29 Temmuz 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TAN EVİ İSTANBUL: Ankara caddesi No, 102 — TELGRAF: TAN, İSTANBUL TELEFON: 24310, 24318, 24319 SEKİZİNCİ YIL — Ni 2495 Ticaret Vekili Dr. Behçet Uz ukurova TAN GUÜNLÜK SIYASI HALK Börek, Pasta, Bisküvi ve Makarna Serbest Alâkadarlar, Ekmeğin Vesikaya Tâbi Olmadığı Yerlerden Un Getirtmek Suretiyle a |. Derhal ğdı__ııı 28 (A A)—Çukurovada yeni yıl mah. İmalâta Amerikaya Göre Yarınki Dünya Atlantik beyannamesi, İngiltere ile Amerikanın harp sonrası dünya hakkındaki — düşüncelerinin —ana p iplerini tesbit ktedir, Fa. kat bu prensiplerin tefsir ve izahı şimdiye kadar yapılmamıştır. Bir taraftan Avam Kamarasında İngi- liz Hariciye Nazırı Mr, Eden, öte taralftan Amerika Hariciye Nazırı Cordell Hull, hemen ayni günde ilk defa olarak bu ana prensipleri izah etmişlerdir. Bugün, Mister Hull'un beyanatmından bazı mühim parçaları nakletmeyi faydalr bulu- yoruz, M. Zekeriya SERTEL Geçen gün Amerika Hari- ciye Nazırı Cordell Hull, Atlantik yasasına istinaden harp- ten sonra dünyanın alması lâ- zım gelen şekli izah edeti müp- hem bir nutuk söyledi. Harpten sonra dünyanın alacağı şekil ü- zerinde sözü en çok dinlenecek devletlerden biri ve belki birin- cisi Amerika olacaktır. Bu iti- barla Amerika Hariciye Nazırı- nın bu nutku fevkalâde bir e- hemmiyeti haizdir. Filvaki Atlantik yasası, İngil- tere ile Amerikanın harp sonrası dünya hakkındaki düşünceleri- nin ana prensiplerini tesbit et. mektedir. Fakat bu prensiplerin tefsir ve izahı şimdiye kadar ya- pılmamıştır. İşte bir taraftan Avam Kamarasında İngiliz Hari- ciye Nazırı Mr. Eden, öte taraf. tan Amerika Hariciye Nazırı Cordell Hull, hemen de aynı günde ilk defm olarak bu ana prensipleri izah etmişlerdir. Ajansların pek kısa ve bu se- beple de anlaşılması güç bir hü- lâsasını verdikleri bu nutuklar- dan Mister Cordell Hull'un be- yanatından bazı mühim parçalar nakletmeyi faydalı buluyorum. Amerika Hariciye Nazırı önce Amerikayı harbe sürükliyen se- bepleri, mihver devletlerinin bü- tün dünyayı nasıl bir esaret al- E & erini izah et. ki: (n dört köşesin- ırşımızda bu- hudutlarımız ekle ; amayız, Müttefik. lerimize muhtaç oldukları bütün yaf drmt göndereceğiz. Sonra da düşman- larımızı kürrenin her tarafında arıya- tağırz ve nerede hulursüâk orada hücum ederek imha edeceğiz, *Önümüzdeki işin ehemmiyetini bi. Kyoruz, Yine biliyoruz ki, bu vazife. nin ifasr hudutsuz gayret ve sarsılmaz tesaret ister, Fakat yol ne kadar uzun olursa olsun zafere 9 a devam edeceğiz, Geliğ ©a Mmiyecekle Yola getirmek mümkündür.:: ç Mister' Hull'un bu sözleri, A. Merikanın hârbi kazanmak için, ofis se teslimatın artması için vali tifleri vermektedir, Vali dün K b böl p ve çifçi kil faaliyeti hararetle devam ediyor. İklim va- ziyeti dolayısiyle geç mahsul alan bölgelerimiz h.alkın.ın hubuat ihtiyacmı karşdamak için işle. rinin azami derecede sür'atlendirilmesi ve ofi- markezlerini teftiş etmekte ve lüzumlu direk- C b ına na- ovadaki istihsal görüşmüştür, mez derecede mahsul aldıkları milyon kilo hububat vermeyi Bu bölge çiftçileri istihlâke yet- de çiftçilerl halde ofise bir detmişlerdir. Undan mamül maddeler Ankara, 28 (TAN) — Öğrendiğimize göre, $ naatindedir. makarna ve bisküvi fabrikaları ile pastahaneler ve börekçiler, ekmeğin vesikaya tâbi olmadığı yerlerden un satım alarak bunları bulundukları mıntakaya sokabilecekler ve derhal imalâta haş- hıyabileceklerdir. rek, pasta, makarna, bisküvi ve emsali serbest piyasaya çıkarılabilecektir. Esasen Ticaret Vekâleti, nünde tutarak, hububat hakkmda hazırlanan son kararnamede yalnız. ekmek dağıtılan yer- lerde yalnız hububatın alrm ve satımını menet- miştir. - Alâkadarlar, piyasaya makarna çıkınca pirinç fiyatlarınımı da daha ziyade düseceği ka- Başlıyabilecekler N Bunun neticesi olarak, bö- bu noktayı göz ö. KEN | İZMİR BORSASINDA Kurulması Serbest Piyasanın Dolayısiyle Tezahürler Yapıldı Merkezdeki İaşe —— | Teşkilâtı Ay Başından İtibaren Lâğvediliyor İaşe Kontrollerini Şehrimizde Belediye Zabıtası Yapacak Ankara, 28 (TAN) — İaşe müs teşarlığı merkez kadrosu önümüz deki ay başından itibaren lâğve- dilecektir. Bu müsteşarlıkta ma. aşlı olarak çalışanlar diğer dev- let dairelerinde münhallere yer- leştirilinceye kadar açık maaş a- lacaklardır. Müsteşarlığın ücret. li memurlariyle müstahdemleri hakkında henüz alınmış bir ka- rar yoktur. *” Belediye daimi encümeni dün ilk toplantısını yaptı İaşe işleri belediyeye devredil- a | dikten sonra, belediye Daimi En- ümeni dün sabah ilk toplantısını e Müdürlüğünde yapmıştır Moplantıya vali reislik etmiştir. gleden sonra yapılan toplantıda da yeni iaşe kadrosu üzerinde gö- Vali Dr. Lütfi Kırdar, dün bir muharririmize beyanatta buluna. rak demiştir ki: “Son iki günlük vaziyetten Devir leleri İcabederse uzun “geneler harbi AgE> Devamı Sa, 2, Sü. 3 do Devamı Sa, 2, Şü. 1 Behçet Uz, Buğday Stoklarımızı Çok Fazla Kuvvetlendirsek Bile Tutumlu Hareket Etmek, Ekmeği Ölçülü Harcamak Zorundayız, Dedi İzmir, 28 (A.A.) — Ticaret Ve- kili Dr. Behçet Uz, bugün öğle. den evvel Ticaret ve Zahire Bor. sosına giderek tüccar ve simsar- larla görüşmüş, muhtelif mev - zular üzerinde tetkikler yapmış. tır. Geçen sene mahsulünden kalan üzümlerin ihracı meselesi ayrıca tetkik mevzuu olmuştur. Borsanın tekrar faaliyete geç - mesi ve serbest piyasanın yeni- den kurulması dolayısiyle borsa- da büyük tezahürat yapılmış, ve hükümetin bu kararının do. ğurduğu umumi ferahlık ve se. vinç tebarüz ettirilmiştir. Ticaret Vekili saat 13 de incir ve üzüm tarım satıs kooperatif- leri birliği tarafından — şerefine verilen öğle yemeğinde hazır bu. lunduktan sonra saat 16 da vi. lâyette yapılan kaymakamlar toplantısına riyaset etmiştir. Top lantıda vali, İzmir meb'usu Rah- mi, Beleqiy_ç reisi, toprak orifs umum müdürü ile ofis erkânı, İz. mir kazaları kaymakamları ile belediye reisleri ve parti başkan. larmdan bazıları hazır bulun. muşlal'dlr. AF7 Devamı Sa, 2, Sü. 4 ——— —Z Berlinde Yangıncı Bir Çete Türemiş! Stokholm, 28 (A.A.) — Öğre. nildiğine göre, Berlinin büyük a- partımanlarında hemen hemen her gece büyük yangınlar çıkma- sı, Gestapoyu endişeye düşür . müştür. Himler, bu musibetle. rin faillerini meydana çıkarmak üzere zabıtaya yardım etmelerini Berlin ahalisinden istemiştir. Himler, “yangın sadizmine müptelâ veyahut halk arasinda panik çıkarmağa uğrasan kimse- ler” diye tavsif ettiği bu yangın- cılar çetesi mensuplarının tevkifi için ?0 bin mark mükâfat vadet; miştir. Ağır Hava -Düelloları Başladı İngilizler g;_çen Gece Hamburg'a 175 Bin Bomba Yağdırdı — Almenlar Birmingam Şehrini Şiddetle Bombardıman Etti Londra, 28 (A.A.) — Pazar ge- cesi Hamburg şehrine karşı yapı. lan hava taarruzunda 175 bin yangın bombası ile birçok başka bombalar atılmıştır. Birmingham'a taarruz Berlin, 2 8(AÂ.A.) — “Tebliğ” Dün gece kuüvvetli Alman hava teşkilleri İngilterede Birming. ham şehriyle Midlandın ve doğu İngilterenin başka. şehirlerini bombalamışlar ve buralarda bü- yük tahribat yapmış, geniş yan- gınlar çıkarmışlardır. Gündüz İngiliz hava kuvvetle. ri tarafından şimal batı Almanya d Devamı Sa, 2, Sü. 5 Muhtemel Bir İstilâya Karşı Alman Kuvvetleri Fransız Sahilinde Manevra Yapıyor Ankara, 28 (Radyo gazetesi)— Almanlar, müttefikler tarafın. dan ikinci cephenin açılacağına pek ihtimal vermemekle beraber ihtiyatı elden brrakmamak için de bütün tedbirleri almaktan ge- ri durmuyorlar. Gelen haberler den anlaşıldığına göre, Alman kuvvetleri Fransa sahillerinde manevralar yapmaktadır. Muhte- lif birlikler, muhayyel ihraç ha. reketlerine karşı koyma talimle. rinde bulunuyorlar. Yine bu ha- berlere göre iki senedenheri Şi- mali Fransada derinliğine sıra . lanmış dünyanın en modern tah- kimatı vücude — getirilmiştir. Fransadaki Alman isgal kuman- danrı bu:tahkimatı teftiş etmiştir. “ Hd Devamı Sa, 2, Sü. 7 GAZETESİ Şark Çocuğunuzu Mektebe Gönderirken Bir de ğ ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Almız. Günkü bu Ansiklopedi ona mektep kitabı kadar ondan daha ziyade lâzımdır. FİATİ (8) LİRADİR. ve belki Ha “'TAN SOVYET - TEBLİ Voronej'de Rus Tazyiki Fazlalaştı Mri, îi_r.ngçenko Harbin Akibet;i Aşağı Don Muharebesine Bağlıdır, Diyor Moskova, Novoçerkask Ve Rostof Şehirlerinin Boşaltildiğimi Bildirdi- Moskova, 28 GA.A.) — 27 tem. muzda kıtalarımız, Voronez ve Novocgrkask bölgelerinde düş- manla çarpısmışlardır. Kıtaları- mız çetin muharebelerden sonra Rostof ve Novoçerkaskı tahliye etmişlerdir. Barents denizinde darp gemi. lerimiz, bir düşman denizaltısı ile 10 bin tonluk bir düşman ta. şıtmı hatınmşla;iır. Moskova 28 (A.A.) — Sövyet öğle tebliği: 27 temmuz gecesi, kuvvetlerimiz, Voronez ve Sim. | | | Atılayda Sehit Düşen : Denizcilerimiz Vazife Kurbanı 39 Subay, Erbaş ve Erin İsimleri Neşredildi - Ailelerine Hükümetçe Kanuni Yardim Yapılacak Ankara, 28 (A.A.) — Başvekâletten tebliğ edilmiştir: 14 temmuz 1942 tarihinde bir kaza neticesinde batan “Atılay” denizaltı gemimizde şehit olan — 39 subay, erbaş ve erin isimlerini büyük bir acı ile bildiririz: Şehit olanların ailelerine hükümetçe kantıni yardım ya. pılacaktır. t Atılay denizaltı gemisi subayları: 4 Gv, Bnb, Sadettin Gürcan (1578) Komutan Gv, Yzb, Sebati Taşöz * (1697) 2 nci kamutan Gv, Tğm, Rauf Baykal (1808) Stajyar Mk, Yzb, Ahmet Türün (1906 Başçarkçı Mk, Yzb, Adnan Erül (1960) İkinci çarkçı B Suübay Atılay'da bulunan gedikli erbaşlar : Mk, Gd, Sb; Ahmet Atakan İstanbul — (159) Gv, Bş, Gâ, Hakkı Tezcanlı İstanbul - (330/306 4, 14) Gv, Gd, çavuş Nurettin Güvene Elâzığ (936/5019) Mk, Bş, Gd, Ziya Lodos Karagümrük (341/10 £, 76) Mk, Bş, Gd, Tahsin Dönmez İstanbul — (929/2062 & 102) Mk Gd, Üstçavuş Salâhattin Nartman İstanbul — (934/2128 s 410) Elektrik Bş Gdâ, Necmettin Sunal ,Eyüp (381/ 15 a, 81) lianskaya çevrelerinde dü - la çarpışmışlardır. — Cephenin başka kesimlerinde kayda değer bir değisiklik olmamıştır. ÂZE Devamı Sa. 2, Sü. 6 Rostof'taki Köprübaşı Genişletildi Nehri Geçen Alman Kuvvetleri Cenuba Doğru İlerlemektedir ö Don Büyük Dirseğinde Nehir Stalingrat İstikametinde — Aşıldı Berlin, 28 (A.A.) — Alman or. duları başkomutanlığının tebliği: Rostof civarındaki Don nehri üs- tünde tutulan köprü başı cenmu- ba doğru derinliğine genişletil . miştir. Şehrin doğusunda mo- törlü teşkillerle piyademiz geniş bir cephede Don nehrini geçmiş- ler ve düşman mukavemetini kir dıktan sonra Sal ve Maniç kesim lerine ulaşmışlardır. Don büyük dirseğinde Kalaç şimal batısında çarpışmalar de.- vam etmektedir. Bu şehrin cenubunda Alman ve müttefik kıtaları Aşağı Donu geçmişlerdir. Hava kuvvetleri Rostof cenu. bunda : birçok trenler, demiryol- ları tesisleri ve Volga nehri üs. tündeki münakalâtı bombalamak suretiyle düşman mukavemetini kırmağa yardım etmişlerdir. V C Devamı Sa, 2, Sü. 2 “AzE Devamı Sa, 2, Sü; 4 Günler Geçerken BİR MÜSABAKA TEKLİFİ öprüdeyim ve —İkindi günesi vurmadığı REFİK K için— köprünün vapurlar yanaşan alt kat HALİD geçidinden, gölgede gidiyorum. İşte bir insan kümesi, bir küme daha, bir küme daha; Kadınlı KARAY Ç| erkekli yirmişer, otuzar kişi, yanyana, parmak. larını sağa sola, aşağıya yukarıya götüre getire bir ilân tahtası önünde bir şeyler arayorlar... " Aradıklarını bula. mıyorlar... Birbirlerine soruyorlar... Hepsi de şaşkm, yorgun, ümitsiz... İsin içinden çıkabilen, “öreka!” diye haykıran tek in. san yok! Tabii anladınız: O adamlar Boğaziçi vapurlarının hare: ket cedvellerinden bir mana çıkarmağa uğraşan yolculardır. Hiçbir bulmaca, bilmece, şaşırtmaca, aldatmaca bu cedveller ka. dar ustalıkla tertip edilmemiştir. Uzun bir alışkanlık ve idman devresi geçirmemiş, küçük yaşın beri o fikir canbazlığına çömezlik etmemişseniz taş çatlasa işin içinden çıkamazsınız. Eskiden “Şatranç-i-ürefa” diye bir aile oyunu vardı; bir ta- kım iyi ve fena manalı kelimeler yazılmış bir mukavva üzerin. de zar atar, Zara göre bir köşeden öbürüne konardınız. Fakat işi- niz yolunda giderken birdenbire önünüze bir yılan başı çıkar, sizi alır, kuyruğuna kadar götürür, lâ (ikbal) kelimesinden he- men fidbar) a düşürürdü. , Boğaziçi tarifesi bana bu oyunu ha- tırlatır: İşte köprü, Beşiktaş, derken bir çizgi ve bir ok... Gözü, nüz oka takıldı mı, cumburlop, Kandılli akıntısımı - boylarsınız. Nefes alayım derken ikinci iskele oları Küçüksuda yine karşınıza bir çizgi ve bir ok daha çıkar, “Aman!” demeğe vakit kalmaz gözünüzü Yeniköyde açarsınız. Haydi gerisin geri köprüye! Tek: rar parmağınız harekete geçer; tekrar bir ok; tekrar bir iskele; yine ok... Bir sütundan bir sütuna, düşe kalka o fikir seyahat yok mu? Daha vapura adımmızı atmadan sizi, birbir üstüne Ka vaklara iki sefer yapmış kadar yorar; bütün gezinti ve yolculul arzusunu; iştahını çoktan kaybeimişsinizdir; sıfırı tüketmişsi nizdir, . Şirketi Hayriye, kendisiyle övündüğümüz, hattâ imtiya: müddeti bitecek diye üzüldüğümüz nümune bir Türk şirketidir Halka hizmet için elinden geleni fazlasiyle yaptığına hiçbirimizir şüphesi yoktur. -O halde, hükmedebiliriz ki hareket cedvelleri ni daha pratik şekilde yapmasına idarece imkân bulunamıyor Fakat şirket, acaba, yüksek bir mükâfat koyarak şimdikindeı iyi, herkesin ilk bakışta anlıyacağı bir cedvel bulma müsabakas açsa bir zekâ sahibi çıkıp da meseleyi halledemez mi? Kendi he sabıma ben bunu ümitli bir yol sanryorum. Zira, bilirsiniz ki vaktiyle bir türlü yerine çıkarılamıyan bir heykeli, halatlar ısla tılmak suretiyle kaidesine oturtmak yolunu gösteren ferasetli ki 3 şi, —mühendis ve mimar değil— halktan bir adamdı!