11 Kasım 1942 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1

ÇARŞAMBA ti Baş M 20887) ibaRt e| Sonteşrin 1942 | Sahip ve Başmubarriri. ETEM İZZET BENİCE Cağaloğlu Nurvosmanye Cad. No, $4 Mutlu bir Milli Şefimizin Devlet Reisliğinin | BugunismetinonunünCum- hur Reisliğine intihabının dördüncü yılını kutluyoruz Bugün mütlü bir. günün Dört yıl ev- iw kahramanı değişmez Başkanı olarak Re- iseumhur seçilmişti. Bu geçen t yıl içinde dünyanın bürünmüş - olduğu korkunç manzara gözlerimi- zin önündedir. Bununla be- raber Türk milleti kendi va- kur ve nefsine tam Himat kapılarına ka- olan büyük ılcımlarından kendisini - korumasın bilmiş sahibi olarak, Yıldönümü 4üncü yılı Başvekil bu sabah Mecliste pahalılığı Hükümet yardım kararları aldı. Yeni mühim lâ ıİıalar Meclise sevkedıldı “Halktan olsun, Memurdan olsun,dar ve sabit gelirli aileleripaha- llığın yük ünden kurtarmak kanaatine bir kere daha vasıl olduk,, sa—— Memurlara ve mahdut gelirli vatandaşlara Kumaş, Ayak- kabı, Bulgur, Pirinç, Yağ, Şeker tevzi olunacak Çok kazananlardan varlık vergisialınacak tara 11 (Telefonla) — Büyük | Millet Meclisi bu sabalı terihi cel- , mnetin hiçbir şey y gkilâp | yirci göretek soru hadığımı, se- | — yenmek için alınan kararları izah etti 'Darlık Çeken 1,600,000 vatandaşa | 4 Bugüe Mecliste nutuk sü; Başvekilimiz Şükrü Sa: e Di A BAĞA M GN G * zamanki gayretile ko- çi y | refahi : | selerinden birim daba akdetti. etti ve bu yürüy n — Hükümet nerede?. Mcclis tam saat onda açıldı ve | hav e e $ Bizi ve indan tar PARİS RADYOSUNA GÖRE: Bermetü Sakcü Saraendla nlam | Hü Yİrüğ Örlee üüü vv ee es t ee Hitler, Ordularına | alkışları arasmda kör her vatandaş eşile, dostile kobu- | lamakta güçlük çekmı | Ççok mübhim bir nutuk söylüyerek | zzetelerde okuyarak yı sen işe başlarker, memleketlmiiz'n FD AA BC A L L A “h olan hamlesinden bir zerm re küvvet kaybetmemiştir. Müllü Şefimiz İsmet İnönü (Devam Sa: 3, Sü: B de) HER MİLLETE HAYAT Millet teşekkülünün, Milleti çer- çiveleyen Devlet teşekkülünün | mutlaka hür, mutlaka müstakil, | mutlaka kendi irade ve hâkımı- ETEM İZZET BENİCE Tasanlık tarihi dik defa böyle bir harp devresi yaşıyor. Beş arz kıt'ası ve bütün dünya denizleri harbin ateşi içindedir. Medeniyetin tekâmülü, beşer fi- kir seviyesinin yükselişi, her tür- Tü teknik verimin başdöndürücü bir sür'atle hızlanması muhakkak ki, bagünün harbinde rol eyuu 'or, T Harbi doğuran madde sebepleri | ne olursa olsun bülün insanlık ye- | ni bir ruh kaynaşmasının içinde- dir ve beşeriyet kendisi için kendi hakkımdaki tasavvurlarının tahak- kuku isteğindedir. Devletler, harbedebilizler. Dev- letler, dünyayı kendi imparalor- Juklarını kurmak veya kendi im- paratorluklarını muhafaza etmek bakımından kendi gayret tasarla- rina — uydurmak — istiyebilirler. Devletler, dünyayı yeniden gizam- lamak, yeniden bir harta, siyaset, nüfuz, istismar taksimine uğrat- mak istiyebilirler. Fakat bir kül halinde beşeriyet, cüzü' halinde insan tam bir intan olarak yaşamak İsteğinde ve ka- rarındadır, Böyle bic cemiyette, böyle köllü ve cüz'i bir devrimde ise millet teşekkülünün, — millet çerçeveliyen devlet teşekkülünün mutlaka hür, mutlaka müstakil, mutlaka kendi irade ve hükimi- yetine sahip bulunması — birimci şarttır. Yüksek Şef İnönlü, işle insanlı- iın bugünkü topyekün — kaynaş- ü bu mücadelenin keskin dehâ- cesaretle hedef ve v sında tartıya vararak konuştur. — — «— Bütün kımı kauplamış olan HAKKI.. | harbin ş'mdiye kadaı neticesi olarak — yer, tarafıg hâkimiyetine dayanan bir siyaset yapısımın kalmıyacağı veya | kurulamıyacağı —anlaşılmıya baş-| lanmtştır, denilebilir. | Şefin, dünya hacmi içindeki gö- rüşü derhal dünya basınında, rad- yolarında ve neşir milesseselerin- de, politika mahfillerinde akisleri | ni göstermiştir. Şefin teşhisi taraf- | sız memleketlerde, muharip dev- letler arasında adese olmaktadır. Her taraf, Şefin bu bahis üze- rindek” demec'ni kendi adesesi ile muhakeme ve tahlil eylemek üzece serbesttir. Bu hususta hiç | kimseye ne isabet, ne isabetcizlik | atfedecek —veya hiç bir kimseyi düşündüğünden ötürü takdirli ve- | ya takdirsiz addecek değiliz. müz, sadece milli görüşümüz, adesesi ile gü- rüştür. Ne taribe dönerek, ne gü- ne bakarak, ne şu veya bu tarafa | meylederek düşünmüyoruz. Şefin izinde bir Türk gibi dü- farklarına | göre hâlü da izah ve tahlil mevzuu | ezcümle dedi : «— Müsaaden'zle hemer işe g- rişiyorum. Sizler Ankaradan ay- f rilerken her tarafta ve berhalde te karşı karçıya kas ahsulü olan hububata ıdi kendine soruyordu: | fiat tesbit eden, pamuğa ve yüne eye gidiyoruz?> elkoyan kararlarımız bis.ma hangi Güya bir kasım hsik da hükü- | (Dövnımı Suş 3, Sü; 3 do) Rommele kuvvetler gönderildi Darülbeda açıklarında Fransız filosunun da mukavemetine son verildi Amerikan kuvvetleri 9 milyona çıkarılıyor Londra, 11 (A, dü ierlemekte — berdevamdır. — Mütte #ik bomba uçeklari koçmakta — olan düşmand ağır kayiplar — verdirmekte. &r. Gerilerde - temizleme çoğu İtakyandır. KMANDANLARA YÜKSEK NİŞANLAR Londra, 11 (AA.) — Görerül Alek- gönder Te Generil Montgomtey yül- tek oiganlarla, Krı! lamatırdan — mü- Küfatlandırı craylardır. AMFRİKAN KVVETLERİ $ MİLYONA ÇIKARILIYOR Lorsa, 11 (AA) — — Binleyik A- merka Rekkumluru M. Ruzveli, A- Ruslara Göre: Stalingrad'da | |Alman taar-| ruzu durdu Ruslar inisiyativi üyoruz ve ber Türk böyle dü- ele almışlar Moskova, 11 (A.A.) — Cophe- | den alıman bir telgrafa göre, Sov- hepsi için yel baysiyetle )ışıııık imkânı sabit olacaktır. Bizim milletlerarası siya | set'nde dalma esax prensipimiz ol. muş olan bu gayenin en insafsız | mücadelelerden sonra olsun kabul edilmesinden büyük sevinç duya- cağız.. | Şef bu sözleri ile yalmz Türk milletinin kalbt bislerme ve fikrt inanına mümessillik etmiş olmak- ai Sa; 3, Sd: 2 de) | şet ordusu, Nalchik bölgesinde İnisyativi eline almış ve bu şeh- riN cenup doğusunda düşmana giddetle taarruz etmiştir. Stalingrad'dan alınan son “ ra- porlar Alman taafruzunun bitkin | bir hale gelerek tevakkuf etmiş olduğunu ve şimdiki hülde zaman zaman münferid ufak çarpışmalar yapilmakta bulunduğunu bilder mektedir. ) — Sekizinci or- | #ameliyesine | devam edilmektedir. Alman erirlerin meritan kurryederinin 9700000 kişi Londra, 11 (AA,) — Akdenle böl- ye çıkarığması için çalışıldığını bildis. | ges, Mülelik Umümi Karurgühünun mektedir. tçöliğir — (Devamı Sa: 3, Sö: 6 da) j b B ATATÜRK'E DAİR Cevdet Kerim İnce- dayı çok mühim bir konferans verdi | Ankara Halkevinde verilen bu kon- feransı aynen neşrediyoruz S'nop mebusu Cevdet Kerim İncedayı, Atatürk'ün oöıdu ncü ö Halkevinde çok V bir konuşma yapmıştır Değerli batibin bu konuşuması 'nen okuyucularımıza — ver- meği çok faydalı ve yerinde bir bezmet saydık. Konferansın tamamını bir gün- de neşretmek, — sayfalarımızın mahdut olması sile kabil a- madığından, bü yazıya bir kaç devam edeceğiz. Konferans - aşağıdadır: — Sayın arkıdaşlı On gün var ki Türkiye Cu: hüriyeti 20 yaşına girmiş bu çağıdır, bu yaşta vatan çocukları vatan müdafaası, hak ve ödevini İşgal altında bulunmı- yan Fransaya yürüyüş emri verdi Lomdra, 11 (ALA.) — Almanla- rın konteolü öitında buluman Pae ris radyosu, Hitlerin Alman or- dusuna işgal altında bulur Franşa arazisine yül emir verdiğ'ni bildirm (SON TELGRAF — hâberi, gazetemizi makineye ves rinciye kadar *Novacı Sa: 3, Sü: 6 dap | İ l czkçsvsl Topyekün ifade Mısır önlerinde, mihver ümidi- nin (Elâlemeyn) isimli bir vehim hatbı vardı. Bu hattın İngilizler tarafından çökertildiği gün anla- dığım ve söylediğ'n gibi, bence bütün Afrika davası kökünden halledilmiştir. Artık Septe, Süveyş ve Kap noktaları arasındaki mu- #zzam müselles yalnız demokras- yal . Mısır önlerinde midı ümidi- nin (Blâlemeyn) şisimli — vehim hattı çökerlilir çökertilmez anla- dığım ve söylediğim gihi, şimdi dünya kıyamoti demokrasyaların kat'i taarruz ve teşebbüs safha- snı gösleren mihal bir devreye girmiştir. Bu devrenin başlangıcı olan Afrika hareketi, muazzam Afrika müsellesinin şimal ve şi- mal doğusunda İngilir, şimal ve şimal batısında Amerikan hamle- sile, demokrasyaların artık ayağa kalkma ve dünya kaderini teslim alma devresini göz kamaştırıcı bir Ahtişam İçinde açıyor. 'Tam üç sene taarruza, tecavüze, kısım kasım parçalanmıya, öbek öbek tehdit altına girmeğe dayan- gılar.. Sustular, susturdular, iman larını ve ünrtlerini kaybetmedi- ler; en nazik anlarda sağa, sola, öne, arkaya hareket ederek müt- hiş bir çeviklikle kendilerini ko- rumayı bildiler... Piştikleri cehen- nem içinde haslalıklı bünyelerini uslah edecek bir rub bütünlüğüne ubaştılar; — uğraştılar, savaştılar, didindiler, çalıştılar ve nihayet buygünü doğurdular. NECİP FAZIL, KISAKÜREK Teşhisimi erken bulmayınız; fa- kat bugün, harbin sen devrasine ait ilk gündür. Demokrasyaların, bütün darbeleri savd ğı, kendi korumayı bildiği, artık darde in- direcek hale geldiği — ayağa kalk- tığı ve karşı tarafın bu dazelere karşı kendisini keruyam yacağı devrenin ilk günü... e Harp Afrikada mas.l bir mecra takip eder; ne zaman bitci, müh- ver ordusu nasıl çekilir veya ne şekilde esir düşer, Fransızsardan ne m kyasta mukavemei görülür, Adrika hangi zaman ve wekân şart yalar eline geçer; bütün bunları düşünmtn bile.. Bütün bunlar, hüd'seleri, iskambil kâğ ıı.ı. & bi her çekilişte gören — ve ne bağlıyamıyan Kut içinde oyunun bülünüz hunu, konunlarını — ve üsüll anlamıya çal. şınak... Bu bakından Afrika davası ) olan Afrika değil, Afrikadan öte- sidir, Afrika, demokrasyaların mihver bamlesi önünde kuybet- tikleri bir sermaye parçasıydı. Demokrasyalar bu sermayeyi geri alır almaz, o nektada beklemiye- cek, düşmanların'n bütüm sermas yesini de söküp almak Üzere har rekele geçecektir. Hamlebin istikameti, bence Gi rit adası, Yunanistan, Balkanlar ve bunun hemen önünden veya arkasından garbi Avrupadır