21 Ocak 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ğ YENİ ğ HII.-Ferd K 1914 den günümüze kadar, cihan — ölçüsünde olmak üzere, — yalnız E Gd v E e m C moktaların başında, ferd ile cemiyet ilgileri gelir. Ferd - cemiyet münasebetlerinde iki radikal ve doktriner - görüş var dır. Bunlardan biri liberal ve indivi. dulist görüştür ki, hareket noktasını yalnız “ferd” in lerinden baş: İattığı için doktrinerdir. — Diğeri ise marksist görüştür. Ve bu, ötekinin tam aksine olarak, hareket noktası: Y sadece “cemiyet” te başlattırdığı icin doktrinerdir £ Birinci görüş. nizamı / yaratmış, kabiliyet “ve kabiliyetsizliklerini ta Tih'e tesbit ettirmiştir. İkinci görüş ise, 1914 de ancak mazariye halinde olup - bugün 1936 dakaidelerini dünyanın ancak bir parçasında (Sovyet - Rusya) tatbik €etmek imkânını bulmuştur. Bütün diğer görüşler, bu ikisinin arasında yürümektedir. Hiç. şüphe yok ki, görüş, “ferd” derken “cemiyet ”i in- kür etmiş ne de marksist görüş, “ce- miyet ” derken “ferd”i inkâr etmiş- tir. Her ikisinde de, ya “ferd''in ya- hud “cemiyet” in hareket noktası C elarak kabul edilmeleri, — bir sistem ve nizamın — müvazene, ve ahenk “hesahlarını ya “önce ferde göre' 'hud “önce cemiyetc göre” yapmak kaygusundan ileri gelmektedir. yok- Ğ “ferd”in e İiberal gerekse “cemiyet “mikdar gibi telakki edilemiyecekleri birinin yaşamış ve meyvelerini ver “mis olması diğerinin de 160 milyon- uk bir insan yığınını 19 senedenbe görüşlere gelince bunlarda İle “cemiyet” — arasında Bir onis'e vasıl olmak, - bir hare- olarak - Seçilmiştir. Öy- e ki, bu görüşlerin - hepsinde, diğer inin hem red ve inkârı - hem de / Türkçede 'dürüst” demektir (1) — İL. Ode: Etimolojik şekli şudur: Ka (:ı“ y0 el di l * ÜD Oğ lmtüdet. ablamına ana — (2) Od: Sahiplik anlamiyle ana Ha y ae a “Ana kök, kendini tecelli ettiren unsurla kaynaşarak ve sondaki — (&) de düşerek kelime (ode) “Tini alır ki bu da (yol)-demektir. Görülüyor de tutulması gerekli yola delüler 'eden (metot) sözü Türk kökünden kaynamış bir sözdür. VI. TARİK Not: 6. — Arapçada “yol" ma- nasına kullanılan “tarik” kelime- E_ #inin etimolojik şekli şudur: (D Ağ () iğ (5) ik (2) (3) at J ar “Teleüt Leh- () Radlof, IV. (* Burada kelimenin fransızca okunmaz (e) ile bitişi ve bunun la (eğ) etimolojik unsuruyle ifa- desi, yukarda (0dos) analizinde (5) nin ( &) olduğu hakkındaki dü- şünceyi teyit eder. —Di 21 Sorik DÜNYA ile cemiyet ketinin önderi olan “Kamülisi hare- ket, ekonomik for biribir- lerinden az yahud çok ayrılmakla be raber ferd - cemiyet münasebetleri- nin mütalcasında hep bu. orta ve kompranisçi had üzerinde yürümek. tedirler. Gerek ferdiyetçiliği - gerek sosyalizmi kayd ve şartlı olarak ve milli menfaat'in bir “tâbi”i gibi ka: bül etmektedirler Şu var ki ferd ile cemiyet mü- nasebetlerinin ekonomik, sosyal ve #ıyasal ölcüleri, bugün dünyanın hiç bir moktasında istikrarlı ve normal leşmiş sayılamaz Klasik liberalizmin — vatanı olan memleketlerde bile, bu ölçüler dai- mi bir akış ve istihale halindedirler. Değişmedeki prensip fakat, ferdiyet rüş ve lberal nizamın muhafa- zası ve ancak icab ettiği kadar tadi İidir. Sovyet Rusya'da, değişmeler, sox yalist cemiyet'in genç tecrübelerine S prensipin — tatbikine gö- ve yapılmaktadır. Ara rejimlerde ise, — bir. yandan “ferd” ve bir yandan da Kakları milli menfaat'ın göre ayar edilmektedir. Tetkikimizi geçen senelere oldu. ğü kadar yaşadığımız günlere ve bunların ötesine kadar teşmil edecek olursak görürüz ki, gerek “ferdiyet prensip, gerek “sasya- " prensip ve gerek ise “milli men- faat'in icabları” gibi. kriteriumlar, bizatihi hareket ve istihale halinde dörler. Çünkü bunların hepsi birden daha — büyük bir esasa. dünyamızı dolduran hayat ve hâdiselere bağlı bulunmakta — bu hayat ve hâdiseler ise 1914 € kadar olduğu gibi statik bir durum değil 1918 denberi dina- mik bir akış aksettirmektedirler. İşte hayat ve hâdiselerin bu dina- mik akışr bütün doktrinleri gevşet- miş ve sulandırmıştır. — Rejimlerin çokluğu gibi birbirlerine gittikçe da- ha fazla benzemi bunün hem bir-delili hem de bir neticesidir. Fakat şu iddia — edilebilir ki, her tarafta, her cemiyetin bugün en bü- yük amacı, “ferd” ile “cemiyet” mü- nasebetlerini tanzim edecek olan yeni ölcülerin taharrisidir. Burhan BELGE (1) Ağ: “İmtidat, uzunluk” an- Tamına ana köktür. (2) At “Yapılmış olmaklık” anlamiyle ana kök mefhumunu tecelli ve tecessüm etti (3) Ar: Bu “uzunluk” ve “im- tidat” anlamının - tekarrür ve te- merküzünü anlatır. Uzunluğun ü- zerinde tekarrür ve temerküz eyle- aa K (4) İ (5) İk: Bütün bu mefhumu isim- lendirir, tayin ve ifade eder. (Ağ ; at * ar — iğ t ik — Ağatariğik) sözünde, ana kök, kendisini temsil eden unsurla kay- naşarak başındaki vokal düşmüş, dördüncü unsur da - yalnız bir u: zatma izi bırakarak - ortadan kalk- mış, böylece kelime son fonetik ve morfolojik şeklini almıştır: Tarik. unsurdur. kendisinde uzunluk mef- humu fail ve nafiz bir surette te- karrür eden bir-objenin adıdır ki buna da dilimizde (yol) derler (2). “ Hatıra. — Fransızca “rowte” ke- Etimolojik şekillerini altalta ya: zarsak bu hakikat hemen görür 151' () (2) (3) () Tarik: Ağ Hat y ar Hiğ | ik Rowte: Uğ 4 ür 1 ut 4 eğ Görülüyor ki, “voie, via, vail, wail, weg, odos, oymos, rah, rue, youte, tarik” sözlerinin hepsi de Türk “Güneş - Dü” analizil. manalarını ortaya koymaktadırlar. Bunul “yol” anlamını kelimesi - gibi, si de, bizim “yol” İSTANBUL TELEFONLARI Ensaf cemiyetlerinde tetkik İstanbul, 20 — İstanbul parti reisi İstanbul esnaf cemiyetlerinde tam bir ihtiyaç tetkiki yaptı. Vapurculuk şirketi umumi heyeti İstanbul, 20 — Vapurculuk şir keti umumi heyeti ayın 22 sindi toplanacak şirketin satış karz müzakere edecektir. Üsküdar muallimler birliği İstanbul, 20 — Üsküdar mual limler birliği de, azasının muvafa- katiyle bugün kendi kendini feset- " Bergamaya giden talebe grupu İstanbul, 20 — Edebiyat (fa- kültesinden 25 kişilik bir talebe grupu tetkikler için yarın arkeo- log Buvoken'le Bergama'ya - git- mektedir. Haydarpaşa Numune hastanesi İstanbul, 20 — Haydarpaşa mumune hastanesi bir şubatta açı- hiyor. Eyub . verem . dispanserle de hasta kabulüne başladı. Üçüncü umumi müfet- tişlik ekonomi müşavirliği Ekonami ARAN lar bürosu direktörü B. Saffet Segı n taçük 1 üçüncü umumi müfettişlik ekonomi ine tayin edilmiş ve dün akşam yeni vazifesi başına — gitmek üzere Ankaradan ayrılmıştır. Yumurta nizamnamesi yapıldı Yeni yumurta nizamnamesi, dün Devlet şürası umumi heyetince tetkik ve kabul edilmiştir. Nizamname bi günlerde başbakanlığa sunulacaktır. Konya halkevinde konferans Konya, 20 (A.A.) — Halkevinin kış programı” gereğince tertib ettiği konforanslara muntazaman devam €- dilmektedir. Dün de ağır ceza hâkimi Sadık Doğraöner, “Ruhun mayalım, işimizin kanuna “uygun ol- gidasını unut. bir konferans vermiştir. Her sınıftan büyük- bir dinleyici kütleri konferans salonunu doldurmuşt. ni söyliyelim'? mevzuu - üzerinde en ileri ve mü- ifade hususunda tekâmil kelime, yine “yol” sözü- dür. VIL — TARİH Tarik” sözünün etimolojik şek- gösterir. li, bu kelime ile de bir kökten geldi “Tarih” in etimolojik şekli şu- dur; (©) (2) ) (0 (5) Ağ Hat H ar 4 iğ ih Görülüyor ki aradaki tek ayrı- K” te son eleman “ik” iken olmasından ibaret- kategoriden ve rolleri de birdir. Mana cihetine gelince, “tarik” üzerinde uzunluk tekarrür eden bir objeyi göstermekte olduğuna göre, bu uzunluğu zaman bakımın- dan alır ve eskiden günümüze “doğru olan zaman uzanışını düşü- nürsek “tarih” mefhumu da ken- hem konkre, hem de abstre anlam- larda kullanılır. dini göstermiş olur. İÖN. DİLMEN İKİNCİ BEŞ YILLIK | İ EKONOMİ PLÂNI Mütehassıslar toplandı | Mkinci beş senelik endüstri prog- ramının esasları hakkında zörüşmek tarafından, davet edilmiş olan mütehassıslar, dün sabah saat onda, bakanlık binasında, Ekanomi bakanımız. B. Celal Baya- an reisliğinde birinci” toplantılarım yapmışlardır. B.Celal Bayar, endüstri progra- mının heyeti umümiyesi ve yaprlacak üzere, Ekonami bakanlı işler hakkında izahat verdikten son- va, söz alanlar da / dinlenilmiş ve bi vinci toplantıya aaat 12.30 da mihayet verilmiştir. Mütehassızlar komisyonu, öğleden sanra saat 17 de ikinci bir toplantı da- ha yapımışlardır. Bu toplantıda — tli komisyonlarla, bu komisyonlara seçi- | ea erinde konuşulmuş v 'e gibi endüstriler kurulması lazım geldiği meselesi üzerinde etüd yapa- cak olan 14 komisyona azalar ayrıl- Tüli komisyon'ar, poryembe — akşa a: kadar, kendilerine ayrılan oda caklar ve umumi heyet cuma günü saat onda, bu komüsyon- darın hazırlağıkları ezaslar üzerinde | görüşmelerine başlıyacaktır. Konyada futbol maçları Konya, 20 (AA.) — “Bayram maç- ları” adı altında yapılmakta olan maç. ların sonuncusu gençler bir id. man yurdu arasında dün yapılmıştır. Gençler birliği idman yurduna a gelmiş ve bu çlar için konan kupayı kazammış fıra karşı dörtle gal Terfi edecek öğretmenler Kültür. Bakanlığı 1936 yılı eylâlünde, hususi - kanuna - göre, terfi etmeleri lâzım gelen öğretmen- listesini çıkararak, okul- lara göndermiştir. Terfi etmek hakları olduğu halde bu liste dı- şında kalan öğretmenler vekâlete lerin baş vuracaklardır. Orta okulların okuma | kitapları | Kültür Bakanlığı, bu yıl, orta okul ve liselerin okuma kitabları- ı yeniden bastırmakta ve tedrisa- 'tın geri kalmaması için de forma halinde talebeye dağıtılmakta idi. Bu kitapların ikinci fasikülleri de bittiğinden satılığa çıkarılmıştır. YARIN |Çemberleynin | Hatıraları | paratorlağı ve Bağdad de daki çok a- Tmiryolu hakkı lâka v | de konser Halkevi Başkanlığından: — | | | Bugün saat 17,30 da Riyase- ti Cumur Orkestrası tarafından | İkonser verilece; Çağrı g | * Kamutay maliye encümeni bagün | saat 10 da toplarıacndtır. | * Kamutay memurin muvakkat ce- cümeni parti grupu toplantısından son- nacaktır. İÇ HABERLER Bursa Merinas Baş da temeli atılmış bulun Yüniplik fabrikasının devam etmektedir. Fabrikanın tem: kanımız tarafından Bur Me leri pek yakında — bitmiş olucaktır Şimdi. yaş <i çalışmaktadır. Fakat, yapı ilerledi- ği zaman bunların sayrsı iki bine ka- dar çıkacaktır. Fabrika Bursa şimalinde Mura stasyonu yanına yapılmak, 'akınında elektrik fabrikasiy! İpekiş fabrikası da bulunduğu için 'erinde altı yedi yü bu civar gelecek sene küçük mik yasta bir endüstri — mahallesi haline cektir. Fabrika Mudanya - Bursa demir- yaluna bir iltisak hattiyle bağlana cak ve nakliyatını bu vasıta ile ya pacaktır. Merinos fabrikası buharla işliyecektir. Mühim bir rol oynuyan 'rmek için projeler Gayet yumuşak olduğu için bu suyun fabrikar suya ihtiyaç Uludağ “mıntakasından getirilmesi ihtimali vardır. Makineleri muhtelif memleket lere ismarlanmış olan fabrika 1937 başında bitmiş ve işlemeye hazır bir hale gelmiş olacaktır. B. Faik Kurdoğlu İspanya hükümeti ile ticaret ve- kliring anlaşmasını müzakere mek üzere Madrid'e giden ve ek mizle berab — anlaşmayı imza e- den, Ekonomi Bakanlığı yönetke- vi B.Faik Kurdoğlu İstanbula gel- .. Bugün Ankaraya gelmesi beklenilmektedir. Elaziz iskân direktörlüğü Ankara iskân direktörü törlüğünde çalışmıştır. Yeni vazi- fesinde de muvaffakiyetler dile Kısa yurd haberleri Adana: *Işıkları söndürme başarı ile yapılmıştır. denemesi ramiye verilmiştir. Balıkesir: *Durtun bey kazasında göze ze çarpan bir çalışma var. Kaza- 'nın hemen bütün köyleri telefon- la biribirlerine ve vilâyet merke- zine bağlanmıştır. diğer kazalar arasında da telefon yolları çekil- *Halkevi köycülük şubesi Ha- tip kamunu bir numune köyü yap- mağa karar vermiştir. "Belediyenin Emlâk Bankası. 'na olan 400 bin liralık borcu 20 senede ödenmek üzere taksite bağ- lanmıştır. “Belediye koyun etine 3 sı. ğır ve dana etine 20 kuruş narh koymuştur. öbetçi eczanele Gün: Eczanenin adız. Çarşamba — Ege Eczanesi Perşembe — Sebat - Yenişehir eczaneleri Cuma — İetanbul eczanesi Cumartesi Merkez — », Pazar — Yeni ee Pazartesi Ankara — , Salı Halk 1.1.1836 tarihinden itibaren iki ay müddetle, şehrimiz eczaneleri yukar- daki cedvele göre nöbetci kalacak- Tardır.