4 Eylül 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

SAYIFA 2 Yolduna Köstence'de göçmenler (Başı i, inci sayıfada) kaçıncı defa olarak, teessürle an- latılıyordu ki bu gitme meselesi, konsolosluğun elinden gelir bir jş değildir. Önce, bütün türklerin Türkiye- ye alınması için elçimiz Bay Ham- dullah Suphi Tanrıöver'le Ro - manya hükümeti arasında tam bir anlaşma yapılmışken sonradan, İç bakanlığı eski Dobruca türklerinin gitmelerine izin verilemiyeceğini Bildirmiş. Halbuki anlaşmayı bi- len ve götürüleceklerini uman za- vallı köylülerin bir kısmı toprak- larını ve hayvanlarını yok pahası- na ellerinden çıkarmışlar. Şimdi perişan bir halde bekliyorlar. Ge- ri kalan kısmı da, ne zaman gide- ceklerini bilmedikleri için toprak- larını sürüp sürmemekte tereddüt ediyorlar. Eski Dobrucanın bir köyünden oruntak olarak konsolosluğa gön- derilmiş bir köylüyle görüştüm. Sözleri, hakikaten iç sızlatıcı idi: — Yerliler. 'gideceğinizi bil. dikleri için tapraklarımızı almı- yarlar veya yok pahasına kapat- mak istiyorlar, İçimizden koca çiftliğini eviyle beraber iki bin Franga satanlar oldu, ki yalnız e- vinin kiremitleri bu kadar ederdi. Şimdi ne yapacağımızı şaşırdık. Bu hadar ucuza vermedense sat- madan bırakalım diyoruz, hükü- metimiz sonra Romanyayla anla - şıp hakkımızı değerince alsın.,, Romanya hükümetini ilk kara- rından dönerek buradaki türkleri çok acıklı bir duruma sokan böyle —— bir harekette bulunmaya hangi se- bebin sevkettiğini araştırdım. Öğ- ryendiğim şudur: Köstence'de yer- leşmiş avukat, tecimer gibi birkaç tatar zengini vardır. Bunlar, ka- zançlarının kaynağı olan - türkler gidince zarar edeceklerini düşü- nerek, eski Dobruca türklerinin gitmesine engel olması için hükü- mete baş vurmuşlar. Gene bunlar, Fahri ve Müstecep adında iki avu- kat başta olmak üzere, yerli türk- ler üzerinde Türkiye düşmanlığı uyandırmak için propagandalar yapmışlar. Türkiyede — herkesin açlıktan öldüğüne, Kırımın yakın- da Sovyetlerden ayrılarak ayrı bir devlet olacağına ve ©o zaman Kt rima göçebileceklerine dair akla ve hayale sığmıyacak budalaca telkinlerde bulunmaya çalışmış- lar. Fakat bu vatan hayınlarının bütün çırpınmaları türkler üzerin- de hiç bir iz bırakamamış, hepsi, bugün izin verilse gitmeğe hazır. Yalnız, Romen hükümeti, ihtimal bu adamların seçimlerde kendile- rinden yana bir rol oynıyacağı dü: şüncesiyle onların tezvirlerine ka- pılmış ve ilk sözünden dönmüş. Şimdi elçimiz tarafından yapı: lacak diplomatik değetlerle bu i- şin bir an önce halledileceğini u- muyoruz. Herhalde dost ve kom- şa memleketin hükümeti, yalnız insanlık düyürenyliu da olan, paki acıklı bir duruma düşmüş olan türklerin ıstırabını daha fazla u- zatmak istemiyecektir. kanaatin- deyiz. Köstence, 29 ağustos 1935 Yaşar NABİ Bayındırlık Bakanımız dün doğu gezisine çıktı (Başı I. inci sayıfada) etüdler yapılacaktır. Yurdun doğusun- daki geniş bir bölgeyi Batıya bağlayan bu hat üzerinde gerekli yenilikler ve düzenlemeler yapılarak iyi bir işletme- ye kavuşması sağlanacaktır. Bu hatta birçok ttaversler yenilene. cek ve duraklarla hatboyu; ihtiyaçları kargılryacak bir hale getirilecektir, Başka bir sistemde — yapılmış olan bu hattın devlet demiryolları - sistemine çevrilmesi üzerinde incelemeler yapıla- caktır. Hatta randımanı — fazlalaştırmak için fazla yük taşrma kudreti verilecek - tir. Trobzon - İran otobüs seferleri. Üzerinde etüd yapılacak önemli iş- ler arasında Trabzon'dan İran sınırına kadar gidecek ve Erzurumdan geçecek etobüs seferleri kurulması işi de var» dır. Şimdiden düşünüldüğüne göre üç Egrup halinde Trabzon - Kızıldize ara- sında devletçe işletilecek olan otobüs- ler İran transit taşınını faydalı bir şe- kilde artrracak ve doğuyu batıya bağlı- yan bu çok eski ve tarihi yol. eski üstün değerini tekrar alacaktır. İkinci derecede yollar Bayındırlık Bakanımızın gezisi sı. ratında gerek demiryol ve gerekse tran. sit şosesine doğru, türlü — yönetlerden yapılacak kara yolları İşi de ayrıca in- celenecektir, ki bu yollar, demiryol ve transit şotesi üzerinde olmıyan kentle- rimizi ve şehirlerimizi iki anayola bağ- hyacaktır. Sıvas - Ersurum hattının etüdü. Bayındırlık bakanının gezisinin Sı - vas - Erzurum demiryolu yönetinde ya- pılması buralardaki şimendifer yapımı- nın yakından gözden geçirilmesine im - kân vermektedir. Bu arada öğrendiğimi. ze göre bu hat üzerinde Divrik'le Ke - mah arasında olan ve yapımı en güç bir boğaz olan Kemah boğazı dışına doğru çalışma örüsü genişletilmektedir. Öte- yandan Erzurum'dan Erzincan'a doğru toprak tesviyesine de yakında başlana- caktır. Bu bakımdan B. Çetinkaya'nın gezisinin Sıvas - Erzurum hattı üzerin- de olması; buralarda yapılacak etüdler- de bu hattın daha çabuk ve her imkân ” dan faydalanılarak biran önce titirilme- si gibi bir durum yaratabilecek dedir. İki büyük hat işlemeye başlayacak Cumuriyetin ön üçünet yıldönümü nü kovalıyan günler, yardun - ekonamik durumunda devrim yapabilecek değer - de iki büyük hattımızın işlemeye başla- dığı mutlu günler olacaktır. Yıllardanberi durup dinlenmeden bi- tirilmesine çalışrlar Irmak — Filyos hat- tiyle; Fevzipaşa - Diyarhekir ve Afyon » Antalya hattının Isparta'ya kadar olan kısmı işlemeye başlıyacaktır. Bu üç hat tımızın açılış töreni için geniş bir prog- Tam hazırlanmaktadır. Başmda Bayın dırlık Bakanımın bulunacağı ve saylav- larla devlet ve parti ileri gelenlerinin katrlacağı 200 kişilik bir kurul Ankara dan hareketle önce Irmak - Filyos hat- tının sonuna kadar giderek açılma töre- nini yapacak, oradan Kayseri - Adana yoliyle Diyarhekir'e geçecektir. Diyarbekir'de açılma töreni çok güzel olacağı tahmin edilmektedir. Do gu illerinden gelecek kurullarla, doğu - nun önemli bir tecim merkezi olan Di yarbekir'le ekonomik ilgisi olan geniş bir bölgeden Diyarbekir'e akın ede « çek binlereş insanm, cumuüriyetin en büyük başarrlarından biri olan bu öl- mez eserin açılışında hazır bulunacağı anlaşılmaktadır. Çok cski ve tarihiğ bir şehir olan Diyarbekire enmuriyet ba- yındırlığının modern bir sembolü olan şimendiferin varışı doğu Anadoluda ye- ni bir devrin başlangıcı olacaktır. Sevr andlaşmasının ana yurddan â- yırmış olduğu Diyarbekir yalnız sıya- sal kurtuluşa ermiş değil, demiryolun yapılmasiyle çelik ağlarla yurd kütlesi- ne bağlanmış oluyor. Bu bağlanışın doe- ğu çevresinde yaratacağı yeni hayatın verimleri çok yakın bir zamanda kendi- ni gösterecektir. Uzun ve aşılması güç yolları kısal- tan Diyarbekir demiryoliyle — Ankara; cenub doğusunu kendi yaratıcı ve dev- rimci havasının sınırlarına almış olmak- tadır, Fevzipaşa - Diyarbekir hattı, ta- kin doğunun ilerleme ve gelişme hare- ketlerine makina tekulğinin — yaratıcı temposunu götürmektedir. Af — İsparta Tören için Ankaradan giden kurul 4 EYLÜUL 1935 ÇARŞAN DIŞ HABERLER Yargıçlar kimi (Başı I. inci sayıfada) BB. Eden, Laval Cenevreye gittiler. Paris, $ (A.A.) — B. Eden ve B. La- val aynı trenle Cenevre'ye hareket et. Yarın bilhassa daha tama- men kotarılmamış olan meseleler hak kında görüşülmeye tekrar lardır. başlıyacak- Bugün İngiltere ve Fransa'nın üçler konferansı hakkında birge bir bildiriğ verip vermiyecekleri meselesi konuşul. maktadır. B. Eden yarın B. Baldvin' Üzere, Eksleben'e gidecekti İtalyan axkerleri sınırı geçmedi. Roma, 3 (A.A.) — İtalyan kıtaları- nin Dankali'de sınıtr geçtikleri haberi kesin olarak yalanlanmaktadır. Roma, 3 (A.A.) —— Varı resmiğ çe - venlerde italyan kıtalarının Dankali böl geçtikleri hakkında olan haber berkitilmemekte dir. gesinde habeş - topraklarına Üç sınıfta 200 bin asker Roma, 3 (ALA.) — 1912, 1913, sınıflarından silâh altına çağırıları yüz bin asker ancak üç ay için caklardır 1914 iki alına İtalyanın yeni sömürgeler bakanı Roma, 3 (A.A.) — Yönctger Cobel- K, B. Razza'nm yerine bakanlığa atan - mıiştir. Mısir üzerinden geçecek uçaklar Kahire, 3 (A.A.) — Sanıldığına gö- ve, Mesir hükümeti, yabancı — devletlere bir onta göndereçek Mısır toprakları üze n geçecek sücl uçaklar için u çüştan en az 15 gün önce Mısır hüküme tine başvurularak uçuş izni alınması ge- rek oldağunu bildirmiştir. Doğu Afrikasına yapılan et satışı Kap, 3 ÇA.A.) — Güney Alrika'dan doğu Afrika'ya yapılan et satışı, Akap- taki dok amelesinin kararından sarsıla caktır İngilterenin bırakığla ilgisi Paris, 3 (A.A.) — B. Eden, B. Lava- le ingiliz hükümetinin petrol bırakığı meselesinde yapacak hiçbir şey olmadığı- nr ve bu bırakığı hiçbir veçhile arka ol - madığını izah etmiştir. * R. Laval'ın bu izahla tatmin edilmiş olduğu sanılmaktadır . — Diyarbekirden sonra, gene Adana üze- rinden Konyaya uğrayarak Afyona ge- lecek ve o zamana kadar ray döşenme- »i bitmiş olan yeni hat üzerinden geçe- rek Ispartaya varacaktır. Ispartada du- rak binası 29 birinci teşrine kadar bit miş ve tören zamanına kadar hazırlan. mış olacaktır. Gül ve halı diyarına u- laşan hattem, Antalyaya doğru ilerleme. sine gene aymı hızla devam edilecektir. Kurul, Aydın demiryolunun tünelle- ri devlet demiryolları vagonlarının geç- mesine elverişli olmadığından gene Af- yon üzerinden İzmire geçecek ve satın alınan Aydın demiryolu üzerinde , bir etüd gezisi yapacaktır. Kurul, İzmir den sonra Balıkesir - Kütahya üzerin- den Ankaraya dönecektir. Demiryolları Diyarbekirden son- ra doğu illerine ilerliyor. Diyarbekirden sonra doğu sınırları yönetine doğru yapılacak demiryolları- mın yol uğraklarını genel olarak Sap- tamak özere baymdırlık bakacalığı inşa- at fen kürülü başkanı — B, Necati'nin başkanlığı altındaki bir kuruhtn bugün veya yarın Ankaradan hareket edeceği öğrenilmiştir. Bu yolculuk da bize dev- letin doğuda yeni demiryollarının ya- pılmasına karar verdiğini ve yurdun bu bölgesinde canlı ve hareketli bir e | konomik hayat yaratacak olan tedbirle- rin başında gelen demiryolu işinin baş- lıyacağmı anlatmaktadır. haklı çıkardılar? B. Ricket dönüyor Londra, 3 (AMA,) — B. Ricket'in Avrupa'ya dönüşünden sonra kenı nin ve ortaklarının edinek hakları için görüşmelöre girişeceği sanılmaktadır. “Standard Ovil, kumpanyasırım haş hca ilgililerden biri olduğu hakkında geçen söylentilere Londra'daki Amerika çevenlerinde, Londra'da böyle bir iş yas plmış olduğu söylenmektedir Standard Ovit'in haberi vok' Nevyork, 3 ÇA.A.) — Standard Ovil. ih Nevyork merkez direktörlerinden B. Şets, petrol bırakığı meselesi hakkında hiçbir haber almadığını söylemiştir. Sokanni Vakum sosyetesi başkanı B. Con Bravn da bırakığ işi hakkında hiç bir şey bilmediğini berkitmistir. İşte ingiliz kapitali var Londra, 3 (A.A.) — Adisababa'dan Röyter Ajansına bildirildi beş imparatorunun finansal — dar ai Bi Kolson, Riket sonuçlandırılmış olan birakığ iş giliz kapitali b amer tara Yeni bir kak sahibi çıktı Nevyork, 3 (A.A,) — Chertok ismin- deki amerikalı endüstriyeller nün oruntağı olduğunu söyleyen Cher- örgütü. tok &dlı bir simsar, bütün Habeşistanın petrol, altın ve gümüş kaynaklarile baş- ka her türlü cevherlerini işletmek üze- re önce alınmış bir bırakığ hakkında bazı soravlarda bulunmuş ve bu bırakı- ğın 20/7 tarihinde Habeşistanı dta elçiliğinde imza edildiğii içinde habeş hükümetine bir milyon do- lar ödemediği takdirde bırakığın düşe- ceğini söylemiştir. Chertok. bu bir milt- Jolata sahib bulunduğunu ve hak- tanıtacağını söylemektedir. Konseye kim başkanlık edecek? Cenevre, 3 (A.A.) — Arjantin dele- gesi sıfatiyle uluslar sosyetesi konseyine başkanlık edecek olan B. Emriguc Rizız Guinazu, Arjantin'in üsnomal delege ve Orta elçisi payesini taşıyan ve uluslar sösyetesi yanında sürcl oruntaktır. Ken- disi türe doktoru olup önce kamusal tü- Te profesörü idi. Türe akademisi üyesin den olan B. Emriğue, tirçök cserler de yazmıştır. değerti Kapitalin cinsı Cibuti, 3 ÇA.A.) — B. Rickett, men- Sub olduğu sösyetenin yüzde yüz ame- an sosyetesi olduğunu Royter ajan- Sına söylemiş ve şunları ilave etmişti : “Sösyete, yol, demir borular, demir yolları yapmak ve kendi telefon ve rad- YO İstsyonlarını kurmak hakkına da sa: hiptir.,, B. Rickett, silah satın alınması için imparatora bir para verilmediğini Söylemiştir. B. Lavalin önemli ödevi Patis, 3 (ALA.) — Basımı başlıca düşündüren şeylerden biri, İngiltere ile İtalya arasında sıkışıp kalmağa engel olmaktır. Basın, het şeyden önce, an- laşmazlığın Avrupa'daki yankılarından Kaygılanmakta ve kurulmuş olan düze- ni korumanın biricik çaresi olarak St- resa cephesinin yaşatılmasını etmektedir. Lö Jurnal şöyle yazmaktadır: “Fransa, italyan kavgasında yalnız bir taraft tutacak olursa, önce kenı Ve sönra herkese kargı kötü bir hiz- mette bulunmuş olacaktır.,, Pöti Pariziyen gazetesinin direktörü M, Düpüy diyor ki: “Framsa, bilhassa karşılıklı — yanlış anlaşmaların artadan kaldırıldığı srra- da, herhalde İtalyaya kargı — muhasım bir durum almıyacaktır. Almanların yeniden silahlanmaları- nin fransız - ingiliz elbirliğinin sağ- lamlaştırılmasını daha lüzümlu bir bü- le getirdiği şu sırada bu sağlamlaştırı!. manın yapıldığını görmek de öneml) bir seydir. İngilteredeki sağ uyrum, kendisini a ! temeani GİLTERE'DE: Leyd Corcun uçı'r-n hazırlığı Londra, 3 (A.A.) — Habeş mezcle si, B. Lody Corc'un seçim başlıca dayandığı noktalardan biri ola, caktır. “Barış ve kalkınma,, partisi ey Tül ayı içinde harekete geçecektir. Yersel toplantılar hakkında prog- ramların sekiz bölgede hazır olduğu xöylenmektedir. Toplantılarda söz al. mayı kabul eden tanınmış şahsiyetlerin çokluğu, bu hareketin ilerlememekte olduğuna bir kanıt olmaktadır. S5: Marki Lothien, Dr. Seott, özgür kiliseler grupn oruntağı B. Lidget, Hiberal saylav Vikont Snov - den, tanınmık komünist B. İsaac Fut, ileri gelen hukukçulardan Sir Walter Layton ve B. Norman Birekett bulun. maktadırlar. xgavaşınır caklar arasında Almanyanın İnsiltereye olan borcu Londra, 3 (A.A.) — Tecim bakan- lığından bildirildiğine göre ingiliz a man anlaşması gereğince almâan banka- sından daha ödenmemiş borçların dör. düncü yüzde onufun verilmesi isten. miştir. Bu yüzde on beşler her borç i çin cili sterlingden aşağı olamıyacaktır. Alman bankası son yüzde on beş birinci teşrinde vermeye çağırılmıştır İngiliz dananması Portekiz sularında Lizben, 3 (A A.) — 23 ingilir harb gemisi Montedelegada açıklarında do- laşmaktadır. Bunun için, Portekizden yakında izin alımnmıştır. Bu gemller, her zamanki sonbahar ' manevralarını yap- maktadırlar. Sonra, Akdenizdeki ingi- liz filosuna katılmaları ihtimali vardır. e ee e —— yakında, M. Laval'in Avrupa görüşüne yaklaştıracağı umulur. Çünkü bu gö- Tüş, aralarında en ufak bir ayrışıklık çalunmryan ingiliz ve İransız asr a hizmet edecektir. Bir habeş ilbayını öldürdüler. Roma, 3 (A.A.) — Gazetelet, Cim- me ilbayı ve şimdiki kültür bakanının kardeşi Tafari Begessa Negusi'nin da- ha hüviyetleri anlaşılmamış — olan bir takım yerliler tarafından kurşunla öl- dürüldüğünü haber — veren bir telgraf yaymaktadırlar. Habeş hükümeti, cinayetin özel se- boblerle işlenmiş olduğunu berkitmek- tedir. Fakat sanıldığına göre, Tâfari Begessa, yerittiği sisteme halkım nefre- tini kazanmış olmasından ötürü öldü- rülmüştür. Habeşistanın son çuresi Londra, $ (A.A.) — Habeşistan c.- çisi söylediği bir söylevde “Ehveni çer olmak üzere memleketim İngilterenin nomal yönetimini İtalyanın başatlığına tercih edecektir.., demi Habeşistan tek başına döğüşecek. Londra, 3 (A,A.) — Öğrenildiğine göre, Londradaki habeş elçiliğine, İn- giltere'de habeş orduüsu için asker alım. masını yasak eden emir gönderilmiştir İtalya ile barb olduğu takdirde Ha- beşistan, yabancı komutanların yardımı olmaksızın tek başına döğüşecektir. Yargıçlar, Habeşistanı haksız çıkaracaklar Cenevre, 3 (AA) — dığına göre, B. Politis'in raporu Ual- mal haditesinin soravını yersel babeş kamutanına yükliyecektir. Neğgüs yar- gıç kararı kendine karşı olduğu — tak- dirde İtalyayı tatmin edeceğini adamış oldüğü için, yakımda yaprlacak görüş lerde zorluğa karşı yolun — düstelceği umulmaktadır. ürada sanıl- ... Paris, 3 (A.A.) — İtalyan - habeş uzlaşma komisyonu bugün işlerimi hitie- miştir. Yargıçlar oy birliğiyle kabul ettiği karar her iki hükümetin ajanları- na verilmiştir. Bu kararı uluslar s05- yttesi genel “sekreterliği — yayacaktır Ancak şimdiden şvası " anlaşılmalıdır ki, kararda Udlual! hadisesinden hiçhir tarafın sorevlr tetulamıyacağı — kâyde. dilmektedir.