6 Haziran 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

'—'1 6 -6 -1939 —| İngiltere Sovyet cevabını te_tkik ediyor Sovyetler, Baltık devletlerine garanti verilmesi hususunda israr ettiler Yakında bir anlaşmıya varılacağı umuluyor Londra, 5 a.a. — On gündenberi say- fiyede bulunmakta olan Başvekil Çem- berleyn bu sabah Londraya dönmüş Başvekil bu sabh Londraya — döner dönmez Lord Halifaks'ı kabul ederek kendisiyle sovyet cevabını, tetkik et miştir. Başvekilin Moskova ile yapılmakta olan müzakerelere dair bugün Avam Kamarasında kısaca beyanatta bulun - ması bekleniyor. İngiliz hariciye nezareti cevabı tetkik ediyor Londra, 5 a.a. — İngiliz tekliflerine sovyetler tarafından verilen cevap şim di hariciye nezaretinde tetkik edilmek tedir. Diplomatik mahfillerde söylendiği - ne göre sovyet notası tamamiyle ya - pıcı mahiyettedir ve en ciddi Baltık devletleri meselesidir. olduğu veçhile Sovyetler Birliği ara - sındaki karşılıklı yardım paktına ithal edilmesini istemektedir. İngiltere hükümetinin burada tama- miyle takdir edilen sovyet itirazlarını mümkün olduğu kadar tatmin etmiye uğraşacağı aynı mahfillerde ilâve edil- mektedir. engel Harici siyaset komitesi toplandı Kabinenin harici siyaset komitesi, buügün öğleden sonra Avam Kamara - sinda toplanarak Sovyetler Birliğinin ingiliz tekliflerine verdiği cevabı tet - kik eylemiştir. Lord Halifaks, fransız büyük elçisi Corbin'i kabul etmiştir. Diplomatik mahfillerde zannedil - diğine göre görüşme Sovyetler Birli - ğiylemüzakerelere ve sovyet cevabı - na taâllük etmiştir. Sovyetlerin esas şartı Nevyork, 5 a.a. — “Nevyork Times” gazetesinim yazdığına göre sovyet hü- kümeti İngiltereye verdiği — cevapta ingiliz - sovyet paktının adki için a - | şağıdaki esası şart koymuştur : “Eğer Sovyet Rusya kendi hudut - larının muhafazası için —Estonya ve Litvanyayı, bu iki memleket talep et- mese dahi, işgal ederse, İngiltere Sov- yetler Birliğine yardım edecektir.,, Cevap Molotof'un nutkuna göre daha müsait Londra, 5 a.a. — Sovyet cevabı hak- kinda ingiliz gazetelerinin öğrenebil - dikleri malümat, bu cevabin Molotof'- un nütkuna göre bit anlaşmaya döğruü mahsüs bir terakki teşkil ettiği mer - kezindedir. Gazeteler, müzakerelerin bir müd - det süreceğini ve fakat üç devletin müş terek anlaşma Aarzularının * nihayet muzaffer olacağını bildiriyorlar. Taymis gazetesi diyor ki : “Londrada umumiyet itibariyle sov- yet notası yapıcı bir vesika olarak te - lâkki edilmektedir. Nota ihtimamla ve dostane bir ruh içinde tetkik edili - yor. Çok fazla nikbinlik zarar bir şey- dir, fakat üç devletin mutabık bulun- dukları esaslı noktalar göz önüne alınınca, nihai anlaşmanın bir kaç şe - kil ihtilâfı yüzünden ilânihaye geçi - keceği tasavvur edilemez.., Anlaşma hasıl olabilecek Londra, 5 a.a. — Fransız - İngiliz tekliflerine sovyetlerin verdiği ceva - bın muhteviyatı hakkında resmi hiç bir şey söylenmiyorsa da, umumiyet - le mevcut olan kanaat — anlaşmanın, hasıl olabileceği merkezindedir. Sovyetler Birliği, bilhassa — Baltık devletleri hakkında — ingiliz - fransız tekliflerinde daha bazı tadilât yapıl - masını istiyorsa da, gazeteler ihtilâfın artık usule ait bulunduğunu ve esasen soön müzakereler sırasında tesbit edil - diğini yazıyorlar. İkisi ortası bir tesviye tarzı bulunacak mı? Deyli Telegraf diyor ki : “Sovyetler Birliği, üç Baltık devleti nezdinde, bunların yardım istemesi beklenmeksizin müdahalede bulunul - masında israr göstermektedir. Buna karşı ingilizler küçük devletle - rin kendi hareketlerinde serbest kalmaları prensipini terketmek fik - rinde değildir. Fransa ise muta- tavassıt bir tesviye tarzı ile aradaki görüş farkının izale edilebileceği mü- taleasında bulunuyor. Eğer böyle mu - tavassıt bir tesviye tarzı bulunmazsa, Fransa ve İngiltere, gerek Polonya, ge rek Romanya ve Yunaniştan için sov - yetlerin yardımı olmaksızın yapamı - yacakları bir takım teahhütlere giriş - miş olacaklardır.., Taymis gazetesi, fazla nikbinlik a - leyhinde bulunuyor Malüm Fransız gazetelerinin fikirleri Paris, 5 a.a. — Sovyetlerle yapıl - makta olan müzakereler hakkında “Jur,, gazetesi diyor ki : “Londra kabinesinin harici siyaset komitesi sovyet tekliflerini yarın tet - kik edecektir. Fakat, ingiliz nazırla - rının sovyet tekliflerini kabul edeceği çok şüphelidir.,, Daha yarından itibaren, Moskova ile görüşmeleri tesri için Londra ve Paris arasında faaliyetli istişarelere başla - nılması beklenebilir. Pöti Parisyen şöyle diyor: “Resmi mahfiller sovyet tekliflerini büyük bir itina ile tetkik etmektedir. Moskova - Paris - Londra arasındaki görüş ayrılıklarının aşılmaz olmadığı diliyor. M da telkin et- tiği gibi, Danzig hususunda Polonya ile İngiltere arasındaki karşılıklı yar- dım anlaşmasından mülhem mütevassıt bir tesviye tarzı bulunabilir.., Popüler gazetesi de şöyle yazıyor : “Aaland adalarının tahkimi mesele - sini parlâmentonun ruznamesinden çıkardıklarından dolayı isviçreli arka - daşlarımıza teşekkür etmek lâzımdır. Bu suretle Moskovanın istediği müza- kerelere kapıyı açık tutmuş oluyarlar. Müzakereyi emrivakilere tercih etmiş lerdir. Hususiyle ki, devamlı bir sul - hun idamesinden kendileri kadar alâ - kadar muhataplarla karşılaşmış olduk- larını biliyorlar.,, # vi ULKU HALKEVLERI DERGİS ÜLKÜ'nün 76 sayılı haziran sayısı çıkmıştır. Altı for başka, Milli Şef'in C. H. Partisi. Kurultayıtıdaki — hitabeleriyle, Başvekil doktor Refik Saydam- ın radyodaki hitabesi ilâve;olarak konmuş ve ayrıca dört sayfalık kuşe kâğıdında C. H. Partisi Be- şinci büyük kurultayına, 19 ma- yıs gençlik ve spor bayramına ait resimler ilâve edilmiştir. Bun- lardan sonra içindekileri sırasiy- le yazıyoruz. 19 Mayis 1919 uün Yıldönümü ve Ebedi Şef Atatürk - Cevdet Kerim İncedayı, Halkevleri'nin Folklor çalışmaları - Pertev N. Boratav, Çalışan türk kadınının biriktirme kabiliyeti hakkında - K. Ömer Çağlar, xvı - xvmuı inci asırlarda saraylardaki sanat ve sanatkârlara dair - Heinrich Glück (almancadan çev. Cemal Köprülü), Kültür 'Teorileri hak- kında - Şevket Aziz Kansu, Ope- ra Nedir? . Cevdet Memduh AlL- ter, Gazneli Mahmut, Gazne dev- leti'nin menşei ve karakteri me- selesine dair - A. Y. Yakubovsky (rusçadan çeviren A. Caferoğlu), Ozan Gibi (Şiir) - Şükrü Kur- gan, Heyecanlarımız ve içtimat ifadeleri - Prof. —Halbwachs (fransızcadan çev. Z. F.), İki kız kardeş ve bir delikanlı (Büyük Hikâye) - Nahit Sırrı, Başka memleketlerde beden terbiyesi - Nüzhet Abbas, Milli edebiyat devri şiir sahasında âşık tarzı te- sirleri - Fevziye Abdullah. NOTLAR ve İKTİBASLAR: Mütevekkil'in kumandanların- dan bir türk prensi (Şerefeddin Yaltkaya) — Dede Korkut kita- bındaki bazı motifler ve kelime- lere dair (Abdülkadir İnan). AYIN HABERLERİ: C. C. Partisi Beşinci Büyük Kurultayı — 1939 devlet bütçesi — Dünya içinde Türkiye — 19 hyor. Dini âyin yapılacak Londra, 5 a.a. — “Thetis' 'denizal- tı gemisi faciası gazeteleri fazlasiyle meşgul etmektedir. Gazeteler, kur- tarma işlerinin müessir bir tarzda ya pılmış olduğundan şüphe etmekte ve resmi tahkikat yapılmasını istemekte- dirler. Çarşamba günü nİgiltere'nin bütün limanlarındaki kiliselerde denizaltı gemisinde ölenler için âyinler yapıla- caktır. Kaza neden oldu? Londra, 5 a-a. — Thetis denizaltı - sını inşa etmiş olan Cammel Llairt müessesesinin umumi direktörü, ka- Thetis denizaltı gemisi hemen kurtarılamıyacak Şiddetli akıntı ve soğuklar dalgıçların işini güçleştiriyor Londra, 5 a.a. — Şiddetli su cereyanları ve soğuk, Thetis deniz- altısını kurtarmak için çalışan dalgıçların faaliyetini ehemiyetli surette zorlaştırmaktadır. İşin ikmali için günler geçeceği anlaşı- zanın Öön taraftaki torpil borusuna su girmesinden ileri geldiğini bildir- miştir. Suyun girmesi ya boruda bir ârı- zadan veya açık kalan ön kapağın vaktinde kapanmamasından iler gel- miş olacaktır. Gemiden Davis kurtarma âletiyle çıkmak istiyen dört kişi ölmüştür. Hâdise şöyle cereyan etmiştir: Yüzbaşı Oram ile mülâzim Voods deniz yüzüne çıktıktan sonra müret - tebattan dört kişi bunları takip etmiş fakat meçhul bir sebepten dolayı üçü ölü, biri diri olarak gemiye dönmüş- lerdir. Diri olarak dönen nefer de sonradan ölmüştür. (Başı 1 inci sayfada) Göring, B. Fon Ribbentrop vardı. Resmi tebliğ Berlin, 5 a.a. — Yugoslavya kıral naibi prens Pol Berlin ziyareti hak - kında bu akşam burada aşağıdaki res- mi tebliğ neşredilmiştir : , “Führer, bugün, Yugoslavya kıral 'naibi altes prens Pol ile yeni bir gö- rüşmede daha bulunmuştur. Yeni taylı başvekâlet sarayında cereyan e- den ve birkaç saat süren bu görüşme, Yugoslavya hariciye nazırı B. Cin- car Markoviç ile rayh hariciye nazırı B. Fon Ribbentrop'un huzurunda ce- reyan eylemiştir. Görüşmelerden ön - ce, Führer altes Prens Pol ile refika- sı Prenses Olga'yı ikametgâhında öğ- le yemeğine davet etmiş ve yüksek misafirler, bilâhare başvekâlet bahçe- sinde de çay içmişlerdir. İşbirliği politikasına devam olunacak Yugoslavya kıral naibi Prens Pol ve mıiyetinin' Berlin'i ziyareti, geniş siyasi fikir teatisine vesile olmuştur. Görüşmeler, tam bir hulüs ve açıklık ve samimi dostluk içinde cereyan et - miş ve iki memleketi alâkadar eden bütün meseleler bahis mevzuu olmuş- tur. Yugoslavya'yı Almanya'ya ve İ- talya'ya bağlıyan ve Avrupa sulhu- nun esaslı unsurlarından birini teşkil eden itimatlı dostluk ve sıkı iş birli- ği politikasına devam bahsinde her i- ki taraf mutabık kalmıştır. Bu politi- ka, bilfiil yapıcıdır. Her iki ! ükümet, gerek siyasi sahada, gerek ekonomik ve kültürel sahalarda karşılıklı müna- sebetlerini bu sarih ve sağlam esas üzerinden inkişaf ettirmeğe kati su- rette azmetmişlerdir. Her iki hükü- met, italyan hükümeti ile de tam mu- tabakat halinde, bu suretle, bugün Ayvrupan'ın üzerine çöken gerginlik- lerin izalesini mümknü kılacak ve milletlerin hayati hakları ile hemâ- henk sülhperver bir inkişafı temin ey- liyecek siyasi fikirlere hizmet ettik- lerine kani bulunmaktadır.., Hitler müşterek hudut hakkında teminat verdi Belgrat, 5 aa. — B. Tsvekoviç ile bir çok siyasi rical ve binlerce Yugos- lav amelesi hazır olduğu halde bir nu- tuk söyliyen âyan meclisi reisi, prens Mayıs gençlik ve spor bayramı — Hava şehitlerini anma. HALKEVLERİ POSTASI: Okuma odaları (N.A.) — Halk- evleri çalışmaları — Halkevleri neşriyatı. FİKİR HAYATI: - Bir oküyucumuzun — notları (Kütüpaneler meselesi — Yazı- lacak on iki cilde dair — Ahmet Ağaoğlu) Nahid Sırrı. Nihat Sâmi Banarlı “Dâsitan-ı Tevârih-i Mülük-i Âl-i Osman ve Cemşid-ü Hurşid Mesnevisi — Bir Müdafaanın cevabı (Fev- ziye (Abdullah). Pol'ün Berlin seyahatinin ehemiyeti- ne işaret etmiştir. Mumaileyh, demiştir ki: « Alman Führer'i prens Pola'a AI manya ile Yugoslavya arasındaki müş terek hududun ebedi olduğunu tek - rar etmiş ve iki memleket beynindeki iyi münasebetlerin her ikisine de de - vamlı bir sulh temin etmekte olduğu- nu ve bu sulhun aynı zamanda endişe içinde bulunan Avrupa kıtasının sul- hu ile müterafik bulunduğunu söyle - miştir. Kıral naibi prens, bu sözlerden ve bu resmi ve aleni vaidden memnun olduğu mukabelesinde bulunmuştur.,, Almanyanın Yugoslavya'ya yaptığı avanslar Yugoslavya'yı Almanya ve İtalya'ya bağlıyan dostluk ve işbirliği Prens pol'ün son Berlin seyahatinde yapılan görüşmelerde teyil edildi prens Pol'ün Almanya'yı ziyareti hak kında “Figaro gazetesi” diyor ki: “İtalya ve Almanyan'ın Yugoslav - ya'ya yaptıkları dostluk avansları ka- tiyen samimi olmıyan siyasi hareket - ler cümlesindendir. Yugoslavya, Al - manya için mühim bir iktisadi piyasa- dir ve gerek Almanya, gerek italya Balkanlarda entrikalarını inkişaf et - tirmek için Yugoslavya'yı bir manev - re sahası ittihaz etmişlerdir. Bu hiç bir netice vemiyecek olan sıyasettır. Prens Pol'ün Almanya'yı ziyareti, alman ve italyan gazetelerine malüm olan tezi muhtelif şekillerde ileri sür- mek için ne kadar fırsat vermiş olur - sa olsun, bizim Yugoslavya'ya ve yu - goslav milletine olan itimadımızı sar- samaz- Bu itimat ve geçici olan zaman icaplarının üstündedir. Çünkü haki - kat kalır, geçmez.., Bulgaristan'la İtalya arasında Sofya, 5 a.a. — Başvekil ve hariciye nazırı B. Köseivanof ile italya elçisi iki memleket arasında bir kültür mu- kavelenamesi imzalamıştır. Bu mukavelename, Bulgaristan'in aynı sahada diğer memleketler ile im- zaladığı müşabih mukaveleler çerçe - vesini tecavüz etmemektedir. KÜÇÜK DIŞ HABERLER X Roma — Havacılık matbuatının ilk kongresi bu sabah 23 memlekte mensup 150 muharririn iştirakiyle İ- talya hava müsteşarı general Valle'- nin riyaseti altında açılmiıştır. X Varşova — Polonyanın Roma se- firi Varşovaya gelmiştir. X Paris — Daladiye Bone ile gö- rüşmüştür. X Nevyork — “Yankee Clipper” tayyaresi, Avrupa'ya hareket etmiş - tir. X Kaunas — Senelik Baltık dost - luk koöngresi Kaunas'ta 9 haziranda toplanacak ve 11 hazirana kadar süre- cektir. X Tokyo — Şikaku adasında Kochi civarında feci bir tren kazası olmuş- tur. İki vagon 60 metre irtifadan de- reye yuvarlanmıştır. Şimdiye kadar 13 ölü ve 33 yaralı tesbit edilmiştir. X Reading “Kalifornia” — Rea- din civarında bir virajda bir otobüs devrilmiştir. İçinde bulunan yolcular- dan ikisi ölmüş, on yedisi yaralanmış- tır. Otobüs âmele nakletmekte idi. X Lake Hopateong “Nev - Jersey” — İçinde 400 kişi bulunan bir tenez- züh tramvayı bir yük trenine çarpa- rak ateş almıştır. Kaza neticesinde 11 kişi yaralanmıştır. X Berlin — Vulfsen istasyonu ci- varında bir geçitte bir trenle bir oto- büs arasında vuku bulan bir çarpışma neticesinde 10 kişi ölmüş, 24 kişi ya- ralanmiştır. Bunlardan dokuzunun Moskova, 5 a.a. — İyi bir menba- dan öğrenildiğine göre Mareşal Vo- roşilof, ingiliz harbiyesine gayet dos- tane ve mücamelekârane bir cevap vererek ingiliz ordusunun manevra - larında hazır bulunmak üzere İngil - tereye gelemiyeceğini, çünkü aynı za- manda sovyet ordusunun da manevar- lar yapacağını bildirmiştir. Mareşal Voroşilof, kendisini temsil etmek üzere yüksek rütbeli sovyet su- baylarından mürekkep bir grupu gön- dermeği vâdetmiştir. Mareşal Voroşilof İngiliz manevralarına gitmiyor Sovyet askerleri bir manevra esnasında — Sovyet fotoğraf sergisindeki resimlerden — Yabancı müşahitler, siyasi büro â- zasının ecnebi memleketlere istisnaf ahvalde gitmekte olduklarını kaydet- mektedirler. Mareşal Voroşilof, 1933 senesinde Türkiye Cümhuriyetinin 04 — nuncu yıldönümü münasebetiyle Tür- kiyeye gitmiştir. Mumaileyhin Tür* kiye seyahati, kendisinin Sovyet Rus- ya'dan ilk müfarakatidir. Aynı müşa- hitler, marşalın vermiş olduğu ceva* bin ingiliz - fransız - sovyet müzake- releri ile alâkası olmadığını ilâve et- mektedirler. öidülili gaddarlığa, ideolojik taassuba, hayati sahalar denilen muhayyel sahalara mü- teallik mutalebata kati surette — karşı koymak âzminde olduğunu söylemiş - tir. Fırka ikinci reisi B. Jean Mistler, yapılmakta olan bütün itilâflar siste - minin temeli mesabesinde olan sovyet- lerle aktedilecek ittifakın ehemiyetine işaretle, şimdi Sovyet Rusyanın bir uzlaşma hareketinde — bulunacağını, çünkü kendisi için müsavat dairesin - de ve tam mütekabiliyet esası dahilin- de bir pakt yapılmak bahis mevzuu ol- duğunu söylemiştir. Hatip, sözüne şu suretle devam et - miştir : “ —— Almanların küvet darbeleri dev- resinin hitama ermiş olduğunu kabul etmedikçe faydalı iktisadi müzakere- lere girişemiyeceklerini anlamaları i - cap eder. Biz Almanyayı çember içine almayı aslâ düşünmedik. — Fransa ve İngiltere tarafından aktedilmiş olan bütün misaklar, tedafüi mahiyettedir,, Daladiye'nin nutkunun akisleri Paris, 5 a.a. — Daladiyenin dünkü nutku hakkında — tefsirlerde bulunan Letan gazetesi diyor ki: “Fransa taarruza “Hayır” ve işbirli- ğine “Evet” cevabını veriyor. İntihap diğerlerine düşer. Daladiyenin sözleri hiç bir tereddü - de yer bırakmamakta ve idaresi altın- da aylardanberi başarılan esere itima- dını tamamen göstermektedir.,, Le Jur yazıyor : İ “Bu kadar sarih ve bu kadar doğru ifadede bulunduğundan dolayı memle- ket Daladiyeye minnettar — olacaktır. Fransa âzimle işe koyulmuştur. Ken - disini tehdit eden tehlikeleri müdrik olduğu derecede şimdiye kadar başa - rılan eseri de müdriktir. Kuvetli ve birleşmiş olarak artık hakikatten kor- kusu yoktur.,, Epok yazıyor : “Fransa hiç bir şeyin peşinde koş - muyor. O, bütün müsalemetperver mil letlere elini uzatıyor. Fakat — Fransa Avrupanın tehakküm teşebbüsleri ö - nünde müdafaasız bırakılmasına mâni olmak istiyen devletler — arasındadır. Daladiyenin halen cereyan etmekte o- lan müzakerelerin pek yakında netice- leneceğini kuvetle ümit eylediğine da- ir'olan sözleri memnuniyetle kaydedi- * J n Paris, 5 aa.a — Yugoslavya ı_nib& İT U ikar ll li Ğd yaraları ağırdır. lecektir.,, Fransız radikal partisi hükümetin iç ve dış siyasetini tasvip etti B. Daladiye hükümetin, otoriter devletlerin isteklerini önlemek azmini teyit etti Pıriı_, 5 a.a. — Radikal fırkası icra komitesi, hükümetin harici ve dahili siyasetini tasvip eden bir takriri ittifakla kabul etmiştir: m takririn bahilijndaen aval P Ta. lacnye, ir nutuk irad ederek taarruza, r Bir ingiliz tayyare defi topu faaliyette İngiltere'de Tayyare inşaatı inkisşaf ediyor Londra, 5 a.a. — Tayyare inşaatın * daki fevkalâde faaliyet daha şimdidef tayyarelerin nerelere konulacağı mest lesini ortaya atmıştır. Bütün merkez * | lerde kâfi miktarda son derecede m0 * dern tayyareler vardır ve bunlar erkâ” nıharbiyece matlüp olan vezaifi ifa ©© debilirler. Mütehassıslar, geçen eyi ayındaki vaziyetin tamamiyle değiş * miş olduğunu ve büyük ingiliz mer * kezlerini bombardıman ettikten sonf3 hareket üslerine dönebilecek mutaâf * rız tayyare miktarının şimdi ancak yüzde yirmi nisbetinde tahmin olunâ” bileceğini beyan etmektedirler. Bu Di nun sebepleri şunlardır : 1 — Süratleri diğer memleketler tay yarelerinin süratinden çok daha f olan avcu tayyarelerinin kalitesi, 2 — Londrayı himaye eden ve âm€ bakımdan aşılması imkânsız bir obüs seddi vücude getirilecek olan tayy”' dafii topların bol miktarda imal edi” mesi. Bütün büyük ingiliz merkezleri Y7 kında aynı müdafaa tertibatına olacaktır. İngiliz makamları, İmpmtorlnğ“’ bütün sevkülceyş noktalarını bi bir havai faikiyet vücuda getirilebil€ ” ji cek asri tıyğa.rzellerle techiz etmek $ çin bir plân rlamaktadırlar. —