15 Şubat 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 3

y Esı — 5Yeni Türkiye. “Üllkte has bir karakter olfuğu zannetiler, ataletin yerine Sanat, istatistik, im- U yal, şimendiler, Maarif, tıb - vesaireye - Karşı - (ağl bir alaaka uyanmıştdır. Amerika resmi sicillerine geçen bir vapur- ı'_h'lbu!da toplanan - otu- Hıı_:;ı beynelmilel — parlâ. | Ümk ar konferansına İş- | €den Amerika grubu d ve Birleşik Amerika Te lidi Tİ Senalosu demok- Ft ba €ri, Arkansas Senölo- Bön f! Robinson mezkür | Ünu Tans hakkında — Grup hıuım kâtibi bay A. D. Gall | 'ı’::";l tanzim edilen "i öngre zabilname- .:;;."Wni kongrenin 17 Ü "4:' llî“ tarihli iç- lif etmiş ve bu :IZ Kabul olunarak rapor ’:""nun 1985 - tarihli lenin 689 uncu 'gı':::da inlişar etmiştir Müstak Amerika devletinin 5 Ül ve resmi kuvvetl- bu ç Nİ sicillerine geçen Ren n lercümesini ay ya alıyoruz: - B!lnı Pazortesi — günü a | — parlementolar ike tnın küşadında, Am- k"“'l x Bir:ı,ik Devletler DN ürahhassası azaları- Ooı:::.' hazırdırlar. Mr. Ou,_ ve ben Romada Mir. | * iltihak oderek üçü- | üden OÜN 21 inde Brindi- | K ı“.nblılı mütevece- Yapura bindik, . Bünü Atinanın limanı yrbde vapurumuza gelen bi ve madam — Ro- Bayim ' Selâmladık. O akşam | birden Atinadan ha Toki, “İerok Attikanın. cenup bir i Ade &n geçerek fevkal. Sük, '.:anııbu karşı ilerl 'der, Yaplı bir gecede aniziniz ve parlak bir ö thınııııııı Boğaz.nd- l" Rüzel bir günde V rünü D, ilerliyorek paz- Cai akşamı &yın 23 ünde v ,“':— vardık. — Dostlar aa Zevat bizi en dos- îı.%'nrm. karşıladılar örki nally ertesi sa- İ'h" ı:"d!lı doğrudan do- z h en geldi. Hep- Srapalas oteline indik :'::Anıılımn dikkat Ye kendi devlet —_i'.“'nııı müddetince v otomobil ile Ve Haf;, 'h'“lnişli. Istanbul k akkındaki ilk inti- Ubbali ve minaroli, » şokil dolu bir zevk ve mahzara © ile AŞ Bie CNi Türkiye GAti CSU hakkında ok l'::.“ döğr " Yu & YA temas et- Nü Çat çok — fark Yeni Ti ü ei Üa G rkı..d::' bilhassa ei mesafede Merkez —Anka. dörece Garb ene- Mara tarzına iş. '_ val ile b ediyordu. Dünyanın — hiçbir yerinde bu — kadar az bir zaman içinde bu derece değişiklik vuku bulmamıştır. Bu ahval mü dekkik her bir kimgaenin ve bilhassa Devlet adamla. rının alâkasımı uyandırmak- tadır. 1923 tarihli Lozan mua- halkın — yaşadığı şayanı hayret olara edilebilir. Kapitülasyon adı altında uzun senelerdenberi ecnebilere bahşedilen müsa adat ilga edilmiştir. Bilum. um ecnebi ordular momle- koti terkotmişlerdir. Hudut- lar tesbit edilmiş ve bunlar dahilinde tek bir ırk kül- törü kurulmuştur. — Çanak- kale Boğazında, Marmara denizinde — ve Kara de- niz boğazlarından — serbest geçit; her — millete müsaade edilmiştir. 13 - İkincikânun 1923 de hükümet merkezi Ankaraya nakledilmiş — ve aynı ayın 29 unda Türkiye tarm hükümeti Cümuriyet olarak ilân ve Riyaseticü- mur makamına Mustafa Ka- mâl jintihap olunmuştur. 3 Mart 1924 'denberi Tür- kiyeda — Teokrasi nihayet bulmüştür. - İslâm dünyasını resmen — jlare eden makamı Türkiyede edilmiş ve Dovlet kanunu olarak Kuranın yerine ka- nunu medeni kajm olmuş tur. Erkeklerin fesi, kadın- ların örtüsü — ve tutulması, taaddüdü zovcat ve haremler ortadan kulk- mışdır. , Arap — hurufatı ye. rine Vâtin alfahesi — kabul edilmiş; ve bu sayede ço- cuklar jki Üç sena yerine bir senede okumak öğren meğe başlamışlardır. Beski ölçü yerine — motro sistemi bütüh Jdünyada — kullunılan gregorien takvimi — kabul edilmişdir. 1924 — Denberi medreseler — kapatılmış - ve hangi bir mekteptan olu- olaun gerek mekteb. lerde — gerek — hüstanelerde dini tedrisi — monedilmiştir. Şimdi bütün Türkiyeli ço- cuklar için ilk tohsil İn- giliz. sistemi ilk mekteb- lerde mecbüri - kılınmıştır. Arazi kanunları değiştiri- lerek büyük arazilere ni. hayet — verilmiştir. eski temenna yerine; #el usulü kabul edilmiştir. Günün saatleri şimdi; — es- kiden olduğu gibi' deği- şen Şafakla değil, gece yar ısından ijtibaren buşlamakta- dir. Deli veya — malüllerle istihza edenler - tecziye edi- lmektedir, Evlenmeden ovol erkokler — ve” kadınlar sih- hat, vesikasiı almuk mecb- uriyetindedirler. — Btüd — ve tetkik metotları gittikce da- ha fazla kullanılmaktadır. Bizim aile ismi dediğim iz isimlerin Türklerde bul- uomaması yüzünden vuku bulan — karışıklığa inkılâplar sistemleri ve tü sıkma | | müessosedir. Giziye soyadı. olarak Baş türk manasına gelen Ata- türk jsminin verilmesi Bü- yük Millet Meclisinco ka- bul — edilmiştir. — Takriben 170 milyon Türk lirasına baliğ olan büdce muvaze. nelidir. ve ilk — Cümuriyet senesitdenberi - böyle olma. | kta bulunmuştur bedesindenberi bu )7 milyon | tavsif | | zannedilen | | î | Hilâfet | dürede ilga | kapalı | | den | telif safhalarile nihayet ı Ticaret Müvazenesi si sltemi sayesinde, — para kıymeti sabit kalmıştır. Hü- kümet otoritesi ber tarofta hüküm sürmektedir. Hayat mülk emindir. Millete bir karakter - olduğu ataletin sanat, istatistik, imalât, yol, ve hâs şimendüfer , mattif, tıp, hılzısıha va ga. ireye karşı yeni ve faal bir alâka uyanmıştır. Bski Tür. kiyenin Şark tarzları yerine bir Garp içtimal sistemi ge- çmiştir. Bu da dünyada tek olduğu kadar muvaffıkiyeti büyük görünen bir inkılâp suretile olmuştur. Daha ya- pılacak bir çok şey olmakla beraber bu inkılâp genişle. mektü ve derinleşmekte, ve hakikatan Jiberal ve demok- ratik bir davlet teessüsüne doğru gitmektedir. ÖÜn seneyi az geçen bir müddet zarlında — bu müvalfık yetliğ neti- ancak Gazi Musta- Kamtilin — cesareli — ve, sayesinde — varıl- Mumaileyhin — faali- yeti Rusyada 16 nci 0s- ir sonündü; keza - atülete, fakra, yepılmış — itikadata. taassuba ve — cehalete - ka, rşı, Büyük Petronun ya- ptğı mücadelöyi — hatırlat. maktadır. , Maamafih Gözi bir im. paratorluğun — değil, bir cümuriyetin — başında — bulu- nmaktadır. Öyle bir cüm uriyet ki beş yüz - sene- denberi yalnız bir. otok. ratik rejim oltmda yaşa- miş olduğu — halde - şimdi her türlü şovinizim ari ve bütün dünya ile sulh içinde yaşamaktadır Türkiyede Amerikan menafii. Amerika bütün bu şuyanı dikkat inkişafa alâkadardır; vo birçok Amerikalının ye- ni Türkiye hayatının muh- şahsi — ra- bıitaları — vardır. - Paul Mon- rognin, riyaseti — altındaki Robert kollej ile Miss Eleanor I. Burasun riyaseti altındaki kiz. köleji birkaç zaman evel Baynelmilel -Amerikan koleji namı altında birle- şerek beynelmilel anlaşıma için mühim bir istasyon teşkil etmiştir. Dr. Lorrin A, Shepard n idaresinde bu; lonan; — İstanbul Amerikan böstanesi, Amerika ruhunu ve maharetini — Türklere en eyi — tanıtan bir Amerikalı Dr. Thomus whittemore Ayaz. ofya — camimin — dıvailarını kaplıyan — harikulâde —muz- celer fa maharati mıştır. vermek üzere, soyadı sist- | ayıkları örten boyanın, ka- emi kabul — edilmektedir a | limanında yerine | iş kanunları | | Nihayet Arrabistan — sa- ilk evel gelmi- Fronsizler- — da Mendeb — boğa- takıb-di İngilizle hillerine şlerdir. Bab — el - zında İayılızleri yorlardı Frans'z şehri Cibuti, limana Somulisinin — ba- C butijdir. Kayet geniş bir malıktir. — gemiler rözgür — mövsiröjnde, — btrli manda uygün bir et bu- Imaktadırlar. Rus — Japon seferinde amiral Rögetvernekyain yüz yirmi harp gemisi, Cibuti barınabilmiştir. Cibutinin esil ehemmiyeti Addis Ababa— Cibuti demi, ryolu ile mukayese olunab ilir. Menclik 1894 te Cıbuti —Entotto — hattıdın inşası ve Entotto ile bevâz Nili bir- leştirmek — için, İsviçreli Al fred İlge teklifte bulun muş idi Entotto, — o zoman Habeşistanın merkezi idaresi idi; Bu imtiyaz 99 yıl için verilmiştir. Bu şirket ancak 1897de inşaata — başlamıştır : Alfred İlg ve şirketi bü hattın Fransız mıntakaların- dan geçmesi içiD bir Fron- 81z mühendisi ile teşriki me- iye mecbur kalmışdır Bu Şirkat mali sıkıntılara duçar olmuş ve Fransa hi'ınıı_ı- Gnie — yardımını iıwıııîçtır. 1908 de şirket dağılımş ve “bunun yerini bir Fransiz şirketi alm ştır. 1915 te Cibutirdemiryolu Addis — Ababaya iki- ki- lometrelip bir mesafede bu- lanüyordu Genel “sayaş” ve Habeğşistan — kıtasında - çıkan dahili isyan dolayısile bu in şaat — durmüştür. Apcak 1917 senesidde Cibutiden, Addis — Ababaya kadar yas pilan hat, Addis — Ababaya vasıl , olmuştur. 1930 da da- hi Addis..Ababa — istaayonü açılmıştır. 4 Çibüti şohri o kadar ent. oresan — değildir. — Cıbati de tüz istihsuli boldur. Habeş ahalisi Cibuti — Ad. dis — Ababa hattından ziyad. esile — istifade etmektedir. Gibuti - Addis— Ababa hattı- nda eşya, emtia ve yolcu münakalâtı fazladır Habeşistan ihracatı deri ve kahveden ibarettir. Bu emtiolar, Cibuti limanı vasi- tasile Avrupa — piyasalarına gönderilir. Avrupa piyasala. rından gelen ve Gibuti lim- anı vasıtasile bütün Habeş- istana gönderilen — emtialar şünlardıt: : pamuk, çimento ve mensu. caltır. Bu şli emtialar dahi Cibu ti demiryolu vasıtasile büt | ün Habeşistana yönderilir Bunun için bu hat büyük bir ehemmiyot kesbetmiştir. kiye hükümeti — tarafından intihap edilmişlir. — Türki- yenin sanai hayatı ile alâ- kadar — birçok Amerikalı iş “adamları mevcutlur Nihiyet Amerika hüküm etinin — Türkiyedeki —gerek diplomatik ve gerak kons- olosluk memurları, — Sefir Skinner layışlı ve müktedir. zev Altır, Bütün” bu — zevât ve MüÜcssasat — vasıtasile Ame- rika, Türkiye ile bağlar imin hakiki ve sümimi ::duğıınıı idrak — etmekte- ir. KIY l ım T BAYFA. 3 Myu rd hatıralarından: Kövengin Yollarında. Halk Türkülerinden. Kığaı — gicirtilari- ârasın- da Kövenk köyüne doğ- ro ilerliyorduk, gözel bir yez sabahi İdi.. “Tabiatın güzelliği otrafa neşe, 68- adet — saçıyordu. Önümüzd- eki yol uzun ve — geniş bir | gerit gibi — uzanıyor- du. Yolumuzun — üzerinde tek tük köylülere rastlıy- orduk.. Benliğimi; aslını bilemedi- ğim bir. his — kaplamışdı.. Dalgın düşünüyordum.. Bu — köye gidişim; her defakinden bambaşka idi.. Köyün ileri — gelenlerin- den Ahmed ağanın evine gidiyorduk.. Ahmed ağa yalnız Kövankde, değil bü- tün civar köylerde de tam nmışdı, — Hattâ Ahmed ağanın” yüzünden Kövengi duymıyan kalmamışdı.. Yapılan bir düğünde çık- an bir , kaza üzerine Ah- med sağa ve — Kövenge bir — türkü - uydurmuşlardı.. Bu Türkü bütün ülkede Kövengin yolları diye ane ılmışdı: ğ Arabacıya — seslendim: - Muhsin çavuş daha ne- kadar — gideceğiz.. Yanık çehresini çevirdi.. — * ”Düba Sepi yolamuz — var efendi dedi. Nidicen yüre. gin mi sıkıldı? Sonra öküzleri sopasile dehledi.. Arabada üç arkadaşdık .. İkisi' geceden uykusuz ol- düklarından arabada uyuyo- rlardı. İçlerinde yalnız ben uyanıkdım. Muhsin çavuşa tokrar seslendim: * — Mühsin” — çavuş —hadi köyünüzün bir türküsünü söylesene. Evvelâ — yüzüme anlamamış - gibi bakdı Bonra kısık bir — sesle: a Efendiler uyüyo de- H — Sen — önlara — bakma dedim. Varsın uyusunlar.. Susuyordu. Tokra israr et- bana Kırma beni çavuş dedim. Klindeki değneği yine &. küzlere — uzatdı - ve - onları bir kere dürtdükden — sonra türküye " başladı: Kövenk yolu bumudur. Desti dolu su mudur Gitlindi tez gelesin. Tez yelişin bu mudur. Hey'anom hey Gittikce- yükselen — yanık | ses düz ovada perde perde alçalarak — kayb oluyordu. Kövengin yollarında Çimeydim göllerinde İlik düğme olaydım ile- müstoşar - Sh- ; awdan başlıyarak, çok an- | AME şehi Oyarin kollarında Hey anom heg Kövenge giden olsa Halimden bilen olsa Yıkarım Kövenk seni Yarime zarar olsa Kövengin pınar başı Nomun kalem kaşı Hey anom hey î Kövengin yazıları A K TGÜNL İT sinemasında — sabırsızlıkla — Anneme Olliyor kuzuları Ben buraya gelmezdim Alınmın yazıları Hey anam hey Mahsin çavaş susuncea için bir gariblik çökdü., Ağlamak istedim.. Fakat yaşlar boğa- zımda bir acı halinde düğü- mlenmişdi... Anadolunun ya. nik türküleri benim en has. , sas noktalarıma kadar tesir eder. Bilmem neden Anado. la türkülerinin benim benli- ğimde doğurduğu — hisleri başka — bir gey doğuüramaz Muhsin çavuşa bakdım. Oda ağlıyordu.. İki damla göze yaşı yanaklarından aşağıya doğru akıyordu.. Bu - iki damla göz yaşı onun — his- siyatının bir nişanesi - idi. Pantolonunun — cebinden - iri çevresini çıkardı. Nemli gör- lerini sildi, Muhsin çavuş.. — Gönlü- müzde — elemli — bir. isz bı. rakan şu' vyakayı anlat de- dim.. Korlu' ğgözlerle yüzüme bakdı.. Sonra evet. der gibi göz kapaklarını indirdi.. Bir müddet — susdu.. — Düşün. meğe başladı.. — Benliği çok uzak olmiyan bir. hat. ıranın elile sanki kilitlenmişti. Kısa bir müddet böyle kaldı. Sonra dikleşen başını kaldır- di.. Kuşağının arasında gü. müş tabakasını çıkardı.. İri yasemin ağızlığına kalın bir siğara'yerleşdirdi.. Sigarasını ateşledi.. Sonra — söze başladı: İ — Bundan on yıl evel idi. O zaman hepimiz taay bir delikanlı denecek çeğda idik.. İçimizde ağanın oğlu Amedde vardı.. O hepimizin' yakışıklısı, hepimizden acar idi..Ahmödin birde kara gö- zlü yavaklusu — vardı. He- mon bütün köy delikanlıları ona vurgundu. Ahmed vakti gelince askere gitdi.. O köy. den ayrıldığı dakikadan iti- baren bütün köyün delikan. hları Zeynebin — bBabasının başına uşüşdüler. Zeynebi is- tediler.. Babası rıza gösterdi ise de Zeyneb hiç birisine varmadı. Ahmedi bekledi.. Ahmed iki sene sonra askor- den dönünce hemen dernek hazırlıklarına başlandı.. | Ağanın oğlunun derneği ol. gduğu için bütün köyler de canla” başla” nek günü şenlikler yaptık.. pdik, cirid oynadık, türkü — çağırdık.. — Nihayet kızı evinden alıb alayla oğ- lan evine götürmeğe sıra ge Idi, Delikanlılar atlara bindil: ör.. — Önde davul — zür- na gelini evinden çıkardık. Yola dizildik ah işte işin fen- ası bundan sonra oldu.. Köy- de âdettir. Düğünlerde delik- anlılar - silâh atarlar.. Biz de silâh atıyorduk.. ö Atılan silâhlardan — çıkan, bir. kurşun tam Zeyn- ebin şakağına isabet etti.. O zamon Zeyneb gelin arabası içinde muradına ermeden ta- ERİ hekleyiniz! —— katışdı. Der- büyük Hora te,