11 Kasım 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

| ( Başı 1 inci sayfada ) — ELBİSELİK KUMAŞ VE AKKABI Ümumi muvazene, mülhak bütçe- Hususi İdare ve Belediyelerle adi Bevlet teşekküllerinden tu- arı 140 Hraya kadar maaş veya üc- _Nt alanlara hem kendileri, hem de karıları için birer kat elbiselik kü - maş, bundan yukari maaş alanlara da yalmız kendileri için birer kat el- biselik kumaş vermek İstiyoruz. Bun- Maada yalnız umumi muvazene mülhak bütçelerden aldıkları ma- ve ücret tutarları 75 liradan az ölan memurlara ayrıca birer ayak- kabı vermek niyetindeyiz. Gerek kü- glar, gerek ayakkabılar — parasız larak verilecektir. Bu eşyalar sürat- e hazırlanmaktadır. Tevzi ve taksim talimatı da yapılmıştır. 1 Aylkkahı tevziatı iki ay sonra baş- ik -ve senesi içinde ikmal edi- k Kumu tevziatına gı—llncc ne bıqlamscn.k ve tevziat üç ay- a hitam bulacaktır. Kadın kumaş- tevzlatını. kezalik ze geçecek hububatla hem orduyu, hem büyük şehirleri, hem de darlık mıntaka- larını doyurduktan sonra her yerde tan- zim şartları yapabilmek için elimize kâ- Fi hububat — geçeceğini ümidediyorduk. Zankü istatistikler, Türkiye bububatını 7-8 milyön ton olatak gösteriyor ve biz de bu hesaptan elimize hiç de bir buçuk milyon ton hububat geçireceğimizi ümidediyorduk. Halbuki evdeki pazar çar- şıya uymadı, Ve neticede gördük ki, çift- çilerin Hükümete borçlandığı rakam 600 bin tonu zor tutuyor, Bu ıln rakam ara- mek ve hesaba konulmamış bazı darlık- ları bertaraf etmek mümkün — ölacaktır. Fakat tahsilde müşkilât olur, haricin buğ- day yardımı devam etmez; veya hariçten bizim temin etmemiz mümkün olmaz ve yeni, yeni ihtiyaçlar ve zaruretler — kar- şısında kıılıouk olursak, en sert tedbirle- re baş asla kinmiyeceğiz, Her halükârda bir buçuk milyon civarın- da ıuwdu;:umüı bu dar ve snhu gelırlı ları asla sıkıntıdı Biz. (Bravo sesleri) 3 — BULGUR di ve pahalıliğın en ağır yükü- sındaki fark, sadece istati: kamları- nın mübalâgalı tesbit edilmiş olmasından neşet ermiyordu. Daha ziyade gene çift- çilerden intihap edilen subaşılarının pek nü taşımakta olan dar ve sabit gelirli va- tandaşlara çok ucuz fiyatla bulgut ver - mek kararını aldık. Bulgurlar hazırlan- yor ve yeküng 15 - 16 milyon kiloyu aşa- tabii olanıık cıhçıyı korumak arruların- dan ile Benim duyduklarım- dan, gördüklerimden edindiğim kanaate göre, bu borçlandırma işi tekmil mah - sul itibariyle ©6 3 veya 95 5 ağır, ©» 10 veya 6 15 mutedil, üst'tarafı da tama- meni Iııfif olarak tesbit edilmişti. fark, li oldu, başlanacak bu da sekiz ay için- de hitam bulacaktır. Bu tevziatın her üçünde İzmir, İstanbul ve Anka- Fâ şehirleri sona bırakılacaktır. Bu _) hazırlanan kanun lâyihası da isşe verilmiştir. 2 — HUBUBAT baharın son ve yazın İlk büyük hububat sıkıntısı için- ' geçiyordu. Önümüzdeki yılın hu- sıkıntılarını bir dereceye ka- Glıllycbümek için mühtelif isti- Bu tesbit hatası olmıkıııı ııyıde tesbitin, hsulün yeşil dı olma- sından ileri gelmiştir. Bu fark, mahsu - lün bozulmasından dolayı bazı —mahdut yerlerde çok ağır bir durum yaratmıştır. Köylü borcunu ödüyor. Köylü borçlandığı miktarı bizi mem: nun edici bir tarzda muntazaman — öde - dir. Köylünün borçlandığı mikta- rde A) ıı ve Amer B Hatiçten tederik edilecek hü- ü îdn nakil vasıtaları aradık Ş) &, 25 kararını aldık. — &) İngiliz ve Amerika sefirleri tara- vadedilen 15 er bin tonluk buğ- getirilip teslim edildi. Bundan ingilizler ayrıca 7800 ton arpa ler. Bunun yarısından fazlası bu- bize teslim edilmiş bit haldedir. erika verdiği 15 bin tondan ayrı ola- 6 bin ton buğdayı, iare kanununa tikan Amerika'da emrimize hazır tu- . Bit vapurumuz. bugünlerde bu almıya gidecek. Bu istikamette- iliz ve Amerika yardımının devam ede ğini ümidediyoruz. ’ıf) Nakil vasıtası tedariki için her birden baş vurduk. Portekiz liman- daki Alman vapurlarınt satın almı- “teşebbüsümüz muhtelif safhalar ge - cten sonra Portekiz Hükümetinin afakati istihsal edilmediği için — su- Hetti. İsveç'ten vapur tedariki konuş- rımız devam edip gitmektedir. Bu müsbet bir neticeye vara- emin olmak mümkün görünmü - yor. Amerika'daki Panama bandıralı va- sların satın alınması teşebbüsü de he- kati safhaya gitmemiştir. Fakat bü- n bunlara mükabil Fransa ile muharip- malümatı altında yapıları bazı Fran- vıpurlırınııı tarafımızdan kiralanma- y leri katf ve müsbet bir neti- yarmak istidadını göstermiştir. Fa- henüz katli ve müspet neticeye var - mış değildir. Maalesef son hâdiselerin bu zarar vermesi ihtimali çoktur. muvaffak olursak hemen memle - ti buğday stokunu beslemiye çalı- Bü böyle olmakla beraber yar- ve vapurların te- hu- we garfiyatı ona söre tanzim etmek hülde ihtiyatlı ve hesaplı bir hare - — #6 25 ler, Hüububat hakkında 5 kararını alırken bu yüzden elimi- rın azlığından doğan endişeyi köylünün borcunu muntazaman ödemekte — olması büyük nisbette izale etmiştir. Son birkaç ay içinde hariçten de (50) bin tona ya- kın buğday getirttik. Bugün, hububat va- ziyetimiz endişelerimizi kısmen telâfi et- mekle beraher her çeşit fivar manevratt- na müsait bir şekilde değildir. * Görülüyor ki, bu ©6 25 ler, elimize, her çeşir manevrayı yapmıya müsdait bir miktar vermemiştir. Bu yüzden ve bir rlı' biraz evvel arzettiğim, belediyelerin öl- Çüsüz ve hesapsız talepleri yüzünden buğ- day fivatları almış yürümüştür. Filvaki elimizdeki miktarla pi lahal, etmiş olsaydık, fiyatlarda geçici bir sa - Llfıh yaratabilecektik. Fakat biz bunu yap- madık. Ve elimizdeki hububatı, daha ka- ra gün için saklamayı tercih ettik. Fa - kat bu intizar devresi devam ederken İz- mir, İstanbul. Ankara ve Zonvuldak için kendilerine buğday tedariki — hususunda tesbit ettiğimiz tarih yaklaşmıya ve böy- lece yeni bir fiyat artması tehlikesi ken- dini hissettirmiye başladı. Bunu önlemek icin fedakârlık vapmak zaruretini duy - dük ve bu sehirlere Tâzim olan buğdayı, tecviz edebileteğimiz bir fiyatla ve sıkı kavıtlarla vermeyi ve bunu imkân hasıl oldukça serbest piyasadan alarak bir de- receye kadar kabamayı muvafık güördük. Röyvlece bul sehirlerin vaktü hali verin- de olan insanlarına 300 gram ekmeği 5.5 kuruş fazlasiyle YA kuruşa yedirmive başladık. Gerek bu şehirlerde, gerek diğer se- hirlerde teshir edilen ve tesbir edilmek- te olan ve yeküinu bir buçuk milyonu we- cecek olan. dar ve sabit iratlı vatandas- fara eski ucuz Fivadla ekmek, Un — veva buğdar vermive hesladik -ve bua'yolda de- vam etmek kararındayız. Bütün bu hesaplar, eldeki — hububat mevcuduna ve hır de (lhuılen mürtebaki alacağ yor. Bu su- retle hesaplar ucu ucuna m:ık dmk ge- liyor. Sayet haricin buğday yardımı de - vam eder, köylü makul fiyatlarla huhbu - batını satarsa, seneyi az sıkıntı ile geçir- cak, Öyle ki, beş nüfuslu bir aileye, her ay beş kilo bulgur vermek imkânını elde edeceğiz. Bu — istikamette yııvılın mesai lılylı ilerlemiştir. Ordu da : bulgurümü ayrıca hazırtlamakta - diır. 4 — PİRİNÇ Pirinç için aynı şeyi düşündük. Mem- ndeki pirinçlerin Yo 15 ini iz Fiyatla, hububatta olduğu gibi, satın alıyoruz. Bu pirincin bir kış - mant orduya, mühim-bir kısmını da pa- halılık kurbanlarına, mal olduğu fiyatla dağıtacağız. Umuyoruz ki; kendilerine ve- teceğimiz pirincin miktarı, bulgurun ru- az olmiyacaktır. $ — YAĞ MESELESİ Bugün memlekette mevcut yağ buh- ranı, garip olduğu kadar yersizdir. Da- ha dün, memlekette ehemmiyetli bir zey- tin yağı stoku bulunduğunu herkes bili yordu. Yaklaşan yeni sene — mahsul de fena addedilmemesi lâzımeeldiği söy- leniyordu. Böyle olduğu halde, zeytin ya- Bi fiyatları birdenbire fırladı. Bu fıtla: yışın günahını da, buğday ve diğer gıda maddelerine yüklemek istiyorlar. Bu id- dia doğru olsaydı, yağdan sonra — birer gıda olan zeytin yağı gibi mühim bir kısmı harice çıkarılan üzüm ve fındığın da yağ fiyatlarını hiç değilse ııkıhumı- si icabederdi. Halbuki, bu (i müzün fiyatı, diğerlerine nazı olmakta devam ediyor. Onun iç tin yağı fiyatının mübalâgalı fırlayışının günahı, sadece bu işin geniş mikya n apan mahdut insanlara aittir ve verdikleri sözlere rağmen bu fenalığı yapmışlardır. Bunu, her halde unutma - miya çalışacağız. (Bravo sesleri). Biz, yağ buhranını yenmek için, tedbirleri alıyoruz. a) Devletin muamele vergisi olarak almakta olduğu 96 12,5 ları, bundan son: ra aynen yağ alacağız ve bunun için ka- nun Hiyihası Meclise verildi. b) Zeytin yağı ve pamuk sukünün ©6 15 ini de, tesbit etti fiyata yani, 80 kuruşa satın almak bara rını verdik. Bu yolda elimize, , £ milyon kilo yağ geçeceğini ümidediyoruz. Bu nunla beraber, bir taraftan — ordumuzun ihtiyacını — karşılarken, diğer taraftan buhrandan en — çok ıstirap — düyan 1.600,000 vatandaşın vükünü hafifletmi ve çalışacağız, Vereceğimiz yağın fiyatı maliyet fiyatı olacak ve her aileye her ay bir kilodan fazla zeytin yağı veya tur- yağı verilecektir. Şeker meselesi 6 — ŞEKER MESEFLESİ Mevcudu tamamen Hükümet elinde bulunmasına rağmen, er işi, memle - kette seri adımlarla bir buhrana doğru koşmaktadır. Çünkü, ŞU a) Türkiye'de istihlâk- edıla şeker miktarı, son senelerde 100 milyon kiloyu b) Bu sene, köylümüzün etine bolca para geçtiği için istihlâkin 100 milyonu çok aşacağı muhakkaktır. © Bu sene şeker mahsülümüzün 50 milyon kiloyu bulabilmesini âdeta mem- nuhniyetle karşılıyacağız. d) Hatiçten şeker tedariki imkânları, gün geçtikçe zayıflamaktadır. Bu haki- katleri herkes bildiği için, memlekette şeker satışını eskisi gibi serbest bıraka- cak olursak, birkaç hafta sonra, hastalar için bile şeker bulmak mümkün olmıya- caktır. İşte, bu hakikatleri gözününde rutan Hükümetimiz, muhakkak bir buh- ranı bit- dereceye karşılamak için şu tedbirleri almakta mutabık kalmıştır: a) — Buhrandan — mustarip — olan 1.600.000 vatandaşa bugünkü fiyatla her ay nüfus başına 600 gram şeker dağıt - b) Gelecek sene pancar miktarımı art- tırmak ve pancar çifiçisini de memnun etmek için, onların bu sene — getirdikleri hör 100 kilo pancar ıcm, kendilerine bi- rer kilo şeker vermek istiyorur. , Geriye 30 milyon kilö şeker kalı - yor. Bu miktar memleket ihtiyacının üçte birini teşkil etmektedir; işin bu düğümlü noktasını bu âfa kadar çö - zemedik, 7T — KUMAŞ MESELESİ : Buğün, bu iş hakkında ağızdan n- ğiza kulaktan kulağa dolaşan cüm. leler şunlardır: El tezgâhların'n a - Basvekilimizin çok mühim beyanatı ce, gündüz çalışmaları ve kömür ia. [ ruz. Bilâkis, elimize imkÂAnlar geç | Kaymakamlar riyaset edecek Deftere tihsal eden âletlerin bir az daha vıp- tikçe, vereceğimiz malların mikta - dar veya Malmüi rleri de maliyeyi Tanması, kömüre olaa ihtiyacı her | rımı ve nev'ini arttırmak, çoğaltmak |temsil edecekler, diğer dört âza halk gün arttırmaktadır. Bunlar, geçen se- neye nazaran zayıf yerlerimizdir. Kuvvelli yerlerimiz de şunlardır : a) Geçen sene, kömür oca ay işliyemez bir hole gelm sene aynı halin tahtarldüs etmemesi için dahf tedbirliyiz. b) En mühim kömlr ocakları, bir kaç tünelden gecen bir dekovil hattı ile limana ve şimendifere bağ- lanıyor. Bu iş, kânunusani icinde bit. miş olacaktır. €) Bu seneye kadar, kışın kömür | almıya «giden vapurlar, dalgalı hava- larda barınacak yerleri olmadığı için, işlerini yarım bırakarak İstanbul'a dönüyorlar ve böylece çok kıymetli, cok zaman kaybediyorlardı,. Bu sene, Ereğli limanımı kısmen temizlettik. töylece fırlınaya — lululan kömür vapurlarına, barınacak bir liman te- min eyledik ve vakit kaybının önü. ne gecmiye çalıştık. Bütün bunlara tağmen, kömür buhrani bertaraf e. dilemezse ki, edilemiyeceği anlasıl- mak'adır, kömür sarfivalının tahdidi için tedhirler hazırladık, Kömür işinde, en mühim bir mese- le de, fiyat meselesidir. Zonguldak madenleri, bir kaç senedir zararla iş- liyen bir müessese halini — almıştır, Küçükten başlıyan bü zarar, bu sene tahammül edilmez bir yeküna var - mıştır. Müesseseyi bundan kurtar - | mak için, fiyatlara zam yapmak za- | ruretini duyuyoruz. Elyevm kömür, dedi şaşılacak, dereçede artıyor. E - vinde dört tezgâhı oban kimseler ko. laylıkla zengin oluyorlar. Hattâ iki tezgâhı olan bir adam, bunları çalış- şirmak lüzümunu dahi duymaksızın, kendisine çok şucuza verilen iplik - leri satmak suretiyle, rahat rahat geçiniyor. Çok ucuza verilen Devlet kumaşları, elden ele gecerek, dörl beş misli daha pahalı halka satılıyor. Kazancın hiyüklüğü bir çok suyis « timallere yol açıyor. Acaba, buşkala- ritin haksız yere — kazanılıkları bu purgları Deyvlete kazandırmak daha iyi olmaz mı? Bu sözlerin, herhangi Bir hakikati ifade ettiğine şüphe yok- tür. Buğün Devlet — elinde işliyen müesseselerin pek çoğu zararla iş- ler bir vaziyete düşmüştlür, Bu yolda devam, bizi kapanması zor ncıklırla karşı karşıya bırakacağı kadar ikti. sadi mezhebimiz olan devletciliği de hırpalıyacağı icin cok — tehlikelidir. Buna râfkmen, biz Devlet işlerinde, bir fiyat intibakına gitmenin, ılaha mahzurlu olduğuna kaniiz. Onun i - çin, müesseselerimizi, sadece zararla işler bir halden cıkarmayı, cok mah- dut ve mütevazi bir kârla iktifa et - meyi, daha doğru bir yol sayıvoruz. Onün icin, gelâme-i, daha zivade tak. sim ve tevzi yollarının ıslâhında gö - Tüvoruz. Netekim, — bundan — sonra kurlarmıya calıştığımız 1.A00.000 va- tandaşın, parasız verilecek — miktar harlecinde, tarafımızdan tesni* edile - cek kumüsş ihtiyacını reamt fivatlar- la. kendilerine sSağlam ve tontrollü valdar temine calısacağız. Geri ka - lanlar icin, daha emin bir yolılan a- ramırya dev..im edeceğiz, Kömür meselesi — - 8 — KÖMÜR MESELESİ : Bügün, her tarafta bir kömür sı- kıntısı hissolunuyor. Geçen sene ki- şa, 250 bin tonluk bir stokla girmiş- tik. Bu sejrexi stokumuz SO0 bin ton bile değildi. Bundan başka şimendifer nakl-yatının artınası, fabrikaların ge- Devlet ine, tonu 14 lira- | ya, hususi müesseselere de 9 küsur liraya veriliyor. Hem — milesseseyi zararlardan kurtarmak, hem de u < fak bir amortisman temin etmek 'i- çin, bu fiyatları 21 liraya çıkarmak icabetmekte olduğuna kani — olduk, Daha ziyade ısıtmak ve isınmak için | kullanılan kok kömürlerinin fiyalla - | rında, bu sene için bir değişiklik yapmıyacağız. Bu yoldan — yükarıda tekrarladığım 1,600,000 — vatandaşa, kömür tedarik etmeleri yolumu müm. kün olduğu kadar açık tulacağız. Arkadaşlar; Müsaade ederseniz daha geniş ve umumi mahiyeti haiz olan varlık ver. gisine girmeden evvel, buraya katlar izaha çalışlığım karar: ve mütale: larımızın ruhunü bir kaç cümle Ile hülâsa edeceğim. “Haftalarca süren araşhrmn ve müzakerelerimizde, liç büyük mâna, Hükümetinize rehherlik etmişlir: Adalet, emniyet, tatbik ka. biliyet., &) Adaler aradık. Onun icin bütün dikkat ve ihtimamımızı, bu buhranın en ağır yükünü çeken 1,5 - 2 milyon vatandaş etrafında topladık. b) Emniyet aradık. İstedik ki, bu yapacığımız iyilikler, suyistimal e. dilmesin ve tıpkı maaş verilir xibi vcrılıîıı Nasıl bir adam, iki müaş a. lamıyor ve nasıl bir adam, maaşsız kalmıyorsa, yapacağımız iyiliklkeı böyle kati ve emin bir yoldan yapıl. sın, Nitekim, daha şimdiden bu isti . kamelte talimatlar hazırlanmış bu - humuyor, ; €) Tatbik kabiliyeti aradık. Eli - mizde olmiyan hiç bir şeyi vadet - medik. Sadece elimizde bulunan ve- ya bulunacağına emin olunan şeyleri vâdettik. Ayakkabı, kumaş, buğday, bulgur, pirinç, yağ, şeker, hep eli - mizde mevcut olan mullardır. Onun için, bu kararlarımızın yü- rüyeceğine ve hissolunur bir — salâh yaratacağına eminiz. Vakıa, elimiz - de olmıyan hiç bir şey, vadetmedik. Fakat yapacağımız iyiliklerin, buna münhasır kalacağını ifade etmiyo - : karm ve bugün için tatbik sahasını teş - kil eden, bir buçuk, iki milyonluk vahanııaş miktarını enkal*mak eme - iz, Elyerir ki, yeni imkânlar, viliklere yol açsın. Bu işlerin haricinde kalan yerler. de de fiyatları başı boş bırakmıya « cağız. Az çok faydasına emin oldu - ğuümüz herhangi bir kararı almakta aslâ tereddüt etmiyeceğiz. 'Varlık vergisi 9 — VARLIK VERGİSİ * Arkadaşlar, Alelümum eşya fiyatlarının bugün. kü delice artışında filvaki — istihsal azlığının. ithalât noksanının, yanlış tedbirlefin bilhassa doymak bilmi - yen hıirsin ve ihtikârın geniş hİsse - leri vardır. Fakat bütün — bunların tesiri kadar diğer bir vakia vardır ki o da tedavüldeki Türk parasının mütemadiyen arlması ve 700 milyona çok yaklaşmış almasıdır. Nisbeten ufak derilere ilâç aranırken bu bü- yük yarayı ihmal elmek bittabi doğ. | ? ru olmazdı. Onun icin diğer işlerle beraber bütün dikkat ve ihtimamı- mızı bt Yara üstünde loplamayı ve bir ilâç bylmayı en önde gelen bir vazife saydık, Bu iş için tek yol te- davüle çıkan paranın bir kısmını ver- gi olarak geri cekmekten ibarettir. Ve bu geri alış başlıca harp yılların. da çok para kazanmış - olanlardan yapılmalıdır, ve yalnız bir. defaya mabsusş olarak alınmalrdır. Bu mü Jahazalara binaen bu iş için bir ka- nun Tâvihası takdim ettik. Uzun tet- kiklerden soura hazırlanan bu kanım Hüvihas: başhra üç — matrak'an para tonliyacaktır. Pu matratla ekemmi. yet sırasiyle #enlardır: emlâk ve akar sahipleri, büyük çift. çilerdir. Harp yıllarında en cçok parayı tüc- carlar kazandığı icin bu virlık ver - gisinin en büyük vükünü biltabi öon- lar taşıyacaklır. Esasen nevilere sı - nıflara ve zümrelere ayrılmış bulu nan ve verdikleri vergi ve yaptıkları i$ malüm olan bt sımıf mensupları hakkında kazandıkları paraların ko- misvonca takdir edilen bir. kısmını verei olarak istemekle tereddiit duy- müuyvoruz (Alkıslar) ve beş yüz lira- dan aşarı bir mükeltefiyet teklif et. memis olduğumuza göra fakirleri ve zavıfler; bu vergiden famamen muaf Hitmattayız, Pu verri müparebetivle yantıtımız Tetkitlerda hiyük Hile - rarların ve bazı zimrslerin vereiden B volimır Hasıl bulrmusş öoldüle « larınş erek havre! eHik vae istik. baldea hu #ihi veret kacakeıhıLİnrına mevdan vermemetk icin fedhirler a - rastırıvoruz. (Bravo sesleri). Bu vergi için ikinci mantrahımız hanlar, hamamlar, — apartmanlardır. Bunların sahipnleri bu verngi ile mü- kellef kılınmıştir. Yalnız nldıkları se- nelik kira vyeküne 2500 lirayı teca- vüz etmezss bunlar için bir. mükel- lefiyet yoktür. Fakat hu Mmiktarı re- ciyorsa bunlar Komisyonlaran tayin edilen parayı Üdemeğe mecsburdurlar. Üçcüncü matrah büyük siftollerdir: büyük çiftçiden kasıt NM Hrayı hiç bir isine halel getirmeden Vverebile- cek cifteidir. Bunlar mükelleftir. ve bu mükellefiyet hiç bir zaman bir ciftçinin varlığının yüzde beşini te- cavüz etmiyecektir, Verginin şahıslara göre miktarını Rİtışar 'kişilik komisyonlar tesbit e- decektir. Bu kömisyonlara Vali ve | tarafından intihap edilmiş olan Be- lediye, Ticaret Odası veya Ziraat O« dası âzaları meyanından seçilecektir. Bu koömisyonların verdiği kararlar kati ve nihaldir. Bu verginin tesbiti ve tahsili için zaman geniş olarak bırakılmamıştır. Çünkü bu işi, para kuvvetiyle Ssüyis- timallere yol açılmasından ve her çeşit tezvirattan korumak yolunu tut- mayı hayırlı bulduk. Buüu sebenplerle | vergilerin tesbit ve ilânı için 15 gün koyduk, anun için zamanı dar tuttuk. Bunu tâkibeden 15 gün İçinde tah&i- li şart koyduk. Bu müddeti takibe- den birinci haftaâada ©, 1 fazlasiyle, ikinci haftada ise 95 2 fazlasiyle tah- sili şart koştuk. Parayı vermiyenler için bir taraf- tan Tahsili Emval Kanununu hareke- te geçirmekle beraher diğer taraftan Mükellefleri amele teşkilâtına gönder- meyi hem işçi tedarikini hem de para tahsilini — kolaylaştırıcı müeyyideler addettik. CAlkışlar). Bu kanun ile takibettiğimiz hedef H—dıwü!dnkı paraeları — Azaltmak öyle olmakla bhera- tatbikınden, Türk parasınır etlenmesi, müuhtekir - ler üzerinde ıonlnmın halk buğzunun silinmesi, verzileri ödemek için biz- Zarure satsaa mkarmlacak malların fi- yatlarında »iz Hidal husüle getirme- si gibi tali faydaların tahassül etme- si de imkân haricinde addedilemez. Arkadaşlar; İçinde bulunduğumuz iktisadi buh-« ranın- başlıca zorluklarını ve bu zore luklara karşı düşündüğümüz tedbire leri birer birar ve bir kül halinde arzettim. Yardımlarınız ve tadilleri- nizle resanet ve kuvvet — kazanacak olan “tedbirlerimizin bu mücadeleden galip çıkacağına katiyen İnamıyoruz. (Alkişlar) Çünkü vatanımızın bugün- kü-çocuklârı yalnız büyük bir neslin evlâtları değildir, aynt zamanda ölçü- süz düşmanları yenen büyük bir nese Tin. tâ kendisidir. (Sürekli alkışlar ve bravo gesleri). B. Rânâ Tarhan'ın sözleri Başvekilimizin sürekli alkışlar arasın- da sona eren nutkundan sonra —kürsüye Müstakil Grup Reis Vekili İstanbul Me- busu Ali Rânâ Tarhan gelmiş ve Başve- kilimizin beyanatlarındaki samimi tahlil ve güçlükleri yenmek azmini Grupun bü- yük ujıdırk— u_-lı.kkı ettiğini ve bu zihni- yetle y yecek güçlük bulunmad nt belirtmiştir. Bundan sonra B. Rânâ Tarhan beya « nattaki iki tedbir. hakkında - Müstakil Grupun görüşlerini izah ettikten sonra sözlerini şöyle bitirmiştir: j “Bahis buyurdukları varlık vergisine gelince sayın Hükümetin bu kanunu tek- lifini, mali, iktısadi ve içtimat bakımlar- dan yerinde buluyoruz. Aynt hedefe va- racak ve faydası devamlı olacak * başka lâyihaları da bekleriz. i Kanun teklifi için geniş salâhiyet is- tiyerek tatbik mesuliyetini almaktan çe- kiememelerini ayrıca takdire liyık görü- yoruz. — Muvaffak — olacaklarına — itimat eder ve püzel başarılar dileriz.” B. Rânâ Torhan'dan — sonra kürsüye gelen Refik İnce (Manisa), beyanatı çok yerinde bulduğumu ifade eden sözler söy- Tedikten sonra celse dağılmıştır. Meclis öğleden sonra da saat 15 — te lanmış ve Başvekilimizin beyanatın « da geçen kanun Jâyihalarının müstaceliyet karariyle müzakeresine başlamıştır. —- A 0: Bugün ; | saat 16 ya kadar Radyo ve Telgraflarla gelen dış haberler (7 ; İşgal altında — "Fransa. to - yürüme emri aldılar Alman kontrolü altında bulunan Paris ğine göre, Hitler, alman t ılı bulunmıyan frıuısıı topraklarma yürümesini emret- Alman orduları bulunmıyan praklarına ordusuna işgal yolunu saşıran — önbinlerce Italyan askeri ndra, I1 aa. — Daily Mail gaze- Kahire'deki hususi muhabiri bil- ir Römmel'in çölde 6 italyan tü - enin AÇ, susuz ve vasıtasız birakmış ol- st modern bir ordunun başına — asla lik bir felâket doğurmak üzeredir. lerce italyan askeri teslim olmak kıtalarını günlerce araş * n sonra tamamiyle yollarını şa - izinci ordu italyanlara yardım için t almaktadır. Müttefik uçak filh- şarak bunları bulmak emrini al- it. Düzünelerce seyyar kollar teş- miştir. Bunlar çölde dolaşarak i- bit i ti ı;ccekvsm:veı— CEZAİR'de Pefain Umumi Vâliye güvenini feyid etli Mrl. Petain Bütün fransızlara hittâbetti Fransa'dan başka bir düşüncesi olmıyan Mareşalinize güveniniz Vidhy, 11 aa. — Mareşal Petain dün akşam radyoda fransız milletine aşağıda- ki hitâbede bulunmuştur: “— Fransızlar, —- Hayatımın en elim günlerini yaşamış ldı Pai Bürünkli vük ziyet bana 1940 vaziyetini hatırlatıyor. Fransızlat, Sizden en büyük süküneti istiyorum. ika'da alıkonular Amiral Dar- da deniz, kara ve hava Vichy, 11 aa. — Ofi aj verdi- ği bir habere göre Mareşal Petain Ce - zair umumi valisi General Châtel'e bir telgraf çekerek kendisi hakkında besle - mekte olduğu itimadı teyidetmiş ve ken- ditine mukavemete devam — etmesi — için vermiş olduğu talimata riayet etmesini bildirmiştir. J Cezair umumi vâlisi idareyi ele aldı Vichy, 11 aa. — Cerair umum valisi Châtel, Constantin'e giderek Cezair'in i- daresini ele almıştır. Avrupa'da Zncicephe Vaşington, 11 aa. — M. Ruzvelt ve kuvvetlerinin başkomutanlığını elime al- dim. Vanmn şerefi ve korunması için ölen ve ölmekte olan denizcilerimizi, askerle- rimirî ve tayyarecilerimizi selâmlarım. Anavatanın ve imparatorluğun fran- sızları, Frânsa'dan başka bir düşüncesi olmı- yan mareşalinize itimat ediniz.” ULUS — 24 Üncü yıl. — No, 7638 İmtiyaz sahibi Hasan Reşlt TANKUT Neşriyat ve Müessese Müdürü NAŞİT ULUĞ Cörçil Avrupa'da ikinci cephenin gele - cek seneden evvel kurulamıyacağına ULUS Basımevi ANKARA Portekiz'de iç kargaşalıklar Lisbonne, 11 a.a, — Diario da Manha gazetesi, şimal Af haehiseleri ile Por- tekizin durumu hakkında neşrettiği bir yazıda şöyle diyor: İngiliz ve Amerikan hükümet - lerinin memleketin bitaraflığına ve hükümranlık haklarına riayet edilç - ceğine dair vermiş oldukları temi - nata rağmen harp Pasifik'te Portekiz müstemlekelerine kadar getirildik -« ten sonra şimdi hudutlarımıza daha ziyade yaklaşmış bulunuyor, Portekizlileri biribirlerine bağlı- yan milli birlik bağlarının aha sıkı bir surette sarmak zamanı gelmiş - tir. Son günlerde yapılan bazı nli - mayişler memleketin dahili sulhuna ve milli nizamımıza karşı yapılmış suykastlerdir. Bu gibi caniyane ha - reketlerin komlünistlerin — tahrikleri neticesinde yapıldığına şüphe yok - tur. Sovyetler biltün dünyada ihti - lâl çıkarmak maksadiyle kurdukları teşkilâtta bir gün kullanmak Üzere her tarafta kendilerine Alet olacak a- damlar bulmuşlardır. Bu — adamlar muhtelif memleketlerde millt mahi- yette gösterilen bazı komlinist tes - kilâtında gizli faaliyette bulunmak- tadırlar, Berlin gazetelerinin M. Çörçil için yazdıkları Berlin/ 11 aa. — Alman gazeteleri ingiliz başvekili M. Çörçil'in dün akşam Londra Belediye Reisinin ziyafetinde söy- lediği nutuktan kısaca bahsediyorlar. Ga- zeteler bu muhtasar yazılarında Çörçil'in bir sözünü bilhassa belirtmektedirler, İn- giliz Başvekili kendisini Ruzvelt'in faal ve işgüzar mümessili olarak tavsif et - miştir. Gazetelerin tebarüz ettirdiği diğer bir nokta da Çörçil'in şu sözleridir: Ben İngiltere ile ingiliz imparator - kağunun tasfiyesine nezaret etmek — için olgmaslm. Bu taarruz geçen ağustos'ta kararlaşmıştı Vaşington, 11 a.a, — Şimal Afrika hareketlerinden bahseden Mr. Ruz - velt şimdi yapılmakta olan tasrru « zun geçen uğustos ayında kararlaş - tarılmış olduğunu bılılırmwl_'f- Fransa'daki Amerikan menfaatlerini İsviçre himaye edecek Berne, 11 a.a, — Resmen bildiril- diğine göre, Amerika Birleşik Dev - letleri hükümetinin talebi ve Vichy hükümetinin de muvafakati Üzerine İsviçre Fransa'daki Amerikan men- faatlerinin himayesini üzerine almış- tır, Haiti ve Küba Vichy ile münasebeti kestiler Paris, 11 a.a, — Ofi ajansının verdiği bir habere göre Haiti Cumhuriyeti Fran- sa ile münasebetlerini kesmiştir. , Buenos - Aires, 11 aa. — Köba cum- hurreisi M. Battista Vichy ümeti ile Küba hükümeti arasında siyasi münase- betlerin kesilmiş olduğunu - bildirmiştir. Amerikan gazetecileri Vichy'den uzaklaştırılıyor Paris, 11 a.a. — Vichy'de bulu £ nan Amerikan gazetecileri bugün öğleden sonra Vichy'den 25 kilomet - re uzakta Chatel-Guyon'a nakledile - ceklerdir. Amerikan — gazetecileri, kendilerine devamlı bir ikamet yeri gösterlinceye kadar “orada kalacak - lardır. İngiliz ve Amerikan uçakları Tulon'a taarruz ettiler SON DAKİKA Alman'lar Tunus'a asker çıkardılar Londra, 11 aa. — R bildirildizs, .ç , ) Tunus'a asker çıkarmışlardır. Alman askerleri tayyarelerle tıgıııınqtu'. İşgal tedrici bir sürette son birkaç gün içinde olmuştur. Bir gemi kafilesine hücum Londra, 10 a.a. — Amirallik Dai- resinin tebliği : Kıyı kuvvetlerimize mens&up harp gemileri dün gece Torsachelling & - çıklarında himaye altında giden bir düşman kafilesine hücum eerek or- ta büyüklükte bir petrol gemisini torpillemiştir. Müteaddi himaye ge - misine mermiler isabe ettirilmiştir. 'Torpil atan seri botlarımız hücum - larını pek yakından yapmış olmüla « rına rağmen hiç bir kayıp veya ha - Paris, 11 a.a. — Ofi aj d. dığı bir habere göre ingiliz ve ame- rikan uçakları dün gece saat 23 e doğru Toulon limanı üzerinde uç « muşlardır. Uçaksayar — bataryaları faliyete geçmiştir, sara uğr dır. Hücum düş- man gemileri arasında karışıklık vu- kua getirmiş ve gemilerimiz çekil « dikten çok zaman sonra düşman ge- milerinin biribirine ateş ettikleri gö- Tülmü, tür, göre aa Tunus Umumi Vâlisi Amerika — hatları içinde Tunus umumi vâlisi Londra, 11 aa. — Daily Express ga- zetesinin siyasi muharriri yazıyor: —Bu sabah erkenden Londra'ya gelen haberle- re göre, Tunus umumi valisi Amiral Bs- teva, Amerika hatları içerisinde bulunan Betif'e gelmiştir. Kazablanka civarında şiddetli çarpışmalar Madrit, 11 aa. — Rabat'taki frane sız radyosu bu sabahki neşriyatında Portiyautey — yakınlarında , şiddetli muharebeler cereyan etmekte ol « duğumu ve Kazablanka'nın git -| tikçe tehdit altına — girmekte bu.! Tanduğunu bildirmiştir. Hücum eden küvyetler bu şehri, halkı hiç hesaha katmaksızın, bataryalarının şiddetli ateşi altına almışlardır. Kuvvetli bir Amerikan müfrezesinin şehir yakıne btarında durdurulduğu ve makineli Hi- f*k ateşiyle dağıtıldığı bildirilmekte- dir, n D Fzü EYTEBEİR AYA KDĞ .!5’5"-"?'5';5'3!.' EKBEBTERE Yi İ