28 Eylül 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

Türkiyeye Hayranlık.. Yazan: Romulus Dianu Bu sülunda sırası düştük çe yabancı gazelelerin Tür kiye hakkındaki fiktir ve muütalealarını vereceğiz. Cureutul (Romanye) gaze- tesi Türk imalâthanesi (Türk Chantier)i başlığı — altında neşrettiği bir makalede şöy- le diyor: “Ara — sıra Ankaradaki Türk dostlarımızdan aldığım bir mecmua modern Türki- yenin temiz bir aynası ma- hiyetindedir. Yaratıcı — bir şahsiyet olan Atatürkün yük- sek idaresi altında geniş bir intibaha nail olan Türkiye- yi yakından tanımak için uğraşmış idim, Nefis - bir sanat mecmuası - olan “Le Turguie Kamaliste, in tekmi! yazıları ve fotoğrafları san- ki “Geliniz, görünüz; nasıl çalışıyoruz, manâsını ifade etmektedir. Türkiye şimdiye kadar uyuyan bir. memleket (di. Orada zekâlar keskinleşiyor. Fakat faziletler çürüyordu. Asırlar boyunda müteaddit ırkların Avrupaya geçişle rinde güzergâha — tesadüf eden Türkiye âdeta — bir ademi intizam müzesi ha. lnde idi. Bir asırlık — bir uğraşmadan sonra Viyana kapılarına kadar dayanan Türkler gölgede uyuyorlar” dı. Türkiyeyi ziyaret eden- ler asıl görülecek şeylerden ziyade yalnız romantik ede- biyata mevzu teşkil edecek hayali şeyler geliriyorlardı. Bugün ise Türkiye büsbütün başka bir memlekettir. Gö mülen bir medeniyeti mey dana çıkaran geniş bir ima Iâthanedir. Her şeyi parça parça tetkik ediyor ve Türk olmıyan her şeyi atıyor. Türk fıtratan mükemme bir silâhşör ve — çiftçidir. Türk bu sıfatlarile bugün harikalar meydana getir- mektedir. Çünkü Türkiye bugün mükemmel bir ordu ya sahip olduğu gibi ziraati de bir kaç senedenberi asıl ziraat memleketlerini tehli keye düşürebilecek — surette tam bir inkişaf halindedir. Ankara mecmuasının sa- hifelerini çevirirken Türki- yede yeni bir — iş itikadının doğmakta olduğuna inana- biliyorsun veya inanmazsın; faka vaktaki toprağın cep hesinin tamamen değiştiğini, en çorak yerlere üzüm fi- danları dikildiğini ve Ata- türkün delâletleri ile mem- leketin muhtelif mahallerin- de büyük fabrikaların ku rulduğunu gördüğün zaman Kamalist Türkiyeye hayran o'mamak imkân haricinde- dir. Yukarıda — yazdığım mecmuanın son — nüshası, Büyük Atatürkün, Hariciye nazırımız. B. Anteneskoya söylediği şu yüksek sözleri yazıyer: — Atatürk diyor ki: Her- kesin tercih ettiği bir şey vardır. Bazıları bahçeyi se- ver, çiçek — yetiştirmekten hoş'anır, bazıları dâ adam tercih — ederler. Tenkit: ÂAynoroz Kadısı Halkevi gösterit kolu, cu martesi ve pazar akşam ları Müsahipzade Celâlin ( Aynoroz Kadısı ) ixmin deki eserini Lemsil etti Eser 7 tablodur. Gösterit kolu, umumi mevzula alâ kası olmıyan ve şeyhülislâ mın odalıkları ve cariyeleri ararında geçen iki tablosu nu kaldırarak eseri bize beş perde olarak seyrettirdir. Bu gibi klâsik eserler, her şeyden evvel dekor ve kos tüm işidir. Eski biçim dıvan haneler, müzeyyen bahçeler veloş kilise dehlizleri içinde geçmesi icap eden vakayi gösterit kolu, bütün güçlük leri yenerek bize beş ayrı dekorla gösterdi. Halkevi- mizin daracık sahnesinde bu bir muveaffakiye sayıla bilir. Bilhassa birinci perde ol dekoru güözeldi Kıyalet ve makyajlara gelince: Gözlerimizi yadır gatmadı. Gerek elbise ve gerekse makyajlar üzerinde uğraşıldığı görülüyordu. Temsil umumiyet itibarile fena olmadı. Eski ağdalı Osmanlı — lehtesile uzayıp giden eseri gençler muvaf fakiyetle sürüklediler. İnsa na, baştan nibayete kadar Arapca ve Farscc konuşulu- * yormuş hissini veren — bu eserde, gençlerimizden da- ha fazla fedakârlık bekliye. mezdik - Şimdiki sade ve açık Türkçemiz karşısında e1- ki karışık ve yabancı beyan tarzının gülünçlüğü insana | güzel bir mukayese zemini hazırlıyor. Bu mukayesenin Dil bayramına - tesadüf et mesi ayrıca bir sürpriz oldu. Gençlerimiz aldıkları va zifeyi tamamen başardılar. Eda rolünde — H. Gözalan, Afroditi rolünde H. Ünal, Âdem rolünde Salih Tozan, Kâtip to'ünde Cahit Albay raklı ve diğer rollerde Hay- ri Esen, Emin Gençmete, Nurettin Eren, A Çileli. Şev- kati Anadol, Osman Filiz, Kadri Parıl iyi idiler Cahit mükemmel bir tip yarattı. Haris bir mahkeme kâtibini bütün vuzuhile can: landırdı. — Salihden daha Iyi oynamasını bekler: dik. Papas Grigoryüs rolün de Şefkati Anadol kendi | sine düşen vazifeyi başardı Karakteristik rollerde — bu gençten çok şeyler bekliye- biliriz. Yalnız sesini biraz daha çıkarması — İâzım dır. Gösterit kolunu bayan- | sız. bırakmamak — hususun da Hadiye Ünalın gösterdiği alâka ve Aarkadaşlık ?l teşekkürle karşılanacak de recede büyüktür Yalnız bu bayanın da sahnede daha lerden birşey bekliyorlar mı? Adam yetiştirenler de çiçek yetiştirenlerin — zihbniyetinde olmalıdır. İşte, Türkiyeye en büyük iyilikleri yapan ada- min siyasi ve insani akidesi, Büyük Türk rehberinin bu sözleri bütün dünyanın umu mi müerwseselerinde levha halinde yazılmağa şayeste di müş- rolünü —uıüı Türkiye, diğer- ; TÜRKDİLİ Bir Vapurda 'Üeniz uıtısındayangm cıkh Buenos Atres, 27 (A.A | Puteto adındaki Şili va- purunda bir. infilak vukua gelmiş ve arkasından bir yangın çıkmıştır: 93 Yolcu ile geminin mü:- rettebatı Santalucia vapuru tarafından alınarak Mo'len- doya götürülmüştlür Pudetonun mahvolmasın- dan korkulmaktaedır. — —N DADCN — Uzak Şark -Hâdiseleri.. Londra, 27 (A.A,) Şarktan alınan haberlere gö- re dündenberi Lotien ve Lo- hang mıntakalarında çok şiddetli muharebeler olmuş: tur Çin karargâhı Japon ta- | arruzlarının kâmilen püskür- Ptüldüğünü ve iki tarafın Dil — .-- — Bayramı ve Halkevimizin ! faaliyeti 26 Eylül Dil bayramı mem- leketin her tarafında kutlu- | lanmıştır. Pazar günü saat 18 de Ankara Halkevinde Türkdili Kurumu adına verilen -An kara ve İstanbul radyoları- nın müştereken naklettiği- söylev şehrimiz Halkevi ho parlörleri vasıtasile halk ta. | rafından alâka ile dinlen- Uzak | | | | | ağır zayiat verdiğini bildir- | | mektedir. : Mussolini | Dün - Berline Geldi (Baştarafı birinci sayfada )| mişlerdir. Mussolini gazete- cilere şunları söylemiştir: * — Ziyaretim, Almanya ile İtalyanın sulha bağlılık- larını bir defa daha - isbat etmiye matuf olacaktır. Bu süretle iki milletin — birbiri ile ne kadar sıkı bağlı oldu ğu meydana koyulacaktır , serbest olması ve sesini du yurmasını. temenni ederiz. Nurettin Eren,E Gençmete, Çileli ve H Esen de iyl ia Udat gösteren gençler ara- sındadır H Gözalan bir sanatkâra yakışan kudretle Eda rolü- nü oypadı Kadı rolünde M Gözalan Fena değildi. Yalnız baram | yemeğe alışmış eski Osman li kadısının göbekli ve bo dur karakterini bize arattı. Bu gibi rollere daha iyi | temessül edebilmesi için M, Gözalana 15-20 kilo alma: sıtı tavsiye ederiz Eser büyük bir halk ta bakası tarafından memnuni- | yetle seyredildi. Halkevinin her temsilinde bulunmak — lütfaonu gösteren Valimiz B. Ethem | Aykut da temsilde dular. hazır bulun 3it kilâta maruzdur. Fakat bü $ töün bu müskülleri, bu müş: | küllerden daha büyük nik- binlikle iktiham etmektedir. Çünkü Atatürk meşhur Ni. etzche gibi düşünmektedir — İnsan ileri gitmek için yaratılmıştır. ve ileri git- mekle kıiymet kesbeder Hali tabilde biç bir şey değildir. İşte Türk rönesansının esax setidesi, . miştir. Gece de Halkevi - temsil kolu Celâl Musahip oğlunun Aynoros Kadısı adlı deslai oynamıştır kome- Hoparlör vasıtasile Dil dev- rimini anlatan söylevler ve- rilmiş ve öz Türkçe şiirler okunmuştur. Bu neşriyat da halk tarafından alâka takip edilmiştir. Müsamere de rol alan gençler çok al kışlanmışlardır. Bu müsame- diğer bir ile reye ait yazı sütunumuzdadır Sinema Halkevi tarafından dün gece de; Atalürkön Meclisi açışı filimi ile Cumhuriyet bayramının — 13 cü kete ait filimler halka gös- terilmiştir. Bu sinema gece sinde de kalabalık bir halk kitlesi bulunmuştur 6 Rahmi Selçuk Mebuslarımızdan B, Rahmi| Selçuk şehrimize gelmiş ve dün akşam trenile Susığır lığa gitmiştir. Hüfus kntüküı_ihâ kayıt ve tescil İç bakanlık her ne şekil ve | sürette olursa — olsun — nüfus | | kütüklerine kayıt ve tescil edilmek Üüzere — müracaat edeceklere ait evrakın etraflı bir şekilde tetkik edilmek üzere bakanlığa gönderilme sini bütün teşkilâtlarına bil | dirmiştir. ——— -— Daimi : Encümen | Kararları.. Vilâyet daimi encümeni dün Vali B Ethem Ayku- tuün riyasetinde toplanarak vilâyet işleri üzerinde görüş melerde bulunmuştur. Bu arada ziraat müdürlü- | günün meyva fidanlığımı tev- 20 dönümlük alınmasına, si için daha arazinin satın “yeni'hükümet konağındaki | umumi meclis salonunun te | frişi ve gıraların yaptırıl ması için 937 bütçesinden tahsisat ayrılmasına. ilk mek- teplerin tamirat tahsisatları nin - verilmesine, Kepsötle Simav çayı üzerinde bulu nan - ahşap köprülerin tami rine ve bir kısmının yeniden yaptırılması için nafıa mü: dürlüğünce projeleri ve ke- gifleri — hazırlanıp — ihaleye karar ve: kı ASN a aLa ei ) $ıl: | dönümünü ve diğer memle | niştir. Kültür Bıkanlım tamimi Kültür Bakanlığı orta ted. risat mekteplerinde açık dere- inha edilen yardımcı vekil muallimlerin seçilmesi- ne itina edilmesi hakkında yeni kararlar vermiştir. Mu allim sıfatile ders verecek lerin okutacakları derslere vukufları ve karakterleri | bakımından itimada lâyık oldukları iyice anlaşılmadan açık yardımcı veya - vekil muallimliklere kimse inha lere edilmiyecektir. Bunların ve sikaları da tam olarak Ba | kanlığa zamanında gönderil- meleri emredilmiştir. ——— ilk tedrisat —müfettişliği Vilâyet ilk tedrisat fettişleri adedi bu yıl konan tahsisatla üçten dörde çıka- rılmıştı. — Münhal - bulunan bu müfettişliğe Kırşebir ilk tedrisat müfettişlerinden B Muzaffer tayin edilmiştir — / Muallim mektebi proğram- ( Sanında değişiklik Muallim | fizik, kimya, mü mekteplerinin leri kültür. kurulunca değiştiri- lecektir. Yeni proğramlar pazarerlesi günü mekteplere gönderilecektir. Fastilü mezunlarının - ta- | yinleri Gazi Terbiye Enstitüsün den bu sene mezün olan- | ların tayin | hazırlanmıştır. İki güne ka dar alâkadarlara tebliğ olu- nacaktır kararnameleri — Mutlu bir nişanlarma YVeşilli Camii — mütevellisi B. Lütfi Uzkurun kızı ve gazetemiz idare müdürü B Muzaffer Uzkurun hemşire st Bayan Zatiye ile Ankara Küçük Yozgatla fabrikalar sıhhat memuru - Balıkesirli B. İsmetin mişanları her iki tarafın davetlileri huzuriyle dön B Lütfi Uzkurun evin de yapılmıştır. ——— Bir yarâlama | Kasaplar — mahallesinden Ibrahim oğlu 16 daki Hüseyin serhoş olarak Dinkçiler mahallesinden ka yaşların hveci Hulüsiyi sol omu- zundan yaralamışlır <e——— Çocuk Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Merkezi tarafından çıkarılmakta olan (Çocuk) dergisi | İlkteşrin 1937 “den itiberen — yurd yuvıulınnı yeni ve çok faydalı hllıllz_ı verecek münderecatla dolu; ” Yaraladf' olarak yeni şekilde çıkma bıılıyı:uklır Kurum; (Çocuk) un cazip | ve güzel olması için hiç bir fedak irlıktan kaçınmamak tadır. Bütün yurd yıvnılımı Ço geei -S.—. tabiiye ders- | möfredat proğramları : İdmanbirliği Akhisa idlmanyordu — ile idmanyurdu mafi Pazar günü otobüsle | rimize gelen Akhısar | yurdu ile şehrimiz yurdu arasındaki ma€ PF günü saat 15-30 - da © ral Ali Hikmet Güçten Şuürinin (d yapılmıştır. Oyun güzel ve g4! muştur Yurtlular ilk - hafi Mustafanın ayağiyle yılarını yapmışlar Ve haftayım O | Yurdun bitmiştir. İkinci haftayımda € lular biri penaltıdan üzere, Sadi ve Celâ! dan dört gol yapmıt V8 nu 0 5 kazanmışlaı Akhisarlı — sporeulaf ayi ” ı'.ef;.."î'jîdı,; Ayvalık — Birlik Maç“ Cumartesi günü mak üzere Ayval bölge şampiyonu dün Ayvalık İdmanyt” Birlikliler arasında ? maç samimi bir hav' devam etmiş ve oğunu 0 2 kazant —eaaaanirt Tarlayı Elile . Ateşe Ver Bandırmanın yünden Muharrett biri tarlasını t için ateşlemiştir Fakat ateş gitti müş, etrafa da miştir. Meraya — yayılaf ön dönüm - fındık ağacı yanmasına muştur. Yangın köylünüt ile daha fazla meydan verilm nabilmiştir. Suçl! takibata Mezarlık Ateş Aldtv ,, Dün saat 13 #7 Başçeşme ıııs“' '[’ kısmında buluna? de bir yangın G Büyüyen yınl'!'. lığa sirayet eteoif —i klağr otlarla bura eee meden ıbndü'.“ Mehmet Mehmedi Umurbey — MüT Veti: oğlu 156 ? Mehmedin AYf lesinden Veml! yaşlarındaki *