7 Kasım 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 3

—RrLm SA , T aSf0 öN İkinci Teşrin 7 TÜRKDİLİ v Dıürda Türkiye: Türkiyenin Yeniden Hayata Gelmesi “Düyük savaşı kaybeder, Türkiyey.«Sever> muhadesile tasviye etmek batı devletlerine kolay gelmişti. Fakat talihin kaydettiği - harikalardan birine İşte burada taslıyoruz.» Pester Lloyd “Peşte, den: | 1918 Mü'arekesile büyük #övaşa nihayet verildiğinden | beri bizim dünyamız göçüp Riden nice imparatorluklar, Uyanan uluslar ve kuvvetle Nen dev'etler gördü. Tarihin ı kaydettiği bu önemli bâdi- | selerin içinde hiç b.risi, ba- tan Osmanlı İmparatorluğunun harabeleri üzerine kurulma sina rağmen tamamile yeni temeller üzerinde yükselen Kamâlist Türkiye kadar batı devletleri tarafından hayret ve takdirle karşılanmamış bır. e| Harpden evelki “kapit Ülasiler, Türkiyesini tanı- | yanlar, ve bu islân mem- leketlerindeki hırıstiyanların hak'arını koruyan kuvvetin yavaş — değiştiğini, bemen — hemen | ber sahada haklarını ka- | Yıp ettiklerini Osmanlı'arın ekonomi ve istihsal siyasa- sermayedar ların önünde geri çeki'mi- ye mecbur olduğunu — ve nihayet fınansal Yavaş verlilerin larının tam bir etaretin sonucu olmak üze- re ordu. donanma ve me Mmurlar arasında — temiz'en Mesine imkân olmıyan bir ahlâk bozukluğunun — yer Teştiğini görenler, Türkiye- Hin çok kısa bir zamanda tamamile yıkılacağına em- Niyet getirmiş'erdi. Bunun için müttefiklerile beraber büyük savaşı — gaybeden Türkiyeyi Sevr muahedisile tasviye etmek batı dev- letlerine çocuk — oyuncağı kadar kolay gelmişti. Fakat tarihin kaydettiği — harika- lardan birisine işte burada Tastlıyoruz. Seyr muahede | Sini, tam bir inhıdamın buşlangıcını deği!, — bilâkis yeni bir — istikbale doğru Yürüyen Türkiyenin birinci Menzilin! teşkil etmiştir. Avusturya sefaret müste tarı V. Bischoff, “Ankara - Türkiyede yeni oluşun bir İzahı, adındaki — eserinde, Türklerin Anadolu toprağın: da ilk yer'eşmelerinden son ra Osmanlı devletinin kurul- ması, son hilâfetin idaresi a'tında — mahvı ve nihayet Ankarada varlığın birdenbire parlamasına ka dar yürüdükleri yolu 1aantiki bir çerceve içinde göstermek tecrübesine girişmiştir. Kitabın “Anadolunun ta- | rihi, “Türklerin hayatı ve ulusal İslâm dini, “Osmanlı İmpe ratorluğunun — sonu,, başlık- larile üçe ayrı an ve “mazi, adı verilen birinci kısmı s0 nradan kurulacak yeni Tür- kiyenin temellerini gösteri yor. Muharriri “mazi, den *oluş, a doğru takibeden okuyucu bu işin ancak bu şekilde — hallolunabi'eceğine kani oluyor. Kitabın birinci kısmı, altıncı Sultan Meh | medin murahhaslarının Se- | vrde Türkiyenin ölüm hük ı münü imzıladıkları |0 ağus.- | tos 1920 tarihile bitiyor. “Olu; d'i ikinci kısmında Kamiâlist Türkiyenin hareke. | te gelmesi üçe ayn'ıyor. *Törk devrimi, neen bah- seden birinci kısım körkörü ne koşan ihtiras'ar ve fay dasız İsteklir kadar teorik | ve ideo'ojik hazır'ıkların da kalkınma hareketinden ay ni derecede uzak olduğunu tebarüz ettiriyor. Bu batının yüz yıllarca süren tazyik ve — tezlilinden doğan ve halkın benliğinin en derin köşelerinde büyü- yentam bir ulusal devrim dir. Fakat halkın bütün ku vvetleri har'çle, İngi'iz Yu- nan ve Ermeni hücumları na karşı koymakla meşgül olduğu için bu devrim da- hilde çok yumuşak hareket etmiye mecbur - olmuştur. Dahili düşmanlardan ilk ev: vel sa'tanat 1922 sonra hi- | tâfat 194 kendi acizleri yü zünden mahvolup gitmiş ve Türkler harici düşmanlarının hücumlarından Dumlupınar “ zaferile kurtulduktan ve ba ——cux———— —— Türkdilinin Hikâyesi SEYAHATTA YAZAN: Guyde Moupossant Vagon Connesdenberi do luydu. Herkes birbhile ta- hişıyor, konuşüyordu: Tarascanı geçtikten biraz *onra yo'culardan biri: — İşte burada öldürülü- Yor, dedi Ve derhal iki senedenbe- Pi bir tür'ü ele geçmiyen Ve zaman zaman yolcular- “dan birinin kıyan #irarengiz katilden bahse- dilmeğe başlandı. Herkes ir takım faraziyeler yörü- tüyor ve fikirlerini suylü- Yorlardı. Kadınlar, ansızin lan biri görünüverecek canına ÇEVİREN: Müştak Baykal - | korkusile titriyerek pençe- relerin ardından — gecenin karanlıklarını seyrediyorlar di Bir eksi preste bir deli ile baş başa kalmak, veya şü- pheli bi - şahısla karşı kar. şıya uzun saatler geçirmek gibi fena “tesadüflere ait korkunç hikâyeler söyleni yordu. Herkesin başından geçmiş bir macerası verdi. Vagon- da bulunan erkeklerin her biri bir şakiyi veya hırsızı hayret verici tarzlarda bü- yük bir soğuk kanlılık ve f geliyordu. tı devletlerinin taksim tebli- kesini kendilerinden uzak laştırdıktan sonra memleke Ün içinde kalkınma işlerile meşgul olmiya baş'amıştır Bischoff, kitabının ikinci | ikinci — faslında bu kalkınma hareketi mühtelif — safha'arını Daha kendi meml'eketi kışmının bize nin gösteriyor. sultan Mehmet, bi büyük savaşın galip'lerine bir Protektora şeklinde sun- mayı tecrübe ederken Türk ulusunu — hür bir — dev'et ha'ine getirmek fikri. Mus tafa Memalin zihnine yer Teşmiş — bulunuyordu Bu gayenin hakikate eriştirilme tarzına Bischoff çok haklı olarak tarihi bir irtical adı Zira — Mustafa ©o anda ne yap lâzım geldiğini derhal taktir etmesi lâzım geliyor- du. taktik — bakımdan seçilmiş bir şehir o'maktan nı veriyor Kemalin mak isabetle ziyade göçebelikten uzak Taşmış olmanın bir semboli ilk defa daimi surette brrleşmek üzere getiri'en bir. şehir nümn esi olarak kurdu İse yapı tarzlarını, elbiseleri, yazıyı, kanunları ve — demokratik bir cephe geriside gergin ve otoriter bir idarenin memleket ihtiyaçlarına uy gun bir şekilde tedi! edilmiş siyasal hayat — şar'arında, hep muvafık gördüğü yerle den almıştir, Zira Gazi ulu organlzasyonunu — bittikten sonra Türkiyeyi bütün dünya |a kültür cemaatına sokmak ister ki buda ancak modren tekniğin çizdiği yollar'a mümkündüa. ('ilhassa Tür , kiye ekonomisinin bir hiçten meydana getirilmesi ozel ka: pitalist ve liberal ekomi devresini atlayarak — makul bir devlet kapitalizmi — ve sosyalizmine ulaşmak İâzım memleket içinde ye demiryolları inşası istih sal bölgelerile — ihracat li- manlarının — bir birine bağ lanması, hububat yetiştirme usu'lerinin — modrenleştiril mesi İüzum'u endustri mer kez ve şube'erini tesisi, ulu sal bankaların vücuda ge tirilmesi, İâikleşme halk ve yüksek mekteplerin genişle tilmesi — ve ıslahı eski ordu ve donanmanın yüksek Kenal nasıl Ankarayı | Türktellerile vücuda yı tarihin kılıncı da zayıfı | ehoffın başka bir mertebesine çıkarılması ha- l riçte Türkleri memleket için: cüretle korkulmuş, şaşırtmış veya kıskıvrak — bağlamıştı. İçlerinden, her kışı -Midide geçiren bir doktor anlatma. ğa baş'adı; Ben, dedi İliç bu gibi işlerde cesaretimi denemek fırsatını bulmadım. - Fakat müşterilerimden, bugün öl müş bulunan bir kazlın bi- lirim ki başından dünyanın en garip en esrarengiz olan ve İnsanı derin — teessürler içinde bırakan bir vakayi geçirmiştir. La Comtesse Marle - Ba ranov, gayet asil ve fev- kalâde bir Rustu. Rus ka dınlarının, zarif burunları çok cazip ağızları ve insanı çeken ve kendine bent ed en mavimsi gari gözlerile ne kadar güzel olduklarını i çapkın ve kandırıcı, de iskân etmek suretile de- mografi kmeselelerin — balli | işte yeni Kemalist Türki yenin karşılaştığı mese'eler ! henbunun gibi şeylerdi. ı Bisehoff Türkiyenin istik- | bali adını verdiği — kitabın | son farlını, hemen hemen tamamen Türkiyenin dış si- yasasında takip ettiği islika metlerin tah'iline hasretmiş tir.. 1934 de Türki e ka- mutayında Atatürk adını a'an Gazinin coğrafi ba kımdan Türkiye — için çok tehlikeli olan — komşolarile mevcut olan dost düşman | münasebetlerini nasıl hissi- yat alanından uzaklaştırarak ! dahiyane bir surette a0 ğuk - kan'ı hesaplara bağ ladığını anlatmak — için bu makale kâfi gelmez bunla: rın arasında Alman usülleri ne dayanmak sureti e eskisi kadar kuvvet'i bir mücade le e&ihazı haline getirilen or- islahımı da saymak gerekiir. “Türkiye dunun — enerjik nin dış siyasası,, faslını Bis münase betle zikrettiği bir katde ile hulâsa edebiliriz. Hakkın kılıncı kabahatlı vurur Sefaret müsteşarı Von Bis choff, bu kitapla — güttüğü gayeyi son sözünde şu su retle izah ediyor: “Türkiye de geçirdiğim üç yıllık ha yatla toplamağa imkân bul - duğum malümata beni her- kese Türkiye tarihini bütün büyüklüğü manası ve lüzu muyla anlatmağa mecbureti, “Ankara adındaki - bu eser, anadolu toprak'arı üzerinde- ki hadiselerin etraflı ve ay- nı zamanda ince tasvirlerile Türk susiyetlerinin derin ince'em- İslâm ulusunun hu elerile ve geçmiş vakaların munptazam bir surette sıra değer'i bir eder. lanmasile çok vesika teşki Bir memleketin üzerinde geçen yüz yılların bıraktığı derin akisleri — dinlemesini bilenler Anado'u vekayımı bir romandan daha heyecan - İ bulacaklar tipki bir heymnee benziyen mükem- ve mel üs üp karşısında muhar riri sade bir ve tarıhçi olarak değil aynı za- manda bir şalir olarak da tebrik edeceklerdir diplomat On'arda- daima mağ rur ve tatlı, müşfak ve za lim. bir. Fransız için çok Tâtif bir sıhriyet vardır. Fe İki bütün bunların benim bilirsiniz nazarıdikkatimi celbetmesi birazda ırk ve — dolayisile tip Aayrılığından ileri ge- liyordur. Doktoru, onu tehdit et- mekte olan göğüs hastalı ğından do'ayı daima Fran saya ge'ip Midide yerleş mesinde israr ediyordu. Fa- kat o, büyük bir inatla Pe- | tseburgdan ayrı'mak istemi İ yordu Nihayet geçen son- bahar doktor, onun süratle ölüme doğru gittiğini göre. | rek kocasına her şeyi an- latmış, kocası da hemen | tecektir. Yeni bir “sis edilen Kepsüt SAYFA 3 Belediyesinden: Kepsüt belediyesine ait Çukurağıl merasının — kışlık koyun otlakiyesi kiraya verilmek üzere 13 teşrinisani 935 çarşamba günü ihalesi yapılacağından isteklilerin ogün ke- psât Belediyesine gelmeleri 1'ân olunur, | 3.-1-251 Balıkesir Şarbaylığından: Havran kamunu sınırı içinde uraya âit zeytinliğin bu- yıl mahsulu satılmak üzere arttırması 10 gün uzatılmıştır. Üstermesi 15 ikinci teşrin cuma günü yapılacağından isteklilerin uraya bay vurmaları bildirilir. —I * Uraya ait Çayırbisar köyündeki değirmen 8 teşrinsani 935 den 7 teşrinsani 936 günlemecine kadar bir yıl kira- ya verilmek üzere artırması 10 gün uzatı'm ştır. Üsterlemesi 15 ikinciteğrin cuma günü seat 14 Ve vr ay sürel kurulunda yapılacağından isteklilerin Uraya - baş: | varmaları bildirilir. 1-1 ( BALIKESİR VİLİYETİ DAİWE - ENCÖNEN ıÂNLARI | İdarei hususiye akaratından Keten hanı sokağında ter zi dükkânının senelik muhamiıren icar bedeli olan 40 lira üzerinden 4- 11 935 tar.hinden itibaren 18 11 935 ta- rihine raslıyan pazartesi günü saat 15 de ihalesi yapılmak üzere 15 gün müddetle açık arlırmaya konulmuştur. Encümende para ve tahvilât kabul - edilmiyeceğinden isteklilerin yüzde yedi buçuk nisbetinde muvakkat temi- nat' belli nur inı malsandığına yatırdığına dair makbuz' ün ve saatte vi âyet encümenine gelmeleri ilân olu- 1 birlikte 4—1-— 261 Balıkesir Askeri Satınalma Komisyonundan: Kor ihtiyacı için 400 ton un eski talip namıhesabına kapalı zarfla yeniden eksiltmiye konulmuştur. 22-2 Teşrin 935 cuma günü saat 16 da kor satınalma komisyonunda ihalesi yapılacaktır. Tahmin edilen bedeli 49,000 ve mu- yakkat teminalı 3,675 liradır. Teklif mektupları ihale sa- atinden bir saat tesim edilecektir H Küçük, Haberler evel makbuz mukabilinde komisyona 4 ı — 26z yapmak üzere bu günlerde &| Ankarada bir toplantı ya- SaANaSAMSAN: GAKENSEKESESEK. pılacaklır. Yeni bir fabrika kuruluyor (On bin gö Sümerbank tarafından Bursada bir yün ipliği fab- rikası yaptırılacaktır. Yı'da bir milyon kilodan faz a yün ip iği yapacak ol an bu fabrikanın inşasına yakında baş'anacaktır. Türk - italya tecim anlaş- Ması, Türk- İtalyan tecim anlaş- ması bu ayın 22 sinde bi- anlaşma Mentona hareket etmesini emretmişti. O, yalnız kendisine tah vagona binmiş uşak ve hizmetçileride ayrı bir kompartumana yerleş mişlerdi Yanında gelmeği bile dü şünmeyen ve onu bir. has taneye gönderilen hasta bir uşak gibi dünyanın ta obir ycuna yollıyan Aaşksız bir kacı i'e kendini, hayatta yapayalınız, çocuksuz hem en hemen akrabasız, tama men münzevi, terk edilmiş görcrek kapının karşısında mütcemirane, süratle geçen ovaları, köyleri seyrediyor du. Her istasyonda, onun bü f l tün emirlerini yerine getir- N daha geliyor Geçen gün 1500 kadar göçmen Köstenceden İstan: bula gelmiştir. Bu ay sonu- na kadar on bin göçmen gelecektir. Bu göçmenlerde getirilip yerleştirildikten s0- nra göçmen nakliyatına bu yıl son verilecektir. Gelecek yıl yurdumuza gelecek göç- menlerin adedi her yılkin- den daha faz'a olacaktır. Hükümet bu iş için 1â- tedbirleri ala- zım — gelen caktır. tereddüt etmiyen körcesine sadık uş- mekte bir saniye ağı İvan geip bir şey lâ- zim olup olmadığını — soru- yordu. Gece olmuştu. Katar, ka- ranlıklar içinde son süratle yol alıyordu. Kontes bu ge- ce son derece sinirlidi. Bir türlü uyuyamıyordu. — Bir aralık aklına kocasının son dakikada Fransız altını ola- rak verdiği parayi saymak geldi; ve küçük kesesini aç- arak altınları kucağına bo şalttı. Fakat birden yüzüne te. rin bir hava çarptı Başı kaldırdı; hayret! . Kapu ya> vaş yavaş açılıyordu. — Bitmedi — — GK 2 *