29 Ekim 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 6

Ci'lm huriyetin on birinci * 29 BİRİNCİTEŞİE yılı yur : SKK 5 siğ S : n $ A " ur. $ Fırkaca, hükümetçe h ç kimseye karşı yüzümüzün karası hakikat ve ihtiyaca uyğunluğunu ispat edemiyecek bir yolsuzluğumu )f’n : yleyene karşı dik başlarınızla ve açık alnınızla hergün kendinize güvenerek ve fırkamıza ve fırka şeflerine ve hük ilimat ederek hakikati anlamak vazifemizdir. Recep bey 26 kânunusani «izmir hasbıhalinden» Her,aksi ve yanlış Türk milleti cümhuriyetin bir sene evel biten on yılı. nn çok küvvetli eseri karşı. sında ikinci ön yılın ilk senö- sine girerken derin bir heye- can halinde idi Yurdun her tarafında geceli — gündüzlü şenlikler yapılıyor. Cümhu- riyetin milli vicdanlara ya- rattığı sonsuz sevgi hisleri türlü sevinç tezahürlerine bürünerek bütün dünyaya Türk ülküsünde yeni — bir hayat kaynadığından haber- dar ediyordu. Cümhuriyetin on — senesi Osmanlı — imparatorluğunun bütün ömrünü karşılıyacak kudret göstermişti.. Ülümden hayata yükselişin — zevkine son yoktu . Ve işte artık ci- hanşümul bir — hakikatti kj topraklar üzerinde tam — ma. nasile hürriyet ve tam mana- sile müstakbel bir devlet ya- şıyordu. Türk milleti ikinci on yılın ilk — senesine Cümhuriyetin on birinci yılına işte bu haki- katle beraber gird Kulaklarında Büyük Şefinin) sesi, kalbinde Cümhuriyete sovgisi, kafasında Cümhuri- yete inanı.. Türk milleti yeni hayatının on birinci — yılına işte böyle girdı.. Geçen bir sene Geçen bir senenin hâdise- lerini, eserlerini hulâsa et- meden — evel bu hâdise ve eserlerjt muhiyeti üzerinde dürmak faydalı — olacaktır. Neyi niçin yapıyoruz, neyi niçin yaptık?., Bunu kavratmak için en başta büyük şefin onuncu cümhuriyet bayra- mında Türk milletine hita- bını göz önüne koymalıyız: Büyük şefin sesi Türklüğün ve - Türk yur- dunun kurtarıcısı Ulu Gazi on birinci yılın — oşiğinde Türk milletine hitap etmişti: Türk milleti; Kurtuluş savaşına başla- dığımızın on beşinci yılında- yız. Bugün cümhuriyetimizin onuncu yılının doldurduğu en büyük bayramdır. Kutlu olsun. Bu apda büyük Türk miL letinin bir ferdi olarak bu kutlu güne kavuşmanın en derin sevinç ve heyocanı içi- ndeyim. Yurtdaşlar; Az zamanda çok büyük işler yaplık. Bu — işlerin en büyüğü, temeli Türk kahra- manlığı ve yüksek Türk kül- türü olan Türkiye Cümhuri- yetidir. Bundaki muvaffakı- yeti Türk milletininin ve onun değerli —ordusunun bir ve beraber olarak azimkârane yürümesine horçluyuz, Fakat yaptıklarımızı asla kâfi gör. müyoruz. Çünkü — daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetinde ve azminde- yiz Yurdumuzu dünyanın — en mamür — ve en mede- ni — memloketi seviyesine | çıkaracağız. Milletimizi en | getiş refah vasıta ve kay- naklarına sahip kılacağız. Millt kültürümüzü —muasır medeniyet seviyesinin üstü- ne çıkaracağız. Bunun için bizde zaman ölçüsü, geçmiş asırların gev- şetici zihniyetine göre değil asrımızın sürat ve hareket mefhumuna göre düşünülmeli.| ©0 mamur dir. Gençen zamana nispetle daha çok - çalışacağız. Daha az zamanda doaha büyük iş ler başaracağız. Bunda da muvaffak ola: cağımıza şüphem — yoktur. Çünkü Türk milletinin kara- kteri yüksektir. Türk milleti zekidir. Çünkü Türk milleti birlik ve beraberlikte güç- lükleri yenmesini bilmiştir. Ve —çünkü Türk mille- tinja — yürümekte — olduğu torakki ve medeniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meşale müapet ilimdir. Şunu da ebhemmiyetle teba. rüz ettireyim ki, yüksek bir insan cemiyeti — olan Türk milletinin tarihi — vasfı da güzel sanatları sevmek ve onda yükselmektir. Bunun içindir ki milletimizin yük sek karakterini, — yorulmaz çalışkanlığını, güzel sanatla ra sevgisini ve milli birlik duygüsunu ve mütemadiyen her türlü vamıta ve tedbirle besliyerek inkişaf ettirmek milli ülkümüzdür Türk milletine çok yaraşan bu ülkünün bütün beşeriyetto hakiki huzurun temini yolun- da kendisine düşen medeni vazifeyi yapmakta muvaffak kılacaktır Böüyük Türk milleti; On beş yıldan giriştiğimiz — işlerde vaffakıyet — vadeden — çok sözlerimi — işittiniz Bah- tiyarım ki bu sözlerimin hiç beri mu- mak mevkiinde hatırlatmışlardır. Bu hedefler nelerdir?Büyük Şef tarihi nutuklarında bun- ları açık olarak gösteriyor - | lar: | 1—Yurdumuzu dünyanın ve en medeni memleketleri soviyesine çı karacağız. 2—Milletimizi en geniş refah vasıta ve kaynaklarına sahip kalacağız. 3— Millt kültürümüzü muasiır. medeniyet — seviye- sinin Üstüne çıkaracağız Büyük şefin dehasınden Türk milletinin yüksek ka- | biliyetine ülkü, vazife ve iş olarak intikal aden bu üç büyük umde üzerinde ge- olduğunu | çen bir sene zarfında na- sıl çalışıldı, ve ne eserler meydana getirildi?. Fikrim- izce Cümhuriyetin on birinci yılının plânçosu ancak bu sualin cevabını bulmak, ver- mek süretile elde edilece. ktir. Yurdumuzu dünyanın en mamur ye medeni seviyesine çıkaracak » ğız. Cümhuriyetin on — birinci yılında yurdün — imarı için evelki 'sonolerden daha az ça- lışmamıştır. Bilâkis Cümhuriy. etin yapıcılığını büyük şefin işaret ettiği noktaya yükso- İtmek için devletçe ve mill etçe bütün imkânlardan ist- ifade oluonmuştur. Bunun mesut — neticeleri olarak geçen sene demiryo- lu inşaatına hararetle devam olmunmuş birçok yol — ve köprüler yapılmıştır. Trakyanın baştan başa imarına yol açılmış, An- birinde milletimin hakkımdaki| korada ve bütün şehirlerde itimadını sarsacak bir betsizliğe uğramadım. Bugün aynı iman ve fazi- letle söylüyorum ki milli ülküye tam bir bütünlükle yürümekte olan Türk mil- letinin büyük millet oldu. ğunu bütün medeni ilem az zamanda bir kere daha tanıyacaktır, Asla şüphem yoktur ki Türklüğün unutulmuş büyük medeni vasfi ve büyük medeni — kabiliyeti bundan sonraki inkişafile atinin yük sek medeniyet ufkunda yeni bir güneş gibi doğacaktır. Türk milleti; Ebediyete giden her on senede bu — büyük millet bayramını daha şerefle, sa- adetlerle, huzur ve refah içinde kutlulamanı gönülden dilerim. Ne mutlu Türküm diyene! | e e Yukarıdaki satırlarda gö- rüleceği üzere Cümhuriyetin onuncu yıldönümünde Gozi milli istiklâl ve cümhuriyat te dahil olduğu hâlde yapı- lan işlerin asla kâfi olmadığı ni işaret etmekle Türk mil- letine mütcakıp — srnelerde daha birçok hedefleri tut- daha birçok — güzel yapı eserleri moydana getirilmiş. tir. 4 — Köylerimizde geçen sene daha çok çalışılmış yurdun imarını tamamlıya - cak olan köy yapıları geçen sene daha kuvvetli tezahür etmiştir. Bunlar arasında milli gi mendiferciliğimiz yeni — ve büyük muvaffakıyetler kuz- anmış geçen sene Sıvas-Er- zurüm hattında Malatya il- tisakı hattı Blâziz istasiyon- Bna varmıştır. ( IOağustos934) V ap, Afyonla Antalya arasını demir rayla bağlamak ka- rarı verilerek bu — hattın inşaatı ihale — olunmuştur. Sıvas - Erzurum — hattının son — kısmı da — yapılmağa başlanmıştır. Bundan başka milli şimendifer — siyaseti- miz geçen sene zarfında çok mühim bir zafer da- ha elde etmiştir. kilo. metre uzunluğunda olan İz. mir - Kasaba ve temdidi de- | mir yollarını satın almıtır. | Türk — milletinin yüksek zekâsında, Türk emeğinin | yüksek kıymatinde ve milli l sermayenin yaratıcı rolünde csümhuriyetin yapıcılığı baş | dördüncü — bir sürat — ka- zanmıştır. Nafıa Vekili Ali bey 10 ağustosta Elâziz hattını aç- rken şöyle diyordu: «Cümhuriyet devrinde dev- letçe inşa ettirilmiş ve edil- mekte olan bugükü demiry- ollarının uzunluğu 3195 ki- lometre, muharrık ve müte- harrik edevat ile beraber sarfolunmuş ve — olunacak mobaliğ 335 milyon ira, demiryolları üzerinde aktar. ılan toprağın haemi 42 bu- çuk milyon — metre mik- | sarfedilen çimento | 50 buçuk — kilodur.b Memleketin asırlardan be- tabi olduğu idarelerin hiç birisinde bu mücmel ve dolğün rakamlar sar. fi değil düşüncesi — bile geçmemiştir. İşte Cümhuriyet. «Milletimizi en geniş refah vasıtalarına — ve kaynaklarına sahip kı - lacağız..» Yurdun çok zengin tabi- atına tabjatın Türk .yurdu- na bahşettiği tükenmez hazi. nelere rağmen göçen devir. ler büyük servetlerden isti- fade için hiç bir tesis vü- cude getirmemişlerdir.. Osmanlı — imparatorluğu sefih bir — miras yedi idi.. İdaresindeki ham servetleri işletmez, bol, bol borç ala- rak bol, bol harcardı.. Bu- nun neticesi olarak — Türk yurdu günden güne kuvvet- ten düşüyor, ileri gidon memleketler arasında gün. den güne geriliyordu. Cümhuriyet Osmanlı im- ri Balıkesir - Çanakkale Şosesi. paratorluğunun fena idare ile ölüme mahküm bıraktığı güzel yurdu ve bu aziz mil- | leti — kolundan tutup hasta yatağından kaldırdığı gün her şeyden evel onun refahina yol açmak zarureti karşısın- da bulunuyordu.. Cümhuriyet ilân olunurken | harici, dahili, idari, adli, iç- | timaf, siyasi en kıza zaman- da başarılması milli | haysiyet ve — şerefe ta - allük eden sayısız işlerin yanı başında memle. keti refaha götürücü şartla- | rı bulmak gibi birden tat- biki ve derhal faydalanılın- ası mümkün olmıyan fakat derin bir zaruret hali gös- teren en büyük bir mesele önünde bulunuyordu.. Cümhuriyet bu Büyük Şefin yazımızın baş tarafına koyduğumuz onuncu yıl nutuklarında «milletimizi en geniş refah — vasıtalarına ve kaynaklarına sahip kıla- cağız» sözü bugün - bütün dünyanın inandığı —hakikat olmak üzeredir. Geçen sene «milletimizi en geniş refah vasıtalarına sahip kılmak» yolunda büyük adımlar atıl- mıştır. Okadar ki içte Cümhuri. yetin on birinci yılım dol- duran bâdiselerin çoğu hep milletimizi refah için vasıta landırmak — maksadını ihtiva etmiştir. Geçen sone hükümet beş senelik bir program yapmış tır. Yurdun birçok bucakla- rında büyük fabrikalar iş- letmiye açılmış birçok fab- rikaların temelleri atılmıştır. İhracat ve ithalât — işleri milli menfaatlerimizin iktiza ettirdiği teyakkuzla olunmuş, atçılığımızın flakıyeti için ayrı - teşkilat yapılmıştır. Okuyucularımı- zın bu yazdığımız hâdiseler hakkında hatıralarını daha ziyade tazelemek için oD birinci yılı gözden geçi- | relim: 15 ikinciteşrin, Başvekili- İ miz — Zonguldakta — tetkiat ' yapıyorlar. 5 kânunuevel Ks- kişehir. şeker fabrikası iş- letmeğe açıldı. Başvekil Pa- takip ihrac- muvaf- | büyük meselenin halline de millet ve meomlekot için en faydalı olacak şekillere el atmıştır. | şamız no güzel 8Ö)”! «Milletler — ailesii sek hayatla yıpılll. 4 milletler bu davadaf " çemezler, vaz geeti lerdir. «Yüksok bir millet milletler ajlesi içer#P İ rk milletinin haklı sek mevkii tutmak zır ötmek için sanay?' | lekette -behemhal lâzımdır.» 12 Kânunuevel: haftası, İsmet Paşü — açarken» paramızın © her ne olursa olgll faza edeceğiz» 1 Kânunusani. .Y'J kanunu — tatbike Milli ve heybılı'll'l delade büyük kola) eden bu kanun dâ hayatımızın mühim disesidir. 8 Kânunusani, İlt j kili beş senelik | hakkında izahat 1 — Memleket ce ham — madde bir memleket halitt racağız. gi 2 — Muhteç *” maddeleri ihtiyacıP tenasip olarak içte mek imkânını elde 3 — Sınny'ıl"'_”' K harici licnretiı—l;l_m çi bir şekilde tevsidi " — de hâkimdir. 4 — Kıyıpriüi kuma fabrikası kur' Bütün hazırlıkları tır. 1935 de bütüN ve tesisatı bitmiş Nazillide — diğar kuma fabrikası kuf? Daha ince mal yaâp bu fabrika 1938 ağıcında bitmiş 19 Bundan başkâ ikmal edilecek bif F mensucat — fabriktö' açacağız. 4 Bnğkır köyîıııılekı gi rikanın tesisine tır. Konya Breğlisi! bir dokuma fabrikt* rülması — mutasav'i” Sellilos ve kâğt tesis odilecektir. Kütahyada Por! rikası, İstanbulda kası kurulacaktır. Ustalar sonra cam fab pılacaktır. k. Balıkesir-Çanakkale şosesi cümhuriyetin büyük eserlerinden biridir. 260 kilometre uzunlüğ olan bu mü Kküşat resmini 'tespit 'etmektedir, İ Ü y aal j x ç -mle f mAayolun geçen sene bu Şvakitler Küşal resmi yapılmıştı. Bastığımız resil?