28 Eylül 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 4

SAYPA: İsve Veliahtı Güstav Adoilf.. Güstav Adolf, İsveç Veli- hatı, zevcasi prensos Louise ve iki çocuğu ile yakın şa- Birkaç güne kadar memleketimizi ziyaret edecek olan Voliaht kültürün her sahasında idare, maliye, senayi ve ticarette çok kuvvetli bir bilgisi vardır. rkta uzun bir seyahate çık- | mışlardır. Yunanistan, Türkiye, Suri- ye, İrak, İran, Filistin, Mısır, Habeşistan ve belki de Ma- veraj Şeriaya gideceklerdir. Velihat, bu teşrinisanin 11 inde 52 yaşına basacaktır. Hali — hazırda, — inceliği, milliyetporverliği, mahviyeti, nezaketi ve cazibesi saye- sinde İsveçte en tanınmış şahsiyettir. Hayatının yegâ- ne hedefi İsveçin müstakbel hükümdarı olmak itibarile mesuliyet ve vazifesidir. Bütün hayatı, ahlâkını ol- günlaştırmak, ileride onu bakliyen vazife için ilim ve tecrübe edinmekle geçmiş denilebilir. Velihatın hususi- yetini ve ne tarzda yaşadı- ğini aşağıdaki notlar izah eder: Kültürün her gahasında idare, maliye, senayi ve ti- earette çok kuvvetli bir bi- lgisi vardır. Konuşurken gayet neşelidir ve — latifeyi sever, tavrı demokrat ve ta- bitdir. Hararetli bir sporcu olup av ve balık tatma mü- stesna, bütün açık hava sp- orlarını yapmıştır. Sigara ve içki içmez, fakat hiç bir zaman kendi zevkini başka sına kabul ettirmek istemez. Sofrasında likör veşarap ik- ram edilir, — misafirler de sigara içmeğe mezundurlar. Veliaht her zaman milli spor faaliyetlerini tecviz ve himaye etmiştir. Esasen ke- ndisi mükemmel bir kayak- çı, tenisçi ve mahir golfçu olmakla öyi bir örnek teşkil etmiştir. İsveç milli atletik fodera- s#yonusun — mücsasislerinden biridir. Bir sportmen — ve memleketin en eyi binicisi olarak tanınmış oğlu prens Güstav Adolf yerine geçin. ciye kadar mezkür müesse senin birçok seneler reisli. ğini yapmıştır. Sanat sahasında, velinht büyük bir alâka göstermiş va Stokholmun milli müzesi- ni0 tanzimine çok — yardım etmiştir. Eski Çin sanatı ha- kkında derin malümatı olup kondinin de zongin bir kolek- siyonu vardır. Asri tezyini ve güzel sanatlar hususunda İsveçteki hareketin takdirkâr hamisi olmuştur. büyük merakı arkeol- ojidir. Valiaht eğer müstak- bel kral olinamış olsa, mü- hakkak bir arkeoloji profe- sörü olmayı tercih edecekti. İsveçte, Yunanistanda ve Gi ritte hafriyatlarda — bizzat bulunmuştur. Bu münase- betle, elinde kazma, heye- tin diğer azaları kadur har- aretle — çalışmıştır. Velihtin sanayi sahasın- da da pek büyük bilgisi olup bu mesele ile pek alâkad- ardır. Dört sene İsveç ihracat birliğinin reisi olarak — bu. hususta mümkün olduğu ka- ——— eli Grelreii d dellür am aa malike p e üeü dar İsveç sanayi — vaziyeli hakkında malümat edinmiş. lerdir. Velihat pek çok dolaş- mıştir, 1926 da Amerikada, uzun bir seyahat yapımış, ve sonra dünyayı devretmiş- tir. Amerikaya muvasalatın- da her tarafta tanınmış, ve gazeteciler Alemini nezakeli ve bazan münasebetsiz olan süallere verdiği covaplarla kondine hayran bırakmıştır, Meselâ, bir gazeteci, prens olmadığı takdirde ne olmak istediğini sormuştur. Velihât derhal şu cevabı. vermiştir: « Gazete muhabiri.» Başka bir münasebetle, matbuat fotografçıları gün- lerce arkasını bıirakmadık. | ları bir sırada, kendi fotog- rafını çıkararak: — Şimdi ateşi size çevi. receğim, diyerek, gülen fo- | toğrafçıların grup halinde bit resimlerini çıkarmıştır. Amorikadaki seyahati es- nasında başka bir çehreleri hatırlamak husa- sundaki hafıza — kuvvetini gösteriyor: Büyük bir Amerika şeh- rinde, binlerce halk istasi- yondan itibaren yolun iki tarafını alarak büyük mi- safıri görmeğe çalışıyorlardı. Hiç kimseyi mahzun etme- mek için, — Velihat oto- mobiline bineceği — yerde yürümekte ısrar etmişti. Bi- rdenbire, berber — kıyafelin- deki bir adamın önünde du. rdu, Prens ilerleyen adamın elini sıkarak: Ben sizi tanı- yorum. 1912 de siz Amerika olimpik timi jile İsveçe gel- miştiniz.. Filhakika bu böyle idi ve perens 14 sene — evel bu adamın hangi müsaba- kaya girdiğini dahi — söyli- yebilirdi. İsveç kral ailesinin bütün çocukları gayet eyi ve halk- çı bir. İsveç mekteplerine muntazaman girmekte — vo hattâ — Üniversitede — dahi okumaktadırlar. Veliaht iki sene Upsala üniversitesinde — okuduktan sonra zabit olarak Svea pi- yade alayında bulunmuş ve devletin birçok deirelerinde çalışarak bu hususta bilgisi Di genişletmiştir. Babası yok iken kendisine vekâlet etm- iştir. İsveç kral ajilesinde pek büyük meraklar vardır. Prens| Eugene, veljahtın en büyük amcası kıymetli bir ressam- dır. Kral Güstavın diğer bir biraderi, prens Kral, İsveç- teki Salibi Ahmer teşkilâtının rejisidir. Kralın en küçük oğ- hâdise, | SAAT Ça " TÜRKD Sovyetler İJaponyaUzakŞarkkKilid AnahtarlarınıElindeTutuyt İtihadı şark havalisi güzel sanatları, «Tas» ajansı bildiriyor: Yaniden tanzim — edilen şark kültürü — müzesinde Acem inkılâbından evel Asya ve Sovyetler İttihadı şark havalisi güzel sanatlar kıs- m: açılmıştır. İran güzel sanatlarının iki bin yıl hüküm sürmüş olan Aşemenit hanedanından çok daha evelindon itibaren za: manımıza kadar olan safhal- arı bu kısımda gösterilmekt- edir. İnkılâptan #velki merkezi Asya güzel sanatları — kıs - mında Asya müslümanlığının nüfuz etmemiş bulunduğu devirlere sit bazı vazolar ve Türkistan, Özbekistan ve Ta- cikistan güzel sanatlarından nümuneler, mimari âbideler ve — tahlolar vardır. Bu müzede: Sovyetler jttihadı havalisi muasır güzel sanat- |ları Azerbaycan, Özbekistan | ve Tacikistan tabloları ve sınaf mamulâtı ile teşhir olunmaktadır. Sar meselesi Berlin, 25 (ALA.) — AL man istihbarat bürosu bildi- | riyor: Federal meclisi Sar — po- lisi için İsviçreden — memur celbine bitaraflıkla kabili te- klif görmiyerek Milletler Ce- miyeti Umumi kâtipliğine ya | ptığı bir tebliğde Sar hükt- | met komisyonunun — reyijâm müddeti zarlında Sar polisi- nin takviyesi için kaydedeec- eği kimselori İssiçrede ara- maktan sarfı nazar — etmesi arzusunda bulunduğunu bil- dirmiştir. Asurilerin iskânı meselesi Cenevre, 25 (ALA) — Mil- letler Cemiyeti — tarafından Irak Asurilerinin iskânı me- selesini tetkik etmek teşkil edilmiş olan komite bunların İngiliz Güyanı ve - | va WFransız garp Afrikasında iskânları imkânı hakkında iki rapor almıştır. Komite yarın toplanarak koönseye vereceği raporunu ve bu husustaki — tavsiyelerini ha- zırlıyacaktır. | ga kalkarak, böyle bir lâyi- hanın kabul edilmiyeceğini, | Cümhuriyet ilân edilse dahi bütün milletin rois — olarak intibap edeceği ilerde Kral olacak olanıdır, demistir. Şark | için | okratik nazariyelori Japonyanın fili propogandası Asyayı Ti nüfuz ve tahakkümüne almış görünüyo Yazan: Dr. Friedrich Olo (Pekin Üniversitesi sabık prof& Fili politika — yapmadan fikri sahada elde edilebilen siyasi nüfuzun zamanla kıy- meti kalmamaktadır. Dünya- da mevcut propaganda vas. italarının en müthişleri bug- ün el'an — Anglosaksonların elinde bulunmaktadır. — Bu vasıtaların arkasında budun- lar arası lisonı olarak — kul- lanılan İngiliz lisonı — vardır ki, teknik bir muavin vazi- fesini görmektedir. Filhaki- ka bu lisan gerek hariçte gerekso Ağyadu mevcut ec- nobi mekteplerinde gören Asyalı talebenin üç ru- bu tarafında konuşulmakta- | | 'al dır. Juponcayı pok azdır. Bundan manda Kraliçe Vi- ktoria zamanından — kalma Anglosanların liberal - dem. vardır ki el'an movcut vefakat in- kıraza doğru giden iktısadi ve siyasi — tefevvnkun — bir ifadesi — olmakla bera. ber bunlara hücuma kalk- ışmak — hiç te kolay bir iş değildir. Bununla — beraber konuşanlar Japon azımi burada da muv- | affakiyet elde edecağa ben- ziyor. Japonya, — Asyayı kabartmağa — mecbur — ed- en fili propsgandaya daha 1895 genesinde başlamiş bu- hanuyordu. Bu arada Çin de- vini geçmiş, 1905 senesinde Ruüsyaya kürşi toplarını çe virmiş ve bu — savaşı 1931 senesindenberi de Rusyaya ve Çine olduğu gibi Anglos. aksonların — ve Milletler Ce- riyetinin fikri sahadaki pr- opagandasına da tevcih et. miş bulunmaktadır. Anlaşılan bu Japon savaş üsülü İngilizler üzerinde o derece kannatbahş bir tesir yapmıştır. ki bazı — ideolog va idealjetlerin — hayretlere | düşmesina ve 1922 senesin- | taraftar görünüyorlar, Pronsos Louise de nezaketi, eyi kelbi ve sadeliği saye- sinde İsveçliler arasında pek çok şöhret ve muhabbet ka- zanmıştır. Hayatı, kocasınınki gibi fedakârlık ve vazifedan iba- rettir. İçtimai ve hayır iş lerile pek yakından alâkadar olup - kendi varlığının bir lüzum teşkil ettiği bütün içtimalarda kazır bulunmak- lu,prena Vikelm ise, muharrir| tadır. kâşif, âlim ve avcıdır. Mecliste, birkaç sone ev- vel, veliahtın İsveçteki şöh- retini gösterir bir vaka ol- muştur. Komünist partisinin âdeti olmak üzere, Krallığın yerine — Cümhuriyet — teklif eden bir İâyiha - verilir ve derhal reddedilirdi. Sosyal- demokrat partisinden bir zat ki-sonra nazır olmuştur - aya- şlerdir. İngiliz olduğu halde İsveç Hsanını pek çabuk öğrenmiş ve şimdi telâffuzunda hiç bir fark olmaksızın konuş- maktadır. Veliaht ve harami, — iki çocukları prensas İngrid ile prens Bartil uzun Şark sey- ahatlerini büyük bir hara- ret ve alâka jle beklemi- ** | talık — vazifesini edememiştir | İ İ | de Waschington kanferansı münasebetile ve — Amerika nazarı — jitibara alınarak İngilizler tarafından terke- dilmiş olan İngiliz - Japon alâka birliği siyasetino rağ. men - 1895 tarihinden beri ikinci defa olarak yine Js- ponya tarafına meyletmeğe De- mek olüyor ki, Amorika, İngiliz mefhamuna göre or- hüsnü ifa Son haftalar zarfında Londra - tahminlere göre açılacak olan deniz konferansına dair mülâhaza. ta mebni - Amerikan arzu- | t laylaştırmak — vazifesile — de larının daha uzun müddet nazarı dikkate alınmıyarak Japonların deniz teslihatına dair olan metolibini tesdika ve denizde müsavatı kabu- le karar verdiği — zannedil . mektedir. Diğer — tarftan Nankin bükümetinin de As- yadan Japon — rehberliğini tanıyacağına dajr alâmetler belirmeğe ve çoğalmıya baş lamıştır.Kısmen tabii, kısmen dö suni bir surette tahrik edilen takriben yüz bin Çin- li münevverini infial ve iğ- tahsil kulek | | aşikâredir. | şelenameleri ile (1922) Ke- birarı — toskin ve bertaraf edilebildikten ve Mantahatiko (yani Mançuraların Ti- Kou, İmteratorluğu) Asya millet- | lerinin — şahsi kanastle- rinde lâyetegayyer bir mef- | hum olarak yerleştikton so- | nra Nunkin - Çini ile Japon- | ya arasında kati bir musalâ. ha zemini bulmak kabil ola. bilecek ve 29 Mayıs 1933 senesinde Tankuda iki hükü- mot beyninde aktolunan mü- toreke de kati bir sulh mu- | ahedenamesi şeklini alabile. cektir. Şimdilik hukuk bilgi- lerini hayretlere — düşüren ve ilân edilmediği halde Ey- 1951 sonesindenberi Japonya ile Çin — arasında mevcut olan hali harp, for- mel bir surette hitama ermiş değildir. Japonyanın fili propagan- dası Asyayı,fikri — nüfuz ve tahakkümüne almak hususu. ndaki faaljyetini büyük mu- vaffakiyetle başarmış görü- nmektedir. Bu — cümleden olarak Tokyodan, — verilen ve (Büyük Asya Müdsfaa Bi- rliğiynin teşekkülönü bildiren haberin nasıl telâkki edilme- si lâmm geldiği anlaşılmak- tadır. Bu birliğin, — Cenevre Milletler Gemisi — yelkenleri nin rüzgârını kapamak — ve bn gemiyi yerinde saydırmak | | Çinliler Hisan ve yazı | cihetinden de için düşünülerek kurulduğu Japonlar — senelerdenberi Cenevredeki Milletler Cemi- yetini bir Avrupa teşekkülü olarak tavsif edegelmişler. dir. Bundan maada Japonya Nisan 1933 tarihinde Mille- tler Camjyetinden çekildikt- en kısa bir müddet — gonra Hollanda hükümetinin Japo- nya ve Hollanda — aresinda mevcut bir hakem mukave- lenamesine istinaden Lâhey Divanı adaletine müracaatla mesole hakkında bir hüküm istihsal etmek yolunda vaki teşebbüsüne Lâhey mahke. mesinden de çakilmek tehd. idini savurduğu — hatırlarda- dır. Şimdilik yalnız — Japonya Mantshutikvo ve — Mongolis- tanın bazı akaamının dahil | bulunduğu anlaşılan yen (Asya! birliği) Tokyonun da a ve toşvik ettiği Pan - Asiya- tik Kongresinin ıslah — ve tensiki işile — uğraşacaktır. Bu Birlik aynı zamandu ma. glüp olmuş olan Amerikan Walstreet propagandacılarında Şarki Asyadan ricat hareke- tlerini cebri bir surette ko. mükellef olacaktır. Maksat, Çinin himayesine dair olan Vaschington muka.| log paktinın - (1929) - tesir sahalarını baştan başa öoym- uktur. Japonlar, bu münüse- betle, propaganda — tebiye ve propaganda incelikleri us- tası olduklarını ispat etmok- tedirler. Ameorika Birleşik Devlet. leri gibi dünyanın yeraltı zen- ginliklerinin cümlesini işletm. Tacikistanküliürü el — — .'_t İ ekte olan bir ülkenin 19 nesindenberi çektiği İ sıkıntının 1922 — 198 1930 senelerinde Jap züuhür eden — si katkat üstün olmasi katj birçok Asyahılı lerini açtırmıştır. Amerikada intizamla ( ıyan birşoy — vardır: let veya halk. Japot kuvvetli ve yahutta W? L çalışacak birşeyin " udiyeti lâzımdır. Çün! onya fakirdir, Amerik zengindir. Rusya ve ğ ri ka vüsi denecek kad yi üktürler. En sade d em ler bile tabii ve m: düşünce ile bu nok bi dar varabilirler. b Japon propagand bu sade ve gayri ki v hakikatlere, bundan - rubu asır evel yani ya daha birinci imtil rirken değil, bundan t ne eveline nazaran kânsız görünen şeyl* Y edebilir. YI Yarı hakikatlar mana ve şümul değiş fikirleri sisle örtebili natı ne Japonlar Çinlilere öğııtıbilt şey değildir; bu #th ikisine, asırdanberi ış bulunuyor, — Japon! yıamu “a birb sıkı bir surotte bı:h nmaktadırlar. Bu no! zardan da Japonlar her birinden ve meselâ alıdan ziyade Şarki nın rüht — haletitt kif ve Conu — dahâ lay kavramak kabili! maliktir. Mektep kitaP dan radiyo ile yapılan riyata, Budist : siyast tolgraf varıncıya kadar — P D bahsolabilecek bütüf muavin kuvvetler beri - Anglosaksonlaf cesinde olmasa bile * lara hizmet edegelm ler. İngilizlerin tonllif" rek istikamet — değ Â istemleri de h Albion siyasilerimin " (jya tlerine göre Juponyt (çır Şark kilidinin aneht7 »*__ elinde tutmaktadır. — * 4fi İngiliz siyasi vazi; T Ğ eriya kalbinin moy! değil Merkantilist " ata bina ederek tayif — — ktedir. A — A aa KI & ajoneti İs as ea Soyyetler ittihadı akademisi. Tacikistâf “pyre rünü tetkika — başlıY? y Bu tetkikatta, İran T dan olup Yangob vâ&'” | yaşıyan Yangollarda? 4 lanacaktır. Sopdiyet * bakımından — müste$" Ç ehemmiyeti haiz PE L sına rağmen bu R yat vo kültürü gi dar ne tarihçiler ai etnografiur tarafın edilmemiştir.