9 Eylül 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

ULUS 9-9-1937 Başbetke: Gazetelerimiz ve dış politika (Başı | incı sayıfada) Yazı odasının masası üstündeki radyonun sesi bir, Anadolu ajan- sının bülteni, iki! Berlin, Mosko- va, Roma veya Paris ne söylerse, veya bu merkezlerin ajansları A- — nadolu ajansına ne lutfetmişlerse gazetelerimiz onun mahkümudur- lar. Bu bir yapma bebek ağzı gibi Moskovadan duyduğunu Berline, Romadan işittiğini Moskovaya tekrar eder, durur. İri harfli türk- çe başlıklarda bir faşist küfrünün, yahud bir Berlin ithamının, veya bir Burgos iftirasının köpürdüğü- nü görürsünüz. Bazı ikinci sınıf muharrirlerin hususi gayretkeşlik- lerini de buna ilâve ederseniz, Türkiye gazetelerindeki dış ha- berler anarşisinin sebeblerini ta- mamlamış olursunuz. Çaresi vardır: ajans neşriyatı daha iyi bir kontrola tâbi tutul- mak, ve her gazetede dış politika için mesul ve tek bir şef tanınmak ! Eğer bir taraftan bu disiplin kurulur, diğer taraftan dış haber- lerin gazetenin satış ve sürüm da- vâsı ile alâkası kesilecek olursa, ve umumiyetle dış politika, hava- disçilik gayretinden uzak tutulur- sa, hem biz rahat eder, hem de mesul adamlarımızı haksız, lü- zumsuz ve sebebsiz yere ikide bir üzülmekten kurtarmış oluruz. Falih Rıfkı ATAY BALAGREANL PK LL S ÇŞ İNÖNÜNÜN KARDEŞİNİN ÖLÜMÜ DOLAYISİYLE Yunan kıralının ve Emir Abdullahın . taziye telografları İzmir, 8 (A.A,) — Haşmetlü yunan kıralı ile, şarkt Ürdün Emiri Altes Ab. dullah tarafından gönderilip başvekil İsmet İnönüne İzmirde vasıl olan tel - graflar ile, bunlardan pek mütehassis o- lan başvekilin kendilerine verdiği ce - vabların suretlerini aşağıda neşrediyo- ruz: Ekselans İsmet İnönü Başvekil Ankara Ekselansinizin biraderinin vefatı do- layısiyle samimi taziyetlerimin kabu - lünü rica ederim , Majeste Yunan Kıralrı ATİNA Majestelerinin göndermek - nezake- tinde bulunduğu taziyet telgrafını al- dım. Gösterilen alâkaya derin şükran- larımı sunar saygılarımın kabulünü ni- ca ederim. Türkiye Başvekili İsmet İnönü Hazretlerine Biraderi âlilerinin vefatından dola- yı taziyetlerimin kabulünü rica ede- rim. Emir Abdullah Hazretlerine Amman Fehametpenahın lütufkâr taziyetle- rine şükranlarımı sunar, yüksek varık- larına saadetle uzun ömürler dilerim. Hatay Anlaşması Fransız resmi gazetesindi neşredildi Paris, 8 (A.A.) — Resmi gazete, Hatayın mülki istiklâli hakkındaki mu- ahede ile türk - Suriye hududlarının garantisine müteallik mukaveleyi neş- Tetmiştir, İran - Irak sınır anlaşmazlığı İrak Cenevre'ye yaptığı : talebi geri aldı Bağdad, 8 (A.A.) — İrak ile İran arasındaki sınır, anlaşmazlığının geçen temmuz ayında iki hükümet arasında doğrudan doğruya halledilmesi üzerine Tâk hükümeti bundan iki sene — önce Milletler Cemiyetine bunun tesviyesi i- Sin yapmış olduğu müracaatı geri al. Mıştır, Milletler Cemiyeti iki seneden- beri bu anlaşmazlığı bir türlü hallede- Memişti. ” Suçhu arasına gönderilmiş 00 v 00 00 uw Göğüsgöğüse devam ediyor harb Japonlar yeniden büyük taarruza geçtiler Şanghayda Paris, 8 (Hususi) — Şanghaydan gelen haberler, harbın büyük bir şid- detle devam ettiğini göstermektedir. Japonlar, bu sabah çinlilerin mevzi- lerini bombardıman etmek suretiyle ta- arruzlarına tekrar başlamışlardır,. Mit- ralyöz düelloları ve göğüs göğüse mu- harebeler, bütün gece devam etmiştir. Japonlar, taarruzun müsaid bir tarz- da ilerlemekte olduğunu bildirmekte- dirler. Bu taarruza bütün kara, deniz ve ha- va kuvvetleri iştirâk etmiştir. Japon harb gemileri, ateşlerini Pootung'daki çin mevzilerine tevcih etmişlerdir. Çin- liler, mukabele etmişler ve 16 numara- Ir japon muhribi ile bir nakliye gemisi- ni batırmışlardır. Muharebe, bir muhri- bin çinli bir kadın ile dört erkeği gö- türmekte olan bir sandalr mitralyöz a- teşine tutması üzerine başlamıştır. Bu muharebe neticesinde japonlar, ecnebi gemiler civarında da ateş etmemek için evelce yapmış oldukla vadi kale alma- mak ve Nantaoyu havadan ve karadan bombardıman etmek tehdidini savur- muşlardır. . Juehpou'yu ele geçirmek için Ju- kong dalga kıranı ile Kiangouan Çin mahallesinin belediye dairesi arasında sabahtanberi şiddetli bir muharebe ce- reyan etmektedir. Japon ateşinin tesi- riyle çinlilerin birçok yeni binaları va- uğramıştır. Japonlar, ye. nidenon Çin fırkasının Şanghay ile him hasara olduğunu söylüyorlar, bu suretle bu mıntakadaki Çin kuvvetlerinin yekünu 350.000 kişi. ye baliğ olmuştur. I Çin - japon tayyareleri arasında çarpışma Gene Şanghaydan gelen bir telgraf japon bahriye makamatı, japon tayya- relerinin dün sabah Soochov yakınında on Çin tayyaresi ile muharebeye giriş- miş olduklarını haber vermektedir. Üç Çin tayyaresi düşürülmüş, bir tanesi de karaya inmeğe mecbur edilmiştir. Japon kurmayı enternasyonal imti- yazlı mıntakanın şarkında Yangtspeu cephesinde ilerlemiş ve Poochan ve Lotien mıntakalarındaki fırkalafla ilti- sak,peyda etmiş olduklarını haber ver- mektedir. Şimalde Central Nev (Çin ajansı) yirmi tank ve dört tayyareden mürekeb bir japon müfrezesinin geçenlerde çinlilerin ja- ponlardan zaptetmiş oldukları Chahar'« m şimalinde kâin Changyye gelmiş ol.. duğunu haber vermektedir. Yeni muhasamatın olması pek ya. kındır. Japonlar mülteci gemilerini batırdılar Nankindeki Sentral Nevs ajansı bil- diriyor: Soochow koyu yolu ile Chei. an'a gitmekte olan çinli mültecilerle ağzına kadar dlu iki Çin gemisi japon tayyarelerinin taarruzuna uğramıştır. Bu gemilerden biri hemen batmıştır. 40 kişi boğulmuş, 60 kişi yaralan- mıştır. Mitralyöz ateşine tutulmuş olan ikinci gemide de ölenler ve yaralanan. lar vardır. Abluka Paris, 8 (Husuıî) g Şanghayd;.m bildiriliyor : * . Çin hariciye nenrem,_bugün Çinde- ki diplomatik heyetlere bir nota tevdi e- derek, japon abloka_ll dolayısiyle Çin hava kuvvetlerinin jaPon — gemilerine karşı mukabil tedbirler alacağını ve bu muameleyi bitaraf devletler gemilerinin japon gemileri yüm"da_ |durmamaları lâzımgeleceğini bildirmiştir. Deyli Telgraftan: : Japonlar, ecne- bi gemilerinin emniyetle d?mirliyebile— cekleri bir nokta gsötermişlerdir. Bu nokta, Voossoungün beş mil açığında- dır. Bir ingiliz vapuru tevkif olundu Hongkongdan bildirildiğine göre, Ta- ishan adındaki in.giliz_ vaptıru bu - sa- bah Makao yakınında İngiliz kara sula- rı haricinde tevkif edilmiştir. Bir japon muhribinden bir zabit ile beş asker, muhrib tarafından atılan ihtar topundan sonra, vapura çıkmışlardır, Bunlar vapurun evrakını istemişler. dir. Vapur, 35 dakika tevkif edilîniştir. Diyetin toplantısı sona erdi Tokyo, 8 (A.A.) — Diyet, Çin har- bi dolayısiyle ihtiyar edilecek maasrifi mütezammın üçüncü büdce kanununu lâyihasını ve hükümete iktisadi teşkilâ- tı harb haline koymak ve kontrol et. mek salâhiyetlerini bahşeden on bir ka- nun lâyihasını kabul ettikten sonra, beş günden ibaret olan fevkalâde içtima dev. resine nihayet vermiştir. Bu güzel Şanghay şehrinin üzerinde şimdi yolcu tayyareleri değil bombardıman tayyareleri uçuyor. Cenubta Tokyo'dan ve Şanghaydan gelen muhtelif telgraflar japonların Çinin ce- nubunda da taarruza geçtiklerini haber vermektedir. Hongkong'dan gelen bir telgraf ja- pon donanmasının Hongkon'a 80 mil mesafede bulunan Pratas adındaki Çin adalarımı işgal etmiş olduğunu bildirmek- tedir. Japonların cenubi Çindeki işgalleri- nin son merhalesini Hainan adasına kar- şı yapacakları tahmin olunmaktadır, Fil- vaki, çinlilerin yarı resmi haberlerinde Hainan boğazında üç japon harb gemi - sinin görülmüş ve bir Çin tayyaresinin, fransız suları haricinde Kwangchowan yakınında diğer altı japon harb gemisi- ni görmüş olduğu kaydedilmektedir. Japonların bir taarruz ihtimaline kar- şr adanın garnizonu süratle takviye edil- miştir . Nurenberg | BASINICMALI | İzmir'in istikbali « CUMHURİYET'te Yunus Nadi, git. gide güzelleşen ve fuariyle canlı bir hareket uyandıran İzmir'in imarımda kıymetli belediye reisinin rolünü teba - rüz ettirdikten sonra harbtan öncenin geniş ticaretli fakat yetmiş iki millete mensub kozmopolit halklı İzmiriyle bu- günün daima büyüyüp dünkü seviyesini aşmaya namzed türk İzmirini kıyaslı. yor: “ Önümüzde kaynaşan yeni hayatın yeni İzmirini kati bir sarahatle çok par- lak istikballere namzed gördük. Mazi belki daha zengin bir ticaretin gümrah faaliyetiyle doluydu. Fakat halin bize pek güzel olarak gösterdiği, istikbalinse kuvvet ve katiyetle daha parlak vadetti- ği İzmiri şuurlu bir milli kültür yarat - maktadır. Harbtan evvelki İzmir'in ne olduğunu biliyoruz: o servet faaliyetinin l polit halitasmda türkün zorlukla ayırdedilebilen hissesi okadar büyük de- gildi. Bugünkü İzmiri ve yarınki İzmiri ebediyete d türk hayatı t iy le kendine mal ederek onu yükselten her taşı ve her harcı kendi milli vicda. nından çıkarıp vermektedir. Böylelikle bugünün ve yarının İzmiri Akdeniz kı- yısında dünyanın gözünü kamaştıracak milli bir türk âbidesi halinde yükseliyor. bize bu hakikati ayan beyan tecelli et- tiren dünkü müşahedelerimizden cidd bahtiyarız.,, Muharrir, Cumhuriyet hükümetinin ne kadar şuurlu bir surette çalıştığını, ve başbakanın valileri ne kadar uyanık suallerle imtihana çektiğini anlattıktan sonra diyor ki: *“ Harbtan evvelki İzmirin tâ Suriye ve Irak müntehalarına kadar giden ge- niş hinterlandından bahse hacet- bile görmüyoruz. Sadece harbtan evvelki İz- mir vilâyetinin merkezden başka Manisa Aydın, Denizli ve Menteşe sancaklarını da ihtiva eden koskoca bir eyalet oldu « ğunu hatırlayınız da şimdiki şu türk id- diasına bakınız: Şimdi biz yalnız İzmir vilâyetiyle çok çok Manisa ve Aydın vi- lâyetleri hinterlandı içinde harbtan ev . velki İzmirin bütün ziraat, ticaret ve servet faaliyetine yalnız teadül etmekle kalmıyarak onu fersah fersah geçecek yepyeni milli bir ekonomi hayatı yarat. mak azminde ve yolundayız. Fakat bü. yüklüğünü görüyor musunuz? İnanı « nız ki hayal konuşmuyor, hakikati söy- lüyoruz.,, ZENGİNLERİMİZ VE TEBERRU Cumhuriyet'te Abidin Daver, Pa ris'te bir musevi kontun Fransa güzel sanatlar enstitüsüne teberru etmiş oldu- ğu zengin bir h i müzeden bahsedi rek diyor ki: “Fakat, Kont Moiz dö Kamondo'nun Fransa'da yaptığı hareketi, burada ya « pan yahudi yoksa buna kızmıyalım. Çün kü, türk zenginleri içinde de, böyle hi. beler ve teberrular yapan cömerd yurddaş o kadar azdır ki zengin muse- vilere çatmağa yüzümüz yoktur.,, kongresi devam ediyor Nürenberg, 8 (A.A.) — Her gün muntazaman hareket eden 160 trenden başka kaldırılan beş yüz trenin şehre getirdiği yolcular, sokakları ve meydan- larr doldurmaktadır. B. Hitler, dünkü siyasi nutkundan sonra, kültür meselelerine hasrolunan toplantıda bizzat söz alarak nazi sanat telâkkisi hakkında uzun bir nutuk da- ha vermiştir. Kültür celsesinde, 30 son kânun 1937 tarihinde B. Hitler tarafından ihdas o- lunan sanat ve fen milli mükâfatını ka- zananların isimleri B. Göbbels tarafın- dan bildirilmiştir. Yüz bin marklık sulh mükâfatı B. Alfred Rozenberg ve, di- ğer mükâfat da Ferdinand Sanerbruh ve Dr. Augüst Bier'e verilmiştir. Bun- lar yüz bin marklık mükâfatı araların- da paylaşacaklardır, Sovyetler Birliğinde bir halk komiseri azledildi Moskova, 8 (A.A.) — Sovyetler bir. liği merkezi icra komitesi, hafif sanayi komiseri Liobinof'u vazifesini başara- madığından dolayı azletmiş ve yerine Şeştakof'u tayin eylemiştir . Başbakanımız Manisaya gitti (Başı I. inci sayfada) tetkik eden Başbakanımız saat 13 de ye- mek için vali konağına teşrif buyur- muşlardır, Bir saat sonra vali, kolordu ve tüm komutanları ve Kültür bakanı ve maiyetlerindeki zevat beraberlerinde olduğu halde çocuk bahçesini yeni, ya- pılmakta olan kız enstitüsünü ve inşaa- tr tamamlanmış olan yeni büyük has- taneyi tetkik eden Başbakan Atatürk bulyarını takiben Mimar Sinanmn bü- yük eserlerinden olan Muradiye camii- ni ve cami avlusu içinde gene Mimar Sinanın eserlerinden olan binada teş- hir edilen asarı atika müzesini ve kü- tüphaneyi gezmişler, bundan sonra hal- , kevine gelerek hasbihalde bulunmuş.ar- dır. Tümen karargâhını ve yeni stadı ziyaret Müteakiben Başbakan, tümen karar- gâhını ziyaret ve yeni yapılmakta olan ve Ankaradan sonra Türkiyede ikinci- liği ihra zedecek bulunan spor sahası- nı gezmişlerdir. Başbakan az zaman içinde Manisa- da vücuda getirilen eserleri takdir ve bundan sonra geldiklerinde olduğu gi- bi on binlerce vatandaşın candan sevgi ve saygı tezahüratı arasında İzmire av- det buyurmuşlardır.