23 Ekim 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

—:2 — VAKIT 23 Teşrinevel 1730 eyi rum olmak ne mu demektir ? — akalliyetler bahsinde üç gün evvel VAKIT te çıkan yazim, bir taraftan gene akalliyet un- teşekkür ve iştirak ı getirirken, avyi gaze- n zevkini kaçırmış; evvelki Ün, rumca mütercimimizin ver- diği sayıfalar, benim söylediğim sözlerin bana tamamile zıddını söylettikten sonra bize soruyor: milli mevcudiyetlerinin inkâr açıkça murtat olup mona istemekliğimiz şerefli İbr iş midir ? © garip bulmuyorum, bizim ara- da bile, balâ itilâf ve hürri- yet zihniyetine saplanip kalmış biçareler olduktan sonra, beyoğ- lunda yedi sekiz yıl evvelki ruya- ın tam ayılamamış bir muhitin 5 içi böyle acayip sesler duyul- B türk ekseriyetile rum, | rmeni, yahudi akalliyetlerinden mürekkep e türkiye cümhuriyeti yam aktı eski osmanlı dev- letini devam ettirmek istiyenler görülmesinde pek de fevkalâdelik yö m, © Yalnız bu gelen ses rumların hakiki vatandaş terbiyesi alma- larını — teşekkölün tabit icabı ola- rak— &stüne almış bulunması ar- xu olunan bir müesseden, yani bir ç Hakkımızdan emin olduğu” muzu evvelce söylemiştim. Bunun içindir ki vekâletin kararının nok: | tai nazarımızın kabulü şeklinde | tecelli edeceğine mubakkak na- | zarile vekiletin ka- tabii tatbik edilecektir. De- tir. ih e 3 hal sureti Darülfünun emin vekili Musta- Hakkı B. dün şu sözleri söy- Vekâlet kararının iki üç gün de bildirileceğini tebliğ et- tir. Bu kararın üç şekilde i etmesi ihtimali vardır. i yapılan intihabın kabu- Jödür. — İkincisi tek rey usulünün ka- bul edilmesidir. Bu takdirde in- ihap tecdit edilir, Üçüncüsü cift rey usulünün kabulü, fakat geçen ntik iki fakültenin nizamna- ı tek reyi işaret ettiği ka- i reye işaret etmemeleri yisile onların da rey verme- lerini temin için intihabatın çift rey usulü ile tekrarıdır. Vekâletin cevabının bugün ge- tahmin ediyorum. Karar verildi mi? © Dün Ankaradan gelen telgraf- ların İkisi vekâletin Edebiyat ve at İnkölteleri noktai naza- 1 Yazan! hakkı tarık gazeteden çıkarsa “daha mı?,, | dememek, ve karşılıklı olarak | ayni vazifeyi omuzlarına almış meslektaş mfatile müteessir ol- | mamak elden gelmez. rümca gazetenin süaline bir süal ile tevap vereyim: sizim 0s- manlı devletinin o inkırazından, yerinde vatandaşlarma türk de- nilir bir törkiye cümhuriyeti ku- rulduğundan haberiniz yok mu? | biz osmanlı istemiyoruz, türk vatandaşı İstiyoruz; fakat türk vatandaşlığını sadece teşkilâtı | esasiyenin verdiği bir varakadan | alan ve kanun mükellefiyetlerini bir angarya gibi yapan bir akal- liyet istemiyoruz. biz sizin için daha eyi, daba kiymetli, daha yüksek bir şey : hakiki türk vatandaşlığı istiyoruz. meslektaş, senin sayıfalarında gelecek günlerinin gıdasını arı- yan zavallı hemşerilerini bilerek aldatıyorsun: akalliyetlere “hü- cum,, nerede ve ne zahmet? ben teşkilâtı esasiyenin vatandaş dedikleri kimseler arasında ka- nunun mösavatıni inkâr ettim mi? ben bize muahedelerden balı- sedenlerin vatandaşlık hakkı yok- tur dedim mi? ben akalliyetin ekseriyetini va- Yeni hürriyet kah- ramanları Belediye intihabatından sonra İzmirde Serbest fır- kacılar neşrettikleri bir be- yannamede “Hürriyetimize musallat olanların bir müd- det daha vaziyete hâkim olmaları muhakkak olan akibetlerini tacilden başka birşeye yaramaz. ,, demişler. Acaba' burada “Hürriyetle- rine musallat olanlar,, tabi- rinden maksatları kimlerdir? Ve bunlar için temenni et- tikleri akıbet nedir? Acaba Izmir Yunan çizmeleri altın- da inlerken bugün hürriyet- sizlikten feryat eden kahra- manlar milli haysiyet ve şerefi müdafaa için en kü- çik bir ses çıkarmışlar mı- dır? Bu hürriyet kahraman- ları acaba o vakit nerede idiler ve ne yapmışlardır? Türk - Japon Cemiyeti şeötimizde bir resmi kabui yapacak Türk - Japon ticaret cemiyeti FACİA | İlay | Bir maden kuyusunun 970 amelesi enkaz altında 153 kişnin cesedi çıkarılabilmiştir. İngilizlerin R 101 balonu fa Ekslaşapelde Alsdorf (yanında yanında Vilhkelm ismindeki ma- den kuyusunda müthiş bi intilâk aldu ve birçok insanlar bu infi- l&kta öldüler. Birçok insanların hayatına mal olanbu fecia hak- kında gelen haberleri neşredi- yoruz: Berlin Aixlachapel'leden bildi- riliyor: Yerli dinamit deposunun infilâkı neticesinde Alsdorf yakı- nndaki Vilhelm ocakları yıkıl- mıştır. İnfi âk kilometrelerce mesafe- den duyulmuştur. İşletme ve ida: re binaları da yıkılmıstır. Isfilâkı müteakip ölen amele 95 kişidir. 570 amele enkaz al- tında kalmıştır. Bundan 420 kişi- si kurtarılmıştır. İçlerinde 76 kişi mecruhtur. umum müdürü M. Yamada şeh- rimizde bulunmaktadır. Cemiye- tin kâtibi umumisi M. Haşegava kendisine refakat ediyor. Ticaret sergisi reisi M. Yasne,ya- tandaşlık hukukunu ihraz etmek vasıflarından mahrum saydım mı? ben şunu söyledim: türklerin gayrı — unutmıyalım ki türk“dediklerimizin içinde ken- dilerini sirk noktasından ayrı bulanlar vardır. — rum, ermeni, yahudinin vatandaşlığı teşkilâtı esasiyenin verdiği bir varakadan alınmadır. vakıa bu varaka on- lara bizim gibi, siyasi ve mede- ni, her hakkı veriyor: beledi- ye intibabına iştirak ettikleri gibi meb'us intihabına da gire- bilirler, namzet koyup, veya -ser- best fırkanın Oyaptığı gibi- konulan namzede rey verip ve ver- dirip meb'us da olabilirler. gö- rüyorsunuz ki vatandaşlığın hiç bir hakkını inkâr etmiyorum. yalnız ben, onlar kendilerinin vatandaşlıklarını ecnebi himaye- lerile teyid istidadını gisterdikçe ve türk milletinin hakimiyetile çevrelenen bir bucakta vatanda şım diyenler ırklarından, dinle- rinden değil de böyle milli mev- cudiyetlerden bahsettikçe, Oo istidadın söndüğü, o ses daha kuvvetli seslerle bastırıldığı gü- ne kadar, onların atlarını, bu milletin hakimiyeti tecelli edecek olan hiç bir yere kendi elimle yazıp bu isim için “rey verinizl,, u kabul ettiğini, üçüncüsü de n henüz tetkik safhasin- olduğunu bildiriyordu. Dün bu satırları yazarken An- a Maarif müsteşarı Emin le telefonla görüştük. Emin B.: o — Meseleyi vekil B. tetkik etmektedir. Henüz hiçbir karar i tahmin ediyorum, . Vekil Esat B. Heyeti vekile içtimamda bulunduğu için karar- larını öğrenemedik. Bu kuponu kesip birikti- riniz; bir sıra kupon ge- | ren VAKITTın türlü türlü A hediyelerinden birini | kendiseçip alacaktır diyemem. işte benim söylediğim, ve söylemeye lüzum görmekle cidden elem duyduğum bu... bunu ve bundan evvelki söz- leri de niçin söyledim: bize si- tem ettikleri, bazı teşkilâtı esa- siye vatandaşları “serbest fırka- ya rey veriyoruz; çünkü onlar bizden listelerine isim yazdılar!,, dedikleri için... onların sistem- lerine cevap olmak ve bütün teşkilâtı esasiye türklerini, gö- nülden vatandaş olmıya çağır- mak için yazılmış satırları höcum telâkkı edenler, işte bunlar bizim teşkilâtı esasiye vatandaş- larının kâmil enmuzecidir. akalliyetlerin himayesi mad- deleri olmasa imiş bu akal- liyetler ortadan kalkmış olur- rın için Perapalasta bu iki zat şere- | fine bir çay ziyafeti tertip et- İ miştir. Şehrimiz yüksek zevatı bu kabul resmine davetlidirler, amor rana anadan a ne a bühtan ! . demek bu akalliyetler bu memlekette hayatlarını bu kabil teyitlere borçludurlar, öyle mi? bu ahit- name kayıtları akalliyetlere ek- seriyetinkiden fazla bir bak ver- miyorsa ekseriyete emniyet veren ve hükmü akalliyetlere de, ekse- riyetede şamil olan kanunlar neden bu harici teyitler kadar kendilerine kuvvetli görünmüyor? benim hayatımın kâfili bunlar; ben inanmıyorum da niçin siz inanmıyorsunuz ? işte © vatan- daşlıklaki farklarımız... “iyi rum olmak daha âziyi türk vatandaşı olmamızı icap. et- mez,, diyorsunuz; insan olmanızı | İstemiyarmuşuz gibi gösteriyor- sunuz.-iyi'rum olmak ne demek- tir? ortodoks kalmak, rumca bilmek mi? dininiz size mübarek olsun! biz kimseden ihtida iste- miyoruz; insanlık isebuiki vasfa mazhariyetin mükâfatı değildir ya? iyi rum olmak bu demekse tam vatandaş olmanıza hiçbir mani yok! fakat bu «manevi mevcu- diyet,, nedir ki inkârı ihtimalin- den endişeleniyorsunuz? tarihi- niz mi? onu merak edenler oku- yabilirler; lâkin bir terbiye vası- tası diye türkiyede osmanlığı kullanmıyacak, Onu ( bortlat- mıya (çalışmaktan fariğ ola- caksınız; türk o vatandaşlığında kaynıyacaksınız... “istamat zihni ef. türk örtodoksluğunu kabul etti, vadedilen memuriyet ve mevki verilmedi,, diye dindaşla- nnızı iç vatandaşlıktan soğulm- ya ne üzüm var? biz kimseye mükâfat vadetmiyoruz; “avyi,,ye- de büsbütün bizden olması için biz dedik ki gönülden türk vatandaşlığı istiyoruz; hemşeri- lerimiz de bilirler: gönül işleri paraya pula bakar mı? Enkaz altında daha 150 kişi vardır. Bunların kurtulmasına çalışılıyor. Her taraftan tahl'siye heyetleri gelmiştir. Birçok mahallelerden telgrafları alınınışlır. Berlin, 22 (A.A) — Aix-la- Chapelle civarında Alsdorf'ta Vilhelm maden kuyusunda bir dinamit deposunun iştiali netice- sinde telef olan işçilerden 153 ünün. cesetleri 'çıkarılabilmiştir.” 120 kadar maden amelesi hâlâ enkaz altında “bülunmaktadıt. Paris 21, (A. A.) — Alsdorf, felâketi o münasebetile Frensz nafia nazırı, Alman nafia nazırına bir tazivet telorafı «öndermiştir. G.He fi Yeniden birçok yerlerde intihabatı kazandı Ankara, 22 |A.A.) — İsparta, taziye Yalovaç, Tirebolu, Aydın, Söke, | Elâziz ve bütün kazaları, Kula, Arapkir, Urfa ve bütün kazala” rı, Gülnar, Anamur, Muş, Geli- bolu, Germencik belediye inti- habatını C. H. F. namretleri ka- zanmışlardır. Silivride C. H. F. kezandı Silivri bylediye intihabatı ne- ticelenmiş ve C. H. F. kazan mıştır, Belediye meclisi azalarına dün den itibaren resmi tebliğat ya- pılmıya başlanmıştır. Kırklareli intihsbını Halk firkr- $ı kazendi Kırklareli, 22 (Vakıt) — Bele- | diye intihabım Halk fırkası ka- zanmış bu zafer bir müsamere ile tesit edilmiştir. Vakır — evvelki günkü nüshamızda | VAKIT ın telgraj, teleton haberleri i t İmaktadır. Manda | bir irtibabı Halk fırkasının o kazanmadığı sazlı idi. Maalesef bir telgraf yanlışlığı haberin bu şekilde aksine sebep oo TPUŞtUF. i Eksik kupon maddi bir şey veririz demiyoruz. | yayaya ayyy yy yy yy larınızı şimdiden VAKİT idarehane- sinden fedarik ediniz Ikinci tertip küponlarımızm kur'asına iştirak edecekler 31 Teşrinievel 1930 tarihine kadar isimlerini vazıh adresleri ile beraber VAKIT Müsabaka memurluğuna bildirmelidirler Ismini ve adresini kaydettirmemiş olanlar kur'aya iştirak oedemiyeceklerdir Taşra karilerimizden İstanbulda bildiği olmıyanlar kuponların4 £ muvazzah adreslerini ve on beş kuruşluk posta pulu leffederek * VAKIT müsabaka memurluğu adresine i İ rinisanide meriyete geçecektir. Fevzi Pş. kiz. Dün Amasyada hararetle karşılandı Amasya, 22 JA. A.) — Büyük i Erkânı Harbiye reisi müşir Fev- zi Pş. Hz. refakatlerinde ordu müfettişi İzzettin ve kolordu ku- mandanı Sedat paşalar bulundu- | ciasından sonra Almanyada da | gu halde dün akşam şehrimize gelmişlerdir. Gece belediye ta- rafından şereflerine bir ziyafet verilmiştir. Komısvonlar ay başında faalf- yeic geçecekler Ankara, 22 (Telefon) — Dü- yunu umumiye işleri ve vergile- rin tetkiki için teşkil edilen ko- | misyonlar ay başında toplana- caklar. Vekâletlerin 931 büiçeleri Ankara, 22 (Telefon) — Heye- i vekilenin bugünkü içtimamda 931 bütçesi münasebetle vekâletlere verilecek tahsisat görüşüldü. Vekâletler buna göre bütçe- lerini tanzim edeceklerdir. Bain Su sast Kudüsteki o Yehucier Ingilte- renin «on vaziyet.ni böyle tevsif ediyorisr Kudüs, 93 (A.A) — Garetele”, İngik- sere kül ümeti tarafıdan “eşredilen res- st beyannamenin. yahudileri “yıldırma * t iğini xaz idaresile Ballour be- yannamesinin hâlâ ortadan kalkmamasının arapları da Obayalâ irkisinma uğratağı vurulmuş. gil İ gannolunmaktadın. İler gün çıkan Yahı- di gazetelerinden biri İngiltere hüküme- İ tinin bu veni svasetini Yahudi kavmine ir sui kast olarak tevsif “etmekte, etin Yahudi tarihinin kavedebik Bi'eâ büyük bir aldanışa vücut ver- dipini vozmaktasır Mısırda Liberaller toplandı Kahire 29 (A.A) — Libersiler tafa fından içtimada kabul edilen suretinde; kabinenin kanunu esasida | tağildt yapmağa salâhivesi ol madığı beyan . edilmekte, çünkü böyle bir tadil o teşebbüsünün © parlâmentova ait bazı mühim vazilelerin görülmesine mani'oltcapı ; ve İberilletin hükümete müzaheret etmiyecekleri baydedi mekte- dir. Yeni bir Fransız fırkası Paris 29 (AA) — Gazeteler bir çok meb'osların teşebbüsü üzerine yeni bir siyesi fırkanın teşekkül ermek üzre olduğunu yazmaktadır. Milk sosyalist cümhuriyetperver unvam slunda teşek» kül edecek olan bu veni İirkanın progra mında dev'et idiresinde asri esasi va göre ıslahat yapılması, Yergi vsellerinin ıslah edilmesi, milli oselâmetin teminine ve sulhun muhafazasına matvi bir siya set takip olunması gibi maddeler vardır. Umumi hıfzıssıhha kanunu Ankara, 22 (Telefon) — Hıf- zıssıhhai umumiye kanunu 6 Teş- Karir gönder: