27 Mart 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

« ! ç F SAYFA 2 Yabancı gfıietelere göre Tü kiyede on bir yıllık mektebcilik çalışması Berner Tagvacht Bern ya- zıyor. Sovyet Rusya en aşağı yüz sene geri kalmış olan kültürel bir iokışafı telâfi tameğe mecburdu. Kamâl Atatürkün yeni Türkiyesı isa kandisini altı asırlık bir geriliği müm- kün mertebe kısa bir müd- det içinde atlayıb aşmak va- zilesi karşısında bulmuştu. Bu yolda Türkiyedeki müş- kilât Rusyadakinden büyüktü. Türkiyenin ilerlemesi — mat- lab olunca son — inkılaba kadar fikir ve ruhlarda mutlak bir surette hekim olan islâmiyetin muhafaza- kâr nulaz ve tesirlerini tamamen izale etmek lâzım geliyordu İşte bu lüzuma binsen Türkiye medeni hak- ların en moödernini ihtiva eden İsviçre kanunu mede- nisini kabul etmiştir. Talim ve terbiye ve — mektebcilik sahasında da Türkiyenin er. işdiği tarakki merhalesi ha- | yretlere değer. Vaktile Türkiye halkının yüzde 95 şi analphabet idi ve bu taaceüp edilecek bir hal değildi; çünki Türk Dili- nde kullanılan — yazı son de- recede güç ve karışık olan Arapça elifba jile sağdan s0- la doğru yazılırdı, daha do- ğrusu bir çok kargacık bur- gacık şekillerle tersim edi- lirdi ve içinden çıkılamuazdı. Bu #sebeple talim ve ter. biye ve mektebcilikde ilk esaslı reform olarak bir kaç yıl önce Lâtince harflerin kabül ve tatbiki ile ancak bundan — sonra mekteblerin daha aşağı sınıflarında oku- yup — yazmağa başlamak roles absurdes AbuszSomurtkan Abusülvecih —Suratı asık, asık suratlı Acaba — Acaba (T. Kö) Acayip (Nıda)-aÇokşey!—(Fr )C'est etonnat!, Tıena! Örnek: Çokşey! cavap (T. Kö.) vermek istemedi.-Tiens, alors il n'a pas vou- lu donmer üne reponse Au&p:lyrıhın:(l’r.) Excentrigue mek: Ayrıksın biradam— Un homme excentrigüe AcayipezTansık — (Fr )Mervdille Örnek: Acayibi sebaf âlem — Acunun yedi tansığı —— Les sept merveilles du monde Acayıpsa Şaşılacak — (Fr.) Etonnant Örnek: Orada şaşılacak şeyler gördük s<Nous yavons vu des ehoses etonnates Acele—Çabukluk, evedilik — (Fr.) Hâte Örnek: Bu ne çabukluk!—Ouelle hâte! - Bu iş evedilik görtürmez—Cette af- fajre ne souffre pas de hâte. Acele—Çabuk, evedi—(Fr.)Vite! Rapidement Acele etmek, istical etmek—Çabuk olmak evemek—(Fr.) Se hâter, ı'ımpreııîr, se presser Aceleye gelmek—Evediye gelmek Aceleye getirmek —Evediye getirmek Müstacel — Evgin - Örnek: Müstacel telğaf—Bvçin telyezi Müstaceliyet -Geçikmezlik, evginlik Âcil—Geçikemez Âcilen, müstacelen — Tezelden, geçikmeden — (Fr.) D'ürgöncs, sans retard Acul—evecen Acemi— Acamı (T. Kö.) Aciboi (ucubei) hilkat —Danak — (Fr,) Mo- nstre Âciz—Eksin —(Fr.) İdcapable, impuissant Ürnek: Eksin bir adan olduğu belli! — | i N mümkün oldu. Bu muvaf- fakiyet evelce imkâüânsızdı. Bu — imkânsızlıkla beraber eski Türk mektebleri dini müessoselerle sıkı bir surette bağlı bulunuyor ve talebe- sine sathi bir tarzda bazı dinf malümat vermekle ik- tifa ediyordu, Kız çocukları ise hiç tahsil — görmezdi. Hem buna lüzum var mı idi? Türk kadını hayatını harem dairesine kapatmış değilmi idi? Parisde çıkan Vu mec- muasının Türkiye hakkında çıkardığı nüshaf mahsusa- sından aldığımız bazı ra- kamlar Türkiyede şimdiki inkişafı isbat etmektedir: 1923 den 1933 e kadar yeni devlet mekteblerinde ilk mekteb erkek talebe adedi 250 binden 360 — bine kız talebe adedi de 50 — bin- den 201 bine çıkmışdır. Yü- ksek mekteblerde ise vak- tile 750 yerine 11500 - kız talebe ve 6000 yerinede 32000 erkek talebe sayıl- mıştır. Ayrıca kayda değer bir cihet de şudurki Türkiye- de tahsil parasız ve mec. buri olup islah. edilmiş - İs. gviçre kantonlarında — olduğu gibi muhtelittir. Bu hususta da yeni Türkiyede mezi ile radikal bir ayrılık vücude getirilmişdir. İlk, orta ve yüksek mekteblerden başka birçok meslek mektebleri, sanayf mektebleri ve Sov- yet Rusyada olduğa gibi ileri yaştaki kimseler — için de kurslar vardır. ve bu ile ri yaştaki kimseler artık ni. hayet şimdi okuyup yazma öğrenebilmişlerdir. —Bu adam bu işi başarmaktan eksindir Aciz kalmak— Eksinmek—(Fr ) Demeurer dans Vimpuissance de Acz—Eksinlik Örnek: Onun eksinliği doğuştandır Aceze—Kimsesizler Örnek: Darülâcezez-Kimsesizler yurdu | Acuze—Kocakarı Adâb (Bak: edab)->Edevler Örnek: Bu (adabı münazara) aykırı düşüyor. dabı. muaşeret — Savojr * vivre Adabı umumi nes mosurs törüye uyı Adâbü erkân site, hostilite Adi, adalet — Adli — Tüzel — (Fr.) Juridigue Adliye vekâleti— Tüze bakanlığı — (Fr ) Ministere de la justice Âdil — Tüzemen — (Fr.) Justo Adu—Yoğı, düşman Addetmek — domme., (1) Tören, “ TORK DİLİ Ş BZ Ülü | Eritre / “ÜŞEHİRVEMÜLHAKATTA (| *& LA Hududunda yeni bir hâdise İtalya bu hâdiseden dolayı Habaşistamı şiddetle protesto edecek Roma, 26 (A A. | — 23- 24 gecesi Habesistan ile Eritre — arasındaki hudut boyunda yeni bir hâ- dise olmuştur. İtalyanlardan bir givil yaralanrıştır. Habeşilerden hâdise yerin- de bir ölü, iki tüfenk, altı fişen bırakmışlardır. İtalya sefareti bu hâdise- den dolayı şiddetli Protest- oda bulunacaktır. —-a a— — Hahiyesi müdürü vekâlet emrine alındı Marmara nahiyesi müdürü | Cavat vekâület emrine alınarak| buraya Kavak nahiyesi mü- dürü —İzzet tayin edil. miştir. Yeni müdür Marms. rada işe başlamıştır. — Morkez melmüdürü, Merkez malmüdürü Meh- met Ali Bandırmaya gitmiş tir. Malmüdürünün Bandırm- Marmara ' aya gidişi ora maliyesine | 'ŞamlıNahiyes Muhtarları nahiye merkezinde - toplanarak görüşüle Ziral kradi kooperatifi d yıllık toplanlısını aP? Si l M M lam VV Baaz eçi xışi Xi aa —qîğ_r’__ Şamlı kooperatifi ortakları bir arada Örnek: Kanun açık saçık yazılası utsal dere les egcrist obscenes çomme cont- raires aux bonnes moecurs (Fr.) Etiguette, regles du savoir-vivre Ürnek: Bu adam yol yöntem (sıra sa- Adalt—Kasıl — Adüvet— Yağılık, düşmanlık — (Fr.) Animo- Adem — Yokluk— (Fr.) Neant (2) Orhun anıtlarında (Tzü) Âdil, (Tü- zaüz) gayri Adil demektir. Seıî)çs ii.'a.,âî'."""_î;k k ş ı" Serbest meslek erbabi be- Erdek Beletiye ,'ş v ıulİ' M e M yannameye tabi tatuluyorlar -.. Berbest moslek erbabının yazıhane, idarehane ve mu ayene hanelerinin gayri safi iratları iki bin lira ve daha fazlada olsa 7 inci madddnin birinci fıkrasına ithalen be- beyannameye tubi tutulma. yarar kanunun IYuncu madde &i mucibince gayri safi irat üzerinden vergi tabi tutulma ları iktiza edeceği malümdur. Maliye bakanlığından vilâ- yete gelen bir'tamimde ser- best meslek — erbabinin 47 inci maddede — yazılı hıyar hakkından istifade edemiye. ceklerine dair bir kayıt 0!. madığı gibi bu , maddede iyrı salı irat üzerinden ver- giye tabi tutulan mükelefle- rin alelitlak — beyannameyo tabüyyetlerini istiyebilecek- leri yazılı bulunmasına göre gayıi safi — ırad / üzerinden vergiye tabi bulunan serbest meslek erbabınıda ayni hak- tan istifade etmeleri tabii ol- duğu bildirilmiştir. B. Selâhaddin Vilâyet Gönel — kamutayı üyesinden Salâhittin Erdek Belediye Başkanlığından çe- kilmiştir. Erdek belediye ka. mutayı şugünlerde toplanar- ak yeni Başkanını seçecektir. Vilâyet Genel kamutayı. Vilâyet Genel Kamutayımız üçüncü toplantıs.nı bugün sa- kendilerine ait işler hışmı şlardır. enler üzerinde içeri işleri - Bakanlığının bir tamimi, içeri işleri Bakanlığından Vılâyete bır tamım gelmiştir Bakanlık bu tamiminde: «Ma- halle mümessillerinin dajmi olarak vazifedar kılındıkları ve müuhtarlık teşkilâtından daha geniş bir kurum halin- de çal ştırıldığı anlaşılmıştır. Bu şekilde dami bir teşkilât halinde mümessil bulunduru- ması kanunun ruhuna uüyg- un düşmemektedir» demekt- edir. Nazillide kurulacak olan bez fabrikası İzmir, 26 (A.A.) — Nuzilli de karulacak olan bez fabri sözleriniz konuşma edevlerine ama töreni (ı)_=(Fı-k) ye—Utsal törü—(Fr.) Bon- gunsuz sayar—La İ0i consi — Yol yönltem, sıra saygı -— : A kası için — tetkikat yopmak ::;') :::':.:':;;(:' ı::::-'i'r"?:':”"' üzere bir mütehassıs 'I':uyol ; ; lmiştir. Bugün Nazilli Adale—Kası—-(Pr.) Muscle gîdı:::::;,_ in aei (Fr.) Musculajire nının telgrafi Paris, 24(A.-A.)— Bakan lar meclisi son toplantısında bay Lavalın moskovaya git- mesi hakkında karar verilm. esi üzerine bay Litvinof ba Lavale bir telgraf çekere bu mülâkatığ Fransiz - So- Tüze (2)—(Fr.) Justice | Saymak — (Fr.) considerer yesine ve hakiki barış zama- nları taharrisi yolunda yeni bir merhale teşkit edeceği kanaatinde bulunduğunu bil. “dirmiştir. , meratim karşılığıdır. e A di ğ Ki at 14 de yapacaktır, Encüm-| bilbassa köy Sovyet Dişarı işleri haka- | wyet teşriki mesaisinjin takvi- Şamlı (Muhabirimizden) Geçen — pazartesi gecesi baylar, gündüz. — bayanlara olmak üzere* Okulada canlı bir müsamere verilmiş okulanın içi dışı hınca hinç dolmuştur. Müsamere şimdiye kadar yapılan temsillerden — daha üstün görülmüş ve Halk üze- rinde güzal intibslar bıramış tır. Muhtar seçimi Nahiyenin bir kaç köyü istina edilecek olursa diğer lerindeki bütün eski muhtar- lar yeni muhtarlara devir lerini — yapmışlar ve yeni vazifelerine canla başla sarıl- mışlardır. Vuntarların Kongresi Yeni muhtarlar nahiyede çevirgen Nazım Bozkurtun riyaseti altında bir. kongre yapmışlardır. Bu | kongrode Çevirgen yeni — muhtarlara yeni vazifelerindeki — tokip yollari söylerken kanununun işlerinde nasıl tatbik ,ileri sürmüş ve edeceği köy edile Gon Saymon - ile bay Eden dün öğleden sonra tayare ile Berlime gelmişlerdir. İn. gıhlvklmaıı gördgmı—lerine bu sabah başlanmıştır. Konf: eransın aç lmasında bir tar- afıan Sir Con Saymon bay Edon İngilterenin Berlin se- firi Sir Brik Filipis ve bir taraftanda bay Hitler, Bar- on Von Nörat ve Von Ribb-» entrop hazır bulunmuşlardır. Görüşmelere yrrın da devam edilecektir. Çarşamba günü Sir Con Saymon tayare ile Londraya | dönecek bay Üden Moskov- aya hareksi edecektir. Mos- kovadan sonra Varşova ve Prağı ziyaret edecek — olan bay Eden 4 nisanda Londraya döneceğini ümit etmektedir. Bay Eden 11 nisanda sey- ahati neticelerini kabine ve parlâmentoya bir raporla bi- Idirecektir. | — Umumi voziyet, İngiliz ba | kanlarının raporlurile aydın- ] (Üst tarafı birinci sayfada ) bay Müsgolini, bay Laval ve Sir Con Saymon arasında ya- ptlacak , konferansdu gözden geçirilecektir. Fronsantu, Al- manyanın 16 üzerine uluslar — kurumuna yaptığı müracaat 16 nisanda feykalâde toplanacak — olan ulular kurumu görüşülecektir. e e B çok ; “Berlin görüşmeleri devat | Zeelandın (ökonomi | lanmış bir şekilde Strazede | mart höoreketi | konseyinde | sına n * teşkilâttu bulab' 935 yılı içinde köylerd | pılması olzem ve müf olun işler üzef görüşmeler yapılmıştı! cümleden olarak da Ka köyünde şimdiye kadaf mel odilmiş olan — y mokteb jnşasına bu)ll*“ı j 8. İ Müuallimi olupta — M binası olmıyan Kirüt: cılar, Armudalan, Ça ve Yaylabayır köyleri! birer mekteb inşası dere mektebinin bitiril! nahiyenin sokaklardâ avlu yerine taş dıvarlaf 4 ptirilması knrurlnşlıl"l " Şamlı ve mülhakat' canlı bir faaliyet daht iden başlamıştır. Buiş!? nuna kadar aksamadö? İği rümesini ve _vürülül dileriz. Şamlı - koopratifi şamlı zirat kredi ? tif toplanınış ve yeni heyetini seçmiştir. A? ortakları ve dolule'l' hiti için çok faydalı 07 j adır. - Brüksel, 24 (A A) Van Zeeland, kabint ile memur edilmişdir: | y Hak olması ihtimali © vvetlidir. Hemen ht kil bile ottıği zanno du. Filhakıka bütün | vaziyetin — vaham ramışlardır. Ve enme) programin! siyecek bir ulusal kabinesine iştirak hazırdırlar. Bay Van Zeelat vurlarını ifşa —© Lükin büdcenin sizliklerine hayat P na ıııcızrırnn ı'lc!ül"" fazla olan düşkü? vesaireye — karği ve seri tedbirlef tahmin ediliyor. M 2 kyusturya ha Roma, 25 AA istihbarat büı'cıl“”'_i Tribüne gazetââ! etalibut) hıîlığı ıltı'ı-. ettiği bir makoledt urya hariciye bakaf ihat hususunda WT y | mekte haklı olduğ! erek diyor ki: — — — Avus!ur)l“ "0 tam — teminati tiyaçlarina ceva mecbürt askerlik ad 6 v