25 Temmuz 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6
nn eee ili — 6 — VAKIT 25 Temmuz 1930 — — Mısır ihtilâlı snaBInda K Telgraf haberleri Bir aralık Nahas Paşanın da hayatı tehlikeye girmişti Geçen haziran ayının meba- disinden itibaren Mısırda başlı- yan dahili bir ibtilâf, son hafta zarfında bir ihtilâl mahiyetini ibraz etti, Mesele şundan ibarettir: Geçen haziranın bidayetinde Veft fırkası reisi ve Mısır hü- kumeti Başvekili Nahas Paşa bir kanun Jayihası hazırlamış ve Mısır kıralına taktim etmişti. Bu kanun Jâyihasına göre ka- nun esasinin abkâmına muha- lefet edenin 500 Mısır lirasın- dan 5000 Mısır lirasma kadar ! nakdi cezalara, Meclisi milliyi tatil ederek kanun esasi ahkâ- mına muhalefet edenlere müeb- bet kürekle beraber azami ce- zayi nakdi olan 10000 Mısır lirasma mahküm oluyorlardı. Mısır kırah, bu senenin başın- da parlementoyu açtığı zaman irat ettiği iftitahi nutuktâ, ka- nunu esasiyi siyanet edecek olan bu lâyihaların meclise tak- dim olunacağını vadetmişti. Fa- kat Nahas paşanın bu lâyihaları saraya takdiminden bir müddet sonra Mısır kıralının bunları kabul etmek istemediği görül- müş, bunun Üzerine Nabas paşa müteakip, gene onun bükümet teşkiline daveti iktiza ederdi. Halbuki Mısır kıralı, Veft fırkasına hu- sumeti ile maruf olan İsmail Sıtkı paşayı hükümet riyasetine getirmiş, Sıtkı paşa programını hazırlamak için meclisi bir ay tatil ettikten sonra, bu ayın bir fayda vermiyeceğini ve kendisi- nin meclis huzuruna çıktıği tak- tirde itimat Okazanamiyacağını anlayarak meclisin içtima devrini tale karar vermiş ve bunun için Mısır kıralının emirnamesini isdar etmişti. Mısır kanununa göre, meclisin içtima devri de- yam ettiği müddetçe meb'uslar teşrii masuniyeti haizdirler. İçti- ma devri bittikten sonra bu masuniyet kalkar. Sıtkı paşanm bu hattı hare- ketine karşı (Veft) fırkası yeni bir hattı hareket takip etti, Hü- kümet meclisi tatil ettiği halde meclis reisi mebusları içtimaa davet etmiş, Meb'uslar, hükümet tarafından mühürlenen kapuları açarak toplanmışlar. Ve kendile- rine teklif olunan bir kararı da imzalamışlardı. Bu karara göre milletin hükümetle teşriki mesai etmemesi temin olunacak, aynı zamanda kanunu esasinin ahkâmı her şeye rağmen tatbik edile- cekti, Bütün aza bu esaslara ri- ayet edeceklerine yemin etmişler, 214 azadan teşekkül ettiğine göre bu karar kahir bir ekseriyet tarafından imza edilmiş bulunu- yordu. Bunlardan başka vilâyet meclisleri aza larından 300 üde bu kararı imza etmişlerdir. Bunu müteakip ( Nahas ) paşa bütün millete bu programı an- latmak için Mısırın başlıca mer- paşa (Kahire) de aktolunan bir içtimada programını izah ede- rek milleti, Sıtkı paşa hükümeti- le teşriki mesai etmemeğe da- vet ettiğini söylemiş. Onun bu daveti umumi bir hahişle kar- şılanmıştı. Bunu müteakip Milli reis, Zekazik, Mensure şehirlerini ziyaret etmiş, buralarda da,-bü- tün halk onu karşılamış ve onu dinlemiş, fakat bu sıralarda ga- feci hadiseler vuku bulmuş- * tilletin Nahas Pş. etrafında toplandığı ve onun davasına mü- zaheret ettiğini gören Sıtkı Pş. hükümeti, umumt asayişi mu- hafaza kaydı altında halkın hür- Dm a bir vazi- alnığı cam ve pabaliie hükümet mirela hücum etmiş, buna karşı asker- ler de halka ateş etmek mec curiyetinde kalmışlardır; neticede birçok canlar telef oldu; bir aralık Nahas Pam ia tehlikeye düşmüş, askerlerden biri süngüsü ile ona hücum etmiş, bu hücum onun yanında bulunan bir arkadaşı tarafından karşılan- mış ve bu sayede Nahas Pş. ancak bir arkadaşının yaralan- O halde bu cidalin neticesi ne olabilir? Taymisin (Kahire muhabiri “Mısır kıralı bir taraftan sa- lâhiyetlerini muhafazaya çalışı” | .4 yorken Vefet fırkası da nüfu- zunu takviyeye ve atide bir dar- bei hükümet vuku bulmamasına gayret ediyor. Mücadele ciddi- dir. Sıtkı paşa hükümet ve Ve- feti tekrar reiskâri hükümden bir şekilde hareket etmektedir. Böyle yapmadığı taktirde ihti- yar olubacak ikinci şak vefti resikâra davettir. | Bunun neticesi çok mühim olur. Taymis muhabirinin mütaleası çok musiptir. Çünkü bu müca- deleyi Vefet kazanırsa ozaman ona karşı cephe alan tarafın mesi tabit olur. Buna re ie taraf galebe ça- larsa gene Taymis muhabirinin dediği gibi kanun esasiye mu- kali kelime a b eden taraf, Mısır halkının hukukunu takyit ve tahdide muvaffak o caktır. O.R. Hindistanda Gandiyi kandırmak mı istiyorlar ? Poona, 23 (A.A) — Mutedil Hint liderlerinden ikisi Gandinin bulunmakta olduğu hapishaneye gitmişler ve mumaileybi silâbsız itaatsizlik cidaline nihayet ver meğe ikna etmek için kem disile 4 saat görüşmüşlerdir . Katil Cemal Muhakemeyc dün An- karada başlandı Ankara, 24 ( telefon ) — bu gün,.merhum Hikmet Şevkinin katili şöför Cemalin muhakeme- sine başlandı. Müddei umumi mili katiiln, ateam- müdünden dolayı idammı istedi. Mubakeme başka güne kaldı. Avam kamarasında Mısır karışıklıkları mevzuu bahis oldu Londra, 73 (A.A)— Avam kamarasında irat edilen bir süale cevap veren hariciye na- zrı M. Henderson, beyan etmiştir. Bu karışıklıklar hiç bir yerde etmemiştir. Tevfik Rüştü Bey cs. Ankarada “Ankara, 24 (telefon) — Hari- ölesi mes'elesi bu günlerde hâl İedilecekti Mesleki tedrisat kon- gresinde heyetimiz Ankara, 24 (Telefon) — Liyej- de toplanacak olan mesleki sat kongresine ake memur ma san'at! buldan etmiştir. neşriyat müdürü Faik Reşit - ve müdürü amala de hafta hareket Çeşme plajlarında İzmir, 24 (Vakıt) — Çeşme plâjlarında otel ve saire yapmak) isi Mi başlıyacaktı Güzel neticeler Ankara, 24 (Telefon) — vekilini Sivasa götüren ilk tren eğ ie gün saat on beşte buraya pia Hat üzerindeki tetkikat ticeler vermiştir. Halk treni b istasyonda sevinç tazahürlerile kar şılamıştır. Boğncu sıcaklar İzmir, 24 (Vakıt) — Burada boğucu sıcaklar vardır. Hapisane Wüdüründen şikayet eden mahkümlar İzmir, 24 (Vakıt) — H apisane deki mahkümlar, müdür vekili Nu-| rullah B. hakkında müddei umu- miliğe bir şilcâyetname verdiler. zwirde seyyahlar İzmir, 24 (Vakıt) — Teofil Go- pür vapurile bir miktar seyyah| di. Amerika Yeni sistem krovazörler yaptırıyor Vaşington, 24 (A.A) — Bah- riye mazaretinin ( salâhiyettar şabelerinin yeni bir sistemde bir kuruvazör inşasına ait pilan- ları tetkik etmekte olduğu teey- yüt etmiştir. Bu (kuruvazörda tayyarelerin inmesine ve hareket etmesine (O mahsus (müteaddit köprüler yapılacaktır. oAncan bahriye nezareti evvelce bahri mahafil tarafından bildirildiği veçhile 6 pusluk toplarla mü- cehhez ve 75 tayyare nakline müsait (Okuruvazörler (inşasını tavsiye etmek niyetinde değildir. Yıkılan evler Roma, 24 (A.A) — Elde edi- len resmi malümata göre, dün- kü zelzele esnasında 3188 ev tamamen, 2757 evde kısmen | harap olmuştur. i Fransada içtimai sigorta Paris, 24 (A.A) — Fransanın şimal eyaletlerinde ve Rouende sanayle meşgul olan mıntakalar- da içtimai. sigorta (kanunun tatbikinden ve bu sebeple işçi- lerin ücretlerine zam yapılmasını istemelerinden dolayı başlıyan gerev hareketi büyümektedir. Patlıyan obüs Rabat, 24 (A.A) — Bir kaç de imla Fikri müşareket cemiyeti Cenevre, 24 (A.A) — Beynel- milel fikri müşareket komisyo- nunun senelik içtima dün açıl- mıştır . Neticesiz kalan ihtilâl Bilbao, 24 (A.A) — Siyasi sebe, dolayı memleket- ser gere bir çok Porta- kiz'li OBilbaoya (gelmişlerdir. neticesiz kaldığım söylemişlerdir. Hindenburg döndü Berlin, 24 (A.A) — Reis cüm- Hindenburg Ren arazisinde yapmakta olduğu seyabata-Ceb- lence felâk: vermiş ve Berlin'e dönmüştür. zehirlenen reis Helsingfors, 24 (A. A.) —Ko- münizm aleyhtarları fırkasınm re- isi M. Kossola zehirlenmiştir. ” Belcikalılar Yalova kaplıcalarına fe- nezzâh yapilacak Belçika istiklâlinin ( yüzüncü senesinin (tes'iti omünasebetile İstanbuldaki (Belçika Ticaret odasi, bu ayın yirmi yedinci pazar günü Yalova kaplıcalarına bir tenezzüh tertip etmiştir. | Tophanede, salo- nunda saat 10,15 te içtima edi- lecektir. Hususi vapur, tam saat 10,30 da hareket edececek ve azimet ile svdette Moda ve Büyükada- ya uğrıyacaktır. “VAKIT,,a abo- ne olunuz sam Malldalmze cemi verir Hamdullah Suphi Beyle mülâkat | I0at tarafı 1 inci sahifede) Milliyetperver Türk gençliği! alâkadar eden bu Ne üze rinde bir parça durmak ve ocağımızın şerefini kırabilecek bu dedikodular hakkında efkâr umumiyeyi tenvir etmek isterim: Izmir Türkocağında müskirat kullanılıyor diye İzmirde çıkan bir gazetede ilk fıkrayı okudu” ğumuz vakit derhal mahallinden bu noktayı tenvir edecek malö- mat istedik. İzmir Türkocağı idare heyeti kendi azasından bir zatı Ankaraye göndererek bize mesele hakkında mufassal mâlü- mat verdi. Bundan maada hiçbir noktanın meçhul kalmaması için merkez heyeti namına bir mü- fettiş mahallinde yapacağı tahki- katı bize bildirecek ve buna göre İzmir Ocağımızın hatası olup ol madığına dair kararımızı verece” ğiz. Etrafında şikâyetler işittiğimi bu hadise dolayısile Türk oca” ğinın kurulduğundan beri kendi hariminde müskirat satılmasini kat'iyetle (o menetmiş olduğunu herkes bilir. Bundan bir kaç ay evvnl sahil | Ocuklamızdan birinin Okendi binası dahilinde değil, sahibi olduğu bir arsa üzerinde yapılan ayrı bir binada yalnız bira sat- tığını haber almıştık. Bira satışı | Ocak binasının dahilinde değil hatta bahçesinde değil milkiyeti ocağa ait olan bir arsa üzerinde yapılmış, ayni bir bina içinde satılıyordu. Bunu derhal menet- tik, Bu ayrı binayı kira ile tutan kimse Ocakla. yaptığı kontorato- yu feshetti ve bira satışı bu suretle yasak edilmiş oldu. Türk Ocakları adi zevklerden hiç birini tattıracak bir yer olarak kullanılamaz. Orada toplanan halk, musikı zevkini alabilir, sanayii nefise (o sergilermden müstefit olur. İlmin yükseltici ve uyan dırıcı tesirlerini alır. Fakat Türkocağına adi zevk- leri aramak için gelinmez. Bu- nun İçin nerede bir ocağın adi zevke doğru ufak bir temayü- lünü gördükse şiddetle müda- hele ettik. İzmir Ocağı hakkın- da tahkikat bir karara esas 0©- labilecek mahiyete girince keh- di noktai nazarımızı mahalline bildireceğiz. Kurultay okararile dans bile senenin yalnız iki gününe hasredilmiştir. Cumhuriyetin ilâni ve Ocağın teessüs günü. Bunlar dabilinda Ocaklarda dans bile memnudur. Türkocağının daima nazik kal” ması emelini taşıyan milliyetper- ver gençlik bu noktada müsa- maha edilmiyeceğine emin ola" bilirler. — Yeni mektep kitapları İlk mekteplerin dil serisi: Bir alfabe, beş kırsan, iki gramer. Muharrirlerk “© lal Nari, Rauf Ahmet beyler. “Ileri, Kütüphanesi tar.fından neşre” dilen bu eserler tabı, resim, tashikh ve kağıdının cinsi noktsl nazarlarından pek güzeldir. Bütün seride Türkçe öğrenmeyi ve öğretmeyi sade ve kolay bir şekle sokmak için (yeni bir metot tatbik | edilmiştir. Yalnız talebenin değil. Türk harfleri ile okuyup yazmakta hatadan kurtulmak isteyen herkesin istifade © deceği bu eserleri karilermize tavsiye ederiz. Tıp dünyası Temmuz nushası zengin mündere* catla intişar etmiştir.
