14 Eylül 1938 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 1

TÜRKDİLİ l4 EYLÜL ÇARŞAMBA 1938 Hitler,Nurembergte Bek- GÜNDELİK SİYASAI GAZETE lenen Nutkunu Verdi. Führer; Nutkunda,Orta Avrupa Ve Bılhas- sa Çek Meselesi Üzerinde İsrarla durdu. «Südetler KendileriniKurtaramazlar. sa Biz Varız Ve Onları l&ıırıarzıca;';ız.»ı «OnlaraArzuEBttikleri Yolu Tayin EtmekHakkı | Verilsin, Yoksa Akıbet Fena Olacaktır.» Nuremberg, 13 (Radyo) — Dün öğleden — sonra — sa- &t 18 den itibaren Kongres 'olu dolduran yirmi bin ve Bina hartetndeki hoparlörler. de bekliyen iki yüz elli bin » Hitlerin gelmesini — sa- birsizlikla bekliyordu. — Saat 19 da, Hitler refaktinde Naz Yönal sosyalist partisi er kânı, İtalya ve Frankist İs- Punya heyetleri ve diğer dev ler sefirleri olduğu halde Sâlona girdi. Herkes ayağa kalkarak Hitleri bir. alkış tüfanile karşıladiktan sonra, Buzıkalar çalmağa başladı. Hitler, serl adımlarla kürsü Ye doğru ilerledi. — Sağı- Ba İtalya — ve soluna F'lılılıl İspanya he - Yetlerini aldıktan sonra ye 'ine oturdu, —Bu esnade, **Yonal sosyalist partisinin Yrakları getirildi. Ortada Partinin teşekkülü sıraların öldürülenlerin kanile bo- Yanmış bayrak — vardı, bay Taklar salona salındıktan we TMuhafız'arın ellerinde oldu Üü halde mevkil imahiusa dlllldılılıu sonra, Vağnerin Marşı çalındı. Bunu müten- h. Hitler ayağa kalktı. Bu ;'— bir alkış tufanı baş Hitler; söze başlıyarak, Luul sosyallst partisinin bir tarihçesini yaptıktan ve Yıl içinde bir kafa ve bir Alb halinde 65 — milyonluk Almanya vücuüde geldi- H söyledikten sonra, Ya üdilere hücuma başladı Hitler, Almanyanın yaşa: Mak istediğini beyanından .::VI sözüne devamla dedi- - Orta Avrupada, muh. teliş Müteşekkil bir. devlet Silik vardır. Bu devletçiliği, Balancı tlemokrasiler himaye te, siyasl aakeri n ya Stnfaatleri nok! İhtiyat Zabitleri Kanu-" B. Hitler ratmak lstemektedirler. Da- ha geçenlerde, eski bir Fran Prağa irad ederek, tayarelerinin BZ ve bir nutuk Çekoslovakya Alman fabrikalarını bom bardıman etmesi için teşvik edici sözler söşlemişti Bu sözlere karşı — gülmek bile | | | | gelmiş | zalttir. Ziıra Alman fabrika- | ları kolayca imha edilemi yecek kadar kuvvetlidir. Çekos'ovakyada, Hollan danın umum nüfusu kadar Alman vardır. Bunlar, bu gün tazyik na karşı tahammül edilmi- yecek derecede ağır mele yapmaktadırlar. Südet Al mua ila: Selânîk 'Fuarı Dün Açıldı. Atina, 13 (A A.) — Selâ. nik enternasyonel fuarı bu gün açılmıştır. Arnavutluk, Romanya, Tür kiye, Yugoslavya, Almanya, İtalya ve Polonya birer pav yonola fuarda temsil ediliyor lar. nu Tadil Edilecek .. Ün senolik hizmetten sonra ayrılan erbışlar yedek astoğman olabılacakler, '_*“Nıomı. ihliyat zabitleri İhtiyat askeri memurları Büununun dördüncü mad ı"ııı değiştirilmesi hakkın bir kanun projesi hazır- lamıştır. Teklif edilen yeni madde şudur: *İstekli olmak gşartiyle gönüllü erbaşlardan — crbaş ( Sonu ikinci sayfada ) altındadır. Çek | askerleri, Südet Almanları | Bulgaristan, | | tayare hın yarattığı insanlardır. Hiç bir zaman esir olamazlar Çekoslovakyadaki Alman: lara karşı tatbik olunan taz- | yıklar, saklanamıyacak de recede üşikârdır. Çekoslo vakyayı himaye edenler, ne (Sonu Üüçüncü sayfada) Fransız Kabinesi, runun Riyasetinde 'Dün a ReisicumhurB. Leb- Fevkalâ- de Bir Toplantı Yaptı. ON ÜÇÜNCÜ YIL SAYI: 3984 | Fransız Kabi-| Hayatını Kökünden Değişti- |nesi Toplandı. |ren Bir Memleket: Türkiye.. |« Türkiyo; kendisini Avrupa memlekalleri seriyesine yükselten yeni bir hayat yaşıyor. Orada siyasal ve ekonomik alanda, | kültür va sanal hayalında —yenileşen bir iradenin zi vardır.» | | B. Lebrun Paris, 13 (AA.) — Fran- sız. kabinesi bugün Relsicum- hur B. Lebrunun riyasetinde fevkalâde bir toplantı yap L'İadependance Rouma- nle gazetesi, “Yeni Türkiye başlığı altında neşrettiği bir yazıda ezcümle şöyle diyor: *Bir kaç yıl içinde Türk devleti medeni memleketler seviyesine yükse'di. Tİtidal ve düşünce ile yapılan yenilik ler sayesinde, Türk milleti nin hayatı kökünden değiş tizildi. Öace, maddi ve ma sefalate terk — edilmiş olan milli bünyeye, şimdi münevver bir yenilik havası hâkim. İşte Kamâlist rejim. Zamanımızın Türkiyesi çok haklı olarak böyle anıldığı gibi, ileride de bu adı taşı yacaktır. Kamâlist rejimin tatbikatı nevi | nelerdir? Bunlar sayılmaz. İçtımalarına Başladı. Asamble ReisiNutkunda,Ye- Romadan ni Bir Harbin dünya Medeni- iyetini Mahvedeceğini Söyledi. V Milletler Cemlyeti toplantı halinde Cenevre, 13 (Rodyo) Uluslar sosyetesi asamblesi, dün saat |1 de 19 ncu İç- tima devresine başladı Re'ş; bir söylev vererek, yeni bir harbin dünya medeniyetini mahvedeceğini — söyledi bombardımanlarım şiddetle takbıh etti. Cenevre, 13 (A A.) — Os. lo mukavelenamesini imza eden devletlerin mümessille ri dün bir içtima akdetmiş: lerdir. Mümessliler 16 1ıncı maddede derpiş edilen zec Tti tedbirlerin ihtiyari mahi- yette olduğuna dair Kopen hağda tanzkn edilen karar süretinin prensiplerini müt tefikan teyid etmişlerdir. Bu devletlerin mümessilleri as amblede 16 ncı maddeyi şahsi beyanat şeklinde tef er edeceklerdir. Bu heyanat münakaşayı mucip — olduğu takdirde mesele siyas! işlerle meşgül olan altıncı komle- yona tevdi edilecektir Oslo devletleri kendilerine imtiyazlı bir waziyet veril- meslal istemektedirler. Zec- ri tedbirlerin herkes için ih- tyarl olması lâzım geldiği ve | kansatini izhar etmektedir Bununla beraber asablenin bu tezi, sureti katiyede ka bul etmesinde de israr etme mektedir. Memleketini âni 'bir karar ile yıııl kuran 'Büyük Şefin Mussolını Ayrıldı. Roma, 13(A.A.) — Mus solini, bu sabah otomobille Romadan ayrılmıştır. Mgı- solininin Rokka uella Kami nateye gittiği, orada “hafta sonuna kadar kalacağı ve önümüzdeki pazara da doğ- rudan doğruya Tiryesteye | gideceği 43Ö ylıımeilıdu Sovyet Japon . Müzakereleri. Tokyo, 13 (A A.) yetlerle Japonya arasındaki Şanfeng ibtilâfını hallatmek üzere Japonya Sovyetlere — Sav- tahdidi hudud komisyonu azalarının tayini için müza kerelere başlanmasını teklif etmiş ve Sovyet hükümeti de bu teklifi kabuleşmiştir Müzakereleri Moskovada'Ja- pon büyük elçisi Şigemitsi ile haricişe komiser muavl- | |ai Potemkin yapacaklardır. RomanyaBirHarplLima nı Vücude Getiriyor. KaradenizdeYapılmaktaOlan Bu Liman Köstence Limanın- dan On Misli Büyük Olacak. İstanbul, 13 (Huswi) Süd Ost gazetesinin yaz dığına göre, Romanya hü- kümeti/Karadeniz sahilinde; Maonaladan 17 kilometre şi- malde Kasul denizinde bir harp İlmanı İnşasını karar- laştırmıştır. Henderson isminde bir İn giliz amiralı, llman mahal- lnde tedkikat yapmış ve plânlarını da hazırlamıştır. Bu Mman, Köstence İlmanın dan on defa daha büyük olacak, dalgakıranlarla 1300 metre ve denizden çıkarila cak tapraklarla 20 milyon Kübik metreyi bulacaktır. Bu suretle büyük harp ge- milerinin de bu limana de- mirlemeleri'temin edilecektir. Dalgakıranlar için 3 mil- yon kübik metre taş made me ihtiyaç vardır. Beş Al- man ve iki Amerikan ma kinesi, gece gündüz deniz den kum çıkarmakla meş- güuldür. tesiri, milli hayatın her saf- hasında görülüyor. Siyasal ve ekonomik alanda, kültür ve sanat hayatında bu yenbi- leştiren iradenin izi dır. Bu harekâtın tesirleri bu- gün tamamen görülüyor. Türkiye, kendisini Avrupa memleketleri seviyesine yük- selten yeni bir. hayat yaşı- yor. Yeni tejkilât bir taraf- tan içeride emniyet ve Inti- zamı temin ediyor, diğer taraftan da ttidâl İle takip olunan 'bir beynelmilel tesa. nüd siyaseti barış için Tür. kiyeyi ea mühim 'bir unsur olarak gösteriyor. 'Türkiyenin bu sahadaki rolü ve emni. yeti bize şu teşbihi ilham ediyor: Türkiye, bugün bütün Bal- kan memleketlerinin - teşkil ettikleri büyük barış sahası- snın esası Türkiyedir. Büyük harpten Önce, Av. rupanın “hasta adamı, olan bir millet için bu netice çok büyük ve çoök güzeldir. Türkiyenin — kâlkınmasını yakından takip edenler bunun ehemmiyetini daha iyi tak- dir ederler. Her sahada atı- lan adımlar, vesikalar ve le- tatlatikler Vle sabittir. Ba bakımdan öyle mi- saller sayabiliyoruz ki, her kesin takdirine lâyıktır. Da- ha yukarıda, Türk terakki- sinin kültür. sahasında da müşahede edilebileceğini söy- lemiş idik Filhakika, daha geçen güön, Türkiye alfabesi- nin tamamen Lâtinleştirildi- ğinin onuncu yılını idrak et. medi mi? 1937 Yılı sonunda, Türk tarihi kongresinde, Türkiye: nin milletler camlasındaki vazifesine işaret etmiştir. İşte bunun — prensipleri: “Türk tarihi, umum! tarih çerçevesi içerisinde mühim mevki işgal eden bir küldür. Türk harsı, beyaz ırktan ve Brachycephaldir. Türkiyenin bugünkü efendileri, en eski kültür kaynağını kuranların ahfadı. olup, ark - itibariyle bunlardandılar. Orta Asya, Türk arkının beşiği olup Akdeniz havası: nn dağu sahili Türk mede- niyetinin ocağıdır. Orta Av- rupa kültürü ve eski Ame- rika kültürü kuvvetlerini ve hayatiyetlerini hep bu kök- ten almışlardır.. Türk ilmi, bu suretle bü- tün milletin emeğinden do- ğan neticeleri tesbit etmiş- atlr. Yeni Türkiye büyük adım- lar ile kendisine, bir kaç asır süren ve bugün masal- lara karışmış bulunan — bir uyku ve durgunluk devre- sinden sonra yeni, parlak afuklar açan bir istikbale doğru şürüyor.» var-