11 Şubat 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

(umarlesi Ulus Basımevi Çankırı Caddesi, Ankara l l Telgraf: Ulus - Ankara ŞUBAT TELEFON 1939 İmtiyaz sahibi 1144 Şışmuharrir 1371 azı işleri 1062-1063 5 KURUŞ Matbaa müdürü 1061 İdare 1064 ADIMIZ NDODIMIZDIR Köylü için ilâvemiz BUGÜN : YURD Dr. Refik Saydam Balkan Antantı ve Saadabat paktı hükümet reisleriyle samimi telgraflar teati etti Doktor Refik Saydam hükümetinin teşekkülü münasebetiyle, Başvekilimizle Balkan Antantı ve Sâadabat paktı hükümet reis- leri arasında aşağıdaki telgrafla r teati olunmuştur: Asılsız şayialar... F.R. ATAY Sofya'da çıkan Mir gazetesi, Doktor Tevfik Rüştü Aras'ın dış bakanlıktan ayrılması ile, Tür- kiye'nin bazı harici taahhüt- lerinde gevşeklik olacağını ve bilhassa Türk - Yunan dostluğu- nun zayıflıyacağını yazmıştır. Mir gazetesinin kendi sütunla- rında böyle bir rivayete nasıl yer vermiş olduğuna hayret etme- mek imkânı var mıdır? Geçen ilkteşrindenberi, Kamutay hu- zurunda iki hükümet beyanna- mesi okunmuştur. Bu beyanna- melerde, Türkiye'nin dış politi- kasındaki istikrar, hiç bir izah ve tefsir götürmiyecek kadar sa- rih idi. Kaldı ki bu dış politika- nın bütün esasları, türk milleti- nin tam bir ittifakla kendisine Ekselâns General Metaksas Başvekil Atina Başvekâlet vazifesini deruhte eder- ken, ekselanslarına samimi sempati ve dostluk hissiyatımı arz ve, umumi ba- rışın takviyesi eserine çok derin bir surette merbut bulunan Balkan antantı memleketlerini birleştiren dostluk ve ittifak bağlarınım pakt ruhu dairesin- de inkişafı için kendileriyle sıkı bir şekilde teşriki mesaiden mütevellit büyük memnuniyetimi teyid eylemek- le bilhassa zevk duymaktayım. Refik Saydam Ekselâns B. Refik Saydam Başvekil Ankara Başvekâleti deruhte ederken irsal (Sonu 5 inci sayfada) Devlet gelirinde büyük arlış var Alâkalı makamlar, memleketin ik - tısadi inkişafının en büyük vesikası olarak, büdçe tahminleri ve tahsilâtı- na ait çok enteresan bir istatistik ha- şef tanıdığı İsmet 'nün ü iyet rejimi ile yaşıt olan yüksek mesuüliyet devrinde atıl- mıştır. Bugünkü dış bakanımız, İsmet İnönü — hükümetlerinde Milli Şef'e, daima yakın fikir ar- kadaşlığı etmiştir. Kaldı ki bizim dış politikamızın hâkim ve değiş- ez esasları, doğrudan doğruya amutay'ın malıdır. Dikkatde- ğer bir nokta olarak dostlarımız tarafından bilinmek lâzımdır ki Kamutay; dış politikamızın de- vam ve istikrarı üzerinde müte- madi bir hassaslık göstermiştir. Sayın İnönü mesul Başvekil sı- fatiyle Balkan memleketi mer- kezlerini dolaştı. — Kendisinin, komşu ve dost Bulgaristan da i- çinde olmak üzere, Balkanlar dâ- vası hakkındaki kanaatleri Sof- ya'da dahi bütün samimiyet ve açıklığı ile tanınmıştır. Bizim Münasebetlerimiz, geçici menfa- atlere değil, değişmez olan milli Ve siyasi zaruretlere göre ayar e- dilmiştir. Zaman ve tecrübe, bi- ze hareket düsturlarımızın an- cak isabet ve sağılığını isbat et- ti. Milli Şef'imizin, mesul hükü- metlerimizin sarih beyanatlarına ilâve edecek hiçbir üz yok- tur: dostluklarımıza, ittifakları- mıza, beynelmilel münasebetler hususundaki esas prensiplerimi- Ze tamamen ve katiyen bağlıyız. “Ulus” un bu nüshasında Başba- kanımız Doktor Refik Saydam'- n Balkan Antantı ve Sâdabat Paktı Başvekillerine göndermiş olduğu telgraflardaki lisan, bu türlü şayialara karşı en taze bir tekzip teşkil eder. Biz Balkan milletlerinin hüri- Yet, huzur ve emniyet dâvaları- nım menfaatini, dostluk ve - itti- akların gevşeyişinde değil, bilâ- 18 takviyelerde görenlerdeniz. izzat dost Bulgaristan'ın dahi Menfaati bunda olduğu asla şüp- © götürmez. Kıtamızın müstes- na buhran ve kargaşalığı sene- lerine tesadüf eden uzun bir ta- rih, görüşümüzün doğruluğunu isbat etti; bundan böyle de ede- cektir. Tsvetkoviç kabinesi — kurulduktan sonra Yugoslavya'da siyasi hava sa- kinleşmeğe başlımışur, Muhalifler de Hırvat meselesinin halli için yeni hükümete yardıma hazırlanıyorlar. (Haberlerimiz 3. üncü sayfada) zır. şlardır. Bu rak , aynı za » manda iş hacminin ve hayat standar- dının devamlı olarak yükseldiğini ve devlet gelirlerinin her türlü tahmin- leri aştığını göstermektedir. 936 mali senesinde bütçe tahmini 210,.834.000; bütçe —tahsilâtı ise 233.982.562 lira olmuştu. 937 mali senesinde ise - ki, 937 ha- ziranından 938 mayısı sonuna kadar olan — müddettir. - Bütçe tahminleri 231.020,000, bütçe tahsilâtı ise 260 milyon 814 bin 219 lira olmuştur.. 936 mali senesinde tahsilâtın tah - minlere göre fazlalığı yüzde 110.97; 937 senesinde ise yüzde 112.89 dur. 937 mali yılında irat ve servet ver. gileri 36 milyon tahmin edilmiş iken 40; istihlâk ve muamele vergisi 100 milyon tahmin edilmişken 113, inhi - sarlar safi hasırlatı 37 milyon tahmin edilmişken 39; devlete âit emval ve emlâk hasılatı 1 milyon tahmin edil - mişken iki; müteferrik gelir ve ceza- lar 10 milyon tahmin edilmişken 15; iktısadi buhran, muvazene, hava kü - vetlerine yardım ve buğdayı koruma vergileri 42 milyon tahmin edilmiş - ken 48 milyon lira tahsil edilmiştir. Papa Pi XI Papa Pi XI dün öldü Hastalığının yeniden arttığını dün - kü sayımızda haber verdiğimiz Papa Pi XI. dün sabah saat 5.30 da ölmüş - tür. Papa'nın ölümü ve bu ölüm etra - fından bütün dünyada uyanan âkisler hakkındaki haberlerimiz 6 ıncı sayfa - dadır. Ankara valisi B. Nevzat Tandoğan Vilâyet Umumi Medlisi dün ilk foplantısını yaplı Ankara vilâyeti umum? meclisi dün 16,30 da vali B. Nevzat Tandoğan'ın reisliğinde bu senenin ilk toplantısı nı yapmıştır. B. Tandoğan, kürsüye gelerek bir açış nutku söylemiş ve geçen senenin faaliyetini kısaca hülâsa ettikten son- ra, umumi meclis âzalıklarına yeni se- çilenlere başarılar temenni etmiş ve kendileriyle beraber çalışmaktan zevk duyacağını söylemiştir. Bundan sonra ruznamenin müzake- resine geçilmiş ve ilk olarak ikinci re- isle kâtiplerin seçimine başlanmıştır. Reylerin tasnifi neticesinde B. Ziya Srdal'ın ikinci reisliğe ve BB. Hilmi Atlroğlu ile B. Halis Koçak'ın kâtip - (Sonu 6 ıncı sayfada) Hainon adasının mevkiini gösterir bir harita Mebus seçimi hazırlıklari bitti Esas defterler bugün yurdun her tarafında asılmış bulunacak Evelce haber verdiğimiz gibi, dün bütün yurdda mebus seçi- mine ait kanuni muamelenin ikinci safhası sona ermiştir. Teftiş heyetleri esas defterlere geçirilen, intihap hakkını haiz yurddaş- ların isimleri üzerinde son tetkiklerini yapmışlardır. (Sonu 5 inci sayfada) Çin sularındaki filoya kumanda eden Japon amiralları bir toplantı esnasında Uzak Şark'ta bir baskın Japonlar dün Hainan adasını işgal etliler Ada, Fransız ve İngiliz sömürgelerine çok yakın mühim bir deniz üssüdür Fransa ve Franko'yu İngiltere fanıyacak Minorka adası teslim olurken Majorka'dan gelen tayyareler adayı şiddetle bombardıman ettiler Tokyo, 10 a.a, — Japonlar Tönkin körfezine hâkim olan Hainan adasına bu sabah baskın şeklinde asker çıkar - mıştir. Japon kuvetleri bütün adayı iş- gal etmek üzere ilerlemektedir. Adaya asker çıkarılmış olması ce - nubi Çin sahilleri ablukasının şiddet- lendirilmesi için umumi karargâhın son kararına atfedilmektedir. Hainan adasının işgal müddeti hak- kında resmi mahfillerde tam ketumi - yet muhafaza edilmektedir. Hususi surette davet edilen yaban- cr gazetecilerin konferansında, bir mu- habir bahriye bakanlığının salâhiyet- tar memuruna şu suali sormüştur- “Askeri icaplar zail olunca, işgal nihayet bulacak mıdır?” bu memur: “Muhtemeldir,, cevabını vermiştir. (Sonu 5 inci sayfada) Paris, 10 a.a. — Fournier ajansı, Paris ile Londra'nın, pazartesi günü, ispanyol nasyonalist hükümetini tanı- yan bir tebliğ neşretmeyi kararlaştır- dıklarını bildirmektedir. General Miaja'nın tasavvurları anlaşılınca... Londra, 10 a.a. — Londra ile Paris, Burgos hükümetini hukukan tanıma- ğa hazırlanmaktadırlar, Öğrenildiğine göre bu tanıma Negrin ile Miaja'nın niyet ve tasavvurları iyice anlaşıldık- tan sonra yapılacaktır. Hattâ ingiliz (Sonu 3 üncü sayfada) Gümrük ve İnhisarlar Vekilinin tetkikleri İstanbul, 10 (Telefonla) — Şehri- mizde bulunan Gümrük 've İnhisarlar Vekili B. Rânâ Tarhan tetkiklerine devam etmektedir. Bugün Vekil öğle- den sonra inhisarlar umum müdürlü - ğü binasında bütün şubeler müdürleri- nin yaptıkları toplantıya - reislik etti. Bu toplantıda dereceleri “indirilmek istenilen içkiler meselesiyle bazı siga- ra fiyatlarının ucuzlatılması işinin ko- nuşulduğu söylenmektedir. İtalya bir taraftan Libya'ya asker gönderirken, Almanya da iki sınıfı talim için silâh altına almak suretiyle ilkbaharda yeniden 600.000 kişiyi silâh altına alacaktır. Bu husustaki haberlerimiz 5 inci sayfadadır. karıda Alman ordusuna mensup bir topçu müfrezesi görülüyor. | Yu- Romanya Hariciye Nazırı B. Gafenko B. Gafenko Balkan konseyi Reisliğini ifaya başladı Bükreş, 10 a.a. — Rador Ajansı teb- liğ ediyor : Balkan Antantı daimi konseyi 20 şubatta toplanacağından, Balkan An « tantının nizamnamesi mucibince Ro « manya hariciye nazırı 9 şubattan iti « baren konsey reisliğini ifaye başlamış. tır. Bu münasebetle eski reis Metaksas ile Romanya hariciye nazırı Gafenko, arasında telgraflar teati olunmuştur. Metaksas, gönderdiği — telgrafta, Balkan Antantının 'Gafenko'nun riya- seti altında, sulha hizmet etmek üzere daha ziyade inkişaf edeceği kanaatini izhar eylemiştir. Gafenko verdiği cevapta, teşekkür etmiş ve müşterek eseri inkişafa bü - tün kuvetiyle çalışacağını temin eyle- miştir. Selânik'te “Atatürk sokağı,, Selânik, 10 a.a. — Anadolu Ajansı « nın hususi muhabiri bildiriyor : Ebedi Şef Atatürk'ün elim ziyar dolayısiyle türklük âleminin geçir - miş olduğu kara günde, Selânik bele- diye meclisinin toplanarak Atatürk e- vinin kâin bulunduğu Apostolopavlo sokağının 450 metre kısmına Atatürk sokağı isminin ve- rilmesi hakkında bir karar almış ol - duğunu evelce bildirmiştim. Atatürk adını taşryan levha yakında sokak başına konulacak ve — levhanın konması münasebetiyle merasim yapı- lacaktır. FIKRA uzunluğundaki Bir ölçü meselesi Bir müddettenberi Avam Kamara- sında “Zem vu Kadih” kanunu hak- kında mühim bir münakaşa. geçiyor. Mevzu şudur: eski kanun yapıldığın- danberi, matbuat ve neşriyat büyük bir ehemiyet almıştır. İngiltere için fikir hüriyetini her hangi suretle ka- yıt altına almak bahis mevzuu ola- maz, Fakat vatandaşların “hususi ha- yat” ve “şahsi şeref” lerini de yazı yazanların hüriyetleri kadar müda- faa etmek lâzımdır. İngiliz milletinin hüriyete alışkın- Tiğını ve siyasi terbiye olgunluğunu göz önüne getiriniz. Orada dahi şah- siyat, revaç ve sürüm ticaretinin câ- zip mevzuu olmaktan kurtulamıyor ve devlet, ferdin hususi hayat ve şe- refini yeni kanun kayıtları ile mü- dafaa etmek zaruretinde kalıyor. Mesuliyetlerin başında kuklalar de- ğil, şahıslar vardır. Her hangi bir tenkidin hedefinde, ister istemez, bir şahıs bulunacaktır. Mesele bu şahsın kanaat ve vazifelerine aid tenkitlerde değildir: mesele bu tenkitlerin bir asla ve vesikaya dayanmasında, ve bil- hassa, bu şahsın sadece ve münhası- |ran, yaptığı işten ve söylediği fikir- den mesul tutulmasındadır. Abdülhak Hâmid eski şiir ile yeni şiir arasındaki farkı “sen” demekle “siz” demek arasındaki fark ile izah etmek istemişti. Divan gazeli ve yeni şiir arasındaki farkı belki de hiç izah etmiyen bu mukayese, gazete tenkit- ciliğinde tutulmak lâzım gelen yolu bilâkis pekeyi gösterir: sen yerine siz, küfür yerine tenkit, iyma yerine vuzuh! Ve evindeki vatandaş yerine dairesindeki memur veya âmir!. Sütünlarımızda bazan yazıştığımız gibi, salonlarımızda konuşabilir mi- yiz? En basit muaşeret âdabına ria- yetten başlıyarak, türk matbuatının cümhuriyet devrindeki hür hayatını, çocuklarımız için, bu nesle şeref verecek bir anane hâline getire- lim, — Fatay