29 Ekim 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 21
p 29 İLKTEŞRİN 1936 PERŞEMBE ULUS Tarih Kurumunun son bir yılı | DiLiMiZ ve TARiHiMiZ Dilimizin zaferi: Güneş - Dil teorisi t i gösteriliyordu. mak, ve iz bir dil Yep İşte Bundan 6 yıl önce Büyük Önder | nümüzdeki 1937 yılının haziran : en ehemiyetli hadisesi hiç şüphesiz Ü- | türk kültürünün, türk dilinin bütün in yer ii inin pratik dileği mi dez EE Türk Tarih ku- | tesadüf m büyük türk âlim ve file, i çüncü Dil Kurultayının toplanması ol- , yüzüne yayılmış izleri karşısında bulu- meş teorisi, bu di! eğe yi u kö- umu Ulu rucusuunun yüksek hi- | zofu İbni Sinâ için türk Tarih Kuru- I Ml ke kemi gösteriyordu. taylğı verm işe; Öz türkçe, yalnı ii türk tarihini iie mu böyük bir ihtifal hazırlamatkadır, | tosda Dolmabahçe Sarayda, areke gün türkçeliği bilinen sözlere münha- | | mak yolundaki ç Bu ihtifale bazı ecnebi âlimleri de das | Me li türk kültürünün ku ve dali, di ve dillerin orijini | sir kaldıkça halkın bili e SG neizdie. Saruman Ti 1988 Sam vet edilecektir. İhtifalde İbni Sini'nm rucusu ve cemiyetin ( koruyucu üzeri yazılmış eser - | manasını pek güzel anladığı bi riyet yılındaki mesaisi şöyle hülâsa hayatı ve i hakkında konf. i ' Iu Önder Atatürk'ün O huzuri dişle e ilg serra, ileri sü - a m yabancı Millendiz ii dilebilir; lar verilecek ve m vaya : | toplanan bu kurultayın büyükbir iyeler verimlerini Bunların türk teriindü bedii İ hususiyeti de bir çok yabancı dil KA ki il yani türk | kökünden dia ve su katılmamış türk marn e ar e i ile küçük I âlimlerinin iştirakı ve 12 türk hatibinin | dil teorisini, # Güneş - Dil ) teorisini sözleri olduğu anlaşıldı! an Som ba urumu kurulduğu gün- ö i z denberi mı in büyük bir kısmını ! I ilmi tezlerine mukabil 12 ecnebi bilgi- | kurmağa muvaffak olmuştur. gibi kelimeleri dilden a e yerine || emare Tari “atları” adıyla a | : ninin de Kurultay kü e SÖZ eni mi dil tezi, yer yüzünde kül- halkın manasını yeniden ei 70- çıkaracağı büyük türk tarihini Si Sinâ essrlerinden müreki ir ser. | I Jemeleri suretiyle içtimam âdeta mil tü ryan bütün dillerde bu kültü i da lacağı sözleri alı gibi amet, BE büyük erin z gi lit ei bu işlerle uğ- | letlerarası ehemiyet almasıdır. yaymış olan, eski dedelerimiz güçlük ortadan kalkmıştır. birine kr Emi ra e Yanl üzere üyelerinden Sivas sayla- | l Üçüncü Türk Dil Kurultayınm en | türklerin dilini bulmaktadır. Bunun Bunları vie Eş — ez yas Vi re ve Pro ddin Gü p ii e e Br sayfa tut - ve l aymeti, Dil Kurumunun | neticesi olarak, yalnız Ural - Altay gil | Daner dilden sanı k kö- nda bir komite seçmiştir. Ko- t arına esas eni ve İlmi bir | familyasının içindeki diller değil, 5 il en eeldiğiniz liz tevrinin yal- mi ie bir emi a çalışmalarına İ mma (Güneş - DİL) te rinin do « Öropcen ve Hamito - Semitik e ilmi ve ee arak dil si Kazılar ; : l geniş yer si İ nilen dil grupları dahi ana türk ali verdiği yeni bir aydınlıktır. 5 y ği Simay birer lehçesi hükmüne geşiyor. İşte Güneş - Dil teorisinin bu kıs - friyatı: dee : 4 dil'dü ıda bu daki ve bu teorinin m e Yeni türk araştırmaları: dj e > sin. . üni atesin c & fikra Pei | tan başa ba tezler, bu yeni güneşin ilk ışıklariyle erer dilimize vereceği yeni ve geniş istika- pa ilme çalışmal Türk Tarih Kurumu 1935 - sie a © I mahiyetini ve dünya dillerinin Bul mak bahtiyarlığına ermiş olduğu için | metin esasları bu değerli buluş ve ai lında neştiyata bilhassa ie İ larını ayna üzere ze yeni | me kadar övünse yeridir. Önümüzdeki | kiklerdir. vetmiştir. Türk Tarihinin Ana a i yi ıllarda yapacağı çalışmalarla bu yük- i ları eserinin tamamen alel da yi e ii EP KILAVUZU k e id ei “dil iz mun iz sek ili ikatini bütün dünyaya, in- ha bir kaç yrl süreceği için Kurum ta- | türen araştırmalar ve teorinin dil i kâr kabul etmez bir surette, ispat için dil kurumunun büyük emek ük ki 2 uğraşanları, Tarih öğretmenlerini l rimize vermesi lâzım gelen yeni ela bütün materyelleri toplamaktan ve geniş alı şmalarla meydana getire- e fakültelerimizin tarih talebelerini ye- ri yük .i izdi ME miz SEE haberdar Ii ire istiyoruz : ldaki çalışmalar için, Kültür mal > e SAN Giz; ık maksadiyi 1 eseri için : ürk dil kurumu, bir yandan ei Bakanlığının yüce gayretiyle yeni bir | nn m behemahal herkesin bu kı- ei ki e ei iy azılan "mir vi kül teşkil I ti ve lengüyistik bakımından bü- yemi daha kurulmuştur ki o da Anka lavuzlarda gösterilen karşılıkları kul- ölen ele vi iğ eğ diden' dünya. | “© rmları birer mo ie halin. | ün ve dilleri üzerinde lmış il Ta ünl tesinin tarih, dil, coğrafya | lanması mecburiyetini ko; değildir. e gyelariyla in Smilraye de entel eğe rar (overmiştir. i eserleri, etimolojik ağlar tetkik takkeli. Kurum. fakültedeki yerli Bane Si kurumu kılavuzları negcetti. || |... Mi BE nal. m Gr yn aaa sm iğ , ais bir yandan da türk dilinin en a si redilmiş olacaktır. || l eski varlıklarını bulmak için türk leh- | den de ayda ac ve önlümiizdeki gok defalar ilân etmiştir. Kılavuzda Fa oz im ve eski ! 7 gelerini ve bunlarda ki dil varlıklarını | yıllar içind sikr ve daha geniş | 8752 söz karşılığı vardır. Bunların 4696 e ee Türk eb ana kaynakları d Mayer yolda eri yürüye öyle umarız. | e ötedenberi bildiğimiz ve kullandığı - alman kadâr m e MR Kurum #ürkçe veya başka dillerde I raştırma ve tetkikler arasında, | ii bir kaç yıl sonra di mn mız türkçe sözlerdir. 1735, gene bu vi ete çiller, eve Ocağa rİ- | yazılmış olan Türk tarihinin ana kay» Mg © zi bilir Miri i ei yatına ki Yada a > PE vam aklarını meşretmeğe de büyük önem i ln şa : "ii in, fransızcanın; ingilizcenin, anacak ve bi düny üni meydana gelmiştir. i canin ve bu dillere m ii in Seni Re a is Trakya hafriyatı: tadır; mn kendi küt klape ei ii dia olunan eski grekçe gu yüksek hakikat önünde, tir ii LÜGAT VE Türk Tarih Kurumu Alaca - Hö- | de olup ta şimdiye gredilme- Dİ” etimoloji tugatların da be e eniyet seviyesinin fevkine doğ- Türk dil kurumunun bütün bi yük'te devam eden bu en ve miş olan eserleri aynen meşretmek; İ- n lerin etimoloğileri abe e Ki âdeta ac- | ru, yükseldiğini tasdik edecektir. çalışmalarını son bir sene içinde ka 1 eylül 1936 eyer Trakyar. | kincisi de edisyon kritik şeklinde bar i i yi Ma ” (Güneş - Dil Teorisi), şimdiye ka: Ölneyezli kapa üzerinde kt €t- İl da ikinci.bir hafriyata başlamıştır. Bi- Mi Bg e lk i enn şillhlerds bir takılı Ki ais salan Jan dillerdeki | 'pişlerdir. Bununl m Cf Senle | e pie amm eli varlıkların türk kaynağından geldiği” olan öteki çalışmalar da amıştır. den bu hafriyatta Alpullu ve Hasköy ri Rain aid ki rl Ki a ordu. Haibuki etimoloji lugatlarınn | ni ispat etmekle ameli sahadaki dil ça- unların başlıcaları £ civar ei ll maa Bl ile olarak ei | karanlık, ln ve bili diye | tışmalarıma da bir genişlik ve Bütün türk İehçelerinin büyük bir e kültürü için çok önemli se- ki iile — mi be 7 2 — ğ N EYE surette kanlığının ve işaret ederek gezdikleri sözlerin türk- | kolaylık vermiştir. Halkın bildiği, ma. | fugatını ve ayrıca Türüiye terkeesnin yanik eşya meydana çıkaılmıştır. iiimienipiz bazlırmıştız” lümüzizii çe ile pek kola; edilebilmesi imeleri il si Serer : Xi yil içinde de Regidildüln'in Topla kabildi. İşte bu vaziyet dil âlimlerimi. | den geliyor sanılarak feda edilmesi za- larda okutulan derslerde kullanılan te- Vi Bi ln ade bala i #İ pall time birlik bir inpsele karşısın-| rureti bu teoriyle ortadan kalkış bu- | timleri de tesbit etmektedir. Oslo kongresi: Sn acin miele. bin müsbaz 4 vi bulan  da. Tükiiğör. y İkinci toplantısını 1936 ağustosu- in yim ii s slk k dil kurumu, bir taraftan dünya ea önemle ileri sürülecek “bir | dar tercüme edilmiş lehçe İugatlarına .| | nun başında Oslu'da yapan “Arsrulusal NN Say ON et iğ be a dil ri m sikile yemliği karşısın») şhur dört cildlik tü ihten ö ö z ğ Rosie S5 e geler lugatı ile başka gerekli görü! resi,, ne memleketimiz namma türk Ta ki eser matbanya al ve basılma (G e i ni hazırlıklarına başlanmıtşır. g ken, diğer taraftan da araştırmalarını | miz. irin görünen ve lal ii ii e der ve katılarak, hepsini birleştir- rih Kurumu iştirak etmiş ve , İİ “kolaylaştıracak bir takım ilmi eser Ve |. mıyan bir tak an mi brans 1 kabul edilmiştir. Bunlar bir | | bu kongrede iyiden An a Ta - Sinan eseri: Ek iye Ri hi Biz'6“ İ- ca sözleri, muba: gö tiyle İleri saya ei dilimizin bütün zengin- || rih, Dil, Coğraf a iş Türk tarih kurumu büyük türk mi. n başlıcala sin Ga.) sürmüş ll pek büyü dk bir gaf, | likleri ortaya dökülmüş olacaktır. ği Prolesrü )r. Şevket Aziz Kansı | imârr Koca Sinan'ın hayat ve eserleri. b ür tüik Ki nin 1 gi ile kültür akanlığı “Akel yem ne dair o edoğreti e aym (Paasonen) nin (Çuvaş lugatları), ver. Türk dil devriminin amelt eğ, leri zi Oğuz bn e (Altay-Aladağ lehçeler lu- | yazı dilimizle halkın konuşma di mizde bulunan eski, Sade yan, basma reye Dr. Şevket A az bire Aa yor. Bu eserde Sina'nın tercümei hali, sındaki ül dan kitabi iş, ölçüd ği yaptığı eserlerin tam bir Listesi, eserle- İ — - çurümu - orta: am e seli İİ L 1 y lee M girişilmiştir. e si l kib t i iri ei ne Sehl yapımığtır. Dile mürakhas Rem- lar fotoğrafileri * ile Sina'nın. veya Hamito-Semântik dillerden iyii di okudu ek anlamasına, ike zam toplantılarla bu erin- Oğuz Arık ise Alaca - Höyülzte Bene va id ' eeimeğeriet i aslendân' | nü yazmasına meydân ân açmaktadır. Di- ie devamlı yy b Pi ilk 1945 hafriyat nl meydana gi. e ui : etüdler i geldiğini görteriyosdu!Meselâ vYakut- | in Mi yolundaki çalışmalar, orta okullarda ok kitahlar| | Sanılan #ilür oşyası Hetrine bir Ci bin YE ae bada dam i çada (Sılıy) kelimesi ile fransızca ancak bu maksada göre ileri götürülme- | rr a terimlerin el şılıkla- Tiğ okumuştur. Alaca - Höyük hafriya- çalışılıyor. l neş anl ve il sözü ara- lidir. rını azal işini yapmaktadır. Bı ol tı ve miröan neticeler kongi : rını i Viyana seferi İ sındaki erlik si önünde değilmi- / , rejiminin kültür sa şimdiye kadar 6075 terimin karşılığını | | o Kadar alâkadar etmiştir ki, celsenin Türk T ari Kurumu üyelerinden iniz en biri hedeflerinden bir is Tür & bitmiş ve lerde azâlara ayfılma- |. Viyana elçisi Cevat Üstün bu Türk dil kurumu, en biye içinde okuma yazma bil Hdi 100 Miab dürli yeri ola || p; otel beşi > ali Ja değerli bir eser ii Kli i ka k bunda yaşıyan maya yurddaş bırakmamaktır. taranmaktadır. yarım saatlık zamanın geçmiş olmasına | bu eseri de basılmak üzere matbaaya ların dilleri EM in ekler e Bu kei varmak için, ilkadım, u buluşlar yeni dil teorisine göre rağ. yn 0 sh ii m vermiştir. i &. Bu dilde yüzlerce türk Jim kuma ya: vasıtasını © kolay - | bir kerre daha kontrol edildikten ki Öne iğ aliütür. ği Ame Höyük bakiyim . lundu. Aynı zaman Gil ştermaktı. Yeni tür 'abesinin , ortaya k ve hamam e $ bezi lela e kime e m birde (ine dağı) kabulü, bu (kolaylığı O vermiştir. | derslerin çok kolay ma le izahat kişlar, ye DEkiz » Höyük'te yapili möveuddu, isimlerin birliği rastge- Eski. .arab alfabesinin çapraşık ve | bu çalışmanın verimi pek çok yarıya- aki ae dünya adi pi ğı by bi lam ilk mu e olam karışık yazılış ve okunuşundan doğan | caktır. > dolayı #ebrik etmişler. | ket s0pofi YAS Rapor iki bi. e hizmetten yı etmişler f Gene Amerikanın ilk Simi istilâ- gez nen türk dil devrimi, ikin. Türk dil kurumu, bütün Türkiye i- yük ni tutacaktır.” Bu da matbaaya ğ sma dei devirler de Pi Mn çi ö verilmiştir. > b def lemesi işini de ileri götürmektedir. Tü Türk Tarih Kurultayı : bu uğurda ren hükümda! Si si rin atmıştır. Bundan maksat diye kadar kurumun eline gelen 150 Birincisi 1932 yılı temmuzunun ba- K üyelerinin tarihi etüdleri- nın Atahualpa ğa ği Avrupa tar erek yetişkin halkı okuturken, gerek | binden fazla derleme fişi, iki komisyo: ında Ankara'da toplanan Türk Tarih | Je tür ine sid vesikaları yeni Siei gerek yetişi ş leri a Avrupaca manası vi okuma çağı ye ders verir- rafından tetkik edilmektedir. Bunla- Karla ikincisi önümüzdeki A siya aid ri kete ve Tinm. bu isinin türkçe £ b ) ken, onların en kolay anl! İıyacakları bir e toplayacak olan (derleme der- yalı ıda toplanacaktır. Kurultay üç ayda bir çıkmak üze e “Belle. öğrenen. isi) n rlıklarma iki “ayı ri 1Ş- ni git kar: — ve imtiyazı « İ «Bazı tarihlerin bu mel Camera) ve ai iel olan mi ği Bir eder derleme ileri gürül. tr Kuruli ti da bir tez Mremnee sireni yeler hatırasını me kei için olduğu. vermektir ler, mâniler, Ral v İli kimi iddi ş in edildikti topl i yol kı Ulu Önderi yüksek Ea ii daha çok re anlaşılır; Halk için yazılan, e dde vi in her yılı kn merika adını eya ei -İ herkesin e ve bilmesi istenen ya» eki ük a ar ilerlemesi, ay nı isbat ediyor! . Bütü ra ilâ- | zılarda ve ders kitablarında konuşma kasli ar işlenme ve olarak yakut a, Kn diline eld herxe- | geni 5 şıklarla ay: ai izü halâ yaşıyan bir olaral sin kolay anlıyabileceği bir dil kullan- iii Bibi mermi ea Bu kurul- 'un ie 3R 5 ER iü sığ bale kurultay adlarına arze- yi Sina ihtifali: Ölümünün 900 üncü yıldönümü ö- N ci kânun 1937 de çıkacak t Gi a Türk Tari al iphanı ak e fazla kitab al
