6 Haziran 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

Ç :ımıny. Çekoslovakya'yı, İtal- & Arnavutluğu istilâ etmişler ve r“ Memleketleri bildikleri gibi ida - * etmektedirler. Gerçi Çekistan'ın Al'lııvutluğmı ilhakları diğer letler tarafından tanınmamış- Vei B.“hunlı beraber, her iki mem - el *tin de mukadderatı beynelmi- Vaziyetin müstakbel inkişafına ü gl kalmaktadır. Eğer Almanya * İtalya, yeni tecavüz hamleleri 1P da bir harbi provoke etmez- Sse, hiç bir devletin Arnavutluk ::'ü'ld_en İtalya'ya, yahut Çekistan Yü Ayısiyle Almanya'ya karşı harp leıı... beklenemez. Binaenaleyh İlei iki !nemleket deuzun zaman, hnd“orıter devletin yumruğu al- ’Gr. yaşamıya mahküm görünü- '_Flllıl eğer Almanya ve İtalya &, Maceralara girişecek olurlar- d"b" Avrupa harbinin doğması ne İnğ ©ce muhakkak ise hâkim kuvet- Sarşısında iki otoriter devletin hkı hezimeti de o derece muhak- ..':ıdlliundın. Çekistan ve Ar- Hlın"“nk alman ve italyan tahak- “_nden kurtulacaklardır. # 1 betbaht memleketin mukad - Yi ti taayyün edinciye kadar dün- l SN Yapacağı ise, otoriter devlet- attı bu'memlekederdeki hareket m"" d.ıkkule takip etmekten iba- T. Filhakika bir nokta bilhassa Yyda _İâyıkin': Almanya'da, İtal- A istilâları altına geçen mem- ::*lorde zayiri bir otonomi muha- % etmeğe itina etmektedirler. ..ul“'n'da bu otonominin filiyatta tik, ı:ecelli ettiğini dün izah etmiş- di .u'_ıl[üı Arnavutluktaki tazyik ettiği tini ı_zizlemek için müracaat Cerikei tedbirlerde daha büyük be- ka leşizlik göstermektedir. Filhaki- i"mi n:'l fkrn.avu!lfxğu işgaline, bir İtle, "T'Y?“ değil, iki kırallığın ti":me,'_' gibi bir mana vermek is- Di Dünkü gazeteler, Arnavutlu- hıh.:nı“ bir “kanunuesasi” den Dünu hn!_kledirlu. Ana yasa ve ka- b..di.“::ı'ıd;ncık müstakil ve K adderatlarına hâkim o- '::Hm'uetlırin teşkilâtlarıdır. Hal- A lal utlük bir müst '—n"."_"u’nm tahakkümü altına Ya ilhak Arnavutluğun teşkilâtı İtalya askeri teşki- bir cüzünü teşkil ediyor. atilan de !(ınunueuıî diye ortaya tizli vesika, müstemleke idaresini :il:?'dıh:, doğrusu gizlemiyen ince bir i "'Ndeiiıaıı-. KÇA e derece gülünç olduğ y ç olduğunu anla- KSa Birkaç mMaddisi Tkeriadü Te duralım: Arnavutluk devleti, :?l'utı bir “hükümeti kıraliye” ta- 'â:n idare edilir. Kıralr da Vik- ıüıiy lanuel'dir. Demek ki icra sa- fad .hl Kıral Viktor Emanuel tara- n ayin edilecek adamlara ve- Z.':’Şr— Diğer bir maddede deniliyor Madd e!l'lı kuvet kırala aittir.,, Bu YA de şu hüküm takip ediyor: bira, Füvet kırala ait olup...” ve hüli: daha sonra “herkes için vaci- üry * olan kanunların tefsiri, (ü dlh."'ınn teşrii kuvetin salâhiye- ilindedir.,, Pi .dl l.ııri, icra, kaza ve tefsir &'e .'_Yelı haşmetli Viktor Emanu- ,.ıhızıt olduktan sonra Arnavutlara h'!lı k ayraklarımın üzerindeki iki VÜYT U$ kalıyor ki bu da dün istik- ı_“:;h_'n sembolü olan mağrur bir iken, bugün kendilerine an- sirliklerini hatırlatan miskin "ga olabilir. €& bir ka; A. Ş. ESMER Portak; 9rtekiz gönüllüleri de İ ) SPanya'dan ayrıldılar huıîî:îîafıkâ, 5 aa, — Portekiz gö- mı“iııbm—n İspanya'dan ayrılışları nn 1 Öyle- İspanya harbiye nazı- Çit r“m“_z“!'unda büyük bir askeri ge- Bttilm, — Yapılmış ve madalyalar da- îıi ünî'r"- Portekiz lejyonlarının re- ı'PinyOual Astray söylediği nutukta Üeşi d lırıi portekizlilerin kan kar- Mij "ekı larını ve bolşevikliğe karşı Tüz .’n mücadele ettiklerini te- Sttirmiştir. T Man gönüllüleri de geçit resmi yapacaklar Serli j i!hl'ıkm' $ aa, — İspanyadaki harbe ğ*'n “mğ! olan Condor lejiyonu ya) tedir. r" Reçit re; H.ıtler'in önünde buyiik Harp halinde fransız genel kurma - Fi İni, I.e'im yapacaktır. Bu geçit| yının emriyle bir Garibaldi lejyonu ih Der T nJ yonun son kumandanı dasını talep eden takririn fransız ma- Sktiş, Richthofen idare eyliye-| kamlarına takdimine bir heyet Danzig, 5 a.a. — Danzig nazil miştir. İyi malümat almakta olan mahfil - ler, bu beyanatı Danzig polis kuveti - nin yakında takviye edileceğine delâ- let etmekte olduğu suretinde tefsir et mektedir. Alman mahafili, bu tedbirin geçen - lerde vukua gelmiş olan bir çok hâdi- seler yüzünden zaruri bir mahiyet ik tisap etmiş olduğunu beyan etmekte- dirler. Hatip, Polonya'nın Almanya'ya kar şı dürüst davranmadığını söylemiş ve Danzig âyan meclisinin notası muci - bince Kalthof meselesinde methaldar olan leh memurlarının geri çağrılma - sını istemiştir, Polonya'da bir alman papası tevkif edildi Kattoviç, 5 aa. — D. N. B. ajansı- nın istihbaratına göre, Polonya'da Li- pini'de alman papas Krollik, Polonya- yı tahkir etmek cürmiyle tevkif edil - miş ve Königshütte hapisanesine gön- derilmiştir. Bu tevkif hâdisesi geçen çarşamba günü vukubulan hâdiselerle alâkadar dir. Çarşamba akşamı alman kilisesin- de dini âyin yapılırken Polonyalılar âyini boözmak istemişler ve papas âyi- ni yarıda bırakarak bunları kiliseden man papas yakında mahkemeye sev - kolunacaktır. Dün yeniden Sainte Marie kilise - sinde mümasil hâdiseler olmuş ve âyin yarıda kalmıştır. Kiliseden çıkan Al - manlar'ın bir çoğunu dışarda toplan - mış olan Polonyalılara fena muamele- de bulunmuşlardır. Yukarı Silezyanın diğer bir çok yer lerinde de alman kiliselerinde âyinler yapılmamaktadır. Roma ve Berlin'e bildirilecek Tokyo, 5 aa. — İyi haber alan mahfillerden öğrenildiğine göre, ka- binede cumartesi günü başlıyarak ve bugün nihayetlenen görüşmeler neti- cesinde tesbit olunan japon teklifleri, pek yakında Almanya ve İtalya hü- kümetlerine tevdi edilmek üzere Ja- ponyan'ın Berlin ve Roma büyük el- çilerine telgrafla yollanacaktır. Mah- filler, bu hususta tam bir ketumiyet muhafaza etmektedirler. Japonyâa Avrupa politikasını tesbit etti ma, Kamavaudan döner dönmez, har- biye nazırını davet etmiş ve kendisi ile Avrupa vaziyeti hakkında görüş - müştür. Harbiye nazırını, Hiranuma ile ay- nı mevzu etrafında görüşürken Arita ve maliye nazırı da bulunmuş, mütea- kiben hükümetin 21. 5. tarihinde e- saslı surette tesbit edilmiş ve bu sa- bahki görüşmeler üzerine sarih bir şe- kil almış bulunan Avrüupa politikası hakkındaki raporunu imparatora ver- miştir, Zannedildiğine göre, Arita bu sa- bah alınan ve imparator tarafından tasvip edilen kararlar hakkında ya- kında birçok tedbirler alındığını bil - direcektir. Öğleden sonra İtagaki saraya gi- derek harici işler hakkındaki raporu- nu takdim etmiştir. Tunus'taki antifaşist partiler demokrat devletlerden yana Tunus, 5 a.a. — Tunustaki muhtelif anti-faşist partilerin mümessilleri ta - rafından kabul edilen bir takrirde “bu parti âzalarının bir harp halinde Av - rupayı barbarlıktan kurtarmak istiyen demokrat devletlerle birlikte mücade - leye hazır bulundukları,, bildirilmek- ü edilmiştir. Polonya Almanya'ya karşı dürüst hareket etmiyor nutuk irat ederek serbest şehir tarafından ortaya atılmış ı')lnn'bey- nelmilel meselelerden bahsetmiştir. Mumaileyh, Danzig'in bizzat kendi vesaiti sayesinde kuvetli olması lâzımgeldiğini beyan et - kovmak mecburiyetinde kalmıştır. Al4 Japon teklifleri ğ Tokyo, 5 aa. — Domei - Hiranu-| — erinin lideri Albert Förster, bir W L K Z N LEKEZ 6.6.1939 bödeli EIŞPOLITIKA DÜNYA HABERLERİ A K A ; .. ğ mu;l:îvmuıg:ğs' Danzig Nazi şefine göre İngiltere'de * . .. .. iki büyük yangın Londra, 5 aa. — Dün İngilterede i - ki büyük yangın olmuştur. Burada bir çok evler tutuşmuştur. Nüfusça zayiat yoktur. Maddi hasar yüz bin ingiliz li- rasına baliğ olmaktadır. İkinci yangın, Birmingham civarın - da Walsall tiyatrosunda temsilden son ra çıkmıştır. Binanın dışına doğru yı- kılan bir duvarın altında kalan yirmi kişi yaralanmıştır. Bunlardan altısı - nın yaraları ağırdır. Bir sulh kongresi yapılması için mesaj gö Londra, 5 a.a. — Deyli Meyl gaze- tesinin Roma mu - habiri yazıyor: “Papa, Fransa, İngiltere, Polonya, Almanya ve İtal- ya'ya birer nota gönderecektir. Me tinleri aynı olmu- yacak olan bu no- talar, beş devleti bilhassa alâkadar eden meseleler hak kında bu devletle: rin müsalemet fik- rine müracaat ede- cektir.., Deyli Meyl ga- zetesi, —Papa'nın Londra'ya gönde - * receği mesajda in- giliz - sovyet mü - zakerelerinden do- layı endişelerini iz har ederek Büyük —— - Britanya ile Sov- yetler Birliği ara- sında aktolunacak bir ittifakın bütün Ayvrupa'da bolşevikliğe yol açacağını kaydeyliyeceğini yazmaktadır. iyeP! d in Z PT da yazdığı bir makalede Papanın bu pakta muarız olduğunu ve enternas - yonal bir konferansın akti için Papa- nın Londra mümessilinin her şeyi ya- pacağını yazıyor. wkk Roma, 5 a.a. — Papa bu sabah İn- gilterenin Papalık nezdindeki sefiri Papa beş devlete birer nderecek Papa Pi XI j Osborne'ı kabul etmiştir. İngiliz mahfillerine göre büsüne dair olan haberleri ne teyit ne de tekzip etmemekle beraber, Papa - nın İngilteredeki vekili Godfrey'in mülâkat için hiç bir randevu almadı - ğını bildirmekte ve mümessilin bu ne- viden müzakerelere tavassut için dip- lomatik salâhiyeti de olmadığını hatır Tatmaktadırlar. Hong - Kong, B aa. — Çin Aj geri alınmış bulunmaktadır. Almanya beynelmilel spor hareketlerine iştirâk etmiyor Paris, Sa.a. — Auto gazetesine Londra'dan bildirildiğine göre, İngi - liz « Alman siyasi münasebetleri do- layısiyle almanlar Henley kayık ya- rışlarına iştirak etmiyeceklerdir. Bu yarışlar gelecek ay yapılacaktır. Uru- guay, İsviçre, Amerika, Arjantin, Ka- nada, Avusturalya, Norveç, Belçika ve İtalya bu yarışlara iştirak edecek- lerini bildirmişlerdir. Bundan başka, alman tenis fede- Çin çeteleri bir çok yerleri geri aldılar Muntazam Çin kıtaları faaliyet halinde ansı bildiriyor: Evelce japonlar tarafından Anhuei vilâyetinde ve bilhassa Yangtze ve Huaiho havzasında işgal edilmiş olan bütün bölgeler, nehir boyundaki şehirler müstesna olmak üzere Çin çeteleri tarafından tamamen Çin çetelerinin Kanton dahilindeki faaliyeti de son günlerde artmıştır. Bunun sebebi oradaki garnizondan mühim bir kuvetin, çevrilmeye karşı müdafaa hazırlıkları yapmak üzere şe- hir civarına çekilmiş olmasıdır. Bir japon teşebbüsü Şanghay, 5 a.a. — Japon makamları, Çinlilerin Amerika mülkiyetleri yaki- ninde askeri tesisat inşasına mani o- lunması için Şanghaydaki Amerika kamları nezdinde teşebbüste bulun- muşlardır. rasyonu Fransa'da yapılacak olan te- nis şampiyonluk müsabakalarına iş - tirâk etmiyeceğini bildirmiştir. — - CUMHURİYET Tehlike nerede? Nadir Nadi, Moskova hükümetinin in- giliz - fransız tekliflerine verdiği ceva - bı makalesine mevzu olarak almakta ve rusların, Baltık devletlerinin vaziyete i - tirazda devam etmelerinin ehemiyetini tebarüz ettirdikten sonra demokrasilerle Rusya arasındaki müzakerelerin uzama- sında ancak bir tehlike mevcut bulundu- ğunu, Rusya bitaraf kaldıkça Almanya şarktaki küçük devletleri nasıl olsa te - mizliyeceği kanaatiyle meselâ Polonyaya taarruz etmesi ihtimalini yegâne tehlike olarak görmektedir. Londradaki karşılaştığımız hava *“Nalına mıhına” sütunu muharriri, türk matbuat heyetinin Londrada çok samimi bir hava ile karşılaştığını, matbuata men- sup tanımmış bir ingilizin diğer'devletle- rimn tereddüt, hattâ içtinap ettikleri buh- ranlı bir zamanda Türkiyenin İngiltere yanında yer almakla gösterdiği cesur ve civanmerd hareketi tebarüz ettiren söz- lerini yazıyor ve ingiliz efkârı umumi - yesinin lehimizdeki tezahürlerini kayde- diyor. İstimlâk kanununda yapılan tâdilâta ait proje Gazete istimlâk kanununda yapılan ta- dilâta ait kanun projesi hakkında izahat veriyor ve bu kanun biran evel çıkarıl - mazsa şehrin imarı hakkındaki düşünce - lerin tahakkuku güçleşeceğini, her büyük Avrupa şehrinin imarı için kabul ve tat- bik edilen istimlâk usulünün memleketi - mizde de acele tatbiki lüzumunu yazıyor. TAN aA Üniversite talebesinin yurd derdi M. Zekeriya Sertel, bu başmakalede, memleketin muhtelif köşelerinden gelen üniversite gençlerinin, hayatlarını temin maksadiyle çektikleri müşkilâtı bahis mevzuu ederek, talebe yurtlarının da bu gençlerin hepsini sakafları altına topla- mıya yetmediğini söylüyor ve Amerika üniversite gençlerinin, dünya iktisadi buhranı esnasında aynı derdi kendi teşeb- büsleriyle nasıl hallettiklerini — izahtan sonra türk rının da & if e- l a.a, Matbuat Servisi derdiği bu başmakalede Molotof'un nut - kunu tahlil ediyor, ingiliz gazetelerinin Molotofun ileri sürdüğü ihtiyati kayıtlar ve itirazlar bakımından hakkını inkâr et- mediklerini söylüyor ve Molotof'un, ne- ticede demokrasilerle birleştiğini kayde- derek artık ingiliz - fransız - rus ittifakı- na muhakkak nazariyle bakılabileceğini ilâve ediyor. VAKİT samaramaA Büyük Kurultay ve üniversite Sadri Ertem, bu başmakalede, büyük kurultayın üniversiteye atfettiği hususi ehemiyeti kaydederek üniversitenin mem- lekette bol ve kaliteli mütehassıs yetiş - tirmesi ve memlekette ilim havasını ya- ratması bakımlarından iki vazifesini izah ediyor ve bizim üniversitemizin noksanı, kültür seviyesini tarihin şartları içinde inkişaf ettiren temadiye sahip cihan üni- versitelerine benzememesi olduğunu söy- ledikten sonra, üniversitenin bir taraftan ihtisas unsurları yetiştirmesi, bir yandan da ilim ve fikir merkezi olması milli hâ- kimiyeti gaye edinmiş bir memlekette tabif görülmek iktiza ettiğini ilâve edi - SON TELGRAF / Endişe nereden geliyor? Etem İzzet Benice bu ünvanlı başma- kalesinde, ilk buhranım muharebe patla - madan geçirilmiş olduğunu, ancak hâlâ ortada endişe hüküm sürmekte bulundu - ğünu ve totaliter olsun, demokrat olsun, bütün devletlerin son hız ve — güçleriyle silâhlanmakta olduklarını — yazdıktan ve. bu vaziyet müvacehesinde dünya efkârı umümiyesinin harp ne zaman olacaktır ? diye beklemekte olduğunu kaydettikten sonra : “Almanya ile İtalyanın ne bek - lemekte oldukları sualine verilecek ce - vabın bu mesele ile ilgili olduğunu söy - lüyor ve şu mütaleayı serdediyor: Harp tehlikesi önlenmiş, fakat tehlikenin ta - mamiyle uzaklaşması imkânı henüz elde edilememiştir,, diyor. “SON POSTA Ecnebi kelimeler *Sabah sasına istinat eden bu hal tarzını tatbik etmeler i tavsiyesinde bulunuyor. Köy mekteplerini devlet mi yaptırmalı? Sabiha Zekeriya Sertel, Halk Partisi kongresinde yozğat delegesinin, mek - t;ple_rin köylü tarafından yapılması kö h esas bariyle haklı olduğunu söylüyor ve cü huriyet hükümetinin 15 sene gibi az bir zaman zarfında hele ihtiyaca nisbetle dar bir bütçe ile başardığı maarif işlerini be- Tirttikten sonra, bazı köylerde, halkın mektep binalarını seve seve yaptıklarını, fakat hükümetten muallim göndermesini istediklerini hatırlatarak, “köy mektep- lerini devletin yapmasını istemek haklı bir dilektir, fakat köylünün yaptırdığı mekteplere muallim gönderilmesini iste- mek daha haklı bir dilektir,, diyor. Bedava kitap “Günün meseleleri” sütununda, mek - tep kitaplarının bahalılığı yüzünd fa - kir talebe velilerinin sene başında kitap tedariki için çektikleri müşkilâtı işaret ediyor ve Amerika ilk mekteplerindeki usulü anlatarak orada kitapların mekte - bin kendi malr olup her sene talebeyetev- cuklara bu kolaylığı, göstermenin hükü- metin vazifelerinden biri olarak sayıla - bileceğini ilâve ederek maariften bu me- seleyi ehemiyetle tetkik etmsini isti - YENİ SABAH Molotof'un nutku Hüseyin Cahit Yalçın, Londradan gön- zi edildiğini izah ediyor ve fakir ço - * sabaha,, da Burhan * Cahit, kurultayda lisana — karışan ecnebi kelimelere karşı bir mükâleme geçmesi münasebetiyle yazdığı bu fıkrada, İisa - nın bazı muayyen ecnebi kelimelere ihti- yacı varsa bu kelimelerin kabul edilmesi lüzumunu ileri sürüyor ve zaten dilin uz- viyetine uygun gelen kelimeleri hazme - derek diğerlerini kendiliğinden attığını izah ediyor. Li Muhittin Birgen “Her gün” sütunun- da, Halk Partisinin bütün milleti sine - sinde toplryan bir teşekkül olması iti - bariyle işlerin hep bu ruha inkişaf vere- cek bir istikamete sevkedileceğini teba - rüz ettirdikten sonra fırka ve parti ke - limeleri üzerinde durarak bunların ancak eski bir itiyat neticesi olarak kullanılan tâbirler olduğunu, hakikatte bir parti ve bir kısım bulunmadığını kaydediyor ve partinin devletle halkı bir seviye üzeri- ne oturtmak vazifesini belirtiyor. AKŞAM aA İş siyasetimiz “Dikkatler” sütunu muharriri “Lüzu - mundan fazla insan kullanmak, az insan - la iyi iş görmek,, diye iki şekil iş tarifi yaptıktan sonra bizim — iş siyasetimizin vatandaşlarımızın geçinme vasıtaların - dan mahrum kalmamasını gözetmek ol - duğunu söyliyerek bunu takdire şayan bu-, Tuyor. Ancak memleketimizde — yapıla - cak pek çok hakiki iş varken dostlar alış verişte görsün kabilinden memuriyet ve makam icadma lüzum ve tahammülü bu- Tunmadığını, —müsmir işlerin, müstahsil işlerin daha fazla yaratılmasını isaiyor. Meksika'da büyük bir yangın çıktı 70 ölü 250 yaralı var Meksiko, 5 a.a. — Morelos devleti arazisinde kâin Zagatepec kasabasın- da bir sinemada çıkan yangin esna- sında 70 kişi ölmüş, 150 kişi yaralan- mıştır. ğ Yangın çıktığı zaman sinemada 800 kişi bulunmakta idi. Pek kolay ateş alır malzeme ile inşa edilmiş olan si- nema binası 7 dakika içinde kâmilen harap elmuştur. Hasıl olan panik esnasında birçok kimseler ve bilhassa çocuklar çiğnen- miş ve ezilmiştir. Yangın süratle bü- yüyerek civarda bulunan 30 kadar eve sirayet etmiştir. İtfaiye, polisin ve askeri kıtaların yardımiyle ateşi sön- dürmeğe devam etmektedir. Yangın hakiki bir felâket mahiyetini almak istidadını göstermektedir. Meksika'nın en büyük şeker fabri- kası da bu arada yanmıştır. Tuhaf bir tesadüf eseri olarak, ateş, filmde biz! Yüzbinlerce dolar rüşvet alan bir mahkeme reisi Nevyork, 5 aa. — Eski Nevyork yüksek mahkeme reisi Manton ağır ceza mahkemesine sevkedilmiş ve mahkeme Manton'u yüz binlerce do- lar rüşvet almakla ittiham eylemiştir. Manton, karar verilinciye kadar on bin dolar kefaletle serbest bırakıl- miştir. Eski mahkeme reisi tarafından ve- rilmiş olan hükümlerin ipka mı yok- sa yeniden mahkemeleri yapılarak ta- dil mi edileceği belli değildir. Fransız Nazırları Meclisi toplandı Paris, S a.a. — Başvekil B. Dala- diye'nin reisliği altında toplanan na- zırlar meclisi, saat 19,40 ta dağılmış - tır. Neşredilen resmi tebliğ, bilhassa milli müdafaayı alâkadar eden muh - telif kararnameler projelerinin görü- şüldüğünü ve bu kararnamelerin ya- rın sabah reisicümhurun reisliğinde topl k nazırlar lisinin kati tasvibine arzolunacağını bildirmekte- dir. N | — B. Bone, İngiltere ve Amerika bü- yük elçileri ile Fransan'ın Berlin bü- suykast —neticesinde çıkan yangın Kiy, yük elçisini kabul fmâîştit. ğ