11 Kasım 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2
SAYFA 2 Millt Bir Kahraman UZUN MEHMET. Tonguldak Halkevi Türkiyede maden kömürünü ilk me- . ydana çıkaran kahramanın namını tehcil etti. Zonguldakta ilk defa ola- rak kömürü Mohmet) adlı bir Türktür. 8 ikinci teşrinde Zonguldak Halkevi (Uzu Mehmet) namı- ni tobeil etti.. Bu münasebetle Zongul dak Halkevinden aldığımız bir mektubu memnuniyetle sütunlarımıza — geçiriyoruz. Bu münasebetle milli is'ih sal ve sanayjimizde en mü him mevki işgal eden Zon! guldak kömür — havzası kâşifinin adını derin hür- metlerle anarız.. Zonguldak halkevinin mektubu 8 İkinciteşrin Zonguldağın «Uzun Mehmet» bayramıdır. Uzun Mehmet — Türkiyede maden kömürücü ilk defa meydana çıkaran milli bir kahramandır. Bugün Türkiye iktısadi- yatında birinei plânda gelen Zonguldak kömür havzasın- daki taş kömürün ilk keşfi- nin hazin ve acıklı bir hi kâyesi vardır. «UÜzun Mehmet» bundan 106 yıl önce Ereğlinin aKes- taneci» köyünde taş kömürü bulmadan ©vel Türk milleti donanmasının tophane, darp- hane, tersane gibi fabrikala- rın mahrukatı için yabancı devletlere milyonlarca İjra ödiyordu. Memleketin — ihti- yaçlarını karşıladıktan sonra esaslı bir gelir kapısını da açacak olan maden kömürü topraklarımızda gömülü bir hazine halinde durarak Os- manlı Hükümeti devrinde her sahada olduğu gibi kö- mür yüzünden de memleke- tin serveti harice akıp gi- derdi. Zonguldak — havzasındaki taş kömürü jilk defa bulan «Uzun Mehmet» askerliğini bahriye emrinde — yapmıştı. Bahriyenin her sene terhis ettiği askere, vaktin eyi dü- şünen bahriye zabitleri don- anmanın yaktığı İngiliz kö- mürlerini nümune — olarak yösteriyorlar ve memleketl- erine döndünkleri zaman bu taş kömürün benzerini ara- malarını, bulanların mükâf. atlandırılacağını söylüyorla- rdı. Yine bu deniz zabitleri- nin fikir ve teşviklerile de Padişah ikinci Mahmut bir irade çıkarmış, memleketin her tarafında taş kömür ar. anmasını emretmişti. Bahriye neferi «Uzun Me- hmet» köyüne döndükten sonra yılmaz bir azimle nü- münesini beraber getirdiği taş kömürü aramağa koyul. muş ve nihayet kör talijinin eseri olarak değil, bir ara- ştırma aşkının hayırlı netic- esi olarak havzanın ilk ma. den damarını bulmuştur. «Uzun Mehmet» mevsimin hasat sonu olması münösebe- tile tarlasından kaldırdığı zahiresini üğütmek için Er- eğlide «Köseağzın — denilen bir mevkideki değirmene gi- tmiş veogün — değirmenin * çarklarını çoviten — derenin kenarında gezerken sel sul- arının sürüklediği moloz yı- bulan — ( Uzun | , gınları arasında taş kömür parçalarını bulmuştur. «Uzun Mehmot» Değirme- nin ocağında bulduğu bu ta | şları yakarak kömür olduğ. Dunu eyice anladıktan sonra dere boyunda günlerce uzu- yan zahmetli bir araştırma- dan sonra Zonguldak havas- mın ilk taş kömürü damarı nı bulmuştur. aUzun Mohmat» bu dama rdan aldığı nümuneleri kar- adan yürüyerek — İstanbula götürmüş ve Bahriye idaresi- ne vermiştir. «Uzun Mehmet» memlekete, — toprak altında | gömülü bir servet hazjnesi- nin anahtarlarını bu koşfile hediye ettikten sonra vaktin hükümetinden elli altın mü. kâfat ve küçük bir maaş ya- rdımı görmüştür. Zonguldak havazında ilk kömürün — «Uzun Mehmet» tarafından bulunuşu — 1848 senesinin sonbaharında olu- yordu. Bu — sıralarda Breğlide Padişah namına hüküm süron «Hacı İsmail ağar — isminde bir derebeyi vardı. Bu dere- beyi «Uzun Mehmedb in ilk maden damarını — buluşunu kuduz bir öfke ile karşılam. ıştı. Çünkü padişahın iradesi üzerine oda birçok araştı- rıcı takımlarile her tarafta kömür araştırıyordu. Eceğlinin Derebeyi, «Uzun Mehmet» gibi memleketine bir hizmet aşkılo bu işe sarılmamıştı. O, maden kö. | mürünü bulduktan sonra bu buluşunu Padişaha — birçok yeni ve zengin imtiyazlar mukabilinde haber vermeyi tasarlıyordu. Onun için «Uz- | un Mehmet» in kömürü kim | seye haber vermeden İstan- bula götürüşü Derebeyinin büyük menfaatlerini baltala- mıştı. Ereğli Darebeyi «Uzun Ma- hmot» a beslediği gayzı za- vallı kömür kâşifini öldürt- mekte buldu — ve sarayının cellâtlarına «Uun Mehmet» ( İstanbul hanlarının birinde boğazlattırdı. Bugün sanayiin ekmeği da mek olan maden kömürünü bizz ilk bulan millt kahra- man bu suretle keşfini ka- nile suladı. Milli sorvetimi. zin başlıca kaynaklarından biri olan kömür hazineleri. mizin kâşifi «Uzun Mehmets adbı Türk çocuğu milyarlar değerindeki buluşunu haya- tile ödemiş oldu Padişahlık idaresinin» Kö. mür — hazinelerinin — kâşifi a«Uzun Mehmet» © şükran karsılığı, onu boğazlatmak oldu. Zonğuldak Hulkevi kur ulduğu günden — başlıyarak başardığı — işler arasında taş kömürü bulan «lUzun Me- hmet»i de düşündü. Türk tabiatını keşif ve yanmek hususunda - kendi. ıuini yoren bu — milli kah ramanın aziz hatırasını ca | alandırmak ve onu bür. |metle anmak — için Uzun Mehmedin kömür bulduğu günü araştırdı; tespit et- MA? ti TÜRKDI Kazanç Yergisi - müteshhitlerden ne şekilde alınacak? Müteahhitlerin kazanç ve rgileri hakkında dün Maliye Vekâletinden vilâyete — bir | tamim gelmiştir. Bu tamim evelce gönderilen, azlığı yü- zünden pazarlıkla yapılan ve mukaveleye raptına lü. zum görülmiyen — mübayaa- lar için muks«vele yapıldığı takdirde kazanç vergisi alı- nmıyacağı şeklinde bir mana çıkarıldığı görülduğü bild rilmektedir. Kanunun 8 inci maddesi- nin birinci fıkasında yazılı daire ve müceseselere karşı miktarı ne olursa olsun muka. veleye merbut veya muhabe- reye müstenit olan bütün ta- ahhütlerle eski ve yeni münakasa kanunlarının az- lığından- pazarlikla müba. yaası caiz olan vemuku- vele yapılmasına lüzum görülmiyen kısım müstez- na olmak üzere bu mik- tarların üstünde olan va istihsal edilen — müsaade | sebebile pazarlıkla yapılan bedellerden — kazanç — ver. gisi alınmak Vâzımdır. Az- hğı — sebebile — pazarlıkla yapılan —mübayaattan an. cak mukaveleye bağlanmış olanları vergiden istisnası !â- ve binaenaleyh vergiyu tâbi tu-, tulmamak hususunda müba- yaatın —yalnız uılıqı değil, mukaveleye bağlı olup olm. adığınında nazarı — dikkate alınarak bu gibi az mübaya- alardan — mukaveleye bağlı olanlarından vergi alınmam- ası bildirilmiştir. O ——aameaan — — Ziraat bankasının beş yıllık programı. Ziraat bankası beş yıllık bir program hazırlamakta- dır. Bu programın zeotek- niğe ait kısmında her vi- lâyette birer zeotekni mü- tehassısı bulunması bunla. ların idaresinde ayğır ve damızlık hayvan depoları. nın tesisi yarış ve hayvan işlerini — organije — edecak sıfat istasiyanları çoğaltılma- sı düşünülmektedir. Liraat bankasının köylü- den âlacağı - huğdaylar. Ziraat bankası köylüden buğday alımı işleri üzerin- de yeni bazı projeler hazır- lamaktadır, Silolara buğdaydaylarını teslim eden köylünün eijne açık bir bo. no verilmesi ve — bononun zahire borsalarında esham gibi tedavül ettirilmesi gibi düşünceler projede dahbildir. ve ©o günü «Üzün Me- mete bayramı olarak - ku- tlamağa — başladı. Hakevi Noeşriyat komito- mizin uzun — araştırmaları- ndan sonra durğuladığı; 8 inciteşrin 1848 — tarihini Milli Kahramanın kömüru bulduğu — tarihtir. Bu yıl «Uzun Mehmet» en mühim keşfini 106 ıncı | yıldönümü üçüncü — dela * olarak coşgün — tezahüratla kutlanacaktır. «Uzun Mehmet» in keş- | finin büyüklüğü anlatılacak | ve ilk bayramda — küşif | namına Zonguldağa dikilen abideye çelenkler konaca- ktır. auf görrrrancamncae Bacavun va vanamm su NN a EE EANE NNN DA NA BADANANANE SA UN AY ANEAA” ŞEHİRVEMÜLHAKATTA Kupa maçları. Güçle Yurt Berabert: Değerrli Bir adliyeciiniz Behçet bey tekaüt edildi Teksüt — yaşına — girdiği için Balıkesir ağır ceza reisi Behçet bey Adliye Vekâleti tara- fından — tekaüde sevkolun. muştur. Bahçet bey sski vo çok kıy- metli adliyecilerimizdendir Üç yüz bir senesi heziranın ikinci günü mülâzımeten gir- diği adliye mesleğinde birçok yazifeler almış bu vazife- leri büyük bir — dirayetle başarmıştır. Behçet bey sırasile İstanbul bidayet — mahke- mesi müddeiumumi muavinli- ginde, İstanbul istinaf müd- deia'num? muavinliğinde, meşrutiyetten sonra İstanbul bidayet mahkemesi müstan- tik azalığında bilâhare İstan- bul istinaf — azalığında, Beyoğlu müddeiumumiliğin- de, İntanbul ikinci ceza reisliğinde müteakıben Beyo. ğlu —ceza riyasetinde, ise- tinaf ve Boyoğlu mahke- melerinin lâğvını müteakıp asliye — mahkemesi — azalı- gında bulunmuş 26 senesi Kânunusanisinde — Balıkesir müstakil cinayet — mahke- mesi reisliğine tayin olun. muştu. Adliye Vekâleti lüğü — münasobetile beye gördüğü metlerden — dolayı — teşek- kür etmiştir. Memnuni yetle öğrendiğimize — Beh. çet bey şehrimizde — ka. lacak — ve vekâlet işleri ya. pacaktır. I'ısMiı terli Uzun müddet — Balıkesir postahanesi memur kadrosu içinde çalışan Salim bey terfian Orhanili posta mü- düriyetine tayin olunmuştur. Sergilere Tatanan küçük hırsızlar. Dün gece Etem, Muharrem, Mehmet jsminde üç çocuk za- hire halindeki yemiş sergile. rinden yemiş çalarken ya- kalanmışlardır. Herbiri on bir, on iki yaşında olan bu çocukların Nail, Zeki — ve Hüseyin isminde diğer üç çocukla birlikte bir gece evel de aynı yerde bulunan sergilerden ceviz içi, üzüm çaldıkları anlaşılmuktadır. Sergilere dadanan bu kü çük hırsızlar hakkında za- bitaca tahkikat yapılmakta dir Bir vaka İzmirler — mahallesinden Hüseyin oğlu Ahmet dün gece aynı mahalleden Eme- tullah kızı Şehriye hanı- tekaüt. Behçet hiz - mın evine girmiş ve birf| | hâdiseye sebebiyet vermiş- tir. Tahkikata göre Hüseyin Şehriyenin evine — girdiği vakit İsmail oğlu Hüseyin isminde biri de evde bulu- nuyormuş, Hüseyin Ahmedi sopı ile dövmüş.. Bu me- sole — hakkında — zabitaca tahkikata girişilmiştir. idmanbirliği küçükleri ılış_lg_yıkîcilı_ıiqi yendili: Çi Tamangüçlülerle berabere kalan İdmanyurtlular Kupa maçlarına cuma gü- nü İdmanbirliği - Aley İd- manyurdu ikinci takımları ile Güç-Yurt birincileri ara- sında devam edildi. Birlik-Alay ikinci takımları arasındaki maç Mahmut beyın hakemliği Birlik küçükleri dakikada çok güzel paslarla hasım kalesini kayli sıkış- tırarak birçok gol fırsatları kaçırdılar, Alay takımımın müdafileri oldukça kuvvetli lâkin forları ona nazaran zaif idiler.. İşte bu yüzden bütün çalışmaları daha bir- haf hattında kayboluyordu. Yalnız sağ taraftan birkaç defa fordi akın olmuşsada hiçbir semere vermemiştir. Birlik takımının yegâne meziyeti üç forvetin çok güzel anlaşması — ve — haf hattının küvvetli olmasıdır ki hasım oyuncularının iler- lemesine meydan — yorme- den — gelen — topları hiç bekletmeden ve seri pas- larla ta — kaleye — kadar götürüyorlar. Lâkin şut çegemiyorlardı. Birinöoj dev- re 020 beraberlikle bitti. İkinci devreye başlar baş- lamaz hasım kalesini ab - luka içersine alarak şut muruna tottu. Bilhassa k Colâlin yerinde pas- ile otuz beşinci dakika . da Suadin ayağile ilk ve son gollerini yaptılar. Bu devrede Birlik kü- çüklerinin hakimiyeti altın- di geçti ve oyun 1-0 kazandılar. Küçükleri tebrik ederiz. Yurt-Güç birinci ta- kımlarının maçı. At koşuları olmasına rağ- men sahada oldukça galaba- hk görülüyordu. Tam saat 15 te İdmanyurdu düz sarı üzerine yakaları ve kolları kırmızı parçalı ve mavi re- nkte donlarile muntazam bir şekilde sahaya çıktılar Güç- lüler de bunları takip etti. Fotograflar çekildi, iki ta- raf ta hazır.. Alay takımından Hilmi beyin hakemliği eltında oyuna başlanıyor. — İlk akını Yurtlular yaptı. — Bu akın daha Güç baf hattında kesildi.. Ve Güçlülerin güzel bir akını korner — ile netice- lendi., Artık oyun yavaş ya- | nin yüzünü güldürmüştüü” ları bir. hücumunu Enver kaçıyor, biraz ğ yine Yurtluların bir akir ve Güç — kalecisinin İ“m suz bir çıkışı gölle neti0t', nirken Mnhmuâıın Pj bir vuruş buna mani M'; Otuzuncu dakikada Yyğ laların güzel bir akıni | ehle tutarak - bir I’": yapıyor y Hüseyin bunu sıkı % dışarıya atiyor.. Birinci vre her ikit.rafın çalı! larına rağmen sayısız rak bitiyor. Ikinci devrede Güçlüle! forvot hattında bazı deği$” | likler görülüyor. Oyun #0 lar başlamaz Güçlülerit &dan bir akıntı kaleci müşkilâtla kartarabildi. Ü ncu dakikada yine Yüf ' ların bir akını — oesni bir penaltı oluyor. Ya bu avantajı da kaçırıyoP" Top mütemadiyen o! laşıyor, otaz beşinci kada — Güçlülerin — &8 inkişaf eden bir hüc Niyazi — kaleci — ile 1 karşıya kaldığı halde şarıya - atıyor. Bundafi " ra küçüklerin daha ve daha atılkan oyp ları görülüyor. Lâki türlü gol çıkaramyorlâf | Son iki — dakika — Yurt Güç kalesini bir hayli © kıştırdılar isede gol karamadılar. Ve oyunda Ü” berabere bitti yaş?düzelmeğe başlıyor. | Yurtlular da soldan !'.â: Oyun sert ve asabi hava içinde cereyan etti, PU netice — çok zevksiz Hakemin fena idaresi PT da bilhassa âmil nımuı'% Her iki takımada bUL daha çalışıp anlaşma "ğ nik kabiliyetlerini — artiff — ların tavsiye ederiz. ı Yağmur — yağdı. p. Cuma günü akşamı #7 , miz ve civarına yIB'J' yağmıştır. Ekim — m0' î içinde bulunduğumuz $7 4 | rada yağmur yağışı (W — Halkevi Riyasetinden Halkevimizin kurslar şubesi tarafından hal mahsus serbest ve meccani okuma yazma mevenlerle az bilenlere üzere Ali Şuuri nektebinde (15) 'l'eşrııııslll"d -| itibaren gece dersleri vermeğe başlıyacaklıi/- | — pile | mahsus olmak UZU Yurtdaşlarımızın mezkür mektep Başl“".r limliğine müracaat ederek kayıtlarını iera ©87 — meleri ilân olunur.
