14 Kasım 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8
— 83, — VAKIT, — 14 Teşrinisan! 1929 — —u. ilyarderler Nasıl zengin oldular ? mmm O Kf eller:3 Amerikalı bir babanın yardımı Con Rokfeller babasından senede yüzde on faizle hin dolar almağa muvaffak oldu Ancak bu para biraz kâr ge- tirecek bir Ücarete girişmek için gok azdı. Şu halde sermaye ola- cak parayı nereden tedarik et melidi? Gidip pederine müracaat etti. Adamcağız elinden geleni Yaptı; oğluna senevi yüzde on faizle bin dolar vermeye razı oldu. Genç “Rokfeller,, babasının | bu mütalebesini fahiş bulmadı. Eğer işi yolunda giderse, bu faizi bol bol çıkaracağı muhakkaktı. Başka bir endişe noktası daha vardı. Bin veya binbeş yüz do- larla çok uzağa gidilmesi imkân- sızdı. Başka bir para menbaı daha bulmak icap ediyordu. On dokuz yaşındaki bir delikanlıya | kimse bir dolar bile ikraz etmek istemediğinden, “Rokfeller,, ken- dine bir şerik aramıya sermayeyi bu suretle Ooçoğaltmağa lüzum gördü. Filhakika çoktanber! tanıdığı diğer bir memur yarı yarıya ser- maye koyarak beraber çalışmağa hazırdı, “Rokfeller,, in ilk şeriki olan bu adamın ismi “Morris B. Klark, idi. Birkaç dolar birik- tirmişti; otuz yaşında idi. Olduk- ça tecrübesi olduğundan “Klark und Rokfeller,, firmasını hariçte temsil edebilecekti, İki arkadaş herşeyden mukad- dem ustaları yanında kazandık- ları tecrübeyi tatbike çare ara- dılar. Bir sevkiyat komisyoncu müessesesi vücuda getirmek te- şebbüsünde bulundular. İçlerinde yaşlısı olan *Klark,, müşteri aramağa çıklı, Az sonra yeni “ firma , nın kudretinden fazla iş tedarik ederek avdet eyledi. Şurasını kabul etmek icap ediyordu ki, müessisler ellerindeki üç dört bin dolarla pek büyük işlere girişemezlerdi. O vakit genç “* Con D. Rok- feller, ehliyetini göstermeğe ve- sile buldu. Masasında kasa tut- mak ve muhasebe defterlerini yazmalla kalmadı; mali bir uz- laşma meydana getirmiye mu- vaffak oldu. Pederi delâleti ile tanıdığı, “Klevölant,, bankaların- dan birinin direktörü, yeni “fir ma, mn sağlamlığına kanaat getirdikten sonra ili şerike (iki bin dolar ikrazına riza gösterdi. e Yeni sermaye sayesinde“Klark * Rokfeller , bir adım daha cü r, ve bunu takip eden aylarda ve senelerde gittikçe terakki ettiler. Öyle büyük tali darbelerine isabet | etmiyorlardı. Fakat sayileri, se- batları, ticaretteki ehliyetleri sa- yesinde durmadan ilerileyorlardı. Yaptıkları işlerin mıktarı az 7m menda yüz bin doları buldu; ha- sılât safiyesi ise, daha iyi şerait dahilinde memurluk etse bile, genç “ Rokfeller , in kazanaca. ğırm on mislini aşlı, Seneler gaçtikçe “ Rokfeller , “firma, nın inkişafını lemin için başka şerikler almağa başladı. “ Rokfeller , bütün ömrünce bu vazariyeye sadık katmıştır. Niha- şet “ Rokfeller , müessesesile mlm | alâkadar çeriklerin mıktarı alt- mışa kadar çıktı. Zaten insanlar ve emtia arasında hiç bir fark görmiyordu., Her ikisi de - onun noktai na- zarınca- lâzım olduğu zama“alınır, kullanılır ve artık işe yaramadığı zaman atılırdı. Asıl mesele kiymeti tayin ede bilmek ve gerek müessesenin ri- yasetini gerekte gayel hâkimi - yeti muhafaza eylemekte idi. “ Rokfeller , , teşebbüs kuvve- tini az zamanda fevkalâde te. kâmül ettirdi. Bazı kimseler iş - lerine yabancıları sokmaktan kor- | karlar, ve şeriklerinin muamelâta fazla müdahelesini istemezler. “ Rekfeller, böyle şeylerden çe- kinmiyordu. Yirmi beş yaşında iken bütün şeriklerine - onların kendisinden yaşlı olmasına rağ - men - hâkim bir vaziyette idi. Münasebatının sahasında olsun, müşterileri arasında olsun, herkes onu müdürü umumi tanırdı. Maa- İ mafih istidadını göstereceği saha kendisi için çok dardı. Fakat bütün tesisatı altüst ederek bizzat, az zamanda fazla zengin olabilmek için nereden başlamak lâzımdı? Erazi üzerine spekülasyon mu yapmalı idi? Av- rupadan fevç fevç gelen muhacir- ler bu sahayı açıyordu. “Astor, bundan istifade ederek o zama- nın en zengin Amerikalısı olmuştur. Yoksa “Gult, ve “Vanderbilt, gibi servet yolunu şömendöfer tesisinde mi aramalı idi? Fakat bunun içinde, işe atılmağı temin edecek sermaye nılamazdı, Dahili harp esnasında ordu ler, i cezbetmedi. Halbuki bir çok Amerika milyanerleri, geçen asırda bundan istifade ettiler. Ancak bunun için bususi hasaile malik olmak, çabucak tebdili fikredebilmek bügün filân mes'ele yarın diğer bir mes'ele ile iştigal edebilmek icabeder. “Rokfeller, hiç bir vakitte bu yolda meha- ret gösterememiştir, Onun teşeblüs kudreti, fan- liyet sahasının ıttisaında, bu sö hanın tevsiinde görülmedi; o. başardığı işlerin şuabatında kabil olduğu kadar gayret sarfederek onları teşmil usulünü takip ederdi. (Bitmedi) Time vlğyetinden Şark demiryolları 260 ıncı kile- metresinde vaki Maden islasyo- nundan başlayarak 28 kilometre iki yüz küsur imtidat eden Kaştanbolu (o dökovil | hattının işledilmesi Obilcümle tesisat ve #latı muharrike ve müteharrike- sile icra edileceğinden taliplerin teklifatım 30/11/929 o cumartesi günü saat İGya kadar vilâyet encümeni daimisine tevdi ve fazla malümat almak için vilâyet İ encümenine veya nafin dairesine müracaat eylemeleri ilân olunur. İsterdi; yoksa çok bir şey kaza- | mutaahhitliğine girişmek “Rokfel-” Borsalar Kambiyo 1 tagiliz Mens, kuruş | 1033 *T.. mukabil Dolar of PFrask Tire Belga Dra>mi Frank Leva Florla Kuron Şitlaç Pezeta Mark Ziol Pengö Soley © Kuraş (Türk tiras Dinar * Çervoneç Kuraş AM e a susu Nukut #İsterlin — Cseifia) İİ şasi 1Dolar Amerika) (20 Fraak f#'ramsızi po lirer fhalya' 20 Prank (Retçiks1 20 Drahmsi (Yunan) bo Frank (isviçre) 20 Leva (Bulgar) 1 Florin (Felemeak? 10 Kuros (Çekoslovak 1 Şileng (Avusturya) 1 Pezeta fispsnya) 1 Mayşmarı JAlmanya) 1 Zioti FLehistasi 1 Pengö (Macaristan) il (Romaaya) 0 Dinar |Yuğoslevyaj 1Çevoseç (Sevyeti Altin Meditiye Banknot ) 1 Borsa ş hart Tahyvitler isikraz gehrli “vadeli İDöyunu muvahade İkramiyeli demiryolu htanbul tramvay şirketi Mahtem Dok ve Antrep, İstanbul anonim se Şr. Ticaret ve zahire Patlar Ticaret borsası kâribiumumiliği tarafından verilmiştir Olekasi Azami Aigeri Kr-K P Buğday Yumuşak (0 163219 Kımica Sert »w 120 İY Dözme NN — Zahireler — Çavdar 3 Arpa 9 Misir Fasalva Bio btatbel ikinci ticaret mahkemesinden: Türkiye İş bankasının Seyit Abdül ilâh ve Fatihte Hasan Halife ma- ballesinde Taksim sokağında 3 nu- maralı hanede mukim Abanos zade Selâhattin beyler aleyhine ikame eylediği nlücak davasının esnayı tahkikatında ikametgâhı — meçhul olan Selâhattin bey ilânen icra kı- hnan tebliğata rağmen. tayin kılı nan günde mahkemede isbatt vü- cut etmemiştir. Bittalep hukuk usu- ci maddesi mucibince ittihaz kıl- nân giyap kararının mezkör kanun- nun İ4l inci maddesi mucibince ilânen tebliğine ve 142inci madde madde mucibincede gıyap karar- namesinin mahkeme uwlikine o ve divanhanesine tahkikatın 12/12 929 perşembe günü Saat on dörde talikine karur verilmiştir. Mumatleyh Selâhattin bey ilânı neşrinden itibaren beş gün zarfında tarilatı kanuniye dairesinde ittihaz kılınan giyap kararına İtiraz eyle- mediği takdirde üç bin dört yüz lirayı matik senedat muhteviyatını ve müddeinin o yaklalirını , kabul eylemiş ad ve bir daha mahkeme- ye kabul edilmiyeceği ilân olunur. yevmi lü muhakemeleri Kanununun 398 in- , Yar Demiryol işletir Kumpanyası Türk Anonim şirketi » Davetname - . Nizamnamei dahilinin 24 üncü maddesinin 2 inci fıkrası ab mı mucibince İstanbulda Şark Demiryolları İşletici kumpanyası Tt Anonim şirketi hissedarlarinm 18 kânunevvel 929 tarihinde ki lezzeval saat İl de kumpanyamızın Sirkecideki müdiriyet binası9 vukubulacak fevkalâde içtimaa davet edildikleri beyan olunur. Ruznamei müzakerat 1) Meelisi idare raporu, 2) Hissedarlara tevziat, Nizamnamei dahilinin 25 inci maddesi ahkâm mucibince he umumiye gerek asaleten ve gerek teşekkül eder, Her hissedar g dine malık olan hissedarandan vekâleten lâakal 10 hisse asaleten ve gerek vekâleten hamil olduğu ber 10 hissede bir sahiptir. Maamafih usulü ticaret kanunnamesinin 365 inci mad sine tevfikan 10 reyden fazlasını kendisine toplayamaz. Reye iştirak hakkına malik bulunup ta işbu fevkalâde içtim hazır bulunmak arzusunu izhar eden hissedaranın azami gele“ Kânunevvelin sekizinci gününe kadar hisse senetlerini atide terilen mahallere tevdi eylemeleri lâzımdır: Türkiyede — Kumpanyanın İstanbulda Sirkecideki merkezi 19 resine, Galatada Memaliki şarkiye Fransız bankasına, Avustüryada — Viyanada Wiener Bank - Verein, Belçikada — Brükselde Namür sokağında 48 numarada yete Jeneral dö Beljik ( sabık bank Dutrömer ). Holandada — Amsterdamda Teixcira dö Mattos birgderli Fransada — Pariste Bulvar Dezitalyen No. 16 Bank Na dö kredi; Pariste Roşöfukold sokağında 6 numerada Jak Men ve Şürekâsi, Isveçrede — Balde bank Komersiyal dö Bal, Zürih, Bal, nev Sengal şehirlerinde Kredi Süise. Şark Demiryolları İşledict Kumpanydf rın iddia ettikleri Gi mii 0 KL ESME. Maliye Pak an Meclisi İdaresi ERAY ie keke vi ii 336 senesinden 1927 mali senesi nihaye- t Oseeanlı bankası 1 / » tine kadar milli hükümet bütcelerinden mat- lübu olanlarla gerek milli İrükümet ve gerek sakıt hükümetin bütçe emanatı ve'adi emanat hesaplarında mukayyet alacağı bulunanlar, şubat 930 nihayetine kadar arzuhal ile bu- lundukları mahallin en büyük mal memuruna müracaat eyleyip yetlerindeki matlübat vesi- kalarını vererek mukabilinde müracaat vesi- kası almaları lâzımdır. Bu müddet zarfında müracaat elmemiş ve vesika almamış olanla- alacak 1513 numaralı ka- nün mucibince katiyen hazine lehine sakıt olacaktır. Şubat 930 nihayetinden sonra hiç bir mazeret kabul edilmiyeceğinden alacak iddiasında bulunanların 930 senesi martından evvel. bulundukları mahallin en büyük mal memuruna müracaat etmeleri ilân olunur, ve ti bul itin İliriye ridürğinin., Müdüriyet motörleri için pazarlık suretile yirmi Mâotuz beş don zin mubayaa edileceğinden İtasına talip olanların 929 senesi T. 18 inci pazartesi günü Saat 15 te müdüriyet mubayas komisyon! mevcut şartnamesini görmek üzere her gün idare şubesine mür#” ) ilân olunur. Fatih sulh icrasından : Nuruosma- niye caddesinde büyük e : maniye hanı 100 numaralı dük kân ittisalinde Saffet Galin hanesinde Hacer Hanıma: Leman Hanımın Fatih sulh mah- kemesinden aleyhinize on liranın maa faiz ve masarifi tahsili hak- "kındaki ilâm kieclilinfaz Fatih ic- rasına vazedilmiş alelusul irsal kılınan ödeme emri mahalli ika- metinizin meşhuliyeti hasebile — ifa edilemediği mübaşiri ile mahallesi heyeti ihtiyariyesi tarafından verilen meşruhattan anlaşılmış olmakla tarihi ilândan itibaren bir ay zarfında bizzat TT inni? boyat niye 114 ilâ 118 çit pon silen! 10 kasaya (o konulduğundan vu şartnameyi görmek Için ei ihale için de ikineireşrinin perşembe günü /3€ yi toplanan korifsyona | gelme veya vekili kanunmiz Vi müracaat Ile birriza ea mediği takdirde gıyabi“, melâtı icraiyeye deva” ğa birinci bei olu kaim olmak üzere ilân
