24 Nisan 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

Kömür sergisi dün açıldı ( Başı 1. inci sayfada ) rak bu sergiye çok kiymet veriyoruz. Serginin maksadı, burada göste- rilmiş olan makinalardan bu memle- ketin ihtiyacına uygun olanların se- çilmesidir. Sergiye lâyik olduğu ehe- miyeti tevcih ederek iştirak etmek isabetini gösteren firmalara ve bu beynelmilel şergimize alâka gösteren 'e teş k isterim. Bu açılış dolayısiyle bilhassa va- tandaşlarıma işaret etmek istediğim nokta: Bu serginin mümkün olduğu kadar çok yurddaş tarafından gezi- lip görülmesidir. Sergiyi bilhassa ai- lelerin gezmesini, kömürün kullanış yer'erini ve kolaylıklarını yakından tetkik et i ve hele kadınlarımı zın kömür istihlâk eden 1t bis rer birer görmesini istiyoruz. Memlekette kömür istihlâkini ar- tırmak ve kömür kullanan cihazları yaymak hükümetin takib ettiği baş- lıca bir politikadır. Bu politikayı ta- hakkuk ettirmek yolunda ciddi bir gayretle çalışan ve bu sergiyi açmak teşebbüsünde bulunup meydana geti- rea arkadaşım Celâl Bayar'a takdir- lerimi ve tebriklerimi huzurunuzda arzetmek benim için bir vazifedir. Sergiye gösterdiğiniz yakın ilgiden dolayı hepinize ve bilhassa izhar et- tiği alâka için kor diplomatiğe teşek- kür etmek benim için bir zevktir. Bu açılan serginin memlekette kömür istihlâkini ve kömür yakan â- letlerin ve kinaların kullanılı nt artıracağını kuvvetle ümid ediyo- ruz. . Şimdi müsadenizle, sergiyi — açıyoa- rum. ' ) Ondan sonra, İnönü ve refikaları önde olmak üzere bakanlar, kordiplo- matik Sergi evi kapısına gittiler. Kır- mızı beyaz kordelâ, Başbakan tarafın- dan kesildi ve ziyaret başladı. İlk salonda İlk salona girildi. Atatürk'ün güzel bir madalyonu ile süslü olan bu salon, iştirak eden memleketlerin armalariyle geet güzel tertib edilmiş, ortada, ilk maden amelesi olan hitit heykelleri ü- zerinde büyük bir hitit mangalr kon- muştu. Bu mangal elektrik tertibatiy- le yanır gibi görünüyor ve üzerinden he :if bir buhar yükseliyordu. Atatürk'- ün madalyonu hizasına konmuş müte- a did büyük ve güzel buketler arasın. da bilhassa Ekonomi bakanlığı namına konmuş buket gözleri çekiyordu. İnönü bu salondan başlıyarak her tarafı pezdiler. Alâkalıların izahlarını dinliyerek teşhir edilen türlü âlet ve wetttalar hak'ıında malümat aldılar. Baş- ba'anımız, Ekonomi Bakanımıza, sergi- nin öğretici mahiyetini işaret ettikten sonra sergi umumi kâtibi B. Suad Şa- kire, kültür idaresiyle temas edilerek me'steblilerin sergiyi görmelerinin temi- ü bi B nini emrettiler. İki saat kadar süren tetkikten son- ra Başbakanımız ve diğer — davetliler haz rlanan büfeye rica edildiler. .. Sergi Umumi Kâtibliğin- den : 1. — Kömür sergisini rahatca ve serbestçe gezebilmelerine imkân ver- mek ve hususi izahat verecek teknisi- yenler bilhassa her eşya başında ha- zır bulundurulabilmek için, sergiyi talebesiyle ziyaret edecek mekteble- rin, en aşağı iki gün evvel sergi umu- mi kâtibliğine telefonla veya yazı ile müracaat etmeleri. 2. — Ve bütün mekteblerin ziya- ret etmeleri büyük Başvekil tarafın- dan emir buyurulmuş olduğu. 3, — Vilâyetlerden halk grupları, alâkalı tüccar grupları tarafından yapılacak ziyaretlerden de arzu bu- yurulduğu takdirde aynı mülâhaza ile haberdar edilmemiz lüzumu arzo- lunur. ve aynı sayfa Bayan İnönü tarafın. dan da imzalandı. Başbakanımız, saat 19 da sergievin. den halkın sürekli alkışları arasında ay- rıldılar ve giderlerken B. Celâl Bayar'ı bilhassa tebri kettiler. bundan sonra da- vetliler de birer birer ayrıldılar. Celâl Bayarın sergi işinde çalışanlara iltifatı Davetliler gittikten sonra, iktisad ve- kâletinde, belli başlı işlerde yapılması mutad veçhile bir otokritik toplantısı olmuş ve B. Celâl Bayar tahakkuk ettiril- miş eser ve vazifeden dolayı memnuni- yetini izhar etmiştir. Vekâlet müsteşarı Kurdoğlu arkadaşları namına verdiği ce- vabta kendilerinin sadece iyi bir amele ve büyükleri tarafından — verilmiş fikri ve vazifeyi kavramaya ve mümkün oları en dikkatli şekilde yapmağa disiplin- le çalışmış olduklarını ve iltifatlarının müstakbel çalışmalarını daha iyi ve dik- katli yapmak için bir kuvvet olacağını söyliyerek teşekkür etmiştir. Profesör Afetin ziyareti Açılma törenini müteakib, Profesör Âfet sergiye gelmiş ve bütün istandları dikkatle gezmişlerdir. Profesör Âfet, hizmetlerine şitab eden ekonomi müste- şarı Kurdoğluna: “— Sergiyi iyi ve memleket için pek istifadeli buldum. Alâkalı teknisiyenlerin bunu daha iyi takdir edeceklerinde şüp- he yoktur.” demistir Sergide bir günde satılan eşya: Öyle görülüyor ki, sergide eşya ta- mamen satılacaktır. İlk günden itibaren mühim bir kısmı satılmıştır. İş bankası ilk mübayaayı yapmıştır. İktisad vekâle. ti satılan eşya tediyeleri için hususi ko- laylık göstermektedir. Bütün istandlar hususi sergi fiatları yapmaktadırlar. Mayıs ortalarına doğru İnğiltere ve Al- manyadan ve diğer memleketlerden ge- lecek bir çok yeni vasıtalar da vardır. Bu meyanda taş kömürle işleyen otomo- bil ve traktörler de vardır. Balo: Bülenin methalinde iki karikatü Büfenin medhalinde karşılıklı i- ki masıda şu çok güzel karikatürler vardı. Sanatkâr Bn. Müfide Mazhar ta- rafından yapılm ş olan bu karikatür- lerden birisinde, Celâl Bayar'ın haki- . ki bir taş körmür yığını üzerinde söz söylediği ve fevkalâde muvaffak olmuş aksakallı bir ihtiyar, bir köylü kadını ve bir köylü erkeğinin can ve gönül- den dinledikleri görülüyordu. İhtiyar bir kadın uzanmış ayağiyle eski bir odun kömürü mangalını tek- melemiş vaziyette idi. Bir kütük üze. rinde oturan ihtiyarın ise bir odun de.- metini, baltasiyle yöre attığı görülü- yordu. Diğer kompoziyosonda, yeniçe- ri kıyafetli eski bir sadrazamın agğzın da çubuk bir mangalın karşısında keyf çattığı görülüyor, kar$ısında ayakta bir yeniçeri ve bir köylü kızı duruyordu. Muvaffak olmuş ölaân bu kompozi. 'yosonlar, uzun — sergi — gezintisinin son, büyük neşeleri oldu. Sergi defterine imza M. T. A. pavyonunda, büyük bir kö- mür bloku üzerinde sergi hatıra def. teri konmuştu. Başbakanımız, kömür havzas.nın büyük kabartma haritası ü- Becizde bilhassa Çatal ağzı limanı pro. jesi hakkınıa X Celâl Bayar tarafırdan verilen izahatı dinledikten sonra, bu defterin ikinci sayfasını imza ettiler, Önümüzdeki günlerde; sergide hu- susi bir balo tertibi ve bu balo da zira- at enstitüsünün, sergiye büyük alâka ve muhabbetinin izharı için, enstitü talebesinin millf danslar tertib etmesi, enstitli idaresi tarafından rica edilmiş- tir. Bu balo son derece neşeli ve zevk- li bir şekilde tertib olunacak ve günü ayrıca tesbit olunacaktır. Dost memleketlerden gelecekler: Balkan memleketlerinden ve yakın dost memleketlerden gelmek istiyen müteaddid heyetler vardır. Sergi idare- si bu misafirlerimizin şehrimizde bu- lunacaklarr günlerin kendileri için di- ğer bakımlardan da en istifadeli ve eg- lenceli geçmesi için tedbirler almakta- dır. Serginin açılma ve kapanma saatleri * Sergi her gün saat 12 den akşam sa. at 21 e kadar halkın istifadesine açık bulundurulacaktır. Sergi umumi kâtib- liği kalabalığa meydan vermemek için grup halinde gezecekler için ayrı saat- lar ayıracaktır. Teşhir edilen âlet ve va. sıtalar, her köşeye dağılan teşrifatçı lar tarafından gelenlere etraflıca anla- tılacaktır. Danışma bürosu, ayrıca di- leyenlere istedikleri malümatı verecek- tir. ( Başı 1. inci sayfada ) lıklar, devrimler vücude getirerek türk milletine yakışan mevkii temin etmiş- tir. Herkesin nevmit olduğu zamanlarda bütün kalblere ümid ve sevinç veren23 nisan milli varlığımızda bihakkin en mühim yeri almış ve en büyük bayram günlerimizden biri olmuştur. Bu günü ne kadar sevinçle kutlasak yeridir. Bü. tün milletin candan kutladığı bu bay- ramda sizin hisseniz daha büyük ve de- rindir. Yaşlılar, hissenizin çokluğundan dolayı size g.pta etmektedirler.... Bugünde çocuğun hakkı Hissenizin büyüklüğünü, derinliği- ni göz önüne almış olan çocuk esirgeme kurumu bu mesud ve verimli günü ayrı- ca sizin bayramınız olarak tesbit etmiş ve bunu tebellür ettirmek için 23 nisa- nı takib eden haftayı sizin haftanız ola- rak kabul ve ilân eylemiştir. Vatanın her tarafında bu hafta i. çinde konuşulan bütün mevzular sizin ehemmiyetiniz, kiymetiniz, güzel ka- rakterleriniz, yurda yararlı olmanız hu- suslarıdır. Bu günleri görmemiş olan yaşlılar size gipte etmekte haklıdırlar. Bahtiyar çocuklar yeni yurdun yeni nesli olmak şerefiyle iftihar ediniz, Se- vininiz. Yurdun dilediği vücutça kuvvetli sinir ve karakterce kıymetli, bilğin ço- cuklar sırasına geçmek için azami de. recede çalışmayı birinci vazife ad et. melisiniz. Tâki Atatürk devrimine lâyık çocuklar olduğunuz millet naza. rında tezahür etsin, Asil türk çocukları, Haftanızı açıyorum, Bayramınız kutlu olsun. Bizlere bu sevinçli mesud günleri yaşatan en büyüğümüz çok ya- şasın. Başımızdan eksik olmasın.., Dr. Halil Fikret Kanad'ın sözleri B. Fuad Umayın sık sık alkışlanan söylevinden sonra kültür bakanlığı a- dına söz söyliyen kültür kurulu üye- sinden B. Halil Fikret Kanat umumi savaşın son yıllarını 23 nisanda ilk top. lantısını yapan Büyük Millet Meclisi- nin açılışını ve çocuk bayramının ehe- miyetini anlattıktan sonra sözlerine şöyle devam etti : “— 700 yıllık osmanlı devletinin okullarında ancak 250 bin çocuk vardı 17 yıllık Cumhuriyet Türkiyesinin okullarında ise 700 bine yakın çocuk o- kumakta ve terbiye görmektedir. — Az zaman sonra bütün türk çocuklarının okullara yerleştiği görülecektir. Çocuklarına bu derece kıymet veren bir millet her vakit çocuklariyle övün- mekte ve geleceğine güvenmekte tama- men haklıdır. Biz çocuklarımızın temiz ve parlak gözlerinde bu günün neşesini görmek- le beraber yarının ve ebediliğin de dam- gasını görmekteyiz. Bunun için de gö- ğgüslerimiz kabarıyor ve candan sevini- yoruz. Yaşasın bu güzel günleri bize yaşa- tan Atatürk ve Türkiye cumhuriyeti Yaşasın Türk çocuklartı!,, Bn. Ayla kürsüde B. Halil Fikret Kanattan sonra genç bir mektebli, kız lisesi talebesinden Bn. Ayla alkışlarla sık sık kesilen söylevi- ni şöyle bitirdi : “— Kardeşlerim, arkadaşlarım, Bize bu günü çocuk bayramı diye bağışladıkları için ne kadar sevinsek azdır. Bize bu bayramı veren yüce Atatürk ve Kamutaydır. (Yaşasın yü- ce Atatürk yaşasın Kamutayımız yaşa- sın türk milleti, ) Çok alkışlanan küçük B. Ayla'dan sonra kürsüye çıkan Çankaya ilk mektebinden küçük B. Sa- bahattin gür sesiyle ve güzel hareketle- riyle pek çok alkışlandı. B. Sabahattin ulusal egemenlik ve çocuk bayramları- nın ne olduğunu uzun uzadıya anlattık- tan sonra türk çocuğunun kendisine bu- günleri gösterenlere karşı beslediği sev- gi ve minneti tebarüz ettirerek yoksul ve kimsesiz yavruların unutulmamasını, bütün türk çocuklarının bu arkadaşları. na el uzattıklarını söyliyerek çocuk esir- geme kurumuna da teşekkür etti. B. Sabahattinden sonra Mimar Ke- mal ilk mektebinden küçük B. N. Güneş uzun ve güzel bir söylev verdi: Söylevler bittikten sonra bütün mek- tebliler and ictiler. Bundan sonra başta Cocuk haftasi' dür buşladı Bi 937_3. ,' !rı SöR. 23 Nisan, Halkevinde güze—I bir törenle kutlandı 23 nisan milli hâkimiyet bayramının yıldönümü dolayısiyle dün gece Halke- vinde, çok zenğin bir tören yapıldı. Bü- yük salon kapıya kadar seçkin bir se- yirci kalabalığiyle dolmuştu. Törene İstiklâl Marşiyle başlandı. Ve sonra Halkevi Başkanı İçel saylavı B. Ferid Celâl Güven alâka ile dinle- nen ve milli kurtuluşun güzel bir tarih- çesi olmak değerini taşıyan bir konuş- ma yaptı. B. 'Güven konuşmasına reel hâdisele- rin uzun boylu izahına lüzum olmadığı- nı söyliyerek başladı: “—.. Çünkü 23 nisan türk milletinin hakikt inanışı- nın bir eseridir.,, dedi. Umumit harbten çıkan osmanlı imparatorluğunun feci vaziyetini, İzmir faciasını, türk mille- tinin ölümünü ve diz çöküşünü bekle- yen dünyann karşısında Mustafa Ke- mal'in Karadeniz kıyılarına nasıl geçti. ı ğini anlattı. : “— Anadolunun batı ve cenub kı- yılarında bir mahşer, bir yangın vardı. Anadolunun yukarı kıyılarında bir gü- neş doğuyor, bir rahmet Anadolunun yanan köşelerini söndürmeye hazırla- nıyordu..,, B. Güven bundan sonra milletin başında Büyük Şefimiz; memleketi is- tilâ etmiş düşman ve sarayla nasıl çar- pıştığının geniş bir izahını yaptı. Sivas kongresini, Erzurum kongresini, 16 mari faciasını, osmanlı meclisinin dağılışını, Ankarada Büyük Millet Meclisinin 23 nisan 920 cuma günü öğleden sonra a- çılışını anlattı : “—... Bunun manası şu idi; İrade ve hâkimiyeti ferdlerin elinde zavallı, biçare bir hale düşürülen, hariçte ve dahilde türk milletini işleyemez mana« sız bir yığın haline getiren eski zihni- yetlerin, eski usullerin yıkılarak yeri« ne milletin irade ve hâkimiyetini her« şeyde, her işte müessir ve âmil kılmak için hakiki bir millet irade ve hâkimi- yeti kurmaktı.,, Meclisin ilk günü Atatürk'ün kur- tuluş davasını saatlarca süren bir müza« kere ile nasıl izah ettiğini ve davası- nı nasıl kabul ettirdiğini anlatan B. Fe. rid Celâl Güven o günden bugüne ka. dar olan hâdiselerin bir tablosunu çiz- di, sözlerini şöyle bitirdi : “— Hiç şüphesiz ki bugünkü, ya- rın ki nesiller yalnız bu ölçünün için- de Atanın bugünkü, daha sonraki ne- sillerden beklediği en yüksek medeni, insani hamlelerin şaheserlerini vücude getireceklerdir. Çünkü her imkân mil- lete temin edilmiş, her imkân milletin elindedir. Türk çocukları için vatan hududları içinde ümidine bel bağlanmı yacak tek bir şey yok... Saadete ermek istiyenlere Büyük Ata, onun sevgili milleti, sevgili yurd üzerinde her şeyi hazırladı, her şeyi gördü....,, B. Ferid Güven'in çok alkışlanan konuşmasından sonra Halkevi amatör- leri yaylı sazlar örkestrası ve — ulusal sazlarla milli halk konser ve oyunları zevkle dinlendi ve seyredildi. Halkevi amatörlerinin Merakt piyesi çok mu- vafak oldu. mızıka olmak üzere bütün mektebliler Samanpazarına kadar bir geçid resmi yaptılar ve Samanpazarında dağıldılar. Öğleden sonra Öğleden sonra saat 14.30 da çocuk esirgeme kurumu genel merkezi önün- de toplanan mekteb delegeleri başların - da muallimleri olduğu halde otomobil ve otobüslerle büyüklerimizin ziyaretlerine gitmişlerdir. Çocuklar baştan Çankaya- ya gitmişler ve cumhur reisliği köşkün. de kendilerini Pir. Bn. Âfet karşılamıştır Bn. Âfet küçüklerle bir saate yakım meş gul olmuş ve kendilerine yemiş ve şeker ikram etmiş ve küçüklere 23 nisanı ve onun maansını sormuştur. Çocuklar so- rulan suallere güzel <evablar vermişler- dir. Bundan sonra başbakan İsmet İn- önünün köşklerine gidilmiş ve başbaka- nımız çocukları köşklerinin bahçesinde karşılayarak iltifatta bul şlar ve şe- Eden Brüksele gidiyor Rölçiğa'nm Lokanio taahhüdleri görüşülecek Londra, 23 (Hususi) — B. Eden kı- ral tarafından kabul olunmuştur. Parla- mento mahfilleri bu konuşma ile B. E- den'in Belçika seyahati arasında müna- sebet görmektedirler. Belçika hükümeti, dış bakanının Brüksele gelmesi için hususi bir tay- yare ayırmıştır. Pazar günü Brüksel'e gelecek olan B. Eden salıya kadar ora- da kalacaktır. Brükselde Belçikayı Lokarno teah- hüdlerinden ibra eden fransız - ingiliz ker ikram etmişlerdir. Çocuklar; bun- dan sonra Kamutay başkanı B. Abdül- halik Rendayı ziyaret etmişlerdir. Ka- mutay başkanı yavrularla yakından alâ- kalanmıştır. Çocuk haftasının ilk günü bu suretle geçmiş ve küçükler eğlenceli ve şen bir gün geçirmişlerdir. Gece bütün şehir e- lektriklerle donanmış ve halkımız yav- rulariyle birlikte iki bayramı beraber ge ce geç vakte kadar eğlenmekle geçir. miştir. İstanbul mektepleri Taksim âbide- sine çelenk koydular İstanbul 23 (Telefonla) — İstanb tebleri talebesi bugün önlerinde itfaiye mızıkası olduğu halde Taksim âbidesine gelerek çelenkler koymuşlardır. Saat 14 de bütün askeri mekteblerin sporcu tale- beleri, spor kılıklariyle önlerinde mek- teblerinin mızıkaları olduğu halde Tak- sim âbidesine çelenk koymuşlardır. Askeri sporcularımız, çelenk koyma töreninden sonra âbidenin etrafında he- yecanlı bir keçid resmi yapmışlar ve son- ra mekteblerine dönmüşlerdir. mek- İkmale kalanlar Olgunluk imthantariyle mezuniyet imtihanlarında bir gruptan kalip ta İs- tanbul üniversitesine ve Ankara tarih, dil cografya fakültesite devam edenlerin ikmal imtihanları bu 2yın 26 . 30 zu a- rasında yapılacaktır. bey inin bugün öğleden sonra veya yarın Brüksel'e varacağı beklen- mekte ise de ingiliz diplomatik mahfil- leri bu beyannamenin neşrinin daha bir kaç gün gecikeceğini bildirmektedir- ler. Paris mahfilleri bu gecikmenin se“ bebinin Paris - Brüksel ve Paris - Lon> dra arasında çıkan görüş anlaşmazlıkla* rı olduğunu söylemektedirler. Avam kamarasında bir suale ceva? veren B. Kranborn, Belçikanın yeni vâ- ziyetinin bu memleketin Milletler CE” miyeti paktının yüklettiği mecburiyet” leri azaltmadığını ve Belçikanın daimâ pakt mecburiyetleriyle bağlı olduğunu tasrih etmiştir. İngiltere ve Fransa arasında askeri temaslar mı? Londra, 23 (Hususi) — B. Dalady* Mançestere gitmiş ve fransız - ingili? birliğinin bir toplantısında, iki zi ket arasındaki dostluğu övmüştür- İvning Niyuz gazetesi B. D'ı:; diyenin ziyareti dolayısiyle İngilte ile Fransa arasında mühim askeri & nuşmalar cereyan ettiğini haber bi mekte, Deyli Telgraf gazetesi İS€ Ya?:ı. lan konuşmaların askeri işlert deB“l daha umumi mahiyette meselelerle mas ettiğini yazmaktadır. Hi ree s F Japon tayyareciler Ro"":.rng- Roma, 23 (Hususi) — “AHa ei R i ahat © gârı” adlı tayyareleriyle “Y ün bur te olan iki japon tayyareds_l buğ işte raya gelmişlerdir. Kendilennedaııof pi hareket etmeden önce Lejyoh » şanınım şövalye rütbesi verilmiş