28 Kasım 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4. — VAKIT. 28 Teşrin WAVE Elma sepeti Tren Sabanca İstasyonundan geçerken daima. ellerinde elma dolu birer sepetle pencerelerdeki yolew'ara doğru koşuşan pejmür. de kıyafetli çocukları ve kadın. ları oradon gelip geçen her kes bilir Elmaların üzaktan görünüşü #k bakışta ekseri yolcuları cez bett'ğine şüphe yoktur. Bununla beraber meseâ İstanbulda ve Ankarada bir iki liraya ancak ahnabilecek olan bir sepet elma- yı yarım liraya satmak için bir birlerini ezen bu zavallı; çocuklar ve kadınların hemen hepsi me' yus dönerler. Acaba Sabancade beled ye reisi, yahut kaymakam gibi mevki ve mekam sahibi zatlar arasında bu halin sebebini araştırmış kimse yok mudur? Sa bancanın fakir halkı en ucuz bir fiatla e'malarını satmağa, yolcu- larda bunları almağa hazır iken alısverişi meneden şey nedir? Biz bu suallere kendi görüşü müze göre cevap verelim: Sa bancalıların elmaları satmak için kullandıklar, sepetleri İbttmal ki bazı okuyucularımız maksadımızı birdenbire anlaya- mıyacaklardır. Elma iyi ve ucuz olduktann «ohra sepetinin nasl Olup ca alış verişe mani olabile- ceğini tayin edemiyeceklerdir. Meselenin mahiyeti şudur: Dik- kat edilirse Sabanca istasyonun da içlerine elma doldurularal satılan (o sepetler hiçbir yerd: görülmüş şekilde deği'dir. yar bu sepetler adata altöst edilm birer mahrut biçimindedir. Bu sepetlerin içi elma d: v o'değü halde yere konace oesn müşkülâtla duru: Wak bir sarsıntı ile derhal dev Mir ve tepeleme doldurulmu; olan elmalar yerlere dökülür. Ka rağı o'madığı için yolcuların e'de tutarak taşımalarına da wü salt değildir. Sadece sepstin bu şekli bilhassa az elma ile dolması fakat hariçten pek çok göster mesi için yapılmıştır; sepetle beraber elmayı alan solcu müş teri erin nasıl bir sepete muh'aç oldukları o hiç o düçünlmemiştir. İşte snf bu sebepten dolayı is tasyona elma satmağa gelen Zavallı Sabancalıların yüzde dok sanı beyhude yorulur. Sabanca da söz sahibi bir ik himmetle insan çıkarda zahirde pek ehemmiyetsiz gibi görüner bu meyva sepetlerinin şeklin tren yolcularının işlerine en uy gun bir hale getirmek için te sebsüsata bulunursa ve bu te şebbüsatında olursa çok muvaffak Yarım asır evvelki VAKIT 28 deyrinsamı 1879 Üserayı zenciye ticare- inin lâğvı hakkında Ba. yali ile İngiltere sefa- vetf miyanesinde aktolu- san mukavelename ev velki akşam İngiltere se- tarefanesinde o hariciye nazırı deyletlu Sava P. hazretleri ile İngiltere sefiri Sır Liyari hazret- ieri taraflarından imza kılındığını La Türki yazı- vor. isani 1929 Sabancalılara büyük bir hizmet te bulunmuş olu. Sabancalıların bu günkü elma sepetleri ticaret hayatında mu- vaffekiyetin müşteriyi aldatmak- ta olduğunu zannetmek zihniye- tinden mütevellit küçük bir nü- munedir ki aynı zamanda neti. cesi itibarı ile bu zihniyetin daha ziyade sahipleri hakkında zararlı göslerir. Her sımf halk ve İş adamları arasında bu nevi zihniyetin önüne geçmek ve en kârlı yolun hakkaten müşteri- leri memnun etmete olduğunu anlalmak bir memleket vazife- sidir. Mehmet Asım Günün siyaseti Rusya Çin hududunda| Moskova arasında “hali harp,, tahakkuk Son gelen telgraflar Rusya ve Çin hududunda vaziyetin ehemmiyet peyda ettiğini göstermektedir. Ruslar Mançi- rya hududunu aşarak muhtelif Manu şebirerini işgal etmişler ve vaziyetin kesbettiği vahamet Amerika ve Japon yanın nazarı dikkatlerini celbetmiştir. Dün söylediğimiz. veçhile İngiliz meclisi meb'usanı da hadiset ehemni- yetle takip etmekte ve muhafazakârlar Cemiyeti Akvamın harekete gelmesi için işadatta bulunmasını Mister Hen dersondan istemektedir. Bir senedenberi Rusya ve Çin ars nında devam edip giden ihtilâf birçok hsd devreler geçirmiş olduğundan bu defa görülen vehametin ker'i neticeler vereceği kanaatini göstermek kadar ha tahı birşey olamaz. Maamehih bu bir sene zarfında ol dukça tebeddüller vulun gelmiş oldu tu da kabili inkâr değildir. *Mukden, »ükümeti “Nankin, in irşarlatını nazarı “bare alarak Aksayi şark demiryolunun Rus memurlarını işten çıkardığı ve hudut harıcı ettiği srads, Nankin hü: , kömetinin * Semavi ülke , hudütları dahilinde mevkiini *ahkim etmiş ve Çinde bir tesanr ve vahdet fikri te #etne muvaffak olmuş bulunduğu ka Dasti mevcut idi Bu sebepten dolayı Moskova hökümet ikblâhn hüsü sw. relte (tesviyesi (o veya hiç olmazsa Işin sürüncemede kalması cihetini ilti- zam ediyordu. Bir sene zarfında Nankin hükümeti nin mevkli zayıfladı. Cenubi Çinde olayn, “Şan Tung,, mıntakasında olsun, Nankin rüesasına karşı isyankâr hare ketker zuhur etti, Merkezin bu suretle zafiyet peyda etmesi “Mukden,, hükü” metinin ik gösterdiği mütecellidene vazı da devam edememesini icap et- tirdi. Rusyanın bundan istifade ederek hat boyunca eski nüfuzunu iadeye çe ışacağı aşikâr dı. Netekim bugün bu hadisen'n ilk tezahürabna şahit oluyo- ruz « Soviyet şuraları hüküretinin Aksaç! şrkta fasliyete girişmesi İngiltereden çok faz'a Japonya ve Amerikayı olâ- kadar edecek bir keyfiyettir. Japonların Asyada kıt'a üzerinde birçok mepafi vardır ki, bunlar Rusyanın girişebileceği bir Çin harbi ile tehlikeye düşebilir Ayni zamanda Memalıki Müttehide Çıne b rçok sermaye vazetmiş bulundu ğundan Çin kıt'asında vukua gelecek tahavvülat ile doğrudan doğruya alakadar- dır, Ancak derecel alâkada Japonyanto ön safta bulunduğu aşikârdır. Japonya « alınan haberlere göre- İ| RurÇin ihtilafın heniz müdaheleye lüzum görmiyor. Bunun sebebi Japon hükürnetinm e Nankin ile münasebatı #amimane © perverde etmemesine ve Ru tazyikini, Çin miliyetperverlerine bir dere verilmesi Ela münasip bir Ma addeylemesini atfetmek doğu ur. Tokyo hükümeti kollarını serbest tutmak ve İlzumuna göre hasım ta- » salladan musvenetle kendi İ kadar mağ'üp o'acaklarına | menaliini temin etmek kadar iyi bir #yaset olamıyacağına kanidir. Ameri - kaya gelince, Mançurya ibtlâhna re,scn müdahale edebilecek vöziyette olma » dığından Japonyayı ileri sürerek, onune la Rusya arasındı çıkacak bir e'dalden bilistilzde Aksayı garkta ki iktisadi me- nafilni vibaye ve hatta tenmiye etmek tarikini tereh eyliyeceği derkârdir. İşte bu sebepten dolayıdır kı, Rus * Çin ihetlafının had bir devreye gir - diği görülür görülmez Amerika hariciye nazareti | Japonyanın Vaşington sefiri ile temasa İüzum gördü. Vaziyet hali o hanrda O müphem olmakla beraber şuras muhekkaktırkı, Man- çurya hududunda müphemiyet devam etiği müddetçe gerek o AÂmerikenin gerek Rus kusvasnın Mançuryada ilerilemesi devam eder ve Nankin tle ederse Çin ülkesnde menalii olan bütün devletler başta Japonya olmak üzere kendilerine bir hattı hareket çizmek mecburiyetinde kalacaklar. ve ancak o zaman muhelif menafli tesa- dümü ile teşekkül edecek cephelerin şekli taayyün edebilecektir. M. Gayur Umumi Harpte Müttefikler, son dakikaya kani idiler İsgillerenin €n maruf asker lerinden Marşal Vilsonun intişar eden habratı umumi hapte müttefiklerin Vaziyetini o tenvir ve onların zaferi hiçte bekleme dikleri (oOha'de (kazandıklarını göstermektedir. İngilterenin bu maruf askei İrlandalı olduğu balde protestan olduğu için katolik İrlandalı'ar tarafından sevilmez, o da bunların milli > matalibine O mukavemet eder ve İrlandanın protestonlarla enkadm. Dikukes aynen Tiğir tereye merbut kalmasını isterdi İngiltere erkâni harp reisi olan Marşal Vilson, umumi harp esna- “ında bir çok hizmetler ifa et- elmiş ve 1922 senesinde evinin önünde öldürülmüş'ü. Marşal Vilsonun batıran, ber günkü hadisatı kaydeden ve kendi fikiılerini ve intibalarını gös teren bir not defteri g'bidir. İh- #malki Maraşal bunların neyini düşünmemiş ve İstememiştir, Vilsonun bu yazılarından anla şılan bariz hakikatler, müttefikler komandasının kolaylıkla anlaşa- şamadk'arı bilhassa İngiliz ve Fransız orduları arasında dalma ihtilâflar vuku bu'duğudur. Bun- lardan daha mübim bir nokta müttefiklerin harp bitmek üzere iken onun İehlerinde biteceğine inanmamaları, hatta harp biter. | ken hasbi kazandıklarını anla- mıyasak mütereddit bl: Vaziyette kalmalarıdır. Maraşal Vilkonun bu pek mü bim nokta hakkındaki mutalea lerini şu şekilde bulâsa ede biliriz. 1918 senesinin şubat ve mart aylarında Alman orduları İngiliz saflarını tarımar ederek ilerle lemişler, bu vaziyet İngilterenin İ bir çok büyük zabitlerini endir şeye düşürdüğünden bunlar Vil sona muracaat ederek Alman'a. nı meğ'up elmeğe imkân gör mediklerinden sulh oaktinden başka çare bulunmadığını ileri sümüş'erdi. Arcak mar'ın 28 inci günü Maraşal Vilson, umu- mi başkomandanlığın Maraşal Foşa bırakılması icap ettiğini İngiliz kuvvetleri başkorandını Maraşal Haige bildirmiş ve onu i miş, Obunların Alman kuvveti / o kadar kuvvetli idi ki Alsas , getirmemişti. PAP Şeyma e a kendi. || i ————— ikna etmiş olduğundan Maraşal | Ihtiyar kaplan Foş bütün vaziyete hâkim olarak Almanları Emyen önünde dur. |Niçin Panteona gömülmedi! Büyük harbin son iki senesindi! durmuştu. Maraşal Foşun baş komandanlığı,' İngilizlerin de va- | Fransa kabinesinin başına geçip AF ziyetini kurtardığı halde İngi iz. | manlarla sulh muahedesi imzel | ler şkâyete başlamışlar, hatta, | Kı Zaman da © mevkide bulun bu işin olması için çalışan Mara- | Klemansu Fransanın bu ihriyar KP şal Vilson bile vuku bu'an ha: | ları öldü Ceneral Foşun ölümü karşısındı reketine nadim olmuştu. Vilson, bu nepametini; şu sm | yerinden oynıyan Fransa 1biy$ kaplanın ölümü karşında pek hs tırlarla ifade ediyor: “Franszlar, baş komandanlığı | müteessir görünmedi ve şimdi Kİ“ mansonun > naaşı Fransanın büyük deruhte ettikleri günden beri bizi | tstihlâfa, (bizi o sayma: | lerine bir türbe olan Pinscondi mağa ve bir işe yaramıyacağı- | değildi. Kendi doğduğu köyö” mızı söylemeğe başladılar, İş | Sakin mezarlığma çok sade me” o dereceye vardı ki, Fransızlar | simle gömülmüştür. bize iradelerini odikte etmek Bunun böyle olmasındaki zehiri istiyorlar. Bu hakikaten teham. | sebep, mütevelfenm böyle vasiYf' etmiş olmasıdır. Fakat bu eski dİP | mü! edi'mez bir haldir., lomsun bu yolda bir. vaşiyema"e Fakat tali Fransız'ara tevec cüh ederek Almanları geriye | yazmasına da sebep yok depild” Yalnız Foşa deği geçen! atmağa muvaffak olduklarından İngilizlerin şikâyeti biraz dur. | ölen Kardinal Dübünva bile 47 muştu. ihofal yapan Fransıdan Klemun? Maraşal Vülsonun anlatışına | niçin böyle bir ihtilal iwemedi “© göre 1918 senesinin mebadisinde | niçin Panreon yerine köyününün © yese duçar o'anlardan biride | Siz mezarlığını tercih eti? Klemanso idi, Klemanso, 1918 Malüm olduğu üzere Panteo" senesinin kânunusanisinde Mara. | Fransız büyüklerinin metnidr. p şal Vilsona “Amerikalılar geç | bina ihtildi zamanında bir kiliseii yetişecekler, (onlar (o gelmeden | Sonradan bu ise tehsis edilmişti evvel ben öleceğim, demişti. Üzerinde Viktor Hügenun ateşin Müttefikler 1918 senesinin ni | hitabesi var. Orada deniliyor kö sanında Durpkerk ile Kalenin “Vatafi uğrunda imanla ölen sukutunu beklediklerinden İngt | bütün bir milletin gelip kendi k© liz askerlerinin icabında İngilte. | İslerinde dua etmesini istemek hak reye iadesi, yahut Fransa dahi. | kını kazanmışlardır. Onların şerö line sevki için tedbirler almağa | Yanında her şeref sahi ve geçi başlamışlar, o vasiyet ovehamet | dİr., kesbettiği zaman Nant tarafına Orada bir çok öenerellerin, çeğilmeği düşünmüşlerdi. çok şairlerin, fencilerin vehükümö Müttefiklerin o gaybedecekleri adamlarının mezarları bulanuyor. zihniyeti okadar (hâkimdi ki Klemansoya Oburada bir vö 1918 in temmuzunda Almanlar | verilmek istenilmediği çok kuvveti Remsde mağlüp oldukları sırada Mh AŞİ verre kadar ehemmiyet verme. dini, akilalera da eiiermemede Bundan birkaç sene evel mü ver ve mütefekkir Fransa belki © üzerinde tesir etmiyeceğini söy- lemiş, hatta Lord Milnerin bir | sebeple büyük bir adamından sene sonra bile Almanları harp | çevirmezdi. * cephesinden kımıldatmağa imkân | (Fekat, bugün garip menfesti görmediği kanaatinde olduğunu endişesile OKatolikliğe ve Papa anlatmıştı. “| kur yapmak lüzumunu hisseden hatta papasların tekrar mektep bilmesine müsaade veren Fransa 1918 senesinin oağostusonda Alman ordularının mevzii mağ lubiyetleri tevali , ediyorken Ce- neral Smuts, Londradaki harp meclisi âlisine muracaat ederek mümkün süretle sulhun aktini!, çünkü Almanların bu mevzi mağlubiyetlerine (— aldanmamak lâzım geldiğini, Almanlar yeni- den harekete başlamadan sulhu aktetmekte faide gördüğünü, aksi takdirde sulhun müşkülâta uğrayacağını izah elmişti. Ceneral Smutsun sulh aktinin zaruri oduğuna beslediği kanaat met ve sevsisinden çoğunu kayb& miş göründü. Bu yüzden olacağını tebmin e&. yoruz ki Katolik ahıretine, cer” ve cehennemine İnanmıyan Klem” | so, kendi köyünün mezarlığın©” o adem veya beka âlemine mü veccihen harekete çıktı. a Japonya ve bahri konferif” Tokyo, 27 (AA) — Gare lere nazaran b:hri konferansa gi teallik olan ve imparator tar dan tastik edilmiş bulunan | mat tahtelbahirlerin cezri sr İ ilgası veya tahdidi hakkında * takım tekli leri ibtiva etmektedi” Loranin bile Fransaya iadesin- den bahsetmemiş, Orta Afrikayi bir Amerikalinin riyaseti altında beynelmilel bir heyete terkini tavsiye etmişti. Smuts müttefik- lerin kazanamıyacağına o kadar kani idi ki İtelyaya, Çekoslu. vakyaya ve diğer müttefiklere bir şey verilmesini hatrına bile Bü ün bu bakikatlerden Al manyanın tam işi bir neticeye bağlamak üzere olduğu bir «rada mağlup olduğu anlaşı: liyor. Ö.R Bir de o kabul etsin bakalım! Vasington, 2T (AA) — Mek sila Kellog misakını kabul etmiş- tır, -