14 Temmuz 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

e nine im ilkel * :—— 2 — VAKIT 14 Temmuz İ93ğeemmmmaz Asilerin reisi (Ust tarafı 1 inel savıfamızda Şark vilâyetlerimizin yerli a- halisi cümhuriyet idaresinin sa- dık müdafii olduklarını isbat etmişlerdir. Maamafi hudutlarımız haricin- den gelen kıyam ve isyan erba- bı gayet kuvvetli atlar ve silâh- | lar, hatta meterilyözlerle teçhiz | edilmiş oldukları için bunlara karşı sadece halk müdafaası kâfi gelemezdi.Onun için asgari bir hazırlık devresi içinde hü- kümet te derhal tenkil kuvvet- leri teşkil etmiş ve asileri te- dip için (Obunlan üzerlerine sevkeylemiştir Tenkil kuvvetlerimizin elde ettikleri muvaffakıyeti hakikaten takdir ve tebrik etmek lâzım- dir. Filbakika tenkile memur edilmiş askeri kıt'alarımız 5 tem- muzda hörekete başlamış oldu- ları halde 10 temmuz akşamı asileri tamâmen imha etmiştir. Pu suretle tenkil gün zarfında nihayet bulmuştur. Aceba iran hökümeti haki- katen tenkil edilen kıyam ve isyan hadisesinden dolayı mes- | ulmüdür? Bunda zerre kadar şuphe et- mek caiz değildir. Zira kıyam ve isyan hadisesinin mahiyetini izah eden resmi tebliga nazaran iranın OHalikanlı aşiretlerinden (20) kişi (erciyeş) te ve (60)kişi (zeylân) da maktuller arasında bulunmuştur. Bu maktuller iranın mes'uliyetini filen tesbit için en kuvvetli birer delil olarak göste- rilebilir, Bunünla beraber” öyle zan- nediyoruz ki hükümetimiz yine irana karşı olan dostane vazi- yetini bu güne kadar degiştir- memiştir. Bu vaziyetin değişip değişmemesi iyran hükümetinin undan sonra alacağı tavur ve harekete bağlıdır. Yine resmi tebliğin en son fakrasına nazaran tenkil edilen çetelerin bir kısım efradının irana iltica etmiş ok duğu tahmin edilmektedir. Aceba iran hükümeti bu suretle kendi hudutları dahiline iltica etmiş olan eşkiyaya karşı bundan sonra nasıl bir muamelede bulunacaktır Kendi hudutları dahilinden Tür- kiye topraklarına bundan sonra müötecaviz aşiretlerin ve şekavet erbabinın geçmemesi için ne gibi tedbirler alacaktır? İran hükümetinin bu nokta: hareketi 5 | nazardan alacağı tavur ve hare ket memleketimize karşı haki- katen hüsnü niyet (ile mütehassis . olup (olmadığını gösterecektir. Tabii hükümette irana karşı (mevcut oolan dostluk siyasetini tadil etmek lâzım gelip gelmediğine ondan sonra karar verecektir. Şark hadisesi (omünasebetile (Taymis) gazetesinin ( İstanbul muhabiri mahsusu (gazetesine bazı malâmat verir iken çok şayani dikkat bir lisan kollanı- yor. Ezcümle bu malümat ara- sında şu satırlara tesadüf edi- liyor: “bazı (o mühafilde (o muhasım Kürtler ile meskün olan araziyi Türk idaresi altına koyacak su- rette oTörk -İran hududunun tashihi talebi için Türkiyenin şimdiki karışıklıkları bir bahane ittihaz edebileceği düşünülmek- tedir.,, Dikkat edilir ise bu satırlarda iran (hükümetini (Türkiyenin hüsnü niyetinden şüpheye dü- şürmek için büyük bir gayret vardır. Anlaşılıyor ki bazı dev- letler Türkiye ile iran arasında- ki hudut vaziyetinden istifade ederek iran hükümeti ile Türki- ye arasını açmak istiyeceklerdir. Ruslarla müsademe Erzurum, 12 (Akşam) — Şim- diye kadar yapılan müsademe- lerde bizim taraftan şayanı dik- kat zayiat olmamıştir. Sadece hastane haline sokulan Böyazıt mektebinde on kadar askerimiz yaralı yatmaktadır. Bir de bir jandarma mülâzimi evvelimiz şe- hit olmuştur. Buna mukabil asilerden bir çok maktul ve yüzlerce mecruh vardır.Şakiler yaralılarını ve ölü- lerini de alıp götürüyorlar. Ağrıda yapılan tazyık üzerine firara mecbur kalan asilerden bazıları Rus hududunu geçmek istemişlersede Ruslar tarafından ateşle karşılanmışlardır. Şakiler bu taraftan kaçamıya- caklarını anlamış bulunuyorlar haber alındığına göre iranlilarda kendi hudutlarına kaçabilen şa- kilerden yakalayabildiklerini iade ediyorlarmış. Henüz bunu tahkik edemedim. Geçen gün Erciş civarında ameliyattan avdet eden bir dok- toru soyup dağa kaldıran şaki- lerin reisi doktorun şoförüne VAKIT m tefrikasıt 35 z Dİ MİSAL. MUHARRIRI: SELÂHATTIN ENİS Köşeyi döndüğü zaman sokak kaldırımlarınn keskin bir elek- trik lâmbasile aydınlanmış oldu- gunu gördü. Rüştü, fenerlerile kaldırımları aydınlatan ve uzaktan manzara- sile ve alev renkli iki keskin gözlerile tarihten evvel yaşamış bir mahlükü andıran bu otomo- bilin, Niyazi Beye ait olduğunu anlamakta güçlük çekmedi. Niyazi Bey, eğlentiden geli- yordu. Karı koca işini bilir insanlardı: Niyazi Bey, kübera' pezevenk- liğile meşguldü. Karısından baş- ka elinin altinda güzel parçalar vardı. Gayet güzel giyinirdi. Mücellâ ü, briyantinli saçları, Mirden 4 yaptırdığı elbisesi, yakasından eksik olmıyan kamelyası ve lus- trin iskarpinlerile, insana, Avru- padan yeni gelmiş bir diplomat hissini veriyordu. Yarımyamalak bir tahsilden sonra hariciyeye intisap etmiş, Avrupanın birçok yerlerini gezip tozduktan sonra Mebrure Ha- nımla evlenmişti. Bu izdivaçta Mebrure Hanımın serveti müessir olmuştu. Niyazi Bey için o, kaçırılması caiz olmıyan yağlı bir kuyruktu. Evvelâ güzel bir kadındı. Son- ra irat ve akar sahibi idi. Niyazi Bey ev idaresine karış- madıktan başka, üstelik Mebrure Hanım onu besliyecekti. Buna mukabil Mebrure Hanım harekâ- İ lara dinden bahsederek: İ dönüz , demekte, bıyığı kesik bir vesika vermiştir. Bu vesi- kada: «Kürdistan şark istiklâl İ cemiyeti gurubu K, binbaşı» diye izma atmıştır. Asilerin reisi Asilerin başında Paşa elbisesi giyen Türk ordusundan matrut birinin bulunduğu söyleniyor . Eşkiyanın elinde mitralyöz bulunmaktadır. Şakiler yarala- nan arkadaşlarını, karınlarına basmak suretile (öldürdükten sonra cesetlerini alarak kâç- makta imişler. Akın yaptıkları köylerde ve çevirdikleri yolcu- “ Yeni dinden eski dine dö- olanlara hakaret etmekte imiş- ler. Eşek hırsızı namile maruf ve annesinin lâkabı ile yadedilen Ibrahim Hoskitelli namında biri şakilerin ele başıları meyanın- dadır. Bu serkeş te Şeh Sait | isyanından sonra tevkif edileceği sırada Ağrıdağına kaçmıştır. İbrahim Tali Beyin beyannamesi Şark vilayetleri umumi müfet- tişi İbrahim Tali Bey Zeylan hâ- disesi münasebetile halka hitaben atideki beyannameyi neşretmiştir:! “1 — Ağrı eteklerinde bulunan ve sıksık muti halka zararlar yapan eşkiya kuvvetli tayyare filomuzun bombardmanları ile Ağrı'nın karlı yamaçlarına tırman- mak suretile bir kısmı canlarını kurtarmışlardır. i 2 — İran'da tertip ve echiz et- tiği yüzden fazla atlı ile hududu. muzdan girip Zeylân nahiye merkezine kadar ilerliyen, geçen sene arkadaşları tarafından İrak'- ta katlolunan Kör Hüseyin oğulla- rr ile enişteleri Yusuf Aptal ağa ve aveneleri jandarma karakolu ve seyyar bölüğümüze yaptığı bas kında iki zabit ve dokuz neferimi-| zi şehit etmiştir. Bu vak'adan beş köy halkının eşkiyaya yardım et-) tiği anlaşıldı. Şimdiye kadar vatan daşlara devlet silahlarını kullan» maktan © içtinap etmiştim. Bu müessif vak'ada eşkiyaya yardım edenlerin en şiddetli bir surette ce- zalandırılacakları şüphesizdir. 3 — Umumi müfettişlik mnta- nefretle karşılandığna dair bir çok telgraflar almaktayım. lar haricinden uydurulacak ya" lan ve yanlış rivayetlere aldanıl- maması ve vatandaşlarımın işleri- le meşgul olup çalışmalarını tav- siye ederim..,, İbrahim Tali Casus Lövrens Maruf İngiliz casusu miralay ilâvrens'in Hacı Mehmet namı müs| tearı altında Bağdat'ta oturmakta! olduğu Suriye gazetelerinde okun- muştur. kasında her tarafta bu hâdisenin| 4 — Mes'ele hakkında hudut-'Osman B.ye cevap veriyor Birinci umumi müfettiş | Telgraf haberieri Ç Telsrsi 1D Yunanlıların cevabı Yunanlılar Briyan muhtıvas na verdikleri cevapta bizden de bahsetmişler .. atina, (A.A) — Brisnd muhtrasını Yunan hükümeti tatafından verilen e vap Fransız orta elçisine Sefir, bu cevabı Parise göndermiştir. Yu- pa birliği hakkındaki | rupa getirilmesi hakkındak vuran Avrupa milletlerinin menfaatlerine hizmet edetek asil bir mefküre olduğunu kaydetmekte. dir. Cevabın sonunda, Avrupa Birliğine Türkiye hükümet ki fikrinin Yunanistan tarafından büyük bir alâka | ve muhalasat ile karşılandığı beyan o- lonmakradır. Deniz kuvvetlerinin müsavatı Atina, (A.A) — Nazırlar Meclisi Br. and muhürasına Yunan hükümeü tara. | fından verilecek cevabın metnini tasvip Türkiye ile deniz kuvvetlerinin müsavan esasına müsteniden aktedilen itil#inameye ait fenni teferriati tetkike bahriye memur etmiştir. 25000 kişi işsiz Bombay, 19 — Ecnebi emtasına kar- # ilân edilen boykot üzerine Şurstaki altın halka imalâtanesinde muntazam su- rette çâlşmakta olan 35000 kişi işsiz kalmıştır. Bir hadise dolayısile Atina 13, (A.A) — Hariciye nazın Leh orta elçisini ziyaret etmiş ve ko- münistlere ait hadiselerden dolayı sürlerini beyan etmiştir. Sefir, Yunan bükümetinin aldığı ted- birlerden ve zabıtanm çarçabuk müda- halesinden dolayı hükümete etmiştir. ermiştir. Bundan sorrs meclik, yazırnn tes. teşekkür Tevkif olunan komünistler dörder ay hapse.mahküm edilmişlerdir. Yeni İzmir detterdarı Ankara 13 (Telefon)— Istanbul defterdarı ve kirbit teftiş hey'- eti reisi Hüseyin AvniB. izmir defterdarlığına tayin edilmeştir. Şişmanlık | Raşit Tahsin B. Mazhar i Dr. Mazhar Osman B. şiş- manlar hakkında beyanatta bu- lanarak demiştir ki: — Şişmanlık çok betbaht bir hastalıktır. Şişmanlığın ha- fif derecsesi insana az çok belâ- het verir, bir iki adım ilerisi komik bale sokar, daha fazlası da şayanı merhemet bir hasta haline getirir.,, Dün şehrimizin maruf şiman- tında serbest olacaktı. Pek âlâ anlaşılıyor ki Mebru- re Hanım Niyazi Beyi almakla bir koca diğil, bir pâravana satın almış oluyordu. Niyazi Bey kablel (izdivaç Mebrure Hanımın harekâtından serbest olması kaydile karşılaş- tığı zaman, bunun filhakika pe- zevenklik denilen şeyden başka bir şey olmadığını anlamakta terüddüt O etmedi. e Omuzlarını kaldırdı. Boğazı tokluğuna koca olduktan sonra onun icabatında da ! katlanmak lâzım değil mi idi? Esasen kendisinin namus, filân gibi şeylere öyle pek sıkıfıkı ! alâkası yoktu. Kıskançlık hisleri onun noktai nazarına göre in- sanın bâlâ iptidat bir mablük olduğunu göstermekte idi. Me- | deni bir insan nasıl kıskanç o- labilirdi.? O resülmale bakardı; resülmaldan (eksilen bir şey olmadıktan sonra karısının gö“ nül eğlendirmesini pek tabii bu- luyordu. işte bakın pezevenklik kendi- sine yaramıştı da. Eğer böyle bir koca olmasayd., Mirden el- bise giyinmek ne mümkündü, böyle gün aşırı nereden çifte çifte lustrin iskarpinler yaptırabilir, havyarından istakozuna Okadar böyle bir sofrayı nereden bu- lurdu?. odasında meşgulse, Niyazi Bey için koca evde yatacak oda ve yatak mı yoktu? Niyazi Bey, Mebrure Hanımın kocası olduktan soradır ki dev- rin birçok rical ve ekâbirile ta- nışmıştı. Burası bir ev değil, âdeta bir kübera lâğamıydı. / Istanbulun muhtelif (o semtlerinden Okofup gelen insanlar - tıpkı mecraların birleşip denize dökülmesi kabi- İmden - burada toplanıp fubuş Sonra Mebrure Hanım yatak | ve rezilet âlemine munsap olu- yordu. Bunlar içinde çeşit çeşit A e e Maarif müsteşarı gitti iaimnasimkidakmmi ii İşi Ustarafı — Istanbula 1 inci sayıfamızda | istirahat (o için gelmiştim, Bu fusattan istifade ederek bazı teftiş ve tetkiklerde bulundum. Şimdi Muzaffer B. le birlikte ! Çarşanba günü bütün memleket maarif eminlerinin iştirakile top- lanacak olan kongraya iştirak için gidiyoruz. içtima, vekil Cemal Hüsnü beyfendinin bir nutkile açılacak ve bir hafta kadar devam ede- cektir. Bunda bütün arkadaşlar kendi mıntakalarında ve seya- hstleri esnasında gördükleri nok- sanları, yapılacak işleri bildirecek vebazı esaslar tesbit olunacaktır. İçtimadan sonra tekrar İstan- bula dönerek Liyeje gideceğim. Liyejde bu ayın yirmi ikisinde sanayiinefise şenliklerinin yüzüncü yılımı tes'it ve bir mesleki tedri- sat kongrası aktedilecektir., Haber aldığımıza göre hü- kümetimizin resmen davet edil diği bu kongra bir ay sürecek ve müsteşar B., le birlikte yük- sek tedrisat umum müdür vekili Ali Nadir, meşriyat omüdürü Faik, Istanbul ve Bursa san'at mektepleri müdürleri beyler de kongreye iştirak edecektir. N Bu heyet Liyejden avdelinde Almanyada tetkikatta bulüna- caktır. Ekmak. ve fırancala fiatları Şehremanetinden: Temmuzun on beşinci salı gününden itiba- ren ekmek on iki ve francala ön yedi buçuk kuruştur. sx ————— — > — larından ve Dr. Mazhar Os- man Beyin meslektaşı akıl hastalıkları mütehassısı Dr. Ra- şit Tahsin Beyle görüşerek bu hususta fikrini öğrenmek iste- dik. Raşit Tahsin B.: — Beni bu bahse karıştır. mayı, beni mazur görün, dok. torun beyanatına cevap ver- mek istemem, diyerek mütele- asını söylemek istememiştir. insanlar vardı. Hatta bunlar arasında devrin zampara tanınmış vükelâsından, paşalarından insanlarda bulunu- yordu.. Meşrutiyet devrinn altınların- dan ve harbi umumi devrinin evrakı naktiyesinden koca bir nehir, bir oluk halinde aylarca, hatta senelerce buradan geçmiş» ti... öyle geceler olmuştu ki bir otomobili diğer bir otomobil takip ederek muhteviyatını Ni- yazi Beyin evine terkederken diğer Bir otomubil üçüncü ziya” retçi kafilesini buraya getirmişti. Senelerce Mebrure Hanımın evi sabahlara Okadar vurpatlasın, çal oynasın bir âleme sahne ol- muştu, Daha üç gece evvel yan sokaklardan birinde oturan Re- şıde isimli fakir bir terzi kızı- nın camlarını, evine erkek alcı, diye tuzla buz ederek yere indi- ren semt halkı, Mebrure Han mın evindeki bu çenk ve çegi- ne âlemini hayran ve memnun (Devamı var) ilik Gi İkna a