14 Kasım 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON YEDİNCİ YIL. NO: 5497 ADIMIZ, ANDIMIZDIR 14 SONTEŞRİN 1936 CUMARTES: Son haberlerimiz üçüncü sayfada SANTER HER YERDE 5 KURUŞ Buşbetke İKİ NİZAMLAŞMA Falih Rıfkr ATAY Son bir iki aydanberi, Berlin ve Roma, Viyana ve Roma, Budapeşte ve Roma, ve ayrı ayrı hepsinin ken- di aralarındaki temaslar bütün dik- katleri Ortaavrupa üstüne toplamış- tır. Bu, faşist bir nizamlaşma teşeb- büsüdür ve Milletler Cemiyeti Avru- pasımınm demokrasilerini, korkunç bir silâh dağı ile, biribirinden ayırmak- tadır. Milletler Cemiyetinin Avrupası kararsızlık ve teşebbüssüzlük içinde bocalayıp dururken, 80 küsur mil- yonluk almanla 44 milyonluk İtal- ya'nım yuğurmakta olduğu blok, bir cephe birliğinin esaslarını tesbit et- miştir. Bu esaslardan biri Milletler Cemiyeti sulhunun aleyhinde olmak, diğeri, demokrasilerin sola doğ - ru akışmı durdurmaktır. Blokun başlıca rükünleri kendi münase- betlerinde belki tarihin mukad - der kıldığı menfaat tezadlarını, şim- dilik, velev muvakkat bir zaman i- çin, kendilerini birleştiren menfaat âhenkleri arkasında unutmuş görün- mektedirler. Blok politi'ası fiilci ve realisttir. Halhuki eski, Milletler Cemiyetinin zayıflığı anlaşı!dığından beri başlayıp devam eden ikinci nizamlaşma - te- şebbüsü, Avrupa kudretinin en bü- yük kısmımı teşkil eden şark ve garb devletlerini yapıcı bir hareket birliği- ne doğru sevkeder görünmüyor: bun- lar arasında yalnız küçük antant ile Balkan antantı blokları fiilci ve rea- list olmak karakterini muhafaza et- mektedirler. Cünkü bu anlaşmalar- da Milletler Cemiveti barısçılığı ile pek yakın ve hakik? müdafaa zaru- retleri biribirini tamamlıyor. Vaziyet cetkik edilecek olursa, nin önüne geçmek ve Âvrupa'yı bu * bakımdan daha iyi teşkilâtlamak is- “teyen milletler, sayıca en büyük ek- seriyeti ve kuvvetçe ölcülmez bir üstünlüğü temsil ettiklerine şüphe yoktur. Fakat kollektif barış ve em- niyet nizamı gerçekten, yaşamak ka- biliveti 6!—rvan bir havalden mi iba- rettir? Yoksa, bu davanm ba- zı liderlerinin hâlâ iddia ettikleri gibi, eğer ikinci cenheyi zaafa düşü- ren egoist temayüller ortadan kal- karsa, bir toparlanma imkânı kolay- Iıkla elde edilebilecek midir? Ne olur- sa olsun, zaman, sulhun zararma kayboluyor. Bu arada Milletler Cemiyeti ni- zamlaşmasmın taraftar ve aleyhdar- ları arasında bir de bitaraflar tebel- lür ediyor: bunlar eğer tekmil Avru- pa devletleri, istisnasız, kendiliklerin- den yardm. edecek olurlarsa, Cenev- reye karşı vazifelerine sadık kala- caklarmı söylüyorlar. Bunlar karşı safa katılmıyorlar: lâkin Cenevre cephesini açık ve müsbet bir müca- deleye girişmek teşebbüsünden de mahrum ediyorlar. Fransa gibi de- mokrasilerde sağlarla sollar arasında- ki uzlaşmaz ihtilâf, bu hükümetleri de atalete mahküm kılıyor. Biz büyük bir felâketin yakm teh- likesini gören telâşçılara kulak ver- mciyoruz. Henüz hiç kimsenin, umu- mi tarihin en ağır mesuliyetlerinden biri olacak olan, harb mesuliyetini üstüne alacak halde olmadığı iddia olunuyor. Fakat 1913 de de böyle söyleniyordu. .. Bugün İKINCI SAYFADA: Her şeyden biraz — Dil köşesi — Düşünüşler: Uyanan şark — İç haberler, ÜÇÜNCÜ SAYFADA: Yarı siyasal: İnkilâb ve Sanat — Diş haberler — Son dakika, : yen insan, BEŞİNCİ SAYFADA: Kamutay encümenlerfndeki ka- nun projeleri — At yarışları, 4060000900000000000005515000005 © p İ. İnönü î « sesesı SAa Se LA AAA AAA AAA AAAAOAĞACDA AAA AAAAADA ».. Boş saylavlıklara ... C. H. P. namzedlerini gösterdi Boş olan Çankırı saylavlığına Dil, Tarih, Coğrafya Fakülte- si profesörlerinden Fazıl Nazmi Örkün ve Maraş saylavlığına U- şak eski belediye reisi ve Kırklareli C.H.P. eski başkanı Ankara ve Paris hukukundan mezun Alâattin Tiritoğlu ve Kütahya saylav- lığına muharrir ve milli romancı Hüseyin Rahmi Gürpinar ve Yoz- gat saylavlığına Hicaz hükümeti nezdinde maslâhatgüzarımız Celal Arat Parti Genbaşkurunca parti namzedi olarak onaylan- muştır. Sayın seçicilere bildirir ve ilân ederim. C.H.P. Genel Başkan Vekili Seçim yarın yapılacak Öğrendiğimize göre seçim, yarınki caktır. pazar günü ilğili vilâyetlerde yapıla- Yeni saylav namzedlerimiz — Soldan sağa doğru: BB. Fazıl Nazmi Örkün, Alâeddin Tiridoğlu, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Celâl Arat Kamutayın dünkü toplantısı Askeri ve mülki tekaüt kanununa tekaüde istihkak müddetini tavin eden bir fıkra ilâve edildi Kamutay dün Refet Canıtezin reis- liğinde toplanmıştır. Çankırı mebusu B. Rifat Ünür ve Maraş mebusu Mit- hat Alamın öldüklerine ve Kütahya mebusu Dr. Lütfi Kırdar ve Yozgad mebusu Avni Doğanın mebusluktan is- tifa ettiklerine dair hükümet tezkeresi okunmuştur. 932 yılı hazine umumi hesabına aid son hesab kanunu lâyihası, ispirto ve ispirtolu içkiler inhisarının 932 yılına ait son hesab kanunu lâyihaları kabul edildikten sonra Emin Draman (Yoz- * gad) ın bir takriri okunmuştur. B. Dra- man bu takririnde Arzuhal encümeninin 13.1v.936 tarihli haftalık karar cedve- lindeki, Ziraat bankasında ücretle kul- lanılmakta olan iki vatandaşın; banka- da ücretle çalışan ve bir taraftan da ha- zineden yetim maaşr alanların bu ma- aşları yarı olarak verildiği halde kendi- lerinin tekaüd aylıklarının fevkalâde tahsisatları kesildiğinden dolayı Ka- mutaya yaptıkları müracaata dair Ar- zuhal encümeninin vermiş olduğu kara- Üç tayyaremiz Ankara şehrinin satın aldıiğı tayyarelere yarın törenle ad konacak Devlet demiryolları, bankalar ve An- kara şehri tarafından satın alınarak ör- duya ârmağan edlien üç tayyaremiz bu- gün saat 9 da şehrimize gelecekler ve yarınki pazar günü bunlara törenle ad könacaktır. Bu iş için hazırlanan programa gö- re, tayyarelerimiz bugün saat 9 da ÂAn- karaya geleceklerdir. t Pazar sabahı Türkkuşu sahasından havalanacak olan saat 10 dan önce plânörler meydanın üzerine gelecekler, alçaktan uçuşlar yaptıktan sonra yük- selecekler ve yukarda tayyareden ayrı- larak akrobasi hareketleri yapacaklar « dır, Bundan sonra paraşütçüler atlaya- caklar, müteakiben de ad konma töre- ni yapılacaktır. Ad konma töreni bittikten sonra (Ankara), (Bankalar) ve (Demiryolla- rı) tayyareleri şehir üzerinde uçüşlar yapacaklar ve beyannameler atacaklar- dır. Halkımızın da törende bulunmasına imkân vermek üzere sahaya otobüs se- ferleri temin edilmiştir. Küçük sanatlar kongresi -Kongre pazartesi günü toplanacak : Encümenler çalışmalarına devam ediyorlar; kongre âzâları Atatürk Anıtına çelenk koydular Küçük sanatlar ve elişleri kongresi azâları Atatürk anrtına çelenk koyarlarken Elişleri ve küçük sanatlar kongresi encümenleri, dün de çalışmalarına de- vam etmişlerdir. Encümenlerin çalış- malarını bitirememiş olmaları dolayı- siyle, ikinci toplantısını bugün yapa- cağı kararlaşmış olduğunu evvelce yaz mış olduğumuz koöngre, pazartesi günü toplanacaktır. Viyana konferansından sonra Kont Ciano Budapeşteye gidiyör Konferansta revizyon meselesinden bahsolunma- ması Macaristan mahfillerini hayal inkisarına uğratti. Peşte, 13 (A.A.) — B. Ciano ile zev- cesinin bugün saat 13 te buraya gelme- leri beklenilmektedir. Başvekil B. Da- ranyi, kendilerini istasyonda karşılaya- caktır. Caddeler bayraklarla donatılmış- tır. Devlet adamları arasındaki konuş. malar öğleden sonra başlayacaktır. B. Ciano,-saat 17 de parlomentoya gide- cektir. Başvekâlet dairesinde şerefine bir akşam ziyafeti verilecektir. İtalya elçiliği de yarın akşam bir ziyafet ve- recektir. Pazar günü B, Ciano, bir av partisi için Godollo şatosunda âmiral Horthy'nin misafiri olacaktır, İtalyan hariciye nazırı, pazartesi akşamı Roma- ya dönecektir. ) Peşte mahfilleri hayal inkisarına uğradılar Peşte, 13 (A.A.) — Havas ajansı mu. habirinden: € (Sonu 5, inci sayfada) Kongre, azaları dün saat 12 de Ulus meydanına gelerek Atatürk anıtına çe- lenk koymuşlardır. rın umumi! heyette müzakeresini istiyor ve bu hususta gelmesi beklenen bir tef« sirin gelmesine kadar kararın gecikti« rilmesini istiyordu. Arzuhal encümeni mazbata muhar.- riri B. Ziya Karamursal vaziyet hak- kında izahat verdi ve arzuhal encümeni kararının eldeki mevzuata uygun oldu« ğunu söyledi. Neticede B. Emin Dra- manın “kararın tefsir mazbatasının vü« ruduna kadar taliki,, yolundaki takriri kabul edildi. Gene B. Emin Dramanın; (Sonu 4. üncü sayfada) ebe Bn. Balıkçılık kongresi toplanıyor Deniz mahsulleri ve sa- nayii kanunu projesi hazırlandı Bir balıkçılık bankası kuruluyor İktisad vekâleti, epeydenberi üzerin- de durduğu balıkçılık için bir kongre toplamağa karar vermiştir. Kongre, bir zamanlar deniz kıyısı ka saba ve şehirlerimiz halkının geniş mik- yasta geçinme vasıtası olan ve her yıl dış piyasalardan memleketimize milyon- lar getiren türk balıkçılığını bugünkü ölü vaziyetinden kurtarmak için vekâ- let tarafından düşünülen tedbirler üze. rinde müzakerelerde bulunacak ve ka- rarlar verecektir. Bugün memleketimizde balıkçılık iş- lerini tanzim eden 18 safer 1299 tarihli (zabıtai saydiye nizamnamesi”dir. Bir de 19 nisan 1288 tarihli “Dersaadet ve tevabil balıkhane nizamnamesi” vardır. Maddeleri arasında, çok zaman evvel hududlarımızın dışında kalan Trablüs Şam ve Adenin adı geçen 50 küsür sene. lik bu nizamnameler bugün için tatbik e- dilmez bir hale gelmiştir. Her ne kadar bazı kanunlarla göze çarpan bazı hüküm- lerin tadiline çalışılmış ise de artık bu- günün her gün artan ihtiyaçları karşı- sında türk balıkçılığını yeni hükümlere tâbi kılmak bir zaruret halini almıştı. İktisad vekâleti diğer milli mahsulle- rimiz ve mamüllerimizin istihsal ve sa- tış işlerinin tanziminde kullandığı usule uyarak, bir tetkik devresinden sonra, deniz mahsulleri ve deniz sanayii üze- rinde de filf ve müsbet adımı atmaktadır; Bunun için bir kanun projesi hazır. (Sonu 2. inci sayfada) İSPANYA İHTİLÂLİ Hükümetçiler mukabil taarruza geçti Hükümet topçu kıtaları, ihtilâlcilerin tanklarına göz açtırmıyor. tçı kvvet!emı geri ıldlın bildirilen Getafe'de, bombare — dımanlardan sonra bir binanın hali (Yazısı 6, ıncı sayfada)