16 Kasım 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8
di. Nasıl zengin oldular ? ——okfeller:5 Tröst, nasıl icat edildi? Petrol taktir müesselerini birleştirerek ilk tröstün temelini atan Con D. Rokfeller olmuştur * Rokfeller , bununla iktifa et- medi. Daha mühim bir esas ser- mayeye malik olmak için geriki *Klark, tan başka * Klark , ın vi ve petrol taktirin- de bir keşifte bulunmuş olan * Andrevs , isminde bir İngiliz! işe teşrik etti, Petrol ticareti henüz revaç bü lamamış Olmakla beraber, İş muvaffakiyete ilerledi. İlk sene“ lerdeki flat tereffüünden sonra mühim bir düşüklük görüldü. Ham petrol fişinin fiatı or çente sükut etmişti. Daha derin kuyular açılıyor ve daha zengin pettol tabakalarına tesadül edi. Uyordu, Fakat petrol istiklâki de ayni dereede tezayüt ediyordu. * Rokfeller 3 işe giriştiği samah yeni bir tereffü devresile kar» glaşmak talline uğradı. Fiatlar yükseliyor, ve fiatların yükseldiği derecede kâr miktari artiyordu. » Artık * Con D. Rokfellar, pat: rol şirketinin kârını birçok şe- riklerle taksim etmek istemiyor du. Evvelâ “ Klark , kardeşleri atlatmak için bir çare aradı. *Andrevs, , “Klark, ve kum- panyası firmasının tasfiyesi için onları iknae muvaffak oldu. Fa- kat bu işi kim tekrar ele alacaktı? Şirketin ticareti o derece yolunda idi ki “ Rekfeller , için bunun halli kadar kolay birşey olmadı. Şeriklerine bir teklifte bulundu. Şulatim” slüveddü “büy” hiğsedar arasında müzayedeye vazedilecek ve en çok verenin elinde kala - caktı. Böylece yapıldı. İhale resmi bir surette icra edildi. Diğer bir cihetten İizumu olan parayı temin etmiş bulunan “ Rokfeller ,, şirket mevcududunu kendine ihale ettirdi. Bütün mevcudu 72,500 dolar tahmin ettiler, “Rokfeller, para- nh beşte dördünü sabık şerik. lerine verdi Artık müessenin yegâne sahibi olmuştu. bulunduğu “ Andrevs çi tekrar şerik ola peri aldı, zi firma artık “An- k , ve kumpanyası değildi. 1865 den itibaren “Rok feller ve Andreva, namını taşı mağa başladı. O srada yirmi atı yaşında olan “Con D. Rok- feller , artık ihtiraz edecek va» ziyette © bulunmıyor, kendini ortaya alarak müessesenin baki kt reisi olduğunu tanitmakta mahzur görmiyordu. Komisyon. culuğu temamen terketti ve bü. tün faaliyetini petrol ticaretine verdi, Fakat asıl hayata atıldığı bu mesleği terkederken mühim bir tecrübesile © ayrılmıştı. Nakliye ücretinin ticari kıyss.tlerin ta- yınınde nasıl tesir icra ettiğini anlamıştı, Bir tek gayesi vard. Kabil olduğu kadar petrol fiatı üzerinde tesir icra eden mesarifi azaltmak, . bu “suretle rekabet edilmiyecek kadar ucuza mal satabilmek. Ovakte kadar petrolü varil lerle sevkederlerdi. * Rokfel- İer, ilk olarak bu usulü terketti ve borularla taktir mahalline kadar sevketmek usülüne müra- caat etti, Bu yeni nakliye vası- tasinin tesisi mühim bir serma- yenin muattal kalmasını mücip i slüyüordu. Bir petrol tarlası © “Rokfeler,, lazim gelen parayı dide etmek ve' bü' kanalizasyon: can fstihsalâtını tezyit “eylemek için diğer birçok taktir fabrıka- ları ile uzlaştı. Bu, o vakte kadar görülmemiş bir hadise idi. İşte “Rokfeller,, bu suretle ilk defa olarak müstakbel “Tröst, üsulü- nü teciübeye başlıyordu. Meselenin sahal tatbike vaz'ı görünüşte bir tadili icap etti riyordu. Girmedi) a Maliye vekâleti Mahmut Muhtar Paşaya ait emlâkin kıymetlerini çıkartıyor Eski Bahriye nazırı Mahmut Muhtar Paşanın Divanı âli tara» fından 22 bin altın tazminine mahküm edildiği malümdur. Ve- kâlet bu paranın tahsili için Paşaya ait emlâkin kıymetlerinin çıkarılmasını emretmiştir. Eski nazırın şehrimizde birçok kıymetli &mlâki vardır. Emanet, geceleri sinema- lardan çıkan “halkın tramvaysız kalmaması için şirketle bir itilâf aktetmiştir. Saat 11 buçuktan itibaren az fasılalarla 12 araba tahrik edilecektir. Diğer taraftan muayyen vakitte sinemalarını kapatmıyan sinema- alar da tecziye edileceklerdir. El Şebremaneti belediye za- bıtası kadrosunu tevsie karar ver- miştir. o G3). ; Meliye vekâleti inhisar ida- releri için yeni bir kanun lâyihası ihazırlamaktadır« - Buna nâzarân bütün inhisarların idare meclisleri ilga edilecek, yerine murâkipler kâim olacaktır . BI Liman “şirket” müdürü Hamdi “B, Ankaraya gitmiştir. Gİ İki gün içinde yalnız Emin: önlü mıntakasında 2000 kilo bozuk yiyecek ve içecek imba edilmiştir, GE) Köprüde halkı izaz eden seyyar satıcıların çalışması me- nedilmiştir. GC) Halk dânslarna (o alt yapılan film ikmal edilmiştir. Ya- kinda gösterilecektir. GE) Hukuk talebe cemiyetinin dün yapacağı kongre tehir edil miştir. 8 Çanakkalede karaya oturan “Sange Beğors, isinindeki İngiliz vapuru kurtârılmamıştır. GB) Tokatliyan otelinde intihar eden Alman noteri ile zevcesinin cürüm şeriki olduğu kaydedilen Karkohinin de Prağda intihar ettiği şayidir. El Hırsızlık vak'aları münase- betile Köntrolun teşdit edildiği malümdur. Bu ! münasebetle 4 bekçiye 'daha yol verilmiştir. Devlet Demiryolları velimân- ları umumi idaresinden: sağa Ankara Kayseri hattının 242 inci km. sinde hazır kesilmiş balastın hat kenarma nakli 20-11-29 çarşamba günü saat 10da Ankara Detlet demiryolları malzeme dairesinde pazarlıkla ihale edilecektir. İştirak edeceklerin muvakkat teminatlarını bamilen aynı günde saat 10 a kadar münakasa komisyonuna müracaat etmeleri lâzımdır. Bu bapta fazla malümat almak İstiyenlerin Ankara malzeme dairesine müracaatları lüzumu ilân olünür, Portümöri.. L..T. PİVER A.Ş., İstanbul Şubesi: Şiş Ahmet Bey tokök No. 56. Tel. Beyoğlu 3044 şaheseridir! Yalovada kıymetli fetkikatta bulunmuş olan Dr. Şükrü Paşa bu güzel Türk şehri hakkındaki fikir. lerini gazetemize yazmıştır » Artık bundan sonra Yalova herşey olacaktır. Lâyık olduğu mertebeyi bulaçaktır; çünkü onu büyük bir göz gördü, pek büyük bir gönül sevdi, onu pek yüksek bir dimağ düşünmeğe başladı. Onun için o artık her şey olma” ğa namizettir. Asırlardanberi vakit vakit muh- telif hükümetler zamanında beğe- nilmiş, sevilmiş, üstüne düşülmüş, onunla çok meşgul olunmuşsa da bu defa ki kadar onun kakında kudretler yaratan hükümetler halleden pek büyük bir insan bu memleket köşesine her za- mandan daha ziyade ehemmiyet vermiştir. Filhakika Avrupanın bu kabil yerlerini, suların, kaplıcalarını gö- renler Yalovayı görünce onun hakkında büyük Gazinin ihya edici emirlerini pek büyük min- net ve şükran bislerile karşıla” yorlar. Çünkü burası halkın sıh- hatini temin edecek, elem ve kederlerden kurtaracak, hastalık- lar rahatsızlıklardan halâsedecek sağlam nesil yetiştirmeğe hizmet- edecektir. Yalova bir küldür. Sahilleri, plâjları yeşil ormanları, parkları, herdem taze kırları ağaçlarile öyle güzel manzaraları var ki in- sanın gönlünü açar, kalbini fe- rahlandırır, maneviyatını yüksel tir, Sinirlerini kuvvetlendirir; Bu itibarla Yalova en güzel bir “kür, yeridir. Artık buraya gelenler başka yere gitmek istemiyecek- ler. Burası halkımızı Avrupa sula- dar çok mihtarda bir suya Al rından, Avrupa #eyahatlarından müstagni kılacaktır; burada her | edilmez. şeyi bulacaklar, her türlü arzu- larını tatmin edeceklerdir. Zaten bedi! duygulu insanların Yalova» yı sevmemesi mümkün değildir. Evvelce gelenler pür şevküsürur tehalökle koşup geliyorlar evvel- den bilmiyenler gelince hayret içinde meftun olup kalıyorlar, Hakikaten Yalovada tabi ni- Metlerin her çeşidi mebzuldur. Havası, ceyyit suları leziz güneşi boldur; güneş doğarkön ilk Oltta- viola şuaati Yalovayı nurlan- dirir. Batarken son selâmını Ya- lovâya yollar. Yalovanın otünda etinde, sütünde, her türlü gıdasında bol bol vitamin mevcuttur, “Ra- dio aktivite, Yalova kaplıcalarinın yalniz sularında değil havasında, toprağında, deresinde, tepesinde heryerinde vardır. Yalovada ?a- ifler küvvetlenir, ihtiyarlar genç- İeşir. Yalova tablatın bir şah eseridir. Marmara havzasının şimal ve şark kisminda ve İzmit körfezi- nin methalı sağında İstanbul şeh- rine karşı bir sahilde ( Yalova ) kasabası mevcuttur, Yalova safası ötedenberi lisa- nimızda zebanzet olmuş, milli öyunlarımızda temsil edilmiş ok ması tabii asılmz değildir. Hak buki Yalovaya İstanbuldan en A basit vasıta ile iki nihâyet İ saatte gidilirdi. Kayık, moti veya vapurdan sahile çıkın: Yalovanın harbi zailde Yunan lar tarafından yakılmış, yıkılm binalarının harabeleri karşısınc bulunursunuz. Acaba bu bek evvelden çayırlar, meydanlai ormanları ile meşhur ve mami bir safa yeri mi imiş? Hayır öyle de değil Obalde Yi lovanın şöhreti nereden tile geliyor. Yalovanın şöhreti, safası, da doğrusu şifası sahildeki kasabadi tatlı bir meyil ile çıkılan bir $ senin ( 12 ) kilometre arkasınd müteaddit tepelerin muhtelif W ziyetlerde teşkil ettikleri vadile den birinin meb'deinde bulun4 kuru Yalova hamamlarıdır. Bİ zans devrinin en kadim zama! larındanberi malüm olan sıhbi kuvvet ve zürriyet tevlit edö hassaları ile maruf Fitya ılıcals mevki ve ikliminin letafeti nci mamlara gelenlerden topla. eden harareti yüksek ve yerlerde değirmenler idare dereler halinde denize Bu derecel hararette ve bu panın hiç bir yerinde su böylece heder olup gidiy y Bu kere reisi cümhurumu$ larile şeref bulan Yalova * dan sonra lâyık olduğu “ ha şimdiden bu sene İç kısa bir müddet zarfınd8 türlü esbabı istirahatle ' çıkan ve her gün yenide” iye mureler halinde mevcud8 el olunan bir sürü köşkler, villâlar, okurhavzlar, bahçelerle pek hoş ve manzarada bir su alıyor. Bu kadar az bir ji zarfında bu hali meşbur Fitya ka yanın en muntazam © daha mükemmel olacakti” demir kol sahibi büyük | gf KAİ Na le eğilmeli ve yegin* endişesi dalma milleti nı yükseltmek için pi olan bu 'pek böyük yö” sıhhat fiyetine ve afiy, — şakri
