26 Şubat 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

kammam 26 : 2 « 1937 e : — ZDN el 4 B Silâh yarışı elecek beş sene içinde dört yüz G milyon ingiliz lirası sarfına sa- lâhiyet veren kanun lâyihasının A - yam kamarası tarafından kabulü ile silah yarışı artık bütün hızı ile başla- mış bulunuyor. Bu dört yüz milyon ingiliz lirası, İngilterenin deniz, hava ve kara kuvvetleri için beş sene için- (de sarefdeceği paranın yekünu değil- dir. Baldwin hükümeti istikraz ile te- darik edilecek bu büyük meblâğı, e- sasen büdcede silah için tahsis edi- len paradan ayrı olarak sarfına salâ- hiyet istemiştir. İngilterenin beş sene içinde silahları için sarfedeceği pa- ranın yekünu bir buçuk milyar ingi- liz lirasını bulacaktır. Sulh zamanın- da bu kadar büyük bir meblâğın si- lâh içi i Gerçi devletler, bütün harbsonrası devri içinde - silahlanmışlardır. Bir taraftan Cenevrede silahsızlanma kon- feransı devam ederken, diğer tarafta her devlet silahlarını artırıyordu. Fa- ancak - şimdi devletlerin kat silahlanma yarışı başlıyor. Şimdiye kadar silahlanmalarına bir “yarış,, denemez idi. Çünkü bazı devletler, maddi va- sıtalariyle müsaid olduğu nisbetten çok, bazıları ise, daha az silâhlanmak- ta idiler. silahlarına fazla ehemiyet veren dev- letler, Japonya ile İtalya idi. İngilte- re ise, maddi vesaiti ile ölçülecek o- lursa silahlarına nisbetsiz. derecede az para sarfediyordu. Bundan böyle silah yarışındaki âmil, devletlerin maddi vasıtaları ve mali kudretleri olacaktır. Maddi vasıtalarına nazaran İngilterenin silahlanması şimdiden diğer devletleri tahrik etmiştir. Ame- rika, denizlerde İngiltereden geri kalmak istemiyor. Bu, Amerika için bir ihtiyaç meselesinden ziyade bir prestij meselesidir. Almanyanın de - niz kuvvetleri de ingiliz deniz kuv- vetlerinin yüzde otuz beş nisbeti ola- rak tesbit edildiğine göre, Almanya da donanmasını otomatik şekilde ar- tıracaktır. Gerek Amerikanın ve ge- rek Almanyanın İngiltere ile bu nis- betler içinde rekabet yapmalarına vasıtaları kâfidir. Fakat bu yarışta geri kalacak olan Japonya ve İtalya- dır. Her iki devlet de senelerden beri, maddi kudretlerinin bütün vüsati ile silahlanmakta idiler. Yeni - başlayan, yarış için de daha büyük gayretler sarfetmeleri beklenir. Fakat, Ameri- ka ,İngiltere ve Fransa gibi, daha ge- niş vasıtalara malik olan devletlerin yapacakları yeni -eforlar karşısında dünkü nisbeti muhafaza etmeleri hay- li güç olacaktır. Silâh yarışı, dolayı- siyle, bu devletlerin bir türlü silahsız- lanmaya yanaşmamalarının — doğur- duğu bir neticedir. Kimbilir belki de dün müşkülpesent davranan bu dev- letler, serbest bir yarışta geride kala- caklarmı anlaymca, büsütün silahsız- lanmaya değilse de, hiç olmazsa, dev- letler arasındaki silah nisbetlerini ta- yine yanaşırlar. Yani on beş senelik müzakere ile varılamayan gayeye ser- best yarış yoluyla varılır. Ancak şunu da hatırda tutmak lâzımdır ki .harbdan evelki silâh yarışı devletleri böyle bir hedefe ulaştıracağı büyük harb denilen faciaya miştir. - A. Ş. Esmer yerde sürükle- Viyana istikametindeki meçhul tayyare Geçenlerde B. Şuşnig'in Viyanada nutuk söylediği bir sırada meçhul bir tayyarenin Viyana üstünde dolaştığı ve dumanla orak çekiç işareti çizdik- ten sonra Çekoslovak'ya istikame- tine kaçtığı bildirilmiştir . Bu hususta dün şu telgrafı aldık : Viyana, 25 (A.A.) — Tahkikat ko- Misyonunun raporunda deniliyor ki, bir kaç gün evvel havada bir takım esraren- Biz ç keri Avusturya tayyaresidir. Tayyare- den çıkan dumanda, bir fevkalâdelik yoktur. Bilâkis, alkol ile karışık olan benzin, 4000 metreden fazla bir yüksek. likte rutubetle meşbu soğuk hava ile te. giler çizmiş olan tayyare, bir as- masa gelmişlir. Onun sovyet propagan- dası yapıld filmi için çalıştıZına dair olan baberler, doğru değildir. Zına , tayyarenin bir alman bütün o ULUS Ispanyada hü kumetçiler | Bask mıntakasında hü termektedir. Oviedo'nun Asturi hükümeti tarafından yalanlanmıştı. yardımiyle âsiler iki ay evvel, muhasara edilen çemberlerini kırarak şehre erzak ve mühimmat sevketmeğe muvaffak ol« muşlardı. Şimdi işe, âsilerin hariçten yardım görmeleri imkânsız bir hale gel- miştir. hükümetin topçu kuvvetleri, frankist'lerin sığınmış oldukları şeh- rin merkezinde olan silâh fabrikasını mütemadiyen döğmektedir. Resmi mah- filler, Oviedo'nun pek yakında sukut e- deceğini ve bu sukutu, hükümet kuvvet- lerinin bütün cephelerde yapacakları bir taarruzun takib edeceğini söylemek- tedirler. Mecburi askerlik hizmeti hak- kındaki yeni kanun sayesinde hükümet kıtaatı, pek yakında mühim miktarda taze kuvvetlere sahib olacaktır. Paris, 25 (A.a.) — ıspanyada karış- mazlığın kontrölü fili bir şekil almağa başladığı şu sırada bir çok gazeteler, bu hususta mütalea yürütmektedirler. Bayan Tabuis, gazetesinde Tercio kıtaatı ile teşkilâtı üzerinde bir kontrol yapıldığı takdirde ecnebilerin İspanya- ya tehacüm etmelerine hiç bir şeyin mani olmıyacağını, zira italyanların kendi kıtalarını kütle halinde lejiyon etranjere sokmakta olduklarını yazmak- tadır. Pöti Jurnal Londra'dan aldığı ha- berlere göre, ingiliz siyast mahfilleri, bu ayın 18 ve 19 unda 10.000 italyan gö- nüllüsünün İspanyanın cenubunda bir çok noktalarda karaya çıkarılmış olduk larına dair malümat almışlardır. Ümanite gazetesi, Frankoya yardım- da bulunmak üzere gönderilmiş olan muntazam alman ve italyan orduları za- bitler ve erlerinin kâfesinin hemen ge- ri çağrılmasını istemektedir . İrlanda ve gönüllüler Dublin, 25 (A.A.) — Serbest İrlan- da devleti parlamentosu, İspanyaya gö- nüllü ve harb malzemesi naklini men e- den kanunu 50 reye karşı 77 rey ile ka- bul etmiştir. Tali karışmazlık komitesinde Londra, 25 (A.A.) — Karışmazlık tâli komitesinin tebliğinde deniliyor ki: Tâli komite, kontrol plânının tatbi- kına aid icab eden teşkilâtın ihdası hak- kında bir takım iptidat tedbirler almış- tır. Yarın yeniden toplanılacaktır. Röyterin öğrendiğine göre müte- hassıslar komitesi, fransız - ispanyol hududunda bulundurulacak görmenle- rin sayısını 130 a yani Portekiz - is- panyol hududundakilerin adedine indir- meği esas itibariyle kabul etmiştir. IKUÇUK DIŞ HABERLER | Moskova, — Resmi mahfiller ma. reşal Gorof'un Litvanya ile bir askeri anlaşma akdettiği hakkındaki haberi yalanlamaktadırlar. Senta — Manica, Kaliforniya — Za- bıta memurları, Douglas tayyare fabri- kasının grev halinde bulunan amelesine, hemen atcölyeleri tahliye etmelerini, ak- si takdirde zorla çıkarılacaklarını bil- dirmişlerdir. Varşova, — Galiçia'da 12 komünist tevkif edilmiştir. Bu komünistler, Bero- za kampında hapsedi'mişlerdir. Bu kampta, geçen hafta da 15 komünist tevkif edilmişti İspanyol viedo şehrinin Varoşlarına kadar girdiler - Şehrin düşmesi bekleniwor Üç gündenberi İspanya harbinde vaziyet; bilhassa imetçiler lehine bir inkişaf gös- madencileri dan zabtedildiği bildirilmiş ve fakat bu haber Burgos Madrid üzerinde iki gündenberi tayyare faaliyeti olmuştur. Hükümetin yeni bir emirnamesiyle 20 - 50 yaşına kadar olanların askere alınması, 150.000 kişilik yeni bir ordunun kuruluşunu temin etmiştir. Dün aldığımız telgrafları aşağıya koyuyoruz : Madrid, 25 (A.A.) — Oviedo'dan bildirildiğine göre, hükümet kuvvetleri, sevkülceyş mevzileri dahil olmak ü- zere, Oviedo'nun bir çok varoşlarını ele geçirmişlerdir. Son muharebeler, harabe halinde bulunan bu şehirde, dahili harbin başlangıcındanberi yapılmış olan muharebe- lerin en şiddetlisi olmuştur. İki gün iki gece, dinamitler tarafın- har- bında bulunan bir ingiliz res« samının İspan- yadaki mezali- mi ve harbı tas- vir eden bir res- mi. Yeni japon elçisi geliyor İÇekoslovakya Yeni Japon Büyük Elçisi B. Toshihiko Taketomi Yeni Japon büyük elçisi B. Toshi- hiko Tatetomi bugün öğleden sonra Ro- maina vapuriyle İskenderiyeden İstan- bula gelecektir. Yeni sefir, 1884 İlkânununda Tok- jyoda doğmuştur. Kendisi hukuk tahsi. lini Tokıo hukuk fakültesinde yapmış ve 1910 temmuzunda İisansını almaş- tır. 1915 de Meksiko elçiliğinde üçün- cü kâtip olan B. Taketomi, 1922 de Va-, şington sefareti ikinci kâtibi, aym senenin eylülünde birinci kâtibi 1929 da San Fransisko general konsolosu, 1932 de Vaşington sefareti müsteşarı olmuş ve 1933 de Lahey orta elçiliğine tayin edilmiştir. Yeni sefir, 1936 ilkânununda Anka. ra büyük elçiliğine tayin edilmiştir. Kendisi, “Doğan Güneş,, nişanının üçüncü rütbesini hamil bulunmaktadır. Yukarı Avusturyada sel felâketi Viyana, 25 (A.A.) — Devamlı su- rette yağan yağmurlar, ve karların e- rimesi, yukarı Avusturya'da ırmak ve nehirlerin seviyelerini yukseltmiş ve bir çok yerlerde tuğyanlara sebeb ol- müştur. Linz yakınında Leonding mevkiinin etrafı göl haline gelmiştir. Bir çok ka- sabaları sular kaplamıştır. Alkoven yakınında bir sed yıkılarak, bu mıntakayı suların basmasına sebeb olmuştur. Almanya ve Prag, 25 (A.A.) — Milli müdafaa nazırı B. Machnik, ayân azasından ve Sudete'lerden bir zatın sormuş olduğu bir suale cevaben Çekoslovakya ordu- sunda biri general olmak üzere 457 al- man zabiti bulunduğunu söylemiştir. Hariciye nazırı B. Kamil Krofta, ö- nümüzdeki hafta, ayân ve mebusan meclisleri hariciye encümenlerinde, ha- rici siyasete müteallik bir nutuk söyli- 3 —— Kurbanlar Derin bir teessürle işitiyoruz - ki, geçen asırki İspanyanın en büyük muharrir ve münakkidi Clarin'in oğ- Tu ve daha düne kadar Oviedo üniver« sitesi rektörü Leopoldo Alas, Burgos hükümetinin bir karariyle belki de idam edilecektir. Kulağımıza bir haber olarak çalı- nan ve bütün medeni milletleri daha şimdiden ıstırab içinde bırakan bu ih-< timale, inanmak istemiyorum. Gerçi çök zülen ihtirasların elinden değerleri kur ir. Eğer böyle olmasa idi, hiç bir medeniyet yıkılmaz, nihayet şekil yahud öz değiştirerek devam e« derdi. Ve, madem ki İspanyadan bah« sediyoruz, İspanyanın sosyal, ekono« mik ve politik davalarını en iyi hallet« mek ve ispanyol milletini en sağlam refaha kavuşturmak için, evvelâ İs- Panyanın yıkılmasına, sonra da ispan- yol milletinin en güzide evlâdlarının ölmesine lüzum kalmazdı. İnsanlık, muhakemesini kan ve ih« tiras bürümesine mani olacak gerçek bir olgunluk çağına gelmedikçe, yap- tığını yıkmakta devam edecektir. İsranyol değerlerinin maddisini göz kırpmaksızın tahrib etmekte devam eden Burgos hükümeti, Leopolde A- las gibi bir manevi değer önünde ir« kilecekmidir? Mantık bunun aleyhin- de dahi olsa, ondan bu büyük ispan- yol münevverinin lehinde bir hare- ket beklemekten çekinmiyeceğiz. Cünkü, kardeş harbını tecviz et- meklen çekinmiyen politik ihtiras, maddi tahribini kabul etmeğe az cok mecburdur. Mademki ok yayından çıkmıştır, ve madem ki, haklı çıkmak için galib gelmek lâzımdır, maddi tahrib, artık bir zaruret olmuştur. Fakat bütün dünyanın yalnız İs- panya için değil bizzat kendisi iç'n bir değer tanıdığı bir büyük insanı imha etmekte, politika ve politik ihti- raslar için dahi bir fayda ve bir he- sab olmasa gerektir. Böyle bir hareket, ancak dünya vicdanında bir isyan uyandırme-”la kalır ki, bu vicdan bazı aksyon adam- ları için ne kadar “Çuantit& neglige- able,, zannedilirse edilsin. Hendine gö re bir tesiri ve bu tesirin İ - >*ine gö- re neticeleri vardır. İşte bunun için biz, Burgos hükü- metinin hem vicdanından hem idra- kinden, Leopoldo Alas'a karşı insani ve âdil bir karar beklemekte haklı yecektir. değilmiyiz ? Bi Almanya ve Çekoslovakya —— Ş 4 . Londra, 25 (A.A.) — Times gazete- sinin Berlin muhabiri, gazetesine şu telgrafı göndermiştir: “Almanyan'ın Gekoslovakya üzerin- deki emelleri, diplomasi mahfillerde en- dişeler uyandırmıştır. Bu mahfiller, B. Hitler'in program nutkunda bu mese- leyi süküt ile geçiştirmiş olduğunu ha- tırlatmaktadırlar. Yakında dış siyaset hakkında izahat verecek olan Çek Dış İşler Bakanı B. Krofta Milletler Cemiyetinin hallettiği meseleler Londra, 25 (A.A.) — Avam kama- rasında sorulan bir suale cevab veren B. Eden, milletler cemiyeti konseyinin 1920 senesi ile 1930 senesi beynelmilel 24 ihtilâflr meseleyi ve 1931 denberi 10 ihti'âflı meseleyi hab letmiş olduğunu söylemiştir. arasında İngiltere'de büyük bir irtişa meselesi Londta, 25 (A.A.) — Memurlar ta. rafından yapılmış bir irtişa meselesi hakkında zabıta tarafından derin tah- kikat yapılmaktadır. Bankerlerin faaliyetlerini kontro- la memur servisler, bazı firmaların Pi- yasaya hiçbir kıymeti olmayan esham çıkarmakta olduklarını meydana koy.- muştur, Tevkif müzekkereleri kesilmiş. tir. Ancak maznunlara keyfiyet evvelce haber verilmiş olduğu için bunların ic- rasına m:kân hasıl olmamıştır. Tahki- kat, bilhassa bu nokta üzerinde yapıl- maktadır. Bu meselede büyük bir süküt mu. hafaza edi'meketdir. Karaya oturan vapur kurtarıldı İstanbul, 25 (A.A.) — Dün sabah Çanakkalede hamideye tabyası önünde karaya oturan Madrid hükümetine men. sub Cabo Tres Borcas vapuru, türk ge- mi kurtarma şirketinin Hora kurtarma gemisi tarafından dün akşam büyük mu: vaffakiyetle salimen kurtarılmıştır. Ciano'nun büyük faşist meclisinde vereceği izahat Röma, 25 (A.A.) — B. Ciano, pa- zartesi günü, büyük faşist meclisinde vereceği izahatta ezcümle Türkiye ha- riciye vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras ile yapmış o'duğu görüşmeler hakkında malümat verecektir . ——— BUGÜN HALKEVİNDE İnkilâb Dersi RECEB PEKER tarafından verilecektir