7 Eylül 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

—. DIS TCMAL İ Bir seyahatin bazı intibaları B alkanlarla orta ve garbi Avru- pa leketlerinde bil ile yaptığım bir seyahatten henüz ge- ri dönmüş bulunuyorum. Üç sene evel de buna benzer bir seyahat yapmış ve bu seyahate aid notları bir kitab şeklinde neşretmiştim. Bu küçük ki- tabın gördüğü rağbet, bu defaki not- larımn da aynı şekilde neşri için bana cesaret vermiştir. Bunu hazırlamakta iken, Ulus'ta da bu sütunun mevzuu ile alâkadar bazı intibaları birkaç yazı ile anlatmayı düşündüm. derkak Otomobil ile seyahatin bir fayda- sı seyyaha, içinde dolaştığı memleke- ti daha .iyi görmek ve o memleket halkı ile daha yakından temas etmek fırsatını vermesindedir. Bu, bilhassa, bir gazeteci için ehemiyetlidir. Sekiz bin kilometreyi bulan bu seyahat Avrup dok leketinde ya- pılmıştır. İstanbuldan Edirne ve Bul- garistan yoliyle ve Şipkâyı aşarak Romanyaya geçtik. Oradan Macaris- tana, ÂAvusturyaya, Almanyaya ve Fransaya gittik. Bir müddet Pariste kaldık ve sergiyi gördük. Dönüşte gene Almanya ve bu defa cenubtan İsviçre yoliyle İtalyaya geçtik. İtal- yada yirmi gün kadar dolaştıktan sonra Fiume'den Yugoslavya'ya git- tik ve Zagreb, Belgrad, Niş, Sofya yoliyle İstanbula döndük. ge Bu uzun seyahatten geri döndü- #ümüz bu dakikada intibamnmızın hu- Tâsası, Avrup ıstırab - içinde bu- lunmasıdır. Bu ıstırabın. şekli her memleketin siyasi ve iktısadi vaziye- tine göre değişir. Halkı aç olan mem- leketler var. Yiyeceği bol, fakat on- dan başka her şeyi kıt olan memle. ketler var. Hiç bir mmleketin iç po- Ktikasında istikrar yok. Milletlerara- sı münasebetlerinin yarın ne şekil a- lacağı malüm değil. İtalyada iken bir gün Musolini Palermo'da nutuk — sövle- di. Bütün ifalyanlar «Duçe gene ne yapacak?» diye radyolarına koştu- lar. Ben o dakika saçımı kestiriyor- dum. Berber, taşradaki radyoda nut- ku dinlemek için tıraşı on dakika ta- til etti. Geri döndüğü zaman, yarı şaka olarak dedi ki: — Hele çok şükür harb ilân etmi- yor. Yugos'avya'ya geldiğimiz zaman bütün memleketi, patriğin ölümü etra. fında biribirini nakzeden haberlerin he. yecanı içinde bulduk. Macaristan'ın derdi malüm: hududlarım dışında kalan macarlar. Bu vaziyetin değişmesi onlar- ca artık bir gün meselesidir. Almanya varını yoğunu harb hazırlığına sarfedi- yor. Bu siyasi kararsızlık içinde seyyah, bilhassa otomobil ile seyahat eden sey- yah, her leektte itimad kar- şılantyor. Bu şüphe ve itimadsızlığın delillerine, en çok komşumuz Bulgaris- tan'da tesadüf ettik. Muayyen yerler. den geçerken mutlaka şu ve bu sebeble seyyahın yanına bir jandarma, asker ve- ya sivil memur koymak çaresini düşü. nürler. Bazan asker kendisi rica eder: — Gideceğiniz yere kadar yürümek mecburiyetindeyim. Beni beraber alınız. Bazan seyyaha emp edi. lir, Bazan da treni kaçırmış bir- adam peyda olur ve sizden yardım ister. Ancak bulgar gümrük ve pasaport Memurları seyyaha karşı daima naziktir. Bulgaristan'ı iki defa baştan aşağı kat- ettik. Memuürlardan daima kolaylık gör- düğümüzü söylemeği bir vicdan borcu bilirim. Avrupa memleketleri arasında bu- gün ıztırabı en büyük olan şüphesiz Fransa'dır. Bu uzaktan hissedildiği gibi Yyakından da görünüyor. Bu memlekette gördüklerimizi başka bir yazıda anlata- cağım. Tarih Kurultayında İstanbul, 6 (A:A.) — Türk tarih A. Ş. ESMER - kurumundan: Davetlilerden başka kurultaya ve Sergiye gelecekler için evvelce yapılan tebliğe ait işlerde “44710,, numaralı te- lefon hususi santralına bağlı “14,, nu. Maraya müracaat edilmesi rica olunur. ULUS Şanghay'daki İngiliz büyük elçisinin yaralanması üzerine İngiltere'nin verdiği notaya cevab geldi Japonyanın cevabı mentfidir İngiltere Tokyo'daki büyük elçisini geri mi çağıracak ? Londra, 6 (Hususi) — Tokyodan l'ıil'dirildi.ğine göre Jaopnya, Şanghay'daki ingiliz büyük elçisine yapılan teca. vüz hakkında İngiltere tarafından yapılan protestoya bu- gün cevabını vermiştir. Bu mesele etrafında İngiltere'nin Tokyo'daki — elçisiyle japon Dış Bâkanlığı arasında uzun konuşmalar yapılmıştır, Tokyo'nun verdiği cevab bugün Londra'ya gelmiştir. Her ne kadar gerek Tokyo'da, gerek Londra'da Japonya- nın İngiltere'ye vermiş olduğu cevabın teferruatı — gizli tu. menfi mahiyette olduğunda şüp. he yoktur, çünkü hariciye nazırı, diyette şu beyanatta bu- ise de bu not lunmuştur : “— İngiltere elçisinin bulunduğu otomobilin japon tay- yarelerinin taarruzuna uğramış olduğu isbat edilmedikçe hariciye nezareti japonların kasden gayri m“hl_l'îblere tanrs ruz etmiş olduklarına inanmaktan katı surette imtina ede- cektir. Ha — Diğer taraftan bahriye nazırı, şunu ilâve etmiştir: « —. İmparatorluk donanması erkânının ne gibi ahval ve şerait dahilinde olursa olsun insani olmıyan bir harekette bulunmuş olmalarını tasavvur etmek kabil değildir..,, İngiltere yeni bazı tedbirler almayı düşü k | BASINICMALI | Posta tasarruf sandıkları TAN'da Ahmed Emin Yalman, iva- fra Vekili Ali Çetinkaya'nın son seyaha- tinden birçok yeni fikirler getirdiğini, bunların en kıymetlilerinden biri, posta tasarruf sandıklarının çok faydalı, çok lü lu bir mü lduğu ve biran evvel memleketimizde tatbiki lâzım gel- diği kanaati alduğun umüjdeleyerek di- yor ki: “ Hiç şüphe yok ki, biz bu sahada çok geç kalmış bulunuyoruz. Posta ta- sarruf sandığı hareketi dünyanm her memleketinde çoktan kök tutmuş ve ha. riaklar yaratmıştır. Eğer Çetinkaya'nın son Âvrupa seyahati bu müessesenin biran evvel leketimize gel âmil olursa bunu harice yapılan - tetkik seyahatlerinin en semerelisi saymak caiz olacaktır. Çetinkaya'nın seyahatten dü. inde tatbikat İ &eç her şeyden evval posta tasarruf ıınd*"- ları üzerinde durmasını, görüşündeki Londra, 6 (A.A.) — Daily Herald gazetesine göre Çin- deki ingiliz sefirinin maruz evvel Jap kab olduğu ) A keakkımii ya'dan tatmin edici bir haber alm- ilâve etmektedir. çarş madığı takdirde ingiliz kabinesi, yeni bir takım tedbirleri nazarı itibara alacaktır. Bu gazete, henüz hiç bir karar ittihaz edilmemiş oldu. ğunu yalnız İngilterenin Tokyodaki yeni elçisi Sir Robert Craigie'nin hemen geri çağırılması mümkün bulunduğunu Şanghay'da Japonlar havada karada denizde taarruza geçti v un Göğüs göğüse harb! Londra, 6 (Hususi) — Şanghaydan gelen haberlere göre şehirde müthiş bir harb başlamıştır. Bu harb çinlilerin mukabil taarruza geç- melerile daha ziyade şiddetlenmiş ve göğüs göğüse çarpışma halini al- mıştır. Tokyo, bu muharebeler hakkında şu tebliği neşretmiştir: Şanghay'ın şimaline çıkarıl- mış olan japon ordusu, 5 eylül sa- bahı taarruza geçmiştir. Ordu, öğ- le vakti, Şanghay'rn 10 kilometre şimalindeki Yin-Şhia-Şo mevzile- rini işgal etmiştir. Japon taarruzuna, bütün japon ordu ve donanmasiyle tayyareleri iştirâk et- mektedir. 4 İzumo amiral gemisi, gece Yang-Çe nehri üzerinde ilerliyerek Şanghay ile Vusung arasında yarı yolda bulunan Yukong'a gelmiştir. Amiral gemisi ta- arruzu idare etmektedir. Topçu düellosu 'Topçu düellosu, bilhassa Kiangvan- daki Çin bataryaları ile Yangtsepoo a- rasında çok şiddetlidir. İnfilâklar, şeh- ri sarsmaktadır. Yirmi kadar tayyare, Vusung mıntakasındaki harekâta işti- râk etmektedir. Jauon tayyarelerinin faaliyeti Şanghay - Hangçeou demiryolunun japon tayyareleri tarafından bombardı- manı bu sabah tekrar başlamıştır. Ja- ponlar, Şapei ve Hongkeu'deki japon mevzilerini topa tutmakta olan zırhlı Çin trenine ulaşmak için çalışmaktadır- lar. Bir japon muhribi, Putung'u bom- bardıman etmiştir. Gene japon tayyareleri, Şapeiye git- mekte olan mühim bir çin müfrezesini bombardıman etmişlerdir. Zayiatın bin- lere baliğ olduğu tahmin edilmektedir, Japon makamatı namına söz söyle« miye salâhiyettar bir zat, bu harekâtın tam bir taarruz teşkil etmemekte ol. duğunu beyan etmiştir. Ecnebi müşahidler, japonların seri bir muvaffakıyetten emin olmadıkça taarruza geçmiş olduklarını ilân etmi- yecekleri mütaleasında bulunmakta- dırlar. Esrarengiz bir gemı Çinlilere işaret Veriyormuş Şanghay, 6 (A.A.) — Domei ajan- sından : Birkaç zamandanberi japonlar Şang- hay yakınında ne zaman ihraç ameli- yesi yapmağa kıyam etseler ecnebi bayrağını hamil esrarengiz bir ticaret vapuru meydana çıkmaktadır. Dün de ayni vapur, japon kıtaları. nın ihraç edilmekte olduğu noktanın yakınında bulunmakta idi ve işaretlerle Çin Cenevreye baş vuruyor Londra, 6 (Hususi) — Royterin öğrendiğine göre Çin, Milletler Ce- miyetine başvurarak Japonyayı teca- vüz ile itham eylemeyi kararlaştır- mıştır. Şanghay'daki Çin mahfillerinde söylendiğine göre, Çin, Şanghayın bi- taraf bir mıntaka haline ifrağı hak- kındaki ingiliz - fransız - amerikan teklifini aşağıdaki şartlarla kabule amadedir: 1 — Japon ggmlıı!"', enternasyo- nal imtiyazlı mıntakanın şimal hu- dudundan 1500 metre öteye çekile- cektir. 2 — Japonlar, Çin kıtalarının ge- ri çekilmeleri esnasında bunları bom- bardıman etmemeyi teahhüd edecek- tir. 3 — Jap ı_.';'—* 8 mıntak sına asker ihracından Vaz geçecek- lerdir. Maamafih Şanghayda, ingiliz - fransız - amerikan teşebbüsünün mu- vaffakıyeti hakkında çok bedbin bu- lunulmaktadır. RELTERRDA L EAARS Ö FK MAD AA çin bataryalarının endahtını idare e. der gibi görünüyordu. Şimalde Londra, 6 (Hususi) — Central Nevs ajansının bildirdiğine göre,_ Tiençin - Pukeu demiryolu boyunca şiddetli mu- harebeler olmaktadır. Çinliler şiddetle mukavemet etmektedir. Japonların tek- nik vasıtaları üstündür. İki taraf da da ağır zayiat vardır. Japonların bu mıntakada 4 eylülde başlayan taarruzları .bu_gun de bütün şiddetiyle devam etmiştir. Alman D.N.B. ajansı bu hususta şu malümatı vermektedir: Şimali Çindeki japor_ı kuvvetleri u- mumi karargâhının bildirdiğine göre, japon kıtaları Kalganın cenubu harbi istikametinde ilerlemelerine devam ede- rek Şansi- Şahar eyaletleri hududuna gelmişler ve Tençen demiryolu hattı- nı geçmişlerdir. 'Tiençinin cenubundan ilerliyen kıtalar da Mahangda gelmiş- Nurenberg kongresi açılıyor Nurenberg, 6 (A.A.) — Kongrenin açılması arifesinde 400 tayyare, bütün gün şehir üzerinde cevelânlar yapmış- lardır. . B. Julius Strayoher ve italyan faşist milisleri kumandanı general Melehio. ri, bolşevik aleyhdarlığı sergisini aç- mışlardır. İ Yeni Guüstlof limanı, münakalata a. çılacaktır. Genç faşistlere B. Musolini'nin nutku Roma, 6 (A.A.) — Havas muhabirinden: Romada toğlanmış olan 30 bin genç faşist B. Musolini'nin huzurunda as. keri talimler yapmışlardır. Duçe ken- dilerine hitaben şunları söylemiştir: “— Sizler, her faşistin ve her şeyin fevkinde arzu etmesi lâzım gelen imti- yaza, yüksek şerefe, silâh taşımak im- tiyaz ve şerefine lâyık olduğunuzu is. bat ettiniz. İmparatorluğun ve faşiz- min sizin sağlam kollarınıza, sizin çe- tin sebatmıza ve pervasız kalplerinize güvenebileceğine eminim.,, ajansı bete bir alâmet sayarız. Posta tasarruf sandığına en çok ihti. yacı olan leketlerden biri lek timizdir. Bu dıkların, banka gi yen yerlerde ve şehirlerin fakir halkı a- rasında tasarrufu teşvik ve banka ko - laylıklarını temin etmek yolunda tasav- vur haricinde faydaları olmuştur. Pos. ta tasarruf hareketine büyük bir kıymet ve kuvvet veren Yugoslavyada hayret- le şunu gördüm: damlalardan toplanan milyonlar, yugoslav *!ıyeulu ve iktısa. di hayatını müzmin haldeki ecnebi istik. raz ihtiyacından kurtarmıştır.” Muharrir, muhtelif memleektlerde posta tasarruf sandıklarınım oynadığı rolden bahsederek ilâve ediyor: “ Bu noktada Nafıa Vekilimize bir tavsiyemiz vardır: en muvaffakiyetli posta ve tasarruf hareketi bugün dost ve kardeş Yugoslavya'da kurulmuştur. Yugoslav posta tasarruf sandıklarının genel direktörü, bu işin dünyanın her yerinde en ziyade tanınmış mütehassıs- lardan biridir. Posta ve tasarruf hareke. tine büyük bir sevgi ve imanla bağlıdır. Posta tasarruf sandığını, yaşama şart- ları az, çok leektimize benzi bir muhitte kurmak suretiyle de bizim işimize yarar tecrübeler kazanmıştır. Memleektimizde bu işi | 1 böyle bir tecrübe ve ihtisastan istifade etme - mek ihmal edilemiyecek ibr menfaattir. Müttefik Yugoslavyanın, projenin ha. zırlanması hususunda yardım etmek ü- zere bu kıymetli mütehassısını bize mem- nuniyetle gönd. ğine ve mütefl sın da bu işi büyük bir sevgi ile görece- ğine şüphemiz yoktur. Posta tasarruf sandığı hareketinde çok geç kaldığımız için böyle kestirme bir yoldan gitmek ve işi az zamanda ol- gunlaştırmak elbette çok faydalı olur.,, NİKBİN OLABİLİRİZ: AKŞAM'ın “Dikkatler” — sütununda okuyoruz: Ekseriya fena bir şey görüldü mü bağır, bağır bağırılır ve iyilikten olağan, basit işlerdenmiş gibi telakkisi beşeri hâletlerdendir. İşte size bir iyilik misali ki, sevin. meyi akıl bile etmiyoruz: beş sene evvel ça yerdik; şimdi, daha iyilerini kaça yi. yoruz? Şeftali misalini düşünün. Üçte birine, dörtte birine indikten sarfınazar, nevileri ne kadar iyileşmiş ve iyi cinsi ne derecede bollaşmış, halkın istifadesi- ne arzedilmiştir. Bunu gelişi güzel bir bolluk senesine , ECURĞ lerdir. Bu suretle japon orduları, ara- larında irtibatı temin etmişlerdir. Abluka Honkong, 6 (A.A.) — Yeni japon ab. lokasından ilk müteessir olan vapur, Taishan adındaki ingiliz vapurudur. Bu vapur Cantona giderken japon muhripleri tarafından iki defa tevkif edildikten sonra Honkonga avdet etmiş- tir. Vapurun kaptanı, bu şerait altında yoluna devamdan imtina etmektedir. Diğer taraftan, Honkongun haricin- de bulunan çinlilerin bir telsiz istas- yonu ile bir rasathanenin japon muh. riplerinin karaya çıkarmış olduklar ja- pon kıtaatı tarafından işgal edilmiş ol- duğu haber alınmıştır. Çin - japon işinde Amerikanın vaziyeti Nevyork, 6 (A.A.) — B. Ruzvelt, gazetecilere beyanatta bulunarak Ame- rikanın Çin - japon ihtilâfı karşısında intizar siyasetini muhafaza edeceğini söylemiştir. e lidir. Bu, yeni rejim müecs & seselerinin ciddi surette çalışması nimet- leri arasındadır. Meselâ — İstanbulda, Bursa'da ve diğer müsaid mıntakalarda çubuklar, fideler, aşılar, nebatına göre her ne lâzımsa, devlet müesseselerince tedarik edi!lip, yetiştirilip müstahsile da- ğıtılmıştır. Şimdi b feyzinden isti- fade ediyoruz. Şu senelerde de iktısadi hayatımızın birçok diğer sahalarında ekilmeler var- dır. Önümüzdeki yıllarda biçilecektir. Ve bunlar, sükünetle, gürültüsüz ve propagandasız yapılıyor. Nikbin olmamız için sebebler vardır. İngiliz kıralı ve krraliçesi Belçikaya gidiyor Londra, 6 (A.A.) — Bazı gazeteler, kıral ve kıraliçenin önümüzdeki ilkba- harda Belçikaya gideceklerini ve kıral ve kıraliçenin harice resmen ilk çıkış- larını teşkilsedecek bulunan bu seyahat esnasında Brükselde kıral Leopold'un misafiri olacaklarını bildirmektedir.