14 Haziran 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

« Amerika'nın ıstırabı merika endüstrisi bir müddetten - Dok amelsi arasında başlıyan grev aylarca devam — ettikten son- ra otomobil sanayüne intikal etti. Şimdi de Amerika sanayiinin en ehemiyetlisi olan çelik işçilerine sirayet etmiştir. Bu grevlerin amerikalılara mahsus garabetlerini her gün gazete sayıfalarında okumaktayız: işlerinin ba- şından haftalarca ayrılmıyan işçiler. Po- lis ve işçiler arasında gözyaşı akıtan, aksırtan, öksürten gaz bombalariyle mü- cnddeler Gulunç safhaları olan bu mü- in ark daki , Amerika- nın siyasi iktısadi ve içtimai lııyıtmdı çok şümullü bir inkılâb davâsıdır. Ame- rika çok ileri bir sanayi memleketi ol- duğu halde her modern devleti karşıla - yan ehemiyetli meıeleyı, sây ıle ıermn li ki Za h.l yea etmiş değildir. Amerika hükümeti bu mesele ile şim- diye kadar meşgul olmamıştır. Daha ga- ribi, Amerika hükümetinin bununla meş- gul olmaya salâhiyeti yoktu. Bu gara- betin manâsını anlamak için Amerika - daki devlet teşkilâtının hususiyetini ha- tırda tutmak lâzımdır; Amerika teşki- İâtı esasiyesi 150 sene evvel, bir merkez- den idare edilen bir devlet teşkilâtı kur- muş değildir. Adı da üzerinde — olduğu gibi, 1787 kanunu esasisiyle kurulan devlet, bir dev!letler ittihadı idi. Devlet- ler ittihad etmişler; fakat her devlet is- tiklâlini muhafaza etmişti. Binaenaleyh merkezi devletin salâhiyeti çok mahdud- du. Bugünkü endüstri meseleleri de mevcud olmııdıımdııı bu işlerle kimin meşgul düşünül şti. Ameri- kanın ı'levlet teşkilâtr 150 sene evvel ne ise, nazariyatta bugün de odur. Filha- kika şimendife-lerin inşası, Amerika it- tihadını teşkil eden devletler arasındaki sıkı ticaret münasebetlerinin artması ve sanayi hayatının inkişafı, merkezi hükü- mete bazı dolambaçlı yollardan yürüye- rek üzerine salâhiyetler almak fırsatları- nı vermiştir. Meselâ anayasanın merke- zi hükümete verdiği salâhiyetlerden bi- ri de ittihadı teşkil eden devletler ara - daki ticaret betlerinin tanzi - midir. Vaşington hükümeti bu salâhiye- ti çok geniş bir tefsire tâbi tutarak tari- fe meseleleriyle ve amele işleriyle meş- gul olmuştur. Newdeal denilen iktısadi kalkınma tedbirlerinin mühim bir kısmı da bu sa- lâhiyete dayanarak başarılacaktı. Fakat Amerika yüksek mahkemesi, bu defa salâhiyetin bu derece geniş tefsir edile- miyeceğine karar vermiştir. İşçinin kendi yapacağı teşkilât ile kendi f "'koı'umılll'“. SN lince; bu da şimdiye kadar yapılı ğ tır. Bu, bir ıhrnıldeıı ziyade çok para h' zanan Amerika sermayesinin bugüne ka- dar işçiyi ücret bil - kada lıdır. Bu bebledir ki iş- çi teşkilâtlanmamış, yakın zamanlara kadar teşkilât namma yalnız “Amerikan iş federasyonu,, faaliyete geçebılnl!hl' Bu da Amerika işçisinin ancak yüzde beşini, çok gevşek bir şekilde bağlayan taint N DA V DIS HABERLER X_ Mareşal Voroşilof'un bir tebliği şahısların İSPANYADA Asiler Biskayada ilerlediklerini bildiriyorlar Londra, 13 (Hususi) — Hükümet- çi kaynaklardan bildiriliyor: Bask cep- hesinde Pennaroya bölgesindeki hükü- metçi kuvvetler bugün Navalkarar tc. pesini işgal etmişler, di zayiat verdirerek birçok lıarb malze- mesi elde etmişlerdir. Madrid polisi rejim düşmanlarının kasalarını açıp servetlerini zaptetmek. tedir, Şimdiye kadar toplanılan para, mücevher ve esham sekiz milyon peze- tayı bulmuştur. Valensiyadan bildirildiğine göre iki âsi tayyare Sagont Üüzerine otuz bomba atmışsa da kimse — ölmemiştir. Bundan sonra Valensiya üzerine uçan tayyareler, hava bataryalarının ateşi karşısında gerileyip bir harb gemisinin üzerine konmuşlardır. Âsilere göre Asi kaynaklardan bildiriliyor: Dün saat 14 de hükümetçilerin kurdukları engelleri aşıp ilerliyen Franko l:uvvet- da infaz edilmiştir. Uzak doğudan, Kafkasya, Or- ta Asya, Uzak şimalden, Kutup istasyonlarından ve denizdeki ge- milerin — tayfalarından, - temyiz mahkemesinin faşist casuslar hak- kındaki hükmünü tasvib eden yüz- lerce işçi karar suretleri gelmekte- dir. Müdafaa komiserinin tebliği Moskova, 13 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor: Müdafaa komiseri B. Voroşilof a- şağıdaki tebliği çıkarmıştır: “Müdafaa komiserliği — nezdindeki askeri konsey 1 hazirandan 4 hazirana kadar hükümet azası huzuriyle toplan. mış ve iç işleri komiserliği tarafından keşfedilen askeri faşist hain mukabil ihtilâl kurumu hakkındaki raporunu gözden geçirmiştir. Tamamen — fesatçı olarak uzun müddet devam etmiş olan bu kurum Kızıl ordu içinde menfur sabo- taj, casusluk ve bozgunculuk hareket. leri, yapıyordu. Bütün Kızıl ordu, ha. inlerin lâyık olduğu mahkeme kararını ve âdil hükmün infazını öğrenerek müs- terih olacaktır. Sovyet mahkemesi da- ha önce de birçok defalar, Troçki - Zi. novyef çeteleri içinde yabancı — casus- luk hizmeti hesabına haince hareketler. de bul tethişçileri iftirakçıları, ca. leri, milislere geriden h l dir. Franko kuvvetleri Bilbao'ya 3 ki- lometreden eksik bir mesafede bulu. nan tepeleri işgal altına almış bulunu- yorlar ve ileri hareketine devam edi. yorlar, Hükümetçilerin zayiatı ağırdır. Aragon cephesinde hükümetçilerin ta- susları ve katilleri cezalandırmıştır. Son zamana kadar yüzlerinden mas- keleri çıkmamış olan hainlerin sayısına kızılorduda yuva kuran mukabil ihtilâlci casus ve fesatçılar da katılmaktadır. Bu çetenin güttüğü yeni kati gaye her ne pıha.ımn ve hangi vasıta ile olursa olsun ketimizde Sovyet rejimine niha - arruzları püskürtülmüş ve Sal ga'- da da 5 tayyareleri düşürülmüştür. * ğ Yeni Lokarno Fransız nötası ve alman mahfilleri Berlin, 13 (A.A.) — Yarı resmit mahfiller yeni bir Lokarnoya dair olan fransız notası hakkında tefsirlerde bu- lunmakta ve bu notanın görüşmeleri ilerletecek mahiyette yeni bir unsür ih. tiva etmediğini ve Almanyanın da fran- sız « Çek yardım paktına benzer pakt- lara karşı kâfi mukabil garanti isteme- sinin tabit olduğunu ilâve eylemekte- dirler, B. Van Zeeland Amerikaya hareket etti Cherburg, 13 (A.A.) — Başvekil Van Zeeland Amerikaya hareket etmek üzere saat 20,30 da Berengaria vapüru- na binmiştir. ve büyük mikyasta yedarın nüfu- zu altında bulunan bir teşkilâttan iba - retti. Son seneler ıçmde Lewis namında bir işçi lideri tarafından bu teşkilâta rakib o- larak ıınııı teşkilât komitesi namt altında lmıştır. Lewis'in bir or yon teşkilâtı önce eski i ış federııyonu ile mü- cadele etti. Sonra bu “işçi aristokratla - rınm” aslâ affetmedikleri bir iş yaptı: son intihabata Roosevelt'in wıfurı - larak iştirak etti. Ve cumhurreisinin ın- y rı ; Makl ’: L uwiı şimdi faaliyetini Amerikanın ana en- düstrisini teşkil eden otomobil, çelik sermayedarlarına — tevcih etmiştir. Lewis'in hedefi, bu endüstride çalı- şan işçileri teşkilâtlandırmak ve ser- mayedar ile toplu pazarlığa girişme- lerini temin etmektir. İşte gazete say- falarıma akseden grev haberleri bu büyük mücadelenin safhalarıdır. Amerika, bugün siyasi, iktısadi ve içtimai bir kriz içindedir. Devlet tihabına yardım etti. İşçi federasy kurulduğu zamandanberi, Amerika'nın iki büyük partisi arasında bitaraf kal - mıştı. Yeni sınai teşkilât komitesinin si- leıkılıtı, yüz elli sene evelki dağnık şekilden sıkı bir merkeziyete doğru gidiyor. Sermaye ile sây arasındaki ücadelede galib ihtimale göre, A- uelıeııxeı'l)ır!e'“"k tihaba- adesi yelerece el ni vara litika müvazenesini altüst etti. Son se- çım. .d;hhtlşçlv!lmywhh âdilane bir tarzda taksimine taraftar o- lanlarin öski ftarları arasın- da.-bir mücadele şeklini vermiştir. merika servetinin daha adilâne bir tarzda tevziini temin edecek şekiller bulunmasına varacaktır. Sözün kısa- sı: Amerikada yeni bir rejim doğu- yor. Amerikayı kıvrandıran — ıstırab da doğum sızılarıdır. A. Ş, ESMER yet vermek, Sovyet iktidarını ortadan kaldırmak, işçi ve köylü hükümetini de- virmek ve mülk ve fabrika sahiblerinin boyunduruğunu iade etmekti. Bunlar, parti ve hükümet zimamdarlarının katli- ni hazırlıyorlar, Milli ekonomide ve mem- leket müdafaası eserinde her türlü sabo- tajr yapıyorlar, kızıl ordunun kuvvetine zarar vermeğe ve bu ordunun gelecek bir harbta bozgunluğunu hazırlamağa uğraşıyorlardı. Sovyetler Birliğinin düş- vu Sovyet Rusyada kurşunadizilen suçlarının mahiyeti Moskova, 13 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor: Tukaçevski, Yakir, Ubereviç, Kork, Eideman, Feldman, Primaksof, Putna hakkında Sovyetler birliği temyiz mahkemesinin hususi heyeti tarafından verilen kurşuna dizilmek suretiyle idam kararı 12 haziran- manlarına devletimizin askeri esrarını satryorlar, kızıl ordunun şerefli kuvveti- ni baltalryorlar ve umumi olarak dışar- daki düşmanın Sovyetler Birliğine karşı taarruzunu hızlandırmak için her şeyi yapıyorlardı. Bunlar, haince hareketleri ile, cephenin iaşesi ve askeri harekâtın idaresi sahasında — doğrudan doğruya ihanet ve sabotaj hareketleri ile, bir harb halinde kızıl ordunun cephelerde boz - gunluğunu ve Sovyet hükümetinin dev- rilmesini temin edeceklerine güveniyor- “lardı. Eefendilerinin ve yabancı bir dev- letin faşist askeri mahfillerinin yardı. mını bekliyorlar ve bu yardım karşılığı olarak Sovyet ukranyasını vermeğe ve memleketi parçalamağa hazır bulunu.- yorlardı. Bu hainler işçi, köylü ve kı. zıl ordunun askeri arasında kendilerine yardım etmiyeceğini pek alâ bildikleri için hakiki çehrelerinin meydana çıkmı yacağından korkarak milletten ve kızıl ordu askerlerinden kaçıyorlardı. Casusların, faşist burjuva memle- ketleri kurmaylarına doğrudan doğruya bağlı bulunan ele başları Sov. yet adaletinin lâyık oldukları cezasına uğramışlardır. Sovyet iktidarının sa. dık ve emin mesnedi olan işçi ve köy- lünün kızılordusu sağlam vücudunda bu yarayı açıyor ve süratle izale edi- yor. Düşmanlar yanlış hesab etmişler- dir. Kızıl ordunun bozgunluğunu gör. miyeceklerdir. Kızılordu yenilmez bir kuvvettir. ve yenilmiyecektir. Kızılor. du yeni sosyalist hayatını kuran galib bir milletin eti ve kanıdır. Bütün kızıl. ordu neferinden yüksek subayına kadar birleşmiş ve kudretli idi. Bugün de öy- ledir. ve daima öyle olacaktır. Ordu. müz saflarında yeminlerine ve vatana ihanet eden hainlere asla yer bulunmı. yacaktır. Bolşevist uyanıklığı on misli arttıralım, bütün sahalarda çalışmaları- mızı cezri bir surette yükseltelim. ve ıslah edelim, kendi kendimizi tenkindi arttıralım ve bu suretle millet düşman- larının harketlerinden çıkacak netice- leri tamamen bertaraf edelim.,, görmeyi çok arzu ladığımız kömürle işliyen kamyon üç gündenberi şehri- mizdedir. Kamyon; türk kömürünü yakacak olan tipin — hazır. lanması dolayısiy- le geç kalmıştır, İki gündenberi An- karalılar, bacasın- dan hafif bir du- man çıkan ve bhir lokomotifi andıran bu kamyonu alâka ile seyrediyorlar. Bilhassa — dikkati çeken, kamyonun önündeki “türk kö- mürü yakar” cüm. lesidir. Ekonomi bakanımız Kamyon ingiliz Sentinel — firması- nındır. 100 kilometrede 160 kilo kömür yakmaktadır. 120 beygir kuvvetindedir. 30 ton yük taşıyabilmektedir. Saatte vasati sürati 48 kilometredir. Kamyo- nun arkasına traktör, asfalt döken ma- kina, vagon ve her türlü ziraat aletleri Kömür sergisi için gelen kömür yakan kamyonu jüri tetkik ediyor Enternasyonal kömür sergisinde Celâl Bayar kamyonu tetki kediyor takılabilmektedir. Ton kilometrik ba- şına sarfiyat aşağı yukarı on beş para kadar bir şey tutmaktadır. A Ç C) ir V AYTRİRÜU Hava müdafaası ve yeni kanun KURUN'da Asım Us, bu mevzua d ir yazdığı bir başmakalede diyor ki: “ Bu defa Kamutayca müzakere « dilmekte olan hava müdafaası genel kı P ı-ıleçkihııı daki kanun şin diye kadar belediyelere ve iyetl| Dahiliye Vekâletine verilmiş olan lıı sif müdafaa işinin aktif müdafaa ile b elden idaresini istihdaf etmektedir. nun için hava müdafaasının hem aktil hem pasif kısımlarını idare edee& genel k lık sulh ene hi ğ harb ise baş lıoıııınnlığı bağlanacaktır. Bundan başka gene bu kanunla sek hava müdafaa komisyonu adı altıı da bir hususi komisyon teşkil edilecek, bu komisyona genel lmrmıy lıııhıı kanlık edecek, her vekâl, Ş ri hl L ! y a P | L L Hava müdafaası genel komutanlığı yüksek hava müdafaa komisyonu ile alâkalı bütün vekâletlerin mütalaalı alarak hazerde bütün memlekete şamil hava koruma plânları hazırlıyacak ve yurd dahilindeki halkı ve hükümet teş- kilâtI htelif k r lâkadı eden tekmil hava müdaf! aid teşki- lât işlerini görecek ve bunlara aid tesi - satı yaptıracaktır. Sonra hava korunmasına aid vücud bulan bütün teşkilâtların talim ve terbi- ye tatbikatları bu komutanlığa aid ola - caktır.,, EKONOMİK HÂDİSELER ARASINDA BAĞLILIK VE İÇPAZAR. CÜMHURİY T'te B. Yunus Nadi ediyor: “Endüstri köylüye, köylü endüs- triye pazar oldukça, bu karşılıklı müna- sebetler ınkışıf ettlıço bir taraftan köy- lünün med i yükselecek, refa- hı artacak, diğer hrıftın nilli sanayi- de sermaye terakümü kolaylaşacak....,, Yazı şöyle bitmektedir: « Görülüyor ki ı siüe tri mamülâtı ihtiyaçlarının velevki kıs- men leket dahilinde istihsal ve tev- zi içinde yepyeni ve büyük ölçüde kuvvetli, hamleli bir hareketin başlangıcı oluyor. İçpazar dediğiniz âlem budur ki onu doğuran hareketin yalnız endüstri mımulıtmı münhasır el hili mübadele faaliyetine — alışmadığı DEMİRYOLU, FABRİKA, TARLA, MADEN. SON POSTA'da B. Muhiddin Bir - gen memleket kalkınmasında biribiriyle alâkalı olan bu hâdiseleri tetkik ediyor; “ — Bütün bu iyi alâmetleri görmek bizim neslimiz için büyük bir saadet ve bahtiyarlık membaıdır. Dünyanın bu- günkü iktısadi hareketi beş on sene bu halde gidecek olursa, ihr daha sağlam mahreçler bulmak - siyasetimiz müsbet neticeler verirse, Türkiye beş se- ne sonra inanılmıyacak derecede inkişaf etmiş bulunacaktır. Bugünkü gidiş, ara- da bir gözümüze çarpan teferruata aid bazı küçük noksanlara rağmen, güzel bir gidiştir. Ümidlerimiz gittikçe büyü - yor. |kUÇUK DIŞ HABERLER | X Atina — Bugün bütün Yunanis - tanda pazar olmasına rağmen her taraf- ta çalışılmış ve bu suretle toplanan bir günlük para hava kurumuna verilmiştir. X Atina — Başbakan B. Metaksas saat 9,15 de Yanya'ya gelerek bir nu - tuk vermiştir. Civar vilâyetlerden 60.000 kişilik muazzam bir halk kütlesi başba- kanı karşılamağa gelmişti. X Münih — Çin finans bakanı Dr. Kungı y dakilerle birlikte bugün bu- Kamyonu, jüri tetkik Kamyon evveli gün Ekonomi Bakanlı- ğının önüne gitmiş ve B. Celâl Bayar kamyonu işler halde görmüştür. raya gelmiş Berhtesgaden'de otomobille bir dolaşma yaptıktan sonra saat 15 de B. Hitler tarafından kabul edilmiştir. Fakat iş federasyonu teşkilâtı ile en güzel ANKARA BIRAS Mevsimin ve temiz içkisidir