1 Ocak 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

SAYIFA 2 “Güneş - Dil Teorisi” nin kanu- mu, bize bu İslavca kelimenin Türkçe bir kökten geldiğini ispat ediyor. Fakat, bizim teorimiz ya- — bancı dillerde bulduğu Türk kök- —| İerini tetkik ederken yalnız etimo- analizle kanaat etmez. Tev- in Türk İehçelerinin geniş yarlığı içinde benzer kelimeler arar. Bu yolda şu kelimeleri göste zebi Yaaş Yıldırım, şimşek (4) Yaşın: Yıldırım, şimşek (5) Yaşık: Güneş (6) | Ağ Ayas — Ayas Han: Parlak gök ilâhi (7). — T Ayas: Açık, bulutsüz gün (ha va) (8). Ayaz: Ay aydınlığı aylı gece, parlak, açık (9). Yaşna: Şimşek çakmak, parla- — omak (10). — Bu Türkçe kelimelerle daki “Yasnıy”, “Yasınu” ve “Ya- sen” kelimelerini karşılaştıralım- İslavca sözler: (©) (2) () () ay Has j m tay k ay y as fan Huğ ay H as y an H y Türkçe sözler: “Yaşna: ay H aş * an * ağ O Yaşın: ay taştın 4 Yaşık: ay Haşı . Hik O Ayas : aytası - 4 Ayaz : ay bazı < 4 Mizel kin bulunup bulunmamasında ve (aa seslinin teba düllerinde. |dir ki bunun da kelimenin. yoktur. Islav dillerinin etimoloji- vini yazanlar bu “Yasn” kökünün — mereden geldiğini kestiremiyorlar. Yakut Türkçesinde Ateş ilâhının arfatı, yıldırım ve şimşek ilâhının “adi olan “casın” kelimesi (*) de dikkate şayandır. “Yasn” kelime- #inin kökü Türkçe “Yasın” ve “Ca- g” kelimelerinin -h'e göre bu kelimenin () Radloff Lügati I, 264; Divanı Lügat-it-Türk, I, 200. — |6) Radloff Lügati III, 248, 257 *Çağatay, Uygur lehçeleri” I7) A. V. Anuhin. Materili po — Şamanstvu u Altaytsev, S. 72: “Ey ateş, sen Ayas hanın, Güne- gin bir parçası sen”; Verbetskiy. "Altaylılar” 4! — (8) Radlofi, I, 214; Divanı Lü- gat-it-Türk, I, HI. ) Radlofi, I, 215. Çr0) Radlotf, HI, 250. (*) Pekarski, Yakut Dili Lüga- elle sarılmışlardır. Buna önceleri kırlarda gezmek, dağlarda dolaş- —mak, yüzmek, ata binmek, toprağı bellemek, marangozluk — yapmak ='.l!i tabii bir takım hareketlerin üyük yardımı olmuşsa da sonra- dan oyun cimnastik ve spor adla- — gi verilen ekzersizlerle vücud kül- — türünün daha kolaylıkla elde edil- — diği görülünce bütün medeni mil- letler buna dört elle sarılmışlar. — Her sevilen şeyde olduğu bun- da da biraz aşırı gitmişlerdir. Bugünün umumi kültüründe ka- fa gibi bedene de kıymet verilme- #i, onun da yoliyle işletilerek ke- male erdirilmesi ve kafa ile be- /den arasında bir muvazene mey- /— dana getirilmesi yirminci asrın o- — kumuş insanlarının başlıca düşün- cesi olmuştur. Ne yazık ki ri gibi iş yürümüyor. dirayette, an- Jayışta üstün olanları “alkışlıyan, mükâfatlandıran, el üstünde v tan, şımartan, onları fazla cehd tan, ufukta görülen kızıllık, göz bebeği, görmek...” gibi manaları ifade eden birçok Islavca kelime- ler bu kökten türemiştir. Fakat bu “Zer” ve “Zara” menşei tayin edilemiyor. Biz, bu kelimenin de kelimelerinin Güneş Dil Teorisi” bakımından etimolo- jik analizini yapalım — ) 0) 0 ağ $ az t ar * ağ (1) Ağ: Köktür; doğrudan doğ | ruya güneş veya aydınlık anlamı: malizinde büyük bir ehemmiyeti | « nadır. (2) Az oldukça uzak bir sahada duğunu anlatarak bu mefhumu ü- zerine alır. (3) Ar: Aydınlığın bu uzak sa- hada takarrürünü bildiren ektir Kök mefhumunu henüz bulun.- (4) Ağ: Manayı tamamlar, ta- yin eder. Bu halde (Ağ 4 az | ar | ağ fağazarağ — Zara) — oldukça uzak sahada güneş aydın tekarrür etmiş olduğunun ifadesi. dir ki fecir zamanında da güneş henüz görünmemiş ve oldukça u- zak bir sahada kalmış ise de ge- len aşıklar onun orada temerküz ve tekarrürünü meydana çıkarmış- tır, İslavca “Zaro” kelimesiyle kar- şılaştıracağımız Türkçe kelimele- rin manalarını tespit edelim: aydın, şafak, Sarık: Parlak, fecr ÇIN). Sara - Tanyeri ağarmak (12). Fecir, tan, şafak (13). : Zıya, aydın, dünya G Zara Yarug. ağ Hacbar 1 ik ağ H as b ar i ik ağ H as Hart ığ Görülüyor ki bu Islavca “Zara” yalnız semantik itibariyle değil, fonetik bakımından da bu Türk- devirlerde ZER ise bu da, eski Türklerden kültür alan Mogolca- daki Zard “Sar” (ay) (15) kelime- sinin Islav ağzına geçmiş şeklin- (den başka bir şey değildir. Fars- çadaki “Zer” (altın) kelimesi de Bu kökten çıkmıştır. Türkçedeki “garı, sarığ” kelimeleri de güneşin ve fecrin bariz rengi olması itiba- riyle aynı kökten gelmişlerdir. Abdülkadir İNAN Un (ız). (13) Pekarski, Ykut Dili Lügati, 2112, 2110, 2094. (14) Radloft, İV, 29. Lis) B. Vidimirtsev. Mogol Ya- zi dilinin mukayeseleri Leningrad 1229, s. 321. grameri, sarfına mecbur eden çok kere has- ta eden, hattâ öldüren (çok sınıf birincileri ” veremden ölmüştür.) İnsanlar şimdi yarışta birinci ge- len, on bir saniyede yüz metre ko- şan, iki metreden atlıyan, futbol- da gol yapan, yüzmede şampiyon olanları el üstünde gezdiriyor, on- ları şımartıyor, mükâfatlandırıyor, gururlandırıyor, nihayet biçarele- re muvazenelerini kaybettirerek onları bedenen ahlakan sakatlı- yor, hattâ öldürüyor. Görülüyor ki beşeriyet fikir sahasında gösterdi- ği ifratı, şimdi beden alanına çe virmiştir. Halbuki aranılan o değildir. Ka: fa ile bedenin denk olması şarttır. Memlekete sağlam, biçimli, ba- şarıcı, iyi yürekli, aklı başında bir genclik lâzımdır. Halk yarışta bi- rinci gelenleri, futbolda gol ya- panları değil kafası gibi vücudu- nu yöliyle - işletmesini / bilenleri takdire alışmalı, pazosunu — veya baldırını gösterenlerin kafasına ve zekâsını gösterenlerin bedenine bakmalı, ne hasta âlim, ne cahil pehlivan! Selim Sırrı TARCAN ULUS İSTANBUL TELEFONLARI tanbuldaki italyan kolonisi İstanbul, 31 — İstanbuldaki italyan kolonisi altın nişan yüzüklerini ve altın eşyalarını harb masraflarına karşılık 6 Jarak teberru etmeye başladılar. Bunla. dığından toplananlar satılacak ve a ile İtalya'ya lüzumlu eşya gönderile İstanbul tramvay şirke- tının sermayesi İstanbul, 31 — İstanbul tramvay şir ketinin tesbit edilen sermayesi bir mi! 'yon 454 bin liradır Kadıköy su şirketi nbul, 31 — Kadıköy su şirketi sene belediyeye vermeğe mec bur olduğu parayı son on sene içinde eksik tahakkuk ettirdiği — anlaşılmıştır. Sular jesini hazırlamıştır Si şirket hakkındaki pro- İstanbul okullarında muvaffakiyet derecesi Aatanbul, 31 — İstanbul ilk okutla- : —lwsn yölu ÜS erera için iike İzmir, 31 (AA.) X Orta Av- Bi el ç 1 hlar lacak ihracatın K ea dan geçirilimez le Romanya bir anlaşma projesi Ankara Türkofis merkezin- den şehrimiz tecim odasına bu hu- susta gelen bir yazıda deniliyor ren tatbik edilmekte olan ce transit anlaşmasına bağlı bulu- nan ve Berli Dresten, Frankfurt, miş olan nakliye tarifesine orta Avrupa'nın muhtelif diğer şehir- leri için ikinci bir tarife ilâve edil- miştir. Bu yeni tarife tecim odası 'na gelmiş ve ilgililere malü: verilmeye başlanmıştır. Bu tarifede zikredilen şehirlere mallarımızın kaç günde gideceği- nin tesbiti için çalışılmaktadır. Yeni tarife Köstence transit anlaşması esasları dahilinde aynen tatbik edilecektir. Dış Bakanlık Muhasebe direktörlüğü Diş Bakanlık mühasebe direktörlü üne divanı muhasebat murakiblerinden Hakkı Ateş tayin edilmiştir Yılbaşı piyangosun - da kazanan numaralar (Başı 1. ci sayıfada) 100.000 lirayı 13.516 numaralı bilet kazanmıştır. Bu numaranın yüz aşağı ve yüz yukarısında olan - onda bir biletler 50; yirmide bir biletler.25 lira mü- fat kazanmıştır. Bundan başka: 20.129 mumara 50.000 lira 5452 — ., 40.000 , 6.052 30.000 , 16.576 — ,, 25.000 ., 24.899 — 20.000 ., 5.939 — ., 15.000 ,, 15145 — .) 10.000 ., kazanmışlardır. İÇ HA stanbula hareket et - ker geldi | Genel Sekreteri EçRe- şehrir gelmiştir . irme denemeleri playısiyle (kanımızın Neğtrirü Vekilimizi Ölümü sekizirtimiza tebrik vete 1929 yalı ik nü, Necatiyi <H aai BE hücumlarına kare rinde, kurtulu öndürme denemeleri ayırdığı her hisiz olarak gösterdiği le sarılan Nedleyişli alâka eaye- irle yeri " muvaffakiyetle ne ayramını c UU ERURURE v e , Jarşı gösterdikleri ya- Necatiyi sevenl A aa Yo azifelerimizi müdrik matbuatımızı bu müş- ölüyü anacaki)i fakiyetlerden dolay B.T.R. muştü. Her yıl 4 Budapeşte| n 'İ;İ.'.“"' Vbir orkestra miş ve akşam/ durgunluk devrinden Behiç ile yemalerde Ankara'da can- rısına doğru hareketine şahid olu- ir Bakanlığı filarmo- nın Müsiki Muallim erdiği her bakımdan R. PeiRRi sönüğle CH.Partiga Ankara'nın bel ceb Peker dün cak- yerleri de güzel — kavuştular. Ankara Tşk söndi lokantalarınn orkes- ivkle dinlenecek birer KeR. Kat buzunla berii a a az bir masrafla lç Bd :biî eyi bir ınuııhf - üsl giderilmiş OĞ TRA sndde t Dahiliye Orman Çifliği, yeni- 'za ve matbu: iği lokantasına İstan- Aekkürleri: — salon orkestrasını ge- k /vaffak olmuştur. İs- d tavvar osunun eski baş viyo- yapılan işık öcib Yakub'un idare- tisnay orkestrada tanınmış candan ve arolan Çelist Zirkin de sinde tam birkestranın çaldığı çok ticelenmiştir üiş klasik parçalar ve denemelere İhaz müz çok takdir kın ve içten |ır. dır. Ulusal 4 halkımızı vebin yoldan çıktı terek muvaf | or. Bu yüzden müna- saat geçikmiştir, Nü- Uzun bir| sonra, bu gü, İ bir müzik yoruz. Cumt nik orkestra) mektebinde övülmeğe di rinden başl başlı oturula orkestralara| Palas ve şeh traları dinleyebilec lan ihtiyacı olmıyordu. tan Ankara| den genişlet, “atinin Urtame H v tanbul Rady 1€1 isti B. Ne sinde olan b bir Virtüog. yılı dansanma ilk gü Ka möşüüğü Aratick eee e İnllübin kendine vardır. Bu oi vete ucak bir yürel, güzel seçilmi . maarif vekili sıfa daha hafif Cöx harflerinin büyük toplamaktad, 'ağı sabah - henüz pek n fayata gözlerini Üç vagı lduğu gibi bugün de İ süğüt ö tünte. Ch İzmir, 31 ğ yüm: giden marşd çdır, gonu Gazi E, n çıkmışt| dar ki fusca zayialı ğ *“Budapeştede 31 (A.A) — Türkiye ge: Tevfik Rüştü Aras 1 SONKANUN 1936 C/ ”” azalığı Finanı Bakanlığı namına / Eti Bank idare meclisi azalığına erki maliye mü - fettişlerinden ve Merkez Bankası mu - rakiplerinden Nurettin ayda 250 lira Finans tayinleri Tesya malmüdürü Feyzi, Kâhta malmü- SaUle aa Tahsin, Posta Telgraf Genel direktörlü- Kü mühasebesi ikinci “mümeyyizliğine Tatanbul porla telgraf muhabir. istesi Trmamn tabi ve netirlerin yesiee L bastıkları takvimleri pulsuz ola- rak vilâyetlere sevkettikleri anlaşılmış- vr. Finans Bakanlığı bu hususta vili « yetlere bir tamim göndererek bütün Lık- 'vim satan yerlerin tetkik ve teftişi ve Pulsuz veya noksan pullu veya / pulları kanuna muhalif şekilde iptal edilmiş o - danlar için zabıt varakası tutulmasını ve pul cezası tahakkuk ettirilmesini bildir. miştir. Adana okulluları İzmirde İzmir, 31 (A.A.) — Adana te- cim okulu talebeleri bayram tati- linden istifade ederek bazı tetkik- lerde bulunmak üzere şehrimize gelmişlerdir. Talebeler muallimle- riyle birlikte tecim odasma giderek Eğe ekonomi ve tecimel - durumu ve ürünleri hakkında uzun boylu izahat almışlardır. Bir otobüs kazası İzmir, 31 (A.A.) — İçinde yirmi kadar yolcu ile Birgiden - Ö- demişe gitmekte olan bir. otobüs Avlucuk köprüsü yakınında hızlı gittiğinden manevra - yapamamış uçmuştur. Yol- İmüş ve 16 kişi Ödemiş hastaha- nesine kaldırılmıştır. Tıbbi müsamere Birinci mmtaka etibba odası- 'nın onbeş günde bir yapmakta ol- duğu tıbbi müsamerelerin ikinci- si yarın saat 18,30 da eskisi “Ankara Nümune hastahanesi kon- ferans salonunda yapılacaktır. Mevzular şunlardır. 1 — Kromatin hücrelerinde bu- kunan granulationlar hakkında y: pılan tenkide daiiı (Patalog Dr. Kâmile Şevki.) 2 — Möbius — güddelerinden menşeini almış bir. adeno - Care- inon vakası. . Necdet Sezer.) TU .. 3ERLER Hava kuvvetleri yardım vergisi Finans Bakanlığının tamimi Finans Bakanlığı dün hava kavvet » lerine yardım vergisi könununu v - yetlere bildirmiş ve kanunun tatbık su- reti hakkında şu tamimi yapmıştır; 1 — Bu vesgi kanunda yazılı istih kakların sair vergi'er keslilmeden evvel. hi asli miktarı cektir. 2 — Toptan tediye emri gönderilmiş elan malsandıkları gimdilik dördüncü erinden hesap edile. madde hükmünü tatb'k etmiyerek ver - &iyi ita emri üzerinden göstermek sure- tiyle tevkif edecek'erdir. 3 — Kanunun şekle ait olan kısımla. i kanun- aynıdır. Tatbikatta ona gö ve müamele yapılması. Eti Bank idare meclisi