17 Mayıs 1940 Tarihli Tasviri Efkar Gazetesi Sayfa 3

ı Avrupa harbi 260 1ncı gün Fransız tebiiği Parls, 16 (ALA.) — Pransız akşam tebliği : Müharebe, heyeti umumiyesi iti - barile ayni genişlikte devam ediyor. Bazı noktalarda çok giddetli çarpış- malar olmuştur. Bombardıman hava kuvvetlerimiz, avcı hava kuvyetlerimizin himayosin de, keşil hava kuvvetlerimizin bildir- | diği düğman kollarına ve zırhlı ma- kinelerine — muvaffakiyetle şiddetli hücumlar yapmıştır. Paris, 16 (A.A.) — Havas ajansı, Fransız akşam tebliğinden sonra, a$- keri vaziyet hakkında saat 23 te aşa ğiıdaki malümatı vermiştir: Namur ile Sedan arasındaki vazi- yette, bugün hiçbir terakki olmamış- tır. Çarpışmalar devam etmektedir. Fakat, son iki gün içindeki büyük giddetini muhafaza eylememiştir. Sedan mıntakasında, Fransız kıta- darı, giddetli mukabil hücumlar esna- sında, bazı mevzileri geri almışlardır. Başka yerlerde Alman hücumları dur durulmuştur. Bundan, nisbi bir sli - kün ve her türlü Alman terakkisinin kat'i surette durdurulduğu mânası gıkarılmamalıdır. Fransız kumandan. lığı, bugünü, iki gün evvelki giddetli garpışmalardan sonra muharebe ter- tibine intizam koymıya tahsis etmiş- tir. Takviye cüzütamları normal su- rette gelmektedir. Hava muharehesi, dalma — durma- dan ayni giddetile devam eylemekte- dir Alman bombardıman tayyareleri müttefik avcı tayyarelerine hücum etmektedir. Müttefik hava kuvvetle- ri, şiddetli çarpışmalarında yalnız zırhlı cüzütamlarına mahsüs zayiat verdirmektedir. Alman zırhlı cüzü - tamları, her yerde, Fransız - İngiliz havs kuvvetlerinin hücumuna uğra- mışlır. Alman tebliği Alman hududu, 16 (AZA.) — Ha - ansından: iksek Alman kumanda tobliğ ediyor: 15 Mayısta sant 11 de Haolanda or- dusümun teslimiyeti, Alman — ordusu yüksek kumandanlığı ile Holanda or dusu ve donanması yüksek kuman- danlığı arasında imza edilmiştir. hoy Sovyet - Yugoslav Münasebetleri Belgrad, 16 (ALA.) — Moskovadan dönen Yugoslay - ticaret heyeti, bu| öğle üzeri Belgrada gelmiştir.| t âzası, Moskovada görülen iş- lerden çok memnuti olduklarını ve Sovyet - Yugoslav münasebetlerinin istikbali hakkında nikbin bulunduk- larımı bildirmi; Yıldırımdan 4 Amele Öldü Gümüşane, 16 (ALA.) — 24 saat- tenberi devam oden — yağmurlardan Tengberler sevinmekte kuraklık do - | Ruzvelt Müttefiklere Yardım İçin — 1 Milyar Tahsisat İstedi (1 nci sayfadan devam) ) müdafaasına hız verilmesi elzem 01- duğunu söyliyerek, Amerikanın bil hassa senede en aşağı 50 bin tayya- re imal edebilecek bir hâle gelmesi lâzimgeldiğini ilâve etmiştir. Roosevelt bundan sonra, bugün bir hayli değişmiş olan harp şartları dolayısile Amerikanın kâfi derece- de teslih edilmediğini söylemiş ve sözlerine şöyle devam etmiştir: «Kalben ve maddeten kuvvetli olmak mecburiyetindeyiz, Müdafaa tertibatımız büyük olmalıdır. Artık n a |Okyanuslar - Amerikayı müdahaaya| * kle, büraler a: |kâfi değildir. İdealimiz dahilde ve| harişte sulhün idamesidir. Fakat i- cabında Amerika hürriyeti için çar- Pışacağız. Bunun için bazır olmalı- yıza Harp lehinde neşriyat Nevyork, 16 (ALA.) — — Nevyork ilerald Tribune gazetesi yazıyor: Birleşik Amerikanın — mevcudiyeti ve huzuru bakımından en ucuza ma! olacak hal çaresinin derhal Almanya ya harp ilim etmek olması pek muh temeldir. Alman harp makinesi, kuv vetli olduğu kadar çirkia bir seydir. Birleşik Amerika, bu hale artık gör (yumamaz. Ruzveltin Mesajı Nevyork, 16 (Hususi) — Relstcüim ver Rüzvelt'in italyanın harbe gir- mesi ihtimallerinin artması Üzerine Kont Çiyano vasıtasile —Mussoliniye şahsi bir mesaj gönderdiği haber a- inmiştir. Besajda İtedyanın — harbe | girmesile bugünkü (htilâfın çok geniş dir. Ruzvelt, italyanın harbe istirak edeceği haberini alır almaz — dorhaj hükümet erkânını içtimaa davet et - miştir, Mussoliniye tev- Maamafih, italyadaki ingilizlerin ve Misırdaki ttalyanların bu memleket leri terke davet edilişleri, gittikçe vahamete doğru gittiğini gö termektedir. Buna mukabil Amerikan resmi mahafili Conte di Savole adın. daki Halyan transatlantiğinin Ame- rikaya mütevecelhen yola çıkmış ol- vraşımı memnuniyetle kar hır. Malüm olduğu üzere hareketi son hâdiseler üzerine İtal - yan resmi makamlarınca tehir ediğ- mişti. Tehlikeli Mmtakadaki Amerikalılar Londra, 16 (Hususi) — Amerika Birleşik hükümeti, Balkantar, ttatya ve cenubi sarki Avropasındaki bütün. sefaret ve konsolostuk memurlarına gönderdiği bir tebliğde, bu memleket erde belunan Amerikan — tebaasının Bardeaax tarikile Portekiz Tümanla- rımdan birisine gitmeleri -Jüzamunu bildirmiştir. Bu tebliğden Amerika Birleşik dev-| Tetinin, sayılan mıntakları — tehlike'i uldettiğini ve harbin yakında bura- lara sirayet edeceği endişesinde bu- landuğu anlaşılmaktadır. Taponva Meselesi —— P TSAY İ y Nazi Taarruzunu Takbih Montevideo, 16 (A.A.) — Birleşik Amerika dahil olmak üzere M Ame rika cümhuriyeti, Belçikaya, Holan- daya ve Lüksemburga yapılan nazi faarrazunun prolesto — edilmesi için Uraguay tarafından vaki olan tekli- fi kabul etmiştir. | Eski Uruguay cümhurrcisi Serra- (to'mun riyaseti altında nüfuzlu Şah- siyetlerden mürekkep bir zümre cüm hurrcisi Baldomiye bir araıhal vere- rok, bütün Amerika cümhuriyetinin Alman ile münasebatı kesmek Üzere Monakoya Gitmek Yasak Monark, 16 (Hususi) — Hariciye tedbir almalarını istemiştir. mezareti, diğer nezaretlerle istişare - den sonra mal veya yolcu nakleden Amerikan — vapurlarının - İtalya — ik Fransa arasında — bulunan — Monako prensliği limanına uğramalarını me netmiştir. Amerika hükümeti, Ame- rikahların hususi bir mezmmiyet a! maksızın Monakoya — gitmelerini d |menetmiştir. İ balinanamımsın meelisi bahriye encümeni, Jajonya- n bahri bir hezimete — uğratılırak delz hir hale getirilmesinin mümlcün olduğunu, fakat böyle bir harhin çok vahim neticeler doğuracağını ve bu- van İçin, böyle bir harbin önüne geç- Encümen, buşünkü balıri yaki kaklıkça Amerikanın bir taar- uzdan korkmiyacağını ilâve etmek- edir. Reyanatta, deniz kuvvetlerinin (Devası 7 inci sayfamızda) !_aülli_m Bir Karar Apartımanlarda Korunma Odası, Bahçelerde De Siperler Kazılacak Vali dün pasif korunma işlerinde apartıman ve ev sahiplerine düşen vazifeleri izah etti Vali ve belediye reisi Lütfi Kırdar| -3 — *ç kat ve üç kattan az beton yanında Seferberlik müdürü olduğu | partımanlar ile ahşap olup ta bah- hülde dün gazetecileri kabul etmiş ve / Çesti olmuyan bina sahipleri, en ya - pasif korunma işleri hakkında beya-| £M zamanda mahalli emniyet âmir- iakle: İnbakmdiştür. liklerine müracaat edecekler ve bu | Ayrıca Seferberlik müdürlüğü ta-|£ibiler gösterilen müsait —mahakle irafından dört yüz bin nüszha basılan|Müğlerek masrafla ihtiyaca kâfi ge- bir sahaya yayılacağı bildirümekte -| üyetin | stevli Bir CERE)Mü: Milletin İç Yüzü Harbe rağmen herkes enflasyondan korktuğu için hovardalık ediyor. Devlete kimsenin itimadı yok, Lehistanda inzibat namına dehşet ve facia işleniyor kurbanları arasına sürükleyen Al - haleti ruhiye, bötün gayretlere rağ- manyanın dahili vaziyetin! herhalde|men Alman halkındaki zafer hulya- merak edersiniz. Harbden evvel esa-/larının pek de sağlam olmadığını sen her türlü muhaberatı kontrol o-|gösteren en büyük delildir. Bu yüz den bu memleket, şimdi dahilt vazi -| den sinema, tiyatro ve diğer eğlence| yeti fena gösterecek en küçük - bir|mahalleri sulh zamanına — nazaran haberi dahi dışarı çıkarmamak için/daha lazla iş yapmaktadır, her çeşit kontrot! vasıtalarından işti-.| Hükümetin bu hovardalığı önlemek fadeye uğraşıyor. Bu vaziyette, Al- İçin bulduğu yegâne çare yeni ver- manyadan hakikt bir is almak|giler ihdasıdır. Son olarak çıkarılan imkânsızlaşmış bulu adır nız, bütün uğraşmalara rağmen, Al-| şımaktaı man polisi, kafalarda yer eden hatı-|yevmiyelerden kesilecek yeni yüzde tedir. Kontrol im -| 10 larla iş yapamıyacak kadar ihtiyar kânı bulunamıyan bu biricik saha,(olanların tekaüdiyeleri - verilecektir. | Alman gizli polisi ve Propaganda ne-|Bunun aslında, günden güne büyü- zareti memurlarıni işgal eden en mü-|yen bütçe açığım kapamak için bu-| lunmuş yeni bir çare olduğu kulak- Bu husustaki serbestiden (!) isrvf.-ı-_"" "s"fhjımıkmdır. | de eden bir yurddaşımız Almanyada-' Söylendiğine göre, Almanlar — bu ki intıbalarını şöyle anlatıyor: |harbe hazırlenmak için 90 milyar al- Hükümetine karşı bir koyun sürü-; M mark sarfetmişlerdir. Hükümetin sü kadar ürkek ve uysal olan Alman PUSÜnkü barcu ise 190 milyar mark- halkı, radyo ve gazetelerle / veriten 'HT — propaganda havadislerine inanmak - — Rejime aleyhtar Alman münev - tadır, Üstü yaldırlı birer komprime verleri, Hitlerin hareketini «cinnct» halinde olan bu haberleri bemen her olarak 'tavsif “ediyorlar. - Almanya- kes kemali afiyetle yutuyor. Harbin|”in asıl düşmanı İngiltere değil par- başlangeında oldukça mühim bir ye- tidir. Almanya, —arzı mühal- harbi kün teşkil eden aleyhtarların mikta-| kazansa bile mühakkak dahili bir, rı da günden güne azalmaktadır. Bu|değişikliğe maruz kalacaktır. Bütüni İhususta Gestapo ve Propaganda Ne-|Harblerde olduğu gibi bu - harb de mali cephede vergileri artırmak, ye- ni vergiler ihdas etmek, istikraz ve) nihayet paranın kıymetinin sukutile! sona erecektir, Çekaslovakyada, büyük — Alman kuvvetleri bulundurmak mecbul ti hâlâ hissedilmektedir. Polonya ot- zeler mü- ir. Kanuna göre maaş ve| him meseledir. zareti elele çalışıyor. Ötedenberi mutlak bir tahakküm altında yaşamağn alıştırılmış — olan halk Hitlerin şahsımı ve orduyu ge mektedir. at parli Üniformasını! yan S. S. ve S. A lar her taralla dret uyandırmışlardır. Dürüş! irlü kayıddan aza- bu adamlar, halk| en başka bir his u- mü- |manlarında ise milli müfrı temadiyen Alman kuvvetlerini hır - palıyarlar. Varşovada Polanyalılara ve Yahu-| |dilere karşı müthiş bir şiddet gös -| terilmektedir. Bir Polonyalı tari fından öldürülecek her Almana « sorgu ve sualsiz 70 Polonyalı ku una dizilmektedir. Arasıra hud kadınlarını da karakollara götürdük- leri ve Alman erkeklerile münasebet te bulunmak suçu isnad edilen — bu kadınların bir müddet sonra üstleri, başları a parça, çürük, ezik için- de dişarı atildil görülmek'edir. Bu münasebet * nan karakol şekilde tahkik ve tetkik edil ği merak uyandırmaktadır. Arası ra dolaşan rivayetlerde bulaşık has- talık görülecek ölan Varşova ma yandırmıyorlar, Bugün. n mühim — meselelerde! biri de gıda işidir. Yiyecek teda hususunda Almanyanın her tarafın- da aynı sıkinti çekilmiyor, Dört bu- çuk milyon nüfusu olan Berlin, gıda tedariki için en gayrmüsald şehir - dir, Bilhasa, Berlini besleyen Ham -| burg harb dolayısile âtıl — kaldıktan| sonra. Buna mukabil, bir zlraat” su-| hası olan ve bitaraflar bududuna da| yakın bulunan Münih ve ervarı bu cihetten daha rahattır. Pek tabil yak bu nisbet, bizim gibi her iste ği ettiği miktarda bulmak| bahtiyarlığına ermiş olan menileket. arzu a)- 'da (Günde bir kita, ini Üzerine Hergün yeni bir memleketi dabalse sarfetmeği tercih etmektedir. Bul * Yal-| vergi <ihtiyarları koruma» ismini ta-| » sonra bunları tamamen unut! Sahife: 3 Hlu-ı- GÖRÜŞLER Ka dd LKL FT P Tatarruk Ve İncirar Bizim (Yeul Heşriyat) sütunumuz- P) tetkik ve tah- Şazarsa o Yazısında mutlak alâkayı ealip bir şey bulunur, Ya koskoca bir kitabın içinde bir kelime Yakalayıp, onun hakkında sa- fırlarla mütalea Şazar veya mülelii - fin bir fikir ve noktai nazarını e'ine altp onu tenkit bahanesile araya bir sürü kendine malhsus fikirler de so- kuşturür, he'e Yazılarının hemen hep sinde mevzula bir münu: i rina ekseriyetle göz gezdirir, onlarda kendimin de işine Yarıyacak bir mev za bulmağa çalışırım. Dün yine bizim (Yeni neşri; çı yı, ölüne (Teknoloji) hmin:lo!:î? ıkııî ftap almış, bir köseye çekilmiş, derin mütaleaya dalmış bir halde gördüm. Kendi kendime «Canım bizim arka- daş, siyasiyattan, içtimalyattan şöy- le böyle dem vuracak kadar anlar x- ma, fenle, hele tatbiki fenle hiçbir a. Kikası yoktur, bu kitaptan acaba ma- sı! bahsedecek?» dedim ve dün bir aralık müsveddelerini - elinden alıp okudum, Demiştim ya, bu arkadaş yaman- dir. — Miç anlamadığını zannettiğim (teknik) ten bahis bu kitabı da hay- K faydalı surette tahlile muvaffak ol. müş, kitabın laymet ve ehemmiyeti- ni göstermiş, kimlerin işine yarıya. cağını fasrih etmiş ve mutadı üzere de araya bir iki kelime bahsi karış tırmış, YA Bu kelimeler ike (Ulnnl_) elrar) ıstilahlarıdır. MM& ketimeleri ahyor, — mânalarını yazı- yor, hattâ yanma fraasızcalarını da ilive ediyor ve sonra «büyle ıstılah. larımızın hir lügati yapılsan diyor, Bu mütaleası hakikaten çok doğru dur. Bizde mevcut lüzatlerin hemen hiçbirinde, ar çok yerleşmiş, kabul — edilmiş ve birçok kitaplarımızda kul- “İlamimış olan mi, fenni istılahlarımı. tn hiçbiri bulunmaz, Bu istilah'arı hepimiz mektepte iken hikmet, kimya nehatat, riyaziye - kitaplarında okur, öğreniriz. Fakat mekteplen çıktıkları ve hayatın dağdağasına karıştıktan Z. Sön ra herkangi bir yazıya, bir kitaba göz gezdirirken bu kellmelerden - birine tesadüf edersek münasını hatırliya. mayız, Kemen bir lügat kitabına mü. * ederiz. Lügat kitapları 'se istılahlardam hiçbirini almamı ler! kıyas © İdersek Almanyanın en |de aç kalmak günün tabii hâdisele. İrindendir. yapılmamalıdır. Bize lelerinin yüksek duvarlarla — örülüp| ll İharicle rabıtaları kesileceği söyleni-| yor. | Gündüz, kuğıktan kulağa dolaşan Evvelce işgal edilmiş bulunan A-İbu gibi havadislerin, efkârı üUmuümi-; vusturya ve Çekoslovakyada ise vü- yede bıraktığı menfi tesirler, akşam,| ziyet feci denecek kadar kötüdür. Al|Propaganda Nezaretinin hazırladığı manlar buna sebep olarak bu mints-İ yeni haplarla -müshil ilâcı içmiş gi-| kalar halkının — açgözlülüğünü — velhi. ortalıktan siliniyor ve gece her- idaresizliğini ileri sürüyorlar. kes «Hitler yapacağını bilir. Yiyecek ve giyecek — gibi eşyanın| başlayor. vesika usülüne bağlanması vyüzün -| - Bütün bunlara rağmen, buhı.ıııı den, sarfedilemiyen para elde kal -| yabancıların nazarı dikkâtine çar - maktadır. Birinci büyük harbin s0./pan nokta, verilen zafer hıımıarimıı1 nundaki enflasyonun bıraktığı te -'halk üzerinde hiç bir sirle, halk, bu parayı biriktirmekten-| bırakmadığıdır. İsviçreliler bir Alman tayyaresi düşürdüler Lozan, 16 (A.A.) — İsviçre Genel-i kurmayının sast 18 de bildirdiğine demeğe| Tekzibi Atina, 16 (A A k lüzatçimiz olduğu v sevinc tesiri| ) — Atima ajansı! İngiliz kuvvetlerinin Elen bitarafl,, Mtmuştur. Fakat eskidenberi bir sa> Merhum Şemsettin Sami Bey en iyi ğ fenni kelime ve astılahlara da ehemmiyet verdiği hat de onün ne (Kamusu Türki) sinde ne de fransızca Tügatinde böyle ıstilah- ları bulamazsınız. Tatarruk, (döyülüp yayılma, levha halini alma) demektir, ki fransızcası Omalliable) dir. tnelrar, çekilip ura- ma demektir, bunun da — fransızcası (dnetile) dir. Her iki kelime de bilhas SAa madenlerin hassalarını tarifte kul Tanılan istilahtardır. Meselâ — saltın hem kabili tatarruk, hem de — kabili incirardır. denilir, kurşun — kabili ı—_ tarruktur, fakat kabili incirar değil- dir> denir. " kelimelere tercihan kullanılmakta bu- .« ai öre, Zürih kantonu — üzerinde bin| Bini ihlâl ederek bir istikşafta bulun| Tibi hayır çıkıp ta bütün bu kelime- Sanayi müessese- v het ğt NT BNN b Sklürne ae Sr aa a GaSan Ne D aN B atlaela e MADT ea S T brogürlerinde olund T leüişkanunqndan istisna ediliyor Ankara, 16 (Hasosi) — Bilâmunm Manayi ve iş yerleri hafta tatili kamu- Hundan istisna edümektedir. Her ne- Yi iplik ve dokuma İmalâtbane ve Tikalarile Sümerbanka bağlı bilü- Brtm fabrikalarda mesal saatleri gün İ Üp santo kadar arttırılacaktır. Bu kararname yüksek tasdikn kusustaki 'yali ezcümle aşağıdaki maddeleri te-| katlarım pencere ünlerine kum tor - barüz ettirmiştir: baları konacak, penceresler - dahilden 1 — Üç kattan fazla olan betonİde tahta Kepenklerle sağlamlaştırıla N Jarvu pasif ko -| Caktır. AFT î.l :]:îınünıp:;;ecckîcr 5 — BSeferberlik müdürlüğünün Pa K EEL kâfi gelip gelmi |9f Korunma broglirlerinin evlere du- 've bilhassa ihtiyaca kâfi gelip gelmi-| — —. Ü n a ceğini eli übe ede- | ıtıldiği tarihten çük ay 'i:kl n!.:rdlhİı gee NT ya kadar bu tedabiri almıyanlar da e Ah binalardan bahçeli olan | Pasif Korunma kanununun muayyen zlı:lu ı!ı:uîın bulunanlar da müni | maddeleri hükümlerine tâbi tutula - ;Vk:ııı olduğu kadar evden uzak bir şe- rak oezalandırılacaktir. | hazır olan nümü-| — Vatandaşların bu işleri bir an ev- İkilde (her kazada o| e ıu ağınaklarına. müşabih) - giperler. vel bitirmeleri bardıman tayyarsi görülmüştür. b Heinkel 101 ile İsviçre ave tayya-| PEkındaki yabancı gazeteler tara- releri araşında kısa bir çarpışma ol-| AAĞAN işaa edilen şayiaları kat'i su- | e rette — yalanlaı lâ Müğ v Üyyare Gali toplari da has|Butn mümasil diğer Ş:ı'ı'z“;':':f, rekete geçmişlir. Yere inmeğe mec- nlanmaktadır. bur edilen Heinkelde yangın çıkmış| — Atina ajansı, Arnavutluk karşısın- ve tayyarenin bir kanadı sakatlar -| da bulunan Elen kuvvetlerinin tak- Mır Tayyarenin mürettebatından viye edildiği ve Elen harbiye müs - Jiki yaralı enterne edilmiş Diğer|teşarının gimali Yunanistana yaptığı ikisi kaçmışlır. Bunlar, faal ıureueıse_vıhııluı bu takviye ile alâkadar bu aranmaktadır. landuğu hakkındaki radyo haberini —ide kat'i surette yalanlamaktadır. Tüzum Harbiye Müteşarının seyahati, nor- DeEt surette nümüne giperlerini ı;kı'ıı; ve gi izahatı isterm * v düşünmemiştir. Şimdi nistana uğramağa mMhayet verdikleri|&3ti) yapmağı NO ilim ve fen kitaplarımızdaki im mwtı- lahların islahinı veya tadilini düşün- düğümüz sırada, içe evvelâ eski 14- talahları toplayıp zapt ve kaydetmek. le başlamalı idik. Bunların içinde ha- zılarının hakikaten dillmize ve seli- Kkamıya münis — gelecek — öz türkçe müukabillerini bulabiliriz, mükabilleri. ni bulamadıklarımızı da aynen İpka ederiz. Fakat herşeyden evvel bn 1s- tılahlarm hepsini bir arada görme - aa Meuadarı . BİRE L güN Te cinsatam