şüphesiz) lit etmek değil belki tabinte galebe çallmuhterilerin o keşfiyatının ahır ve bul mak, daha doğrusu onu işleterek tabi-| Almanlardır. Almanlar teknolojisttir. atte ıslahat yapmaktır. Ancak bu saye|Bu millet Fransız, İtalyan ve İngiliz de yükselebiliriz., keşifelrini nafi bir hale sokar. Son za Evet, sıhhatimiz ve konforumuz için'manlarda Amerikalılarda da bu kabili işlerin basitleşmesi için (tabiate ricat)'yet görülüyor. Amerika fabrikaları! lâzımdır. Fakat bu riec'ati idare eden| Alman Fransiz fabrikaları mecmuu ler asrın mükemmel fenni vasıtalari-|hasılatından fazla yani dünya mahsülü Ie mücehhez olmalıdır. Şüpbe yoktur'nün üçte birine yakın mahsul veriyor. ki sathr arzda nüfusun çoğalması fen) (o Smai fizik ve kimya ile üğrüşmnii ne medyun olduğumuz gibi ancak bujrın röntçen şunlarmı çel ve demir iş- sayede iyi bir insan hayatı imkin dahillerinde «asıl tatbik ettiklerini, elektri line girebilmiştri. İşi tahlil usulünü bakır sanayiinde na Kidöme rücü edelim; simyacıların,İsil kullandıklarını, mahsul çıkarmak filocestoneuların lüboratuvarlarına çin petrol üzerinde nasıl çalıştıkları. kalim. Evvelâ pis kolud nı; ağaçta! isyirte, Ipek” çoraplar, imdi remeğsiniz; girseniz de gi himmat, kâğıt ve boya çıka rinak için ler tecrübe şişeleri, çömlekler ne ka emek sarfettiklerini 4 lntabil gallardan ibaret. Bunlarla istihza et.İmek için ciltlerle kitap nk li ei meğe hakkımız yok. Çünkü kurunuldır. Otomobil lâstiklerini yaşam vustanin afyon kahvehanelerine benzi-liçin sun'i lâstik imali, k a ii van liboratuvatlar bu al edilen boyalar ve mısırdan çıkarı. m ilk merhaleleridir. Kimya shollan mahsuller peri masalları gibidi radan riyaziye, fizik, ve bloloji ile yü-| BAZI MU HARRİRLERİN HATASI yola Razı muharrirlerimiz industrie mu! kabilinde zanaat kullanarak yüksek sa| Ma nayii de art manasına gelen san'atten çepe kei şim biraz Küçtür. uzaklaştırıyorlar. Bu muharrirler ade- cu kimyagerler dünya'senin bir radyo Wi un bir Ziya! ya dair bilgi ve telekkürlerimizd il 1 him inkılâplar rlerimizde müjsüzgeçi gibi bazı ince işlerin nasıl mey Maddeyi parç atrandan istih ki terakkiyatı saymak pek mümkün ol mb ğa çalışiyorlar.dana geldiğini bilseniz onlar da garpli yip yeni yeni şeyler| gihi — y : şeyler)ler gibi bunları art sanâ sokarlar, bina etikçe hilkat muammalarma temas vs rey eden yeni hikâyeler çık rözlerimiz kamaşıyor. Akıllarımız kaybeder gibi oluyor. Fak; meliyiz ki kimya ile fizikte bir 5 garabet yoktur. Bunlar her ş yatımıza ve eşyayı tbik lerden gayri lere ham mı Bunları terkip ederek Karırlar. Bu kalıpların İnsan farkedilemiyecek derecede tem tasız vikması ilimde buzünk n fakiyetlerdnedir. Kimyager iptid. zemesi mikroskopla bile görü derecede küçük atomlardan Jan bir nevi muammalardır SERMAYEDARLAR VE Belki bı ve kimyanm si içtimai tesirlerini unutmuy sene evel neşredilen yasi ve lm. Altmış (Fizik ve siya- set) namındaki bir eserden şu satırları muv n ilim ve san'atın hi i elli sene evvelkinin ayni telg eyler de er|Şimendiferler ve keşifler e gilgörmmeek kabil değil. Biriaktm ye özile kirler havada dola : tinde kalıyoruz.) İ etin müdekkikleri tecrü ptidai bir malzeme r. Buda diğer bir Bu iki memleket ünasebetler ba ği sahalarda , bilihim inlolâplar tevellüt eder. Daha dün vat. nün sermayed | etimizdeki Jar, sınat k ve ya ie larla alâikadat oluyorlar. Fal taki emniyet bir nevi se km bir mazide il/ka eimh lie e milyon e gördüğümüz gibi nafi olamazdı. dirmiştir. : ugünkü kimyager ve fizikçiye ve bun|sellülozün mu arın lâboratuvarlarına iftikar arz kihilâlinden hâsıl o sin bir san'at salim değ madı iv y pa kei hayat pa Boyacrlar terkibi bir reçine İle alâ ŞE » Dünyanın nüfusunu d nürsek,kadardır. Pasa karşı koyan yeni mâd UZ ve çok eyyaya ihtiyzermızı derhaljdeler piyasaya çıkıyor. Me: yök Dün makine mühen-'bil lâkesini nazarı itibaar alalım. Brok! r. Bu mütelşı koyamadı. na yapılı ve hatta yarın silin denilen madde (Muz yağı) dediği.) rin günleridir. miz asıl esasatta Evet hararet, ziya makinesiz bugün|lâke m — kü medeniyetimiz meydana gelemezdi.| hint Elektrik bu üçünün temelini te o Pl elektrik cereyanı b ae ei ke|e: boya ilâve edörseniz gördüğü:! ei e kömür ilelnüz meşinin rugan yüzü meydana çık) iagye » Buna da kimyogerler ka- mış olur değil mi? » Daha birçok şeyler var. Barut- Zirai kimya ile uğraşanlar küru ö İsr, boy: iâ » boyalar, ilâçlar, otomobil mahru-İzf i « İlâçlar, otomobil mahru.İzüm posalarile saplarını nafi u > yol inşasmda kullanılan mevat. me Yat, sajre ve saire. Bunların adedini!£ inhilâl ettirilerek neydana gelir. Buna bir miktar e intyağ rse kuruyunen ka- şkil e.|bili iştial bir film teşekkül eder, Eğer ahut di- ıhvil ediyorlar. Üç dört sene evvel in z kimyagerlerinden biri ültra viol bizz; 5 z yaar de bilmezler. Kim.|suat geçirerek (formaldehyde den gi er hâlâ kömür, petrol ve saire'koz istihsaline muvaffak olmuş idi, Sun a tabii mahsnllerden mütenevvi şe er çkarmakla meşguldür, Petrol v mr şeceresini görenler kimy uvaffaki rim m akiyetlerini yre İyisin ini hayre yarım. KİMYAGERLER VE SANAYİ İNKILABI Kimyagerler sa in nayide inkılâp yapı- vam. Bu sanayii alt üst ediyor yasaya her gün yeni yeni mad çıkarıyorlar, Bürün kims e i ipek sanayii dev adımlarla ilerli aloneular ucuz idrojen ve otomobil. ei ve veee mahrukat arıyorlar, İnsan- e karşı.!lar binlerce seneden i çil Bunları diğer bir makalede ya|lanıyorlar; fakat baar e nan çimento var. v İ DONYADA BİR BUÇUK MILYON RENK VARDIR Kömür katranı kimya kavsi kuzahın da mühim bir yer işgal ediyor. Yenil er yeni boyalar, renkler yapılıyor. Ameri baya, meet pek e suni kalılar kumaş sanayiinde bir buçuk dl Şalığiyat, Ka yr üzerin| milyona yakın renk saymışlardır. Pa, Ki ehli le m tavsiye et.)rutculuk kimya tatbikatından gayri bir bes 1 Üstem döle geçmek velsey değildir. Ekşi siltün kazeini boya. 5 tir. ya tutkal ve saireye tahvil ediliyor. Kimyaçır es i ilci, ağ esi gibi tahtilei,| Mezbahalar, balıkçılık merkezlerinde ir | memiş cinayetin faili anla “İrı tahlil ederek insaniyete hizmet edi: "İdrm eden bâ böcekler de İcuttur, lan bu yeni rakibe ka!; Pi teşkil eden mıstr elimizde k Polis haberleri Çacukteri kabul eden sinemalar Polis evvelki gece Şehzadeba” şındaki sinemaları teftiş etmiş ve 12 yaşından aşağı çocuklarıda kabul eden sinemalar hakkında zabıt varakası tutmuştur. Vilâyet bu sinemaları 3 gün müddetle | seddedecektir. ) Kediköyünde bir kehveciyi yaraladılar ei Dün sabah İranlı Talip ismin- de biri Kadıköyde Kilise mey- | danında kahveci Iranlı Mehdiyi bıçakla kalçasından cerhetmiştir. Çarih yakalanmış, mecruh da tedavi edilmek üzere tıp fakül tesine kaldırılmıştır” Cerhin sebebi aa Kesik goouk başı Üş gün ed uzun çarşıda yangın yerlerinde oturan sa ık bekçi Yusuf ağanın bahçesinde- ki fıçı içinde kesik bir çocuk başı bulunmuş, Polis tahkikata başlamıştır. Bu husustaki akşama kadar da tahkikatı dün bir netice ver- şılama- mıştır, ve maskatları ntutkal ve Jelâ karıyorlar, Kimyacılar sularla da uğ raşıyorlar. Medeni memleketlerde tifi ve kaleviyeti kalkıyor gibi. Kimyazer- ler nebati gıdalard: mevaddın mürek kebalını söylüyorlar ve bunların yetiş tirilmesi, gübrelenmiş usullerini bulu yorlar, Azotu havadan, fosforu toprak tan, potasyom, kalsiyom, demir ve kü: rtü madeni mürekekbattan çıkarıyor lar. il, r, nişasta, sellü Gıdalarımızdan şeke ren birçok me loz ve maiyeti fahım ve vat almış oluyoruz. Kimyagerler şeker istihsali için veni yeni maddeler arı- nbuldukları madde tahta te- yorlar. So nbuld ekerin daha w zudur. Yerelmasından $ cuza çikacağı anlaşılıyor. Tahammuz için icap eden mevaddı süt sirke ve ek- OyTUZ. i : ler gıdalarımızda vitemin a bir cevhere ihtiyacımız ayvan vücudü “giren bu madde'ziraate © sas şeklinde avdet ediyor. Hayvanlarm etini yemekle kalmayıp derisi, tüyleri, boynuzu velhasıl kanına kadar atomun dan istifade ediyoruz. Gi i agerler yalnız g! şüş gıdala larından İ- dâ yapmakla kulmayıp maf yorlar. Şimdi kimy gerler ve doktor lar bir yardımeı guldürler. Birçok cek aramakla meş. erimizde bize yar-| öğ 2 a 7 — VAKIT 12 Kânunsani 1331 - Garbi Trakyada 150 likier . ii Bavulları hazır, Suriye ve Mısır yolunu tutuyorlar a Çerkeslerin Vahdet cemiyeti ne yapmak isti yor, Serbest fırka mu“ temedi İrfan B.de kim ? a ğ onu kaçıncaya kadar yalnız burakmış lardır. Gümülcüneli İsmail istasyon yalnız firarilerden iaşeci Hasan Konyalı Nuri ve yerlilerden Hüseyin lu Gözlüklü Mehmet isminde biri tesyi etmiştir. : Diğer yüz eliliklerden Aziz Nuri, Be tuta gitmek niyetindedir. Mustafa Sal ri Bosnadan aldığı mektuplar kendi ni tatmin edecek bir şekilde olmadı için Mısıra gidecektir. 4 Iskeçede bundan bir ay evvel yüz eliliklerden Çopur İmsail Hakkının ri yaseti altında ve azalarının hepsi Çer keslerden ibaret olmak üzere (Vah: det) isminde bir cemiyet teşekkül € miştir. Bu cemiyetin maksadının ne ©i duğu henüz lâyıkı veçhile anlaşılamas mış ise de bir hafta evvel yaptık! bir içtimada İskeçe ve havalisindeki çer kesleri Suriyeye sevketmeğe çalıştıkla rı ve onları orada Fransızların ayda on İngiliz lirası verdiklerini iddis eyledik İleri teşkilâtlara yazılmağa (teşvik et tikleri renilmiştir. İ (Vahdet) cemiyetinin nizamnamesi yunan hükümetine verilmiş İse de he nüz tescil edilmemiş ve hükümet taş vipkâr bir vaziyet te almamıştır. Geçenlerde Gümülcüneye Türkiyeli bir şahıs gelmiştir. İrfan Bey isi ini tasıyan bu adam (Serbest Cümhuri et) fırkasının Bursa - Muradiye mi temedi olduğunu söylemektedir. Keni ürkiyeden Bulgaristana geçmiş, radan Gümülcüneye gelmiştir. Türkiy ye dönmek niyeti yoktur. Firarileri çok sıkr temasta olan bu yabancı İ mütemadiyen Türkiye aleyhinde sö söylemekete ve Çerkes kalpağı taşıma tadır. Gümüleüne hocaları kendi im Yenienmi medresesinde bir oda vermiği ler, ailesile birlikte kendisini oraya ye leştirmişlerdir. | (Menemen) hadisesi garbi Trak; da bilhassa İskeçede çok müthiş bir 1 sir oğ Garbi Trakyadaki 150 likleri Erdene davet eden Riza Tevfik İskeçe (VAKIT) — Yunan hü-| kümeti garbi Trakyadan yüz elli- İlkleri çıkarmak (kararını vermiştir. Bilümum (fırka rüesasının ve kümete muhalif bir çok graetelerin| muhalefet ve mümanentine rağmen bu karar tatbik edilecektir. Musatfa Sabri) İbrahim Gümülcüneli İsmail Hakkı, Keçelerli Deli Kasım, Çerke Safer hoca, Çerkes Davut yaverandan İNamık, Aziz Nuri, Konyalı Nedim, Halil İbrahim, Nir Mustafa ve sair üç ibaret olan bu hainlere 16 kânu 931 gününe kadar Yunanistan toprokları har diği Yunan emniyeti umumiyesince bil dirilmiştir. Bunlardan başka yine yüz ellilik- lerden topçu binbaşısr Çopur İsmail Hakkı isminde birisi daha vardır. Fa kat bu adam Yunan hükümetinin emni yetini eelbetmiş, ona fazla hizmet et- yet olduğu için ihraç ka- arından istisna edilmiştir. Çopur İs. mail Hakkı İskeçede Türk mektepleri- ne hükümet tarafından cebren muallim tayin edilmiştir. Yunan hükümetinden! Sabri, kişid: Inuns 8 pruştır. Halk, mürtecilere mü madiyen lânet etmktdir. Ahalinin landığı bilimum mahfellerde ( men) hadisesi görüşülmektedir. Fi lerle düşüp kalkan ve ezeldenberi halif olan birkaç kaltabandan mas Buna basil, bgkteriy bi bir takım isimler ve ne isim verirlerse versinler, bu böce asıl kullanılac ı bir öğrensek işler kolaylaşacak. Bu böcekler zan bir cismi parçalayıp nafi bir ci sim meydana getirirler. Umumi harp- acı tatmin etmek üzre birçok aseton tedarik eden bir fabri rü bakinış ne diyor: “Umumi harbin hitamında elimizde birçok aseton kalmış idi. Ne yapacağı mızı şaşırdık. Nihayet bir genç kimya ger bizi büyük bir dert ve iflâstan kur tardı. Harp içinde ordular barut ima: li için aseton arıyorlardı. Biz de bu maksat için büyük mikyasta yosun &* tirttik. Bilâhare asetonu mısırdan Gi” İkardık. Mısır ispirtosunu parçalamak” la fazla miktarda alkol botilik ve a7 miktarda aseton çıakrılıyordu. Asteonu kullanıyor ve alkolu atı yorduk. Sulh aydet edince aseton ve büyük sermây aldı. Di er asetonu dedi. Bu ispir İnüp dururken genç ki İntıp alkol botiliki tutun d İto Tike işferinde aseton kadar çabuk Ikurumuyorsa da verdiği netice pek farklı değilmiş. Hemen fikrimizi değiş tirdi kye bu sayede mühim sermayeyi kurtardık. Umumi harp tarihinin ilimdeki te- rakki kısmı yazılırsa boya ve verniğin hususundaki terakki; büyük mik- yasta olduğu sürülür. İşte bir fizik ho cası tarafından yazılar bu satırlar kimyagerlerin san islerinde ve kon for vesaitini tez$ n sarfettikleri & meklerle muvaffakiyetleri görteren kü çük bir panoramadan ibarettir. Gelecek kalemizde hayati kimya ile yeni fi kimyanın felsefesine temas ede m şik ile ceğiz. değil belki ipçi, bir bir terkipçi, bir madde mi-)çalışan fizikçiler ve kimyagerler kemik x Müderris Salih Murat "ayda 4500 drahmi pa: ra alır. 16 kânunusani laşmaktadır. Bu- için yüz ellilikler de bavullarımı İtopla tadırlar. Yalnız Mustafa Sab ri, imdi Atinada bulunan €s i osman» İl meclisi meb'usanmdaki rum dostla: rının sön bir gayretini beklemektedir. Gümüleüneli İsmail Hakkı 31 kânu nuevvel günü Gümülcüneden müfare- kat etmiştir. İsmail Hakkı Riza Tevfik ten aldığı bir mektup üzerine (Erde n)e gitmektedir. Gümülcüneli bir züm bağı ile birkaç dönüm tarlasmı| satmış, bunların bedeli olan 525 türk bilâmum köylüler ve kasabalılar tür inkılâbma karşı yapılan bu alçak kastin mürettipleri hakkında beslemektedirler. Firariler ve amakları bu meş'um hadisenin d u sıralarda çok sevindiler. Fal gün çok meyusturlar. Iskeçenin mür ci müftüsü ve meb'uslarile gençler rasında mücadele devam etmek Müfti imamları (Türk gençler yü teşkilâtını taraftar olmakla itti ediyor ve azle kalkıyor. On beş & vel Gümülcüne meb'usu Ali Galip h İlskeçeye gelerek Mumcu Niyazi, Kai fi ” İkaçan Halil, ve sair yaranı ile bir id mületine belediyesi İsmenil Hakkıya bİTİma aktetmiş, bu içtimada Müftü Hi yardım olmak üzere on sekiz bin drah yin hocan nasıl eket etmesi lâm mi yani dört yüz lira kadar bir PATA | veldiği dü ütü kür vertiği vermiştir. B gerserinin Gümüleünede | Müftü simdi hocaların aldığı iu kar bir evi ile bir tarlası daha kalmışlır.|yayı tatbik etmek için çalışmaktadır, Bunların satışmı temin etmesi için 1 Bu kararlardan birisi de mail Hakkı Gümülcünenin tütün tüe-) söneliğe muhalif hareket eden carlarından Değirmenci oğlu Miltiya-)siz grupu takviye etmek ve bu sure) di isminde bir rumu kendisine vekillhem (Gençler yurdu) hem de (Yeni yapmıştır. dım) gibi milli müesseseleri vurmalı Değirmenei oğlu Miltiyadi ile Gü- Miliyetperverlik maskesi nltmda 1 müleüne meb'usu Hafız Ali Galip hoen'de varakpnre neşreden ve yegâne &n İsmail Hakkının gitmemesi için kendilolarak türk inkılâbı gene ve mü «ine tekliflerde bulunmuşlar ve vallilver Türkler üzerindeki nüfuzunu MH umumilik nezdinde teşebbüs etmişler-İmayı bir mefküre kabul eden bü £ se de, İsmail Hakkı, (Ben kolumdan|pun mensupları ve reisleri, acaba £i tutulup ta atılmayı beklemiyeceğim) de'liğin sinesinde açmak istedikleri İmiş ve çekilip gitmiştir. Hafız Galiplların mes'uliyetini nasıl ödeyecekl İsmall Hakkının Gümülcünede kendisi ne karşı bir nüfuz sahibi olacağını bil diği halde bunun gitmemesi için hü- kümet nezdinde teşebbüste bulunması- nin sebebi anlaşılamamıştır . (Valı.) gazetesinin geçenlerde Gü- mülcüneli İsmail Hakkı ile görüşenler hakkımda yazdığı bir yazı Gümülcüne ide çok kıymetli bir tesir yapmıştır. | Hakkın evine edi lirasmı cebine koymuştur. Ayrıca ! a secil İ | Ticaret mektebi tefebesi € Atineya gidecek Hukuk fakültesi "talebesi A na seyahatini yaptıktan son âli Ticaret mektebi talebesi Atina Darülfünununu ziy karar vermiştir. Ticaret mektebi talebesi seyahati sömesir tatilinde pacaktır. (O günden sonra İst birdenbire ürkmüşler vel devam edenler Mi