6 Ekim 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

3 — VAKIT 6 Teşrinievvel M. Meclisindeki hararetli münakaşal ar nasıl geçmişti ? Serbest Fırka Liderinin adli, mali ve iktisadi cephelerdeki tenkitlerine karşı vekiller tarafından verilen cevaplar vazıh ve kuvvetlidir Büyük Millet Meclisinde yeni İsmet Paşa Hükümetinin pro; Serbest Fırka Lideri Fethi bine erkânı arasnıda ce hakaşanın hulâsasını « £imiz gibi Ba cevabını da & dik. Fakat bu mühir da doğru bir fikir edinmek okumak ta kâf da Fethi Beyin mes'eleler ile dahiliye işelri hakkında Yaptığı tenkidatı ve bu tenkidata ke alâkadar vekillerin len öğrenmek lâzımdır. Biz bu mal İçin mevzubahi Tasında cereyan nakaşaları buzünden İtil meğe, ayni zamanda mevzular hakkın da faideli bulduğumuz bazı notlar ilâ ve ederek münakaşa edilen tenvir etmeğe karar verdik. PETHİ BEYİN ADLI ISLAHAT | HAKKINDAKİ FİKRİ Fethi Bey hükümetin tenkit için söz söyler kanununun tadili deye temas etm ta bulunmuş — era ve iflâsn kanununun bazı cihetleri tadil olunacaksa da hapis k Tarının iade edilemiyeceği ve bunun bir) fırka prensipi ittihaz olunduğu anlaşıl- İ makta... Hükümet kendi alacakları için) mükellefleri hapsetmekte devam edip dururken borç için hapsedilmemek me İ denf bir gaye olabilir mi? O halde hü- kümetin mükellefleri hapsettiği zaman #ayrimedeni bir harekette © bulunmuş olduğunu kabul etme klâzımgelir.,, YUSUF KEMAL BEYİN CEVABI Adliye Vekili Yusuf Kemal Bey Fet.| hi Beyden sonra kürsüye çıakrak bu Wokta hakkında cevap verdi ve deği ki: — Muhterem muhalefet (lideri demek istiyorlar? camia, fert vazife ve| mes'uliyetleri hakkında © kendilerinin) düşündüğü nedir? Borçlar için alelit- lak hapis mi yapalım, yoksa devlete a- İt alacaklar içni de valand ten mi kurtaralım? Burası sözlerinde Yazıh değil, Yoksa ferdin ferde borcu ile devlete borcunu ayni suretle mi te- lâkki ediyorlar? amı üzerinde ey ile ka için bunl dir. Ayni zaman mal ktısadi rşi aplarını t ı temin etmiş olmak eratı si. rern neşret mes'eleleri pr n icra ve İflâs hakkındaki mad ve şu yolda beyanat ları hapis durasını anlamak lâ him mii:| v İhapsedilebileceğini kabul etmiştir, aminı|cak bu hapis usulünün tatbikı mecbur4| dır, olmamakla beraber İhapsedilmiyor. sainiyet İle v şı borcunu ödemiyen ken- dine karşı da fenalık etmiş olar. din ferde karşı borcu için hürri dit edilmemelidir. Fakat borç da nlacaklıl ıldatmalı mıdır? Hayır! üsade etmemelidir. Onun içindir ki biz programımıza koyduğumuz ve bu- rada kaydettiğimiz gibi borç için hür- iyeti tahdit etmiyeceğiz. Fakat e ya karşı vazifesini yapmadığı için hap- sedilecektir. Onun içindir ki; deyin # en sağlam ve en kuvvetli bir sureate a» am ve en kuvvetli bir surete #- lmması yolunu arıyacağız ve temin e deceğiz. İsmi Serbest olan bir fırka borcu için hürriyetin selbini nasıl tas ip edebiliyor. (Şiddetli alkışlar) BİZİM NOKTAİ NAZARIMIZ “Yusuf Kemal Bey burada devlete ait borçların cibayeti için tatbik edilen tahsili emval kanununun maddesini ha- tırlatmıştır. üm olduğu üzrebu madde efradın vergi borcundan dolayı An- Devlete & arını şu veya bu su- Tuna camla sa vergisini verme. mekte mütemerrit olanlara mahsustur. Yani vergi borcundan dolayı bir kim senin hapsolunabilmesi için borcunu diye olduğu © halde vermek Jistemediğinin mahalle heyeti ihtiyari-| si şehadetile sabit olması şarttır. Bi. adamın vergi k parası naenaleyh bir devlete bor fakat bu borcunu ödiye cek parasi vok ise yine Bu takdi cu var İse, layı bir kimse nasıl doğrudan doğruya borcun- ğruya devlete ait doğrudan hapsedilmiyor ise dan dolayı yine Bu itibar ile ların- da fark hemen hiç yok demektir. Ha- pis muamelesi her iki surette de ancak azifesini ve taahhüdü fa etmemek cürmüne karşı bir nevi ce veriliyor demektir., FETHİ'BEYİN MALİ İŞLER HAKKINDAKİ TENKİTLERİ Serbest fırka lideri Fethi Bey mec listeki beyanatı arasında h metin) mali siyasetini tenkit ederken kabine- nin programında mevzubahis olan ver gi tadilâtımdan bahsetmiş, kâletinin vu tadilâlı serbest maliye ve hapsedilemez.| le ferde karşı borcundan do-! lemek fırsatı açılmış bulunuyor. Şimdi ye kadar itiraf edeyim ki söylenen arasında umumi tenkit tini geçecek fikir kokusu ifade yanata tesadüf etmiş değilim. Bugün hükümet programını okuyor Bugün hlikümet ilmi, iktısadi, idari, si yasi bir çok mevzulara temas ediyor du. Fikir partisinin fikirlerini ve kana sözle mahiye eden atlerini bu münasebetle duymak yevki için hazırlanmış ve intizar ediyordum. Gördüm ki şimdiye kadar olduğu gibi »ugün de © intizarım beyhude oldu Muhterem oldukça uzun beyanatının en büyük kısmını ve partisini ve süren kendisi söylenen lider güzetelerde sözleri müdafaa için buraya çıkmıştır. hiç bir fikir e Beyanatları arasında sası bulmadım FETHİ BEY BEYHUDE ÖĞÜT VERİYOR Maliyeye ait olan ve doğrudan doğ- ruya ve bendenizin hazırlandığım mev- daha büyük bir dik Dediler ki: vergiler ağırdı i mali ve iktıasdi siyas nihs bütün de iyi zu olmak itibarilı satle dinledim. İett. buhranı yaratmıştır ve İpartimiz çıkar çıkma nızı tadil ettiniz. Belk İcek bir yola geçtiğinizi | Hayret ediyorum. Her hangi bir si musahabe esansında böyle bir iddin yet iz politik husu: ile karşr karşıya kalmış bulunsa idim muhterem lider Fethi Beyfendinin ka haati şeklinde kendisini teselli eder ve Json cümlenin manasına mukabele et mek istemezdim bırakırdım. Zannetsin ler ki:; kendi tesirleri jile politikamız adil ettiğimizi zannetşinler. Halbuk bizim bu mevzu üzerinde durduğumuz seneler yalnız lâkırdıdan ibaret değil dir. Filiyata İstinat eden kanunlar linde tekevvün eden icrz olmuştur. TAPI Tapu harçlarının Je, hatta yirmiden daha aşağı b İviyeye düşmesi geçen senenin değil ev- İvelki & HARÇLARININ TENZİLİ binde (55) te enin bir hareketi neticesi Gerek bendenirin, gerek bütçe encü- menlerinin bir senedenberi bu yüksek| vaki olan sözler arasında yavaş yava$ memleketin istikrara gitmesini ve bina fırkanın enaleyh vergilerde bir istikrar ve bir be- Buhran var- hükümetin takip| t bugünkü 4 m r. olabile- görüyorum... atımızla sabit se. | me: ,İyeye tevdi etmekle fayda £ arttığı vesile in tedricen bat ve zaruretler klinde vergileri yi ka gelen gerek transit imal şeklinde tâbi olduğ geç bağışladık. letlerin her hangi bir istikrar vaziy MÜSAKKAFAT VE KAZANÇ VERGİLERİNİN TETKİKİ | Alelümum musakkafat k nç ve ara rum ki bu böyledir. şikâyat ta bilhassa Fet| VERGİLERİN YÜKSELMESİ I buyurdukları veç- l — l SEBEBI? hile usullerimizdeki bazı onoksanlar| rm, tatbikteki bazı (O yanlışlıklarm bi rer birer halkı iz'aç etmesinden neş'e! etmekte olduğunu gördüğümüz ki geçe ne sene mecburiyetinde olduğunu Iddia edi ne girmek mek lâzım ir, demiştim. İzi vergilerindeki İhi Beyfendinin kak bütün arttır» di ki hic bir Her memleket harpten sonr vergileri tedricen ve muntazam Adetleri nispetinde O kadar İmuşttur. mütem için dir) hazırlık! yen te çıkardık. harp ve harple alâkası olmıyan ç leketler bile hiç paranın kıymet kası olmıyan sene bir senelik bir ayüt etmiştir. neticesinde tecrübe kanunu Çıkardığımız tecrübe kanununun ma- masını herkes biliyor ki hâkim vaziyet.) vukutile ten hükümeti almâk ve mükellefleri|bile bu mütemadi te temsil eden heyeti ihtiyariyeleri hâkim|nı almamışlardır. O waektir. verginintakip eden senelerde mütems Ik hâkim olacaktır ve İ-İmasının en başlıca sebebi para kıyme hükümet olacakİtinin mütemadiyen sukut sinde tebeddülâtı|aramalıdır. Bundan maa en n memleketler ; arı vergilerin harbi vaziyete geç Yani diyen art- takdirinde P e müşteki, kadar tadilât ve memnun edebilme etme ha k İ-lmış olduğu yaraları bir an evvel tamir usullerdeki nok- cap ede tar. V sadece rbin aç halkımızı aptık. İcraat ve sanlarımızi tamamlamak için Diyemezler ki partileri çıktıktan bütün bunları yaptık. Bundan kazanç vergisi bizde çok Bu kadar az bir mazi iç nasıl olur da yapılmış olan bir mad kanuniyenin her tatbik anımda ice, den tekemmülâtı derhal yapalım. Ar. lar iki sene tatbik ettikten sonra çin ede mek arzu ve endişesinde yaptık. dir. nr: lik bundan maada bütün o milliyetçilik © poli hizmetlerinin bir an edil asmd zaruret milletlerin *İtikasımı o amme a3 bir maziyel de ve evvel daha mükemmel i iş ol ması kânaatinin umumi ra “İmaltdır. İşte bu kanaatler vi bepler Türk Mi ettiği için memleketimiz ler ve bu se ede de ayn şekilde de de ve temadiyen artmıştır. mücadeleye te ad ispetleri mü lah kanunu halkın şikâyetini ihtiva eden erin adedi ve n kısımlar için bu işi en İyi bilen adame| Faka a ge İları bir büyük lan ve etin) çen sene mek!paras için uzun bo zakereden sonra ha-'sal edece i Büyük naatle | zırladığımız lâyihai kanu Meclise tukdim etmiş bubinduk. Bütün bir istikrar acaba serbest fırka pıld n istikrarını an evvel istih natini ta rlikte en bir i kanı yan hükümet vergilerde de başlamıştır ın) ıyni k yolu aramağa (Devamı yay Berutta Türk ve Fransız mu- rahhasları itilâf ettiler Kahirede çıkan ElAhram gâ- zetesinin Berut muhabiri tarafın- bunların hep üs et mi ya iz bir istikamette bir çok Za-| mesaiyi teksif tees un içi Biz nasıl man evvel I iş ve o yolda y şladığımız etm isek bu sene de en e yapılması matlup ve mül tezem olan bir çok ıslahatı yine hükü proğtüimi münasebelile dahâ bu: ârt umumi.) rdük, FETTİĞİ SIR İgünden meclisi âliye ve efki FETHİ BEYİN KEŞ NEDİR? malümata verilen dan telgrafla faydayı da gör yapmakta olup olma fikirlere Ayni zamanda şu mek istiyorduk ki burada olduğumuz tadilâtm doğru göre Türk ve Fransız murah- hasları Kiliste toplanarak hudut- tan uzaklaştırlmaları icap eden ri olduğu, xö külünden sonra kararlaştırmış ol- tenzilât ve bir tahsisat yolu tutulması eşhas hakkında hazırlanan iâyiha te Her şeyden evvel kabul etmek lüzm- dır ki ferdin ferde borcu ile ferdin dev- lete borcu arasında fark vardır. Bun. İarm ikisi bir şey değildir. Perde karşi borcu ödememek (o medeni bir borçtur. Fertler arasındaki o münasebetlerden Mütevellittir. Fakat bir de ferdin cami- Aya karşı borcu vardır. Bu da fert ile Camia (o arasındaki münasebetlerden| mütevellittir, Ver Ferde| karşı borç bir taahhüttür. Devlete k 81 borç bir vazifedir. Vergi taahhüt ile değil, zor İle alınan bir şey Eğer devlete karşı borcu: bozulur. i borcu gibi, fert camiaya, yani Mu ödemezse ni: nı içtimai S8. Van Dawn —Hat belki budaladır. Fakat | İyi kalpli bir adamdır sanırım, her halde sizi affetmiştir. Vans güldü: Gazetelerin sitayişleri kimi. olsa o yumuşatır, dedi. | n eminim Hat o hürmetli | Yumruğu atmış olmasına rağmen kumandanı bile affetmiştir. Hat benim bildiğim (kuvvetli bir adamdır, ama nasıl olduda yu- varlandı, anlıyamadım. Her hal- de şaşkınlıktan olacak. Eğer na- sihatlerime kulak asmış olsa idi... Ben asıl zavallı Filipse acıyorum. Umru oldukça bacaklara lanat edecektir. i İnunlarında memurluktan tekaüt ka. meb'usluğa gelmiş olanlar ile vekillerin tekaütlük:| duğunu söylemiş, barem ve leri hakkındaki maddeleri tenkit etmiş idi, MALİYE VEKİLİNİN CEVABI Maliye Vekili Saracoğlu Şükrü Bey bu tenkitlere şu suretle cevap verdi: — Muhterem ( Beyfendiler: Bu. günü bendeniz sabırsızlıkla bekliyor. ar.|dum. Nihayet memlekette yıllardanbe.| erine bir fırka! İmek için vesaiti nakliye ücretlerinden|dâr mütalea edilmesi icap edeceğini ve| mümkün olan azami tenzilâtı yapmağı|ne gibi tesirat altında ha miz fikir ü teessüis etmiştir. muhterem lide mas ederek fikirlerini birer birer &ö ri bökled Onun kıymetli Ömer Fihem — Doğrusu ya kumandandaki aksülâmeli” iyi tahmin ettiniz, Vans! Psikolojik (© malümatınız ve hissi seliminizdir ki bizi daima doğru yollar üstüne koyuyor. Müddei umumi yerine oturdu, Vansı takdir ve hürmetle süzi- yordu. — Kuzum, dedi şu mücrimi daha ilk dadikada nasıl olupta keşfeti i bize anlatmaz mısınız ? — Cinayetin alâmeti farikala- bariz bututunu mülâhaza Nakleder rını, edeli Silâh patlamadan evvel katil Benson ile konuşuyor veya mü- nakaşa ediyordu. Benson otu- ve ine bütün mevzulara te- icap ettiğini miltemadi defalar bu kür süden söyledik ve bunu memlej gazeleleri yazdı. Meclis 3 MUAMELE VERGİSİNİN AFFI alik yine geçen & İdır ki hububat üzerinden alınma akta o lan muamele vergisi Ke: in ve bu gi mehma emken ihracını temin edebil kabul ettiğimizi ilân ettik. Bundan baş ruyordu. Katil ayakta idi. Katil söylüyor, muhatabı okur görü- nüyordu. Onun artık söylenecek sözü yoktu. Dinlemeğe dahi ta- hammülü kalmadığını göstermek istiyerdu. Öyleya bir mükâleme esnasında kitap okuyan adam bu hareketi ile me demiş olur? Katil vaziyetin Ümitsiz olduğunu anladı. Zaten her şeyi yapmaya sonuna kadar gitmeğe vermişti, Silâhını çıkardı Benso- şan aldı. Tetiği İ çekti, sonra İâmbaları söndürdü ve çekilip gitti. İşte hadise es- nasındaki sabneler bundan iba- İ un alnına m reltir. Vans derin bir nefes çekti ve devam etti; Şimdi tahlil ede- lim, Evvelce söylediğim gibi katil Bensonun (o vücuduna al- | madı çünkü busuretle isabet ibti- mali çoğalıyorsa da ölüm ihtimali Binaenaleyh çıgarasından bunları i i nişan | azalıyordu. İ alması en güç, isabeti nişan tesadüfe n lerden alınan muamele vergisini bir ka nunla affetmek ayni Zamanda bunların ve karar | istinat edip ek kür süden mütalea ve tetkik edilsin. Fethi Beyfendi katiyyen oraya Sadece buhranı imiz mali siyaset husule geti Ama ilâcı bir sırdır ki size söyle demek istiyor, o Halbuki biz bu istiyoruz. dir sözünün hakiki ve x olmıyacağını, hakiki olabilmek için evvele ile mütekabilen teslim olunacak müerimler hakkında ki lâyiha ve budutta ve mukim olup silâhtan tecrit edilmeleri icap eden ku- bilere müteallik “lâyiha üzerinde itilâf etmişlerdir. Ali Rize B. Istanbul tahaffusanesinde ye- edilen baytarlığa yor. “bütün bu tir, mem,, ilâcı dinlemek fayd i bir İmali bir m fayda un ihdas yüz yetmiş lira baytar müdürü Ali Rıza B. t edilmiştir. mirde o mevzuun baştan aşağıya ka maaşla Antalya ta dünya yü n rüyüşünün vergilrei arttırdığını, ve ne - —, Markam, sötlerimi mahsulür, anlıyorsunuz değil mi? — Evet rudur, bağlı, fakat öldürmek itibarile yözde yüz teminatlı noktayı ele aldı. Dikkat! onun bu hareketi mantıki cesurane ve cüret işi $i demir gibi o kuvvetli icraperest mizaçlı bir yakışır. Böyle bir adam bu ha- rekette bulunabilir. Korkakların lerin iradesizlerin harcı muhakemeniz doğ» irleri — eşkâl tayin Şimdi bir şahıs bulmakta onun âl işin pisikolojik adama | ve evsafını ettik, mesele öyle kalıyor ki zekâsı, düşünce kabi bu vasıflara tetabuk etsin. Kumandam © eskiden uzaktan uzağa tanırdım. nışıklığı bir tdsadüfe borçluyum. Hadiseyi tetkik mütalen edince daha ozaman failin oku- mandan olduğuna hükmetti. Çünkü bu zat o tabiatte, o mi- o eşkâlde idi ki cina- € oun zayıf sin değildir bul yeti, onun mizacı Cinayetin mubtelif safhalarını gözden geçirir ve buna delil, iz emare bırakmamak busu- sunda gösterilen muvaffakıyeti de işin itidal sabibi, hayatını hiçe Gi Dağ göre ibtimam ve be ilâve edersek bayret derecede tehlikelere sayan bir kimse ndan uzun uzadıya düşü- nülerek tertip edildiğini anlarız. | Cinayette kurnazlık, bayal fazla rol oynamıştır. Daha fazla sağ- | cüretkâr, kara- muhtelif arıştırma- bir fikrin | şayanı alışık, ld zaçlarda, i kolojik hususiyetleri ile işabehet arzediyordu. Zaten kendisini tanımamış bile olsam bin kişi içinden zada lam, mütevazin, bir lâh- rında sabit, hadisatı, birbirine ayırt edebilirdim. vaziyetleri Markam itiraz etti: dan tasnife muktedir i a