14 Ocak 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

)NKANUN 1937 PERŞEMBE -— İNGİLTERE'DE BİR “HALK CEPHESİ” Mİ? Büyük harbtan sonra evvelki v neye kadar üçüncü enternaıyonal ve her memlekette ona niat partilerinin Tücndeleden ibaret parlilerinin nazarında komür Kayan ber parti muhasımdı. Ve ga - Tni Ki bu meücadele devrinde 10t alint gibi sol cenah partiler, libera çaşma ni p.xıyıde ko. Ka Komünist ol - münist partilerinin t def olmuşlardır. Sol cenah partiler arasındaki bu düşmanlıktan sağ cenah partiler is- tifade ettiler. Nihayet Almanyada fa- beral partilerini imha etti. Avustur. sosyalistlik aynı akıbete uğra - 20l cenah partiler ederse liberalleri de alarak, birlikler yapılması kararlaştı. “Halk cephesi” 'adı verilen bu kombinezonlar bu ka- rar neticesidir. F len “halk cephesi” nihayet ele aldı. Ve faşist zümreler ile mu - waffakiyetle mücadele etti. İspanya. da bir “halk cephesi” hükümeti iktı dara geçer geçmez, faşist isyaniyle Şimdi aynı halk cephesi kombine- terede kurulmasına ça. ilterede sol cenahı den hazindir. Harbı takib eden on manevralarına kurban olmuşlar inde az kalsın dağılıyor - Kadaşiyle beraber bugün hâ adını taşıyan fakat hakik yardım etmektedir. elik tecrübeden istifade cderek ve Başka memleketlerde “halk cephesi” kombinezonlarının — muvaffakiye de ir sol cenah ittihadı teşkiline teşebbüs etmişlerdir. Ancak — bunun göz önünde tutarak, İngiltere'de böyle politika hayatına n uygun olduğu bir meseledir. İngilte- ti kovalisyonlarından hoşlan - Milli Hükümet” namı altın. da 1931 senesinde kurulan ve hâlâ devam eden hükümet de teşkilinden 'az sonra tek parti hükümeti - şeklini aldı. Daha geçenlerde Edinburg şeh- finde toplanan işçi partisi kongre - #sinde, komüni: uğramaktan indir ki toplandılar. In- öyle bir faşizm tehlikesi “halk li çok zor olmakla beraber, her halde ingiliz politika ha-| yatında yeni başlıyan bu hareketin inkişaf safhalarını takib etmek ente- resan olacak. A. Ş. ESMER —— Zenci kadınlarla beraber yaşıyan italyanlar Roma, 13 (A.A.) — Şimali Afrika- a oturan bir italyan için, muvakkat bir zaman için dahi olsa, zenci bir kar dınla beraber yeşamak bir cürüm telak. kei edilecektir. — Suçlular, bir seneden beş seneye kadar hapse mahküm oluna. caklardır. Cürüm, yalnız evlenme hari: ci beraber yaşamak hakkındadır. Be. yazlar ile siyahlar arasında — evlenme “yasak edilmiş değildir. Fakat — böyüe Azdivaçların çok az olduğu ve bunların #nüne idareten geçilebileceği - tebarüz ettirilmektedir. giltere'de yoktur. Bunun içindir ki SAYFA 3 DISŞ HABERLERİMİZ B.Edenin işbirliğine i Yandaja VA — Kai vkk buat birliği tarafından verilen bir zi- yafette söz alan B. Eden: şunları söy- '— Umumi olarak dünyanın, husu- Si olarak da Büyük Britanyanın vazi- yetine baktıkça, “sebat ve anlayış,, ke- yelerinden daha doğru bir düstur bu- halli ko- Jaylaştıracak olan maksatların takibin- de, ve böyle bir hal çaresine yardım decek olan bütün milletlerin anlaşma- Jarının temininde sebat göstermek lâ- zımdır, Yeni senenin Avrupa için çok endişe verici, hattâ tehdidkâr unsurları Ja başlamadığını iddia etmek pek gü- dünç olur. İspanyadaki vaziyet, bütün dünyada en şiddetli bir endişeyi bes- lemeye devam etmektedir. Tercih et- tikleri hükümet sistemini seçmek işinin| doğrudan doğruya ispanyollara ve an- cak ispanyollara aid bir iş olduğunu zannetmekteyiz. Bunun içindir Kf İs- panyaya karşı her türlü ecnebi müda- halesine mani olmaya çalıştık ve çal şacağız. Bazıları, dahili harbın sonun- da İspanyanın ya faşist, veya komünist bir hükümete sahib olacağını sanmak- tadırlar. Biz böyle düşünmüyoruz ve bilâkis, İspanyadan çıkmış olmıyan bu rejimlerin biç birinin bu memlekette yaşamak iktidarını haiz - olmuyacağını zannediyoruz. İspanya, zaman geçtikçe, kendi hü- kümet şeklini inkişaf ettirecektir., B Eden, bundan tonra, 1936 Avru- pasının Avrupayı biribiri ast doktrin şeklinde iki muhalif tara- e zid iki si- '— İtalya ile Büyük Britanya ara- sında yapılan teminat teatisi hiçbir memlekete karşı müteveccih - olmamış ve diğer Akdeniz devletleri tarafın. dan müsaid bir şekilde karşılanmıştır. Büyük Britanya, Avrupanın iki ra- kib ideoloji taraftarı olarak iki kısma ayrılmasına taraftar denberi mütcaddid defalar tir. Bütün manevi ve siyasi kuvvetimi- zi bu inhisarcı doktrinlere karşı sarfet- Memizin sulh davâsı için elzem bir ha- reket olacağını sanmaktayız. Ve bunu söylemekle ingiliz lisanını konuşan dünya ekseriyetinin hoktai — nazarına terceman olduğumu sanıyorum. İngiliz demokrasisi B. Eden bundan sonra, ingiliz par- lamenter demokrasisini — müdafaa ede. tek demiştir ki: '— Bu demokrasi, bütün ırklar rasında işbirliğinin —dünyanın umur refahi için elzem olduğu kanaatindedir. Bizim, bir muhasamaya değil, bir iş. birliğine imanımız vardır ve hiçbir mil. deti bu işbirliğinin çerçevesi haricinde birakmamaktayız.,, B. Hitlerin Berlindeki kordiploma- tiğe karşı yaptığı beyanatı - memnuni yetle okudum. B. Hitler'in tercih etti. Bi barış anlaşmasının yapılmasına ta- tamamiyle taraftarım., ilâhlanma Silahlanma meselesini mevzuubahs 'eden B. Eden demiştir ki: — Tagiliz programı büyük bir hız almaktadır. Bu programın, diğer mem- leketlerde olduğu gibi, millt finansımı- za ve milli refahımıza büyük bir yük olacağı zaman da gelecektir. Fakat, e Fi bir silahlanma halinde bulunan bü- tün dünya karşısında başka bir siyaset takib edemezdik. Maamafih bu yol, ter- Şin yçdeceğimiz yol değildir. Çünkü biz, herhalde tereyağını toplara tercih ve ekonomik işbirliği yolu ile bir nutku İtalya ile anlaşma hiç bir devlete karşı değildir B. Eden tereyağını topa tercih ettiğini söyliyerek ekonomik şaret ediyor Avrupanın sükünu için çalışarak mu - hakkak sürette topa muhtaç olmiyan dünyada ötekilerin de tereyağına sahi olmaları için elimizden geleni yapma- ya hazır bulunmaktayız. B. Eden milletlerin önünde açılan iki yola işaret etmektedir: '— Beynelmilel anlaşmanın kuv- vetlendirilmesi, milletlerarası - serbest işbirliğinin temini, beynelmilel ticaret 've münasebetleri bozan engellerin ber- taraf edilmesi, şu veya bu ideoloji le- hindeki hislere hâkim olmak için sami mi olarak çalışılması ile dünyanın re- fahınr ve saadetini artırmak mümkün- dür. Buna mukabil, kendimizi dünyadan tecrid eder, ekonomik imkânlarımızın müsaadesinden fazla silahlanmaya de- vam edersek, şimdi bizi muztarib eden derdleri devam ettirmiş olacak ve dün- yayı, henüz kurtulmaya — başladığımız felâketten daha büyük bir felâkete sü- rüklemiş olacağız. Bu yol ise cinnet yolu olacaktır.., Amerikada grevler Detroit, 13 (A.A.) — Otomobil en- düstrisinde yeni grevler başgöstermiş- tir. Grevciler fabrikaları işgal — etmiş, General Motors kumpanyasının Flcet wood fabrikaları kapılarını - kapamak mecbutiyetinde kalmıştır. 114.000 işçi bu muhtelif grevler neticesinde işleri. ni terketmişlerdir. Moskova, 13 (A.A.) — Tas Ajansı bildiriyor: Gazeteler aşağıdaki haberi neşretmektedirler 8 ikincikânunda, İspanyol âsi harb gemileri, Gaskonya körfezinde seyret- mekte olan Sovyet Smidovisch gemisi- ni zaptederek hamulesi ile birlikte â: limanlarından birine — götürmüşlerdir. Bu hamule, Exportkholb sovyet ihra- cat kumpanyası tarafından — İspanya cumhuriyeti ticaret teşekküllerine sa- tılmış 3,350 tonluk erzak idi. Faşist hamilerinden silah almağa a- dışkın olan ispanyol faşistleri, sovyet gemilerinin nakletmekte olduğu erza- kın altında silah aramaktadırlar. Asi generaller, — bu araştırmaların mesuliyetinden kaçamıyacaklardır. Königsberg kruvazörünün yaka- ladığı vapur tayfası Madrid, 13 (A-A.) — Gijondan bil- diriliyor: 3 kânunusanide — Bilbaodan Santandere giderken alman Gönigsberg kruvazörü tarafından tutulan martejun. kuera vapurunun tayfası 12 kânumusa- ni sabahi sağ salim olarak — sahildeki küçük Lastres köyüne teslim edilmiş- 'tir. Tayfa Königsbergden üç sandalla karaya çıkarılmıştır. Gönigsberg sahi 'den 200 metre mesafede demirlemiştir. Tayfaya refakat eden almân zabitleri faşlst selâmı vererek çekilmişler ve is panyollar ise buna el kaldırmak sure- tiyle selâm vermişlerdir. İspanyaya giden yolların kontrolu Paris, 13 (A.A.) — Haber verildiği- 'ne göre Poris hükümeti Londra hükü- B. Ruzvelt Amerikada idari ıslâhat Altı cumhur reisliği muavinliği kuruluyor Vaşington, 13 (A.A.) — B. Ruzvelt kongreye bir idari ıslâhat projesi tevdi etmiştir. Teşkilâtı esasiye kanununa göre yal- 'niz Reisicümhur kuvvei icralye vezai- fiyle mükelleftir. B. Ruzvelt, kendisiye le mühtelif nezaretler arasında kontro- İu temin etmek üzere altı tane rcis mu- avinliği ihdasını kongreden istemiştir. projenin diğer bir noktası da memur- Jarın siyasi adamlar tarafından tayini sisteminin — ilgasını ve idari bünyenin Jiyakat esasına dayanan — bir teşkilâta sahib olmasını istihdaf etmekte ve bü projeye birçok mebus ve âyan azasının itiraz edecekleri tahmin edilmektedir. İSPANYOL SULARINDA Bir Sovyet gemisi müsadere edildi metine İspanya'ya giden bütün yolların Sikı bir. kontrola tâbi tutulmasını ve kontrol edilecek arazi meyanına Fran- sa ve Portekiz hududlarının da ithal Tunmasını teklif etmiştir. İtalyanın cevabı ne olacak? Roma, 13 ÇA.A.) — İspanya işlerine karışmamak hususunda İngilterenin tek- lif ettiği kontrol hakkındaki italyan ce- vabı, Almanya ile müşterek bir mahiyet- te olmuyacaktır. Maamafih bu, Roma ile Berlin'in noktainazar tcatileri yapmıya- cakları demek değildir ve bilhassa siya- si mahafil bunun Almanya İtalya arasın. da bir ihtilâf gibi telâkki edilmemesinde israr gösteriyor. Mezkür mahafilde ehe- miyetle kaydedildiğine göre, bugünkü ahval ve şerait 26 kânünuevvel 1936 ta- Tihli fransız ingiliz notasının - verildiği zamanki — ahval ve şeraitten - büsbütün başkadır. İngiliz notası, dostane bir dü- şünce ve teşriki mesaiye müsaid bir şe- kilde italyan hariciyesi tarafından tetkik edilmektedir, ve bu seferki italyan nota- ı da geçen seferki notaya mümasil bir tarzda yazılacaktır. Maamafih italyan cevabını vermeden evvel diğer devlet- lerin de ve bilhassa fransız - sovyet bir- liğinin fikirlerini öğrenmek arzusunda- dır, İşçi partisi ve gönüllüler Londra, 13 ÇA.A.) — İşçi partisi, neşrettiği bir beyannamede, hükümeti İspanyaya gönüllü nakliyatı hakkında- ki kararın hukukan muteber olmadığı ni ileri sürmektedir. - Bu beyanname, İngiltere Burgos hükümetini tanıma- Basın özetleri HATAY VE TÜRK — FRANSIZ MÜNASEBETLERİ Ahmet Emin Yalman, Ha. tay davasının halli için konfederas - etmiş olmamızın Türkiyes yak niyetinde olmadığı: ni Fransa'ya da — tasdik ettirdiğini söyliyerek 21 sonkânuna - bırakılmış 'olan Milletler Cemiyeti konseyinden, ancak iki taraf bir uzlaşmaya vardı: takdirde netice çıkabileceğini, kalacağını anlatıyor. ve * 'yor, meselenin bütün mesuliyet yükü M. Blum'un omuzlarına — geçmiştir. Yukarda anlattığımız sebebler dola yisiyle nikbinlil ber M. Blum'un teklifini, bu kestirme yoldan tatlılıkla halline aid yegâne imkâ liyeceğiz. Ercümend Ekrem Tahı, fransız dost- netlere rağmen, türklerin daima ne kadar sadık kalmış ol tarak: ferdler için olduğu de bir haddi Fransa ile bizim aramızda ilerideki münasebetleri- miz üzerinde kati surette mücssir olabi- lecek bir dava tehaddüs etmiştir. Bir da- imiz cihetle bizim için rücu etmeye kân yoktur. Kurun'da Asım Us, İskenderun da- vasında, her iki tarafla aynı derece - de dost olan Sovyetler Birliğinin na- #ıl bir vaziyet alacağımı soruyor, Fram sanın imzasına ve teahhüdlerine ria- yet etmeyişi ile hâdis olan mesele de, 'daima emperyalizm ve manda siste- mi aleyhinde tezahür etmiş olan Sov- 'yet ana siyasetinin nas kat hak namma davamızı tutmaktan geri kalamıyacağını söylüyor. Sadri Ertem, “türkler yeniden em- peryalist bir siyaset takib —etmeye başlıyorlar” şeklinde fransızlar tara- fından ortaya atilan iddiaların yer - sizliğini ve gülünçlüğünü anlatarak kimsenin böyle mu; i miyacağını izah ediyor. irhzasız bir makale, kon- Cumhuriyette Yunus Nadi ve Son Postada Muhiddin memleketlerde Türkiyeyi emperya - list emeller beslemekle itham ederek yaptıkları tahrikâtın manasızlığını anlatıyorlar, müstemlekecilikten hoş- lanmıyan Türkiyenin müstemleke is. temediğini, yalnız en tabii haklarını müdafaa ettiğini anlatıyorlar. MÜNEVVER VE ANADOLU. Açık Söz'de Cevdet Baykal, mu- harrir Vâlâ Nurettin'in Anadolunun bir kasabasında yerleşmek içi miş olduğu kararı beğenmekle bera r, bu hâdise etrafında koparı - lan gürültüyü lüzumsuz ve manasız bularak, Anadolunun, sessiz sadasız gençlerle dolu ol - hayal — karılışma etmediklerini yazıyor. KLOD FARER CADDESİ. Açık Söz gazetesi, fransı riri ve sözde türk döstu Klod Farer'im muhar- aleyhimizdeki son yazısından sonra, Tstanbul'daki 'adının derhal değiştirilmesini istiyor. dığı için hükümet kuvvetlerine iltihak/ için giden gönüllülerin ecnebt bir dev- let diğer bir ecnebi devlete karşı yar- dım ediyor telakki edilmemeleri lâzım Bu vesika şu şekilde bitmektedir: “Bu karar, bilhassa şu cihetten şa- yanı hayrettir ki, fransız hükümeti bi le faşist hükümetlere — karşı bu kadar körü körüne bir emniyet beslememek-