26 Eylül 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

ULUS 26-9-1937 ——w türk mi ni € ca, kulağına gelince bel e bu memleketin e öl ve milletin tekâmülü üzerinde di düm ve nakıs gazete haberlerinden ilk olarak duyduğ şeyler kendi kendine teşkil etmiş olduğum levhaya pek intibak etme i, Bükhare A na evvelâ acayip ve yal ı vwsim gelen hâdiseler va- ki 'akat bunlara rağmen Tür kiyede hâdis olan vakaları tenkid et- ikrimce im 3. i e ey ii şleri sıl yolun« konulacağını ben-değil türk halkı, türk halkının kendi başma ge- girdiği rehberler bileceklerdi. Benim vazifem sadec lkının mukad- deratını nasıl tayin ettiğini kavramak, ye m gayelerini anlamaktı. de aynı vaziyeti ai ki bu halihazır alması mümkün budur. olan yegâne vaziyette Yeni Türkiye Şı da ehemiyetle itiraf ederim ki son zamanlarda iki defa 1926 ve 1929 da Türkiyede birkaç a epi benim yeni Türkiyenin tekâmi mam Me fevkalâde mil şti Türkiyenin, eski arâb harf- Ea yerine vi türk harflerini il etmek hakkındaki kararını Almanyada i m ezim Ben meslek itibariyle te ve eski m . Ak lebi; türk iy ile meşgul oi Harf ini â için bu harf inkılâbı kararı zaruretini “anlamadım. ı harın 'ürkiyeye ve bittabi evvelâ bulunduğumu: enfes ei eti eski harflerle oku- ş bulunan bu birde hi e değişürlmei hakkındaki karar bana e" maz bir yey ece nkaraya gil, Adana ve Maripi Se gittim ve yal- nız şehirlere değil, köylere de gittim b edindiğim intil i gözümde harf inkıli eselesi; ni iyle başka bir çehre verdiler. V. zamandanberi, bu a m atılmasının ız tarihine tbüyerrib sıfatile nasıl vaziyet aldığı- mı göstermeğe kâfidir. Zannımca, bil- 5sa n dünya imlerinin vazi- gün dünya ka fesi, yalnız biribirleri hak len edinilmiş kanaatlere göre hü rmeğe kemeri osmanli şey, büyük bir hal vı e bir milletin » see bir a ol- duğunu işaret ü âi Buyları, burada sizin zikre hacet yoktur. Çünkü büyük in- krlâbın şuurunu evvelâ nazari olarak elde etmiş değil, iel bizzat yaşa- muyorsunuz, Şura- nla: karşmızda ve duymuş bulu sizin ar: bir bakış istikametini e. türk tarihinin hangi sai il landığ eli rin cdleri ii uğunu hepi nis bili- ba. disini doğuran m vasıtasiyle. niş e er 5 kal- mış vE illet ai İalümlirm isti- ramanca olur. Bunl ikisi hem | nadgâhi iğ 32 hakkını kaybetmiştir. türk halkının yağ mn sonra içi- EE ak, © Osmanlı İmparatorlu- üş düm teni nala dalga kıntıdan kurtaran çelik iradeli adamın b ia ii gayri milli bir devlet yaptığı iş, ürk Gi yaratmak i- r. Devletlerin dini siyaset va- yoruz. e - er bir sie hattı gi- bi ise de - yakını omsan- İr devletiyle genç a amaL keskin tezad meydana çıkar, Bir e ten bu birlik ve diğer cihetteki bu & zad benim bugün üreme hirka sy e istediğim i teşkil et- mektedir. Tüh nasyonalizmi 4 Pr.Hart 'in İkinci türk tarih k üyü r. Hartmann'in ikinci türk tarih kurultayında büyük türk medeniyeti hakkında anlattığı mühim t Prof. Hartmann'ın dün ler vermek değil, aynı zamanda her , olduğu ve türk fikir tarihind kikaten insanı şaşırtacak bir bolluk 2 vaizfesi bu toplayıcı el olmaktı. Bu la izah ettiği tez yedi halkı tarihini ve istikbalini yaratmak uhafaza edeceği bü yük Gemiye b bu- | arzeder. ir gaye- | hükü yi “Yeni Türkiye hakkında iradesi anla- dır, zaf & giden müşterek bir çizgiye et. İ lediği yn şuurlu sin görüp e bu bü; izzat ve e milletler, n dostane münasebetleri | uyanışı, “Biz bunu, pi İİ B dü- | mek pek güçtür, Şu suali kişi mediklerini ve bunun'ne dereceye ka” her gün yi ikta olan sizleri: - jin en iyi esas sey elk < nce silsilelerine ve kalmış ol belki tarihin seyrindeki manay; He vaki oleğım söylemi güçtür. Bu sında söz söylediğim için bu hâdisele- için bir “medeniyet değişmesi,, ile mü- | yaklaşmış oluruz. re dair yeni ziktedeceğimi Ben ki ikea imde Almanya. | nasebettar kılabiliriz., Adetçe az bir yri milli devlet gannetmeyiniz. Siz bunları, dar mem. yeni kei in anlaşılmasına ça- | münevver sınıf muhitinde meydana gel anlı be rail mahiyetinin lekette bulunup şahit o ş, sadece | lışırken ilk vazifem, eski 2 dev- iştir. İmdi hepimiz biliriz ki, bir me- Bb, zce malüm olan esasları “Sünni uzaktan takib edebilmiş ve ancak bilâ- | Jeti ile ve e istikbale 2E rki- | deniyetten diğer medeniyete geçişin | islâm esaslariyle ve sünni islâmlığın are ve ıra bunların netayicini | ye arasını muazzam fari e. yri kabili içtinab müt arâzın- | hakimiyeti altında gayri m bir dev- memlekette takib etmek fırsatına nail | zadı gönemektr Osmanlı dereBANi dan biri, milletin münevver sınıfı ile let olmak vasfını ne iktisal e olmuş bir ecnebiden Ço) iv sonuna kratik bir halife im- | kütlesi arasındaki uç FE, muvak- | miştir? O: eti Li ak- yakından bilirsiniz. Ben yalnız hâdise- | paratorluğu v. ele ikat halde gayri milk ten korkutacak kadar büyümesidir. tere baştan itibaren lin mili — erin ti milleti: kadderat le | Hi dinastik bir devlet olduğunu ve di- 'akat Türkiyenin mucizesi alm karakter ona Yavuz, Selim Şit yaku âkadar ol takil nasti prensipine e islâm dini Halkın heyeti umiyesi, bütün devletiyle kozunu pay ettiği sır in ve bu derin inkrlâbı türk milletinin ta- şim vasıtalariyle kurulduğunu ve | kendi hususiyetinin şuurunu idrak et- ve o zamana ka: #önpileriü e ihine rak anla: ya cumhuriy: etini milli ve modern | miştir. bu birkaç sene içinde e-..| başı olan Mısıra Memlük hü ni de cı bir müşahit sıfatile edindiğim inti ii Yi türk milletinin içinde ilk ibler ve mütefekkirler tarafından ba- ortadan kaldırmıya mecbur la 1 li leti ları bu hâdiselerin benim noktai | defa olarak kendi siyasi formunu bul- şarılacak iş değildir.” Bu ra- miştir. Bu ve a Koruşular rm mul b idi - halk bir cinste değildi ve mazarımca milletinin tekâmülüni luğu siyasi bir teşkilât olduğunu gös- iş ümkün kılmabi bel asla olmıyacaktı. si içinde ne gibi bir e © de mecburdum. Sonra hepimiz id m öle kı b mialer devletini han, millet un- un taşıyacağı şüphesiz malümdu Türk milleti, ii de! vti ti başlan ıçtan itibaren bir islâ çin lüzumlu olmi İN in gene o zaman kat'i olarak tev. | miş değildi. Devleti taşıyari bu türkler ik edilmiştir. Filhakika Osmanlı İm- | kendilerini henüz bir türk milleti o- Ani dale dat tür! si hile 2 paratorluğu bundan evvel de şuurlu bir | larak d ziyade bir tü kadar pek mesud ii altında mn islâm hükümeti idi. Fakat sünnilik ile | kabilesi mensubları olarak his- herhalde esaslı sarsıntılar geçirmeden | şiilik arası ki keskin çizgi ak sediyorlardr. Halbuki ür ka- orta çağdan kalma dünya ve hayat gö- | sırada vücud bulmuştur. Bayezidi Ve- | bileleri evelki asırların ve senelrein işünün içinde yaşa: i. Harbı w- | Wi Lami ve safavilerin şii pro- | muhaceretleri yüzünde miyle bi: emi ıkuatı ve Li bilhassa yu- ınm bir müddet Anadolu türk. | ribirine pe İçlerine ecnebi un- nan istilâsı onu yalnız siyaseten ve ikti- | leri Hieride ne e gi tesir urlar di ış bulunuyorlardı, Burada saden uçurumun kenarı! ötürmekle | icra ettiği düşünülm. i bal cebri bir ihtidası ve kütle- bütün fikri ve manevi mevci ii ü i ihtidalar mevzu! solamazsa da temellerini de yok ti. Ma. le iyor ki, bi zaten milli bakımdan evelce de çok ka- i bakımından da bir hiçliğn | manlı İmparatorluğunun tekâmül tari. ş olan eski halkın bazı kısımları de idi, Muayyen bir şekilde muha- i çizgisinde, Fatih Mel d ile Ya kendilerine bir ihtidanm getireceği si- Anadolu noaz | Selim arasında ik bir um var yasi ve iktısadi menfaatler için istiye- ır devi ayatınn te- dır, Osmanlı devletinin ilk devreleri- rek hâl illete iltihak eimiylerdir ettiği esaslaı Dİ rek ta - | ne, hurafeler içinde kaybolan Ertuğrul Fakat bu unsurları birleştiren türk hal- rafı mii yeni kuruluşu takibe şitab et - sman zamanlarından bu Fi ına mensub olmak değil, hâkim sülâ- mesi, ancak bu mi kabili izahtır. Bü si Şarstariğn tetvicine kadar olan za. lenin, osmanlı papi Mai lusuna ve- tün bunlar için türk halkınm yalnız | mana yani türk müverrihi Fu e Kö; e sınıfına mensub olmak hissi maddi değil i fek rülünün son idi, Bu yüksek Ki Ei i etleri de geçirmesi lâzımdı. Fakat pek | lattığı devre bakacak olrusak burada, , dilinin türkçe olması pek tabii bir el ki bu halk kendini böyle tama- | zannederim, öyle bir tekâmül görürüz di. Bundan a im e men itimad ederek ancak en büyük sr- | ki,t iyle manalı ve müstakim iler- hattâ pek dindar da değildi. Ve bu- di ld lemektedir, Fakat öle bir hedefe doğr nunla doğrudan doğruya alâkadar ola- pe amda isbat eden bir Adama ve- ki, b le. limin bıraktığı devlet. | rak, kültürce hakikaten birleşmiş ün Türkiye cumhuriyeti ten tamamen başka bir çehre arzetmek- | değildi. Çünkü asırlardan beri ilâhi ve nin ei 5 nan adamın Bi tedir. felsefi bakımdan miyli Jandı- başarılmaz iii kurtuluş savaşını za- üncü asırda, yani Osmanlı devle. rılmış sunni islâ deni; — fere kavuşturabilecek adamı bulmak türk | tinin en tesadüf eden za nun Selçukiler zamanında halkına masib olmuştur. Böylece en mil- İ man larda, daha 11 inci asra kadar Bi. n tamamiyle şehirle karakteriyle sir aptı- il edi p iş, bugünkü türk hallemı ve Türkiye cumhuriyetini Ye in Jâzımdı. Yeni Tü lacak intikal devresi onun esasını teşkil eden nokta, Tekrar ediyorum, bana dışarda > e nasyonalizmidir: Türkler, milli | ran, dışa ikm veren bir a bir devlettirler. Bu şeki £ | fetiyle son senelerin türk tarihi öyle devleti ile olan fark ettiril. | görünmektedir. Türk hal kımın osmanlı miş olur. Milli bir devlet İse ancak bir | imparatorluğ Türkiye cümhuriye- millet milli şuuruna sahib olunca be tine vo bu ii ve çalışı- ili tasavvurdur. Tarihte bir yorum, ve diğerle « milleti asla mevcu: 2 olmamıştır. Şu ii #inden | Bala Wi benliği bulundu. de bir da bir mü gunun inde büyül det böyle bir şey emir meri ol | inkılâb m vve esnada tek tük sa dahi, mevcu amazdı. ferdler ta; dan hazırlanmış bulunu - yonalizminin zaman bahsedi! iz İkinci, kei ile 0- nizamı cedidinde herhalde bu mev- 0 değildi. Çünkü asıl bu safha, ke? a. ve şuurlu şekilde ad kül ediş ürkçülük & bu da herhalde imi art idi, Bir Ka artık bariz anmış olmasın: n zahiren 0$- manlılıkta tulamamasıdır: böylece kma dan cr ve içi bo: İtmam etmiştir. Ziya Gökalpm malik Akar bir İyar kendi milliyetini id- etme: evvel bir mille et olar evcud a olmalı. Gördük ki, türk bal ii adı uzun ve büyük bir tarihe mi RE tül p türk me ve ir m ii di, Fakat zaman için türk halkının haricen diğe per den keskin bir şekilde ayı endi am mele iu birlik olduğu söy- leni halk kendini unu; e bir Ma er tarihe istikamet vermiş vaka) İekteleri pek kövvetli siye bir teşev- çinde buluruz. Bu siyasi karışık- Dk : a itibariyle yeni bir millletler âhenginin mahsulü idi, Burada bunu işaret etmek için ei ile de sel. çukların istilâsmı Vi İz seferleri isimlerini lr Gerçi vii Selçuk ek ğu Anadoluyu yeniden ie ela etmek yolunda çı e ümid verici bir başlangıç e e semsiye e eyi alkan m 'Rumelinde de si ve etnik iki vetiresi im i1li bağlı, halkçı ve mistik olan hudud halle- ı dindarlığı ve kültürü arasında ba- riz bir fark ir Bu hudud muharil- eri hudu muhafaza ve hat di susi iktısadi ve kültürel şartlar altın- da yaşardı. ee ça e kleştirilmesini ve Osmanlı ai orluğunun teşekkülü- nü anlamak un bu din de hi oli ebarüz ettirilmiştir. Türkleri rin ei kurma hâdiseleri inde de hisse: e İn nc delel dai zayası ve e ken. ından di elleri için istifade etmiye Osman larmın. keiki bir e imparat ırluk mör- li iları önünde ile genişi eb bence, mug Oi et ii arazi parçasma yeni bir siyasi rme hareekti olarak görülebilir. üni kadar uzanan bu memleketlerin milli ve siyasi inhilâli, nizam verecek ve top- layacak bir el istiyordu. Osman'dan ni arak, Orhan, Birinci Murad, bel- bir ne- vi melez devlet kurarak devrini geride bırakmak istiyen Yilan Bi ayazıd ve nihayet Büyük Mehmed Fatih'e kadar bütü i 1 şarki tin hizemetinde bulmak ii İ 4 metinde gitgide büyük bir birlik olarak müttehit ve birlik arzeden bi ye malik olması den varestedir. R T ir sekene. icab edeceği şüphe- liz > Rumelinde vaziyet bittabi başka idi. Gerçi türkler buraları zaptedince şura- ya buraya dağılmış türk unsurlarını buldular. büyük bi