7 Eylül 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

i ,1 3 iincüde : Büyük davalar Winston Churchill 5 incide : Asker gözile Celâl Dincer Denizaltı gemilerile nasıl mücadele edilir? Abidin Daver 6 ncıda : Yalova kaplıcalan Nüzhet Abbas IÇ SAHIFELERDE MUI OndördflncO yıl sayı:• Jİ7JM 4784 Sajlı ^IÖ4 umhuriyet tSTANBUL CAGALOGLÜ tSTANBUL CAGALOGLÜ . « , ? r w ı n ı 1(107 Telgral ve mektub adresl: Cumhurlyei tstanbul Posta fcutusu: tstanbul, No 240 ^ ^ Telgral ve mektub adresl: Cumhurlyet tstanbul 24298. fcutusu: Istanbul, No 248 24299 24290 I LJİUI 1301 oali Telefon: Başmuharrlr ve evi: 22388. Tanrtı heyetl: Posta tdare ve matbaa tosaa Günün mühim Hadisat resinuerini Foto Süreyyada Bulursunuz. J Akdenizde emniyeti tesis için «Atatürk Türkiyeye verdiği Ingiltere; açık denizde görülecek Ispanyol ordu ile övünebilir» tahtelbahirlerinin batırılmasını teklif edecek iktısadî işler ve Rusya: nemilerinin batınlmasmdan italyayı milletlerarası mes'ul tuttuğunu Romaya bildirdi ticaret usulleri Temps gazetesinin bir yazısı «Türkiye, son manevralarda, davetlilerini takdir ve hayrete düşürmeye tamamen muvaffak olmustur» Paris 6 (A.A.) Anadolu Aktısad Vekâleti muhtelif memleketlerle klering esası üzerinden yapılmış ticaret muamelelcrimizin neticelerin matbuata vermiş olduğu gibi bundan sonra bu hesabların her on beş günde bir neşrini de kararlatırmıştır. Vekâlctin bu karan iki suretle faydahdır: Klering hesablan neşredilmemiş oldukça bilhassa muamele hacimleri yüksek olan bazı memleketlerle münasebetlerimiz hakkmda meçhul üzerine yürütülen hükümlerin dedikodulan ekseriyetle hoj olmuyor ve bittabi iyi neticeler verebilmekten uzak kalıyordu. Bu bir. Bir de herkesin hang memleketle muamele yapıyorsa o memleketle kendi memleketimiz arasındaki hesab vaziyetini açık bilmesi elbette isabetli hareketinin sağlam esasını tcşkil eder. Bu iki. n D italya hükumeti, Sovyetlerin bu ithamını şiddetle reddetti Sovyetlerin notasından sonra Dün Ispanyol ihtilâlcilerinin bir Ingiliz vapuruna italya Akdeniz konferansına iştirak cevabını vazıyed etmeleri protesto edildi, bir Rus tehir etti vapuru Çanakkaleden çıkamıyor Londra 6 (Hususî) Romadan bildirildiğine göre, Sovyet hükumeti Italyaya bir nota vererek son günlerde Akdenizde iki Sovyet gemisinin batınlması mes'uliyetini Italyaya atfetmiştir. îtalyan hükumeti Sovyetlerin notasına verdiği cevabda Akdenizde Sovyet gemilerinin batırılması keyfiyetinin îtalyaya taalluku olmadığını bildirerek Italyaya yükletilen mes'uliyeti şiddetle reddetmiştir. Salâhiyettar îtalyan mehafilinde • Sovyetlerin notası Akdeniz konferansmı akim bırakmağa matuf bir hareket addedilmektedir. Sovyetlerin bu hattı hareketi yüzünden, İtalya Hariciye Nazırı Kont Ciano, Akdeniz konferansına iştirak hususundaki îtalyan cevabını bilâmüddet tehir etmi$tir. jansının hususî muhabiri bildiriyor: Temps gazetesi, bir Türkiye mektubunda manevraları takib eyliyen salâhiyetli bir şahsiyetin intıbalarını neşrediyor: «Türkiye, davetlilerini takdire ve hayrete düşürmeğe tamamen muvaffak olmustur. Türk ordusunun Balkan orduları arasında birinci sayılabileceği apaçık görünüyor. Mükemmel bir kurmay heyetile, mesleğine ihtirasla bağlı ve bütün Alman, Fransız askerî mecmularını yutrnuş birinci sınıf mümtaz ?enc unsurlar muvacehesindeyîz. Asker, hele pîyade, darbımesel olmuş mukavemeti, hararet, zindelik, fevkalâde disiplin ve terbiyelerile her türlü hayranlığa lâyıktır. Meriyette olan harb nazariyesi, Almanlarınki gibi daima tecavüzdür. Silâh, malzeme mebzuldür, en son tekemmül derecesindedir. Hiçbir eksik yok. Atatürk, kendisinin înönü ile Türkiyeye verdiği takdire lâyık ordu ile övünebilir. Davetli ecnebilerle' ataşeleT bu kudretli ve azimkâr kuvveti görmekten sevk ve ealeyan duvdular.» Bükreş konferansından sonra Profesör Afet dün tayyare ile avdet etti İstikbalde bizzat Atatürk de bulundu. Prof. Âfet kongre neticelerinden memnun olduğunu söyledi Buna bir üçüncü fayda da ilâve edebiliriz: Klering hesablarmın efkân umumiye önünde açıkça malum olunması neticcsi olarak memleketçe takib olunan ve olunacak ticaret siyasetinde hükumetle beraber milletin de fikir edinmesi ve hatta fikir söylemesi bittabi ancak bu tarikle mümkün olur. Isterseniz dördüncü bir faydayı daha zikredelım: Ticaret maıhiyeti itibarüe esasen serbest yürümek lâzım gelen işlerin başmda iken bunun bilhassa milletlerarası şekillerinde bazı kayıdlara ve şartlara tâbi tutulması devletlere bazı vecibeler yükletir. Cemiyetin menfaati için devlet ticaretin yürüyüşünü bazı kayıdlarla kösteklediği zaman bu yürümenin durmaması hesabma binnefis kendisi bazı külfetler deruhde etmek mecburiyetindedir. Almanyanm hemen hemen bütün haricî ticareti devlet malı müesseselerile teyid ve takviye etmesi bu cümledendir. jVaziyerin izahı şöyledir: Geçenlerde Cezayir sulannda taarruza Ticaret serbest olduğu zaman herkes Paris 6 (A.A.) Alınan malumakendi işini kendi hesab ve kitabile yüriita göre, Akdeniz Konferansı, Cenevre tebilirken iktısad devlet elile yürütiilmek yakınında kâin Nyon'da toplanacaktır. cereyanına konulduğu zaman ihrac ve itKonferansın içtima tarihinin 10 birincihalin murakabe ve idaresinde devlete büteşrin olması muhtemeldir. Daha şimdiyiicek bir mes'uliyet ve binaenaleyh faaliden îngiltere ve Fransa hükumetleri arayet payı düşer. Ferd kredi ile iş göreceği sında esas meseleler hakkında noktai nazaman kendi imkânları dahilinde hareket zar teatilerinde bulunulmuştur. edebilirken kayıdlar ve şartlarla bağlı ticarette ayni adam veya müessese bu imkânlara artık malik değildir. O zaman bu imkânları devlet ihzar ve ikmal eder. Artık devlet bütün müesseselere ihracat ve ithalâtlannda kendi yardımlarından istifade ettirmeği depriş eylemiş ve buna göre de tedbirler almıştır. Filân memlekete kredi ile mal satmak imkânile karşılaçan bir Alman müessesesi o memlekete yapacağı kredi mukabilinin % 75 veya 80 ini Alman devletinden tedarik eder. Bu muamelede kredinin faizi ziyadesile borclu memlekete tahmil edilmiştir. Burada devlet kayıdlar ve şartlarla yüriitüJen ticaretin baş mümessili mevkiindedir, ve anlaşılır ki kayıdlı şartlı ticaretin idaresi zannolunabileceği kadar kolay değildir. Devlet bu işte faal bir rol almak ve millî ticaretin keçesini sudan çıkarmak mevki ve mecburiyetindedir, ki bu da bir sürü akıllı ve amelî teşkilâtı zarurî kılar. Bu hikmete mebnidir ki ticaretin bu şeklinde esasen büyük teşkilât memleketi olan Almanya diğer her memleketten fazla muvaffak olmuş, yani esasen gayritabiî olan bu ticaret usulünü kendi millî menfaatlerine en muvafık şekillerde yürütebilmiştir. Klering hesablarmın açık olarak yürütülmesinin, yani herkesin gözü önünde tutulmasının bizimki gibi bu türlü işlerde ekemmüle muhtac olan millet ve memleketler için terbiyevî bir tesiri haiz olacağııa işaretimiz bundandır. Açık hesablarda ıe taraflanmızm ıslah ve ikmale muhtac >lduğunu göriir ve icabını yerine getirnekte hükumetle millet elele yürürüz. latta eğer bir gün klering sisteminin bizere göre yürümiyecek bir usul olduğunu lArkast Sa. 1 sütun 4 te\ Nürenberg kongresi bugün açılıyor uğnyan British Corporal İngiliz gemisi tngiliz projesinin esaslart Londra 6 (A.A.) Akdeniz kon feransı, Almanya ile Italyanın iştirakini temin için Milletler emiyeti muzahereti altında bulundurulmıyacaktır. Ingiliz Hariciye Nazırı M. Eden konferansa bizzat iştirak edecektir. [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Bolşevizm aleyhtarı sergi dün büyük merasimle acıldı Büyük Şef Atatürk Yeşilköy hava meydanında, Bayan Afetin istikbalinde... Bükreşte toplanan beynelmilel antre poloji ve kablettarihî etnoğrafi kongresine iştirak eden profesör Afet, dün akşam saat altıyı çeyrek geçe, Havayollan idaresinin tayyaresile şehrimize dönmüştür. Ayni kongreye giden Dil Tarih Cemiyeti azalanndan saylav Hasan Reşid de gelmiştir. Profesör Afeti, Reisicumhur Atatürk Yeşilköy hava meydanında bizzat karşılamıştır. Atatürkün refakatinde Nafıa V'ekili Ali Çetinkaya, Bolu meb'usu Cevad Abbas, Bozok meb'usu Salih ve tayyareci Sabüıa Gökçen bulunuyordu Meydanda Bükreş yolcuları bekle ^ nirken, Atatürk Kızı Sabiha Gökçen tayyaresile bir bayanı uçurmuş ve kısa bir tur yaparak meydana indirmiştir. îlk defa yçan bu bayan Atatürke tazimlerini arzederken intıbalannı da şöyle anlat mıştır: « Pek rahat uçtuk. Hiç korkula cak birşey yok. O kadar zevkime gitti ki derhal tayyareci olmağa karar verdim.» lArkast Sa. 7 sütun 2 de\ Japonya, Ingiliz notasına menfi cevab verdi » Şanghay etrafında beş eylulde başlamış olan Japon taarruzu ve bahrî abluka bütün şiddetile devam ediyor Kongrenin içtima edeceği büyük stadyomda duvarlara asüan devâsa bayraklar Berlin 6 (Hususî) Nasyonal sos yalist partisinin Nürenberg kon^gresi yarın büyük merasimle açılacaktır. Bugün geçen sene îsviçrede bir Musevî tarafm dan öldürülen Nazi erkânuıdan Wilhelm Güslow'un heykeli ile bolşevizm aleyhtan bir serginin resmi küşadı yapılmıştır. [Arkası Sa. 7 sütun 6 da] Misafir bahriyeliler Ingelfield muhribi dün Hayırsızada açıklarında bir muharebe talimi yaptı Hataya yeni delege dün geldi Suriyede ve Sancakta Tiirk düşmanlığı artıyor henüz Dün Adalar açığında bir muharebe talimi yapan Ingelfield filotillâ rehberi n, îngiliz sefareti erkânı, îngiliz ve Türk deniz zabitleri, Belediye reis muavinle i rinden B. Rauf, Ingiliz kolonisinden bazı zevatla refikalan olduğu halde limandaa Sa, 2 sütun 3 tel Çini müdafaaya uğraşan ağır bataryalardan bir top Londra 6 (Hususî) Çindeki îngiiz sefiri M. Hugessen'in Japon tayyare» cileri tarafından yaralanması üzerine, tngilterenin verdiği notaya, Japonyanın bir haftadanberi beklenen cevabı bugün, îngilterenin Tokyo sefirine tevdi edilmiş ve bu akşam da Londraya gönderilmiş far. Salâhiyettar îngiliz mehafilinin ittihaz edeceği hattı hareket hakkında rüçbir habcr alınamaıruştır. YUNUS NADt Adana 6 (Hususî) Fransarun yeni Sancak delegesi M. Rojer Garo (Roger Garreau) Antakyaya muvasalat et Nota menfi miş ve merasimle karşılanmıştır. Japon cevabî notasmm bugün verilmiş Şamdan haber verildiğine göre, Surî olması, Ingilteredeki heyecanı kısmen tesyede bulunan Türklere karşı düşmanlık kin etmiş ve şimdilik bütün zorluklann hisleri, son günlerde bazı müesseselere de önüne geçoıiş bulunmaktadır. sirayet etmiştir. LArkast Sa. 2 sütün fi Ul • Urkan Sa, I $ütün % Ml Limanrmızda misafir bulunan îngiliz filosundan îngelfield filotillâ önderi dün sabah saat 11 de, Ingiliz ve Türk Ami rallan, îstanbul Komutan Vekili Korgeaeral Cemil Cahid, îngiliz maslahatgüza