22 Mayıs 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TAN EVİ 'ANDUL Ankafa enddesi No, 102 2 TAN, ISTANBUL 24310, 24318, 24319 GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Milletçe bi,, denilen şey, &in ir sır tevdi ediyormuş gibi şit sözler fısıldayabilir. İaaasananen Soysuzların Mumu Çabuk Sönecektir Görünüşe göre, piyasada her türlü Fakst kara borsaya Bir kism esat hile- yo sapmış ve rıeşru olmayan kazanç yolu icat edilmiştir. Lüks yüksek fiyatından müte- ihtiyaç mad- de yüksek fiyatla temin edebilen yeni bir srt türemiştir, iki gün ekmek verilmiyecekmiş, patates yapılacakmış. İstanbula gitmek cekmiş. İstanbulda tramvaylar haftada bir gün rmuş, halk yollarda perişan bir halde işlemi; imiş, Bu sızıltılar ve btnun benze! bir çoğunuzun kulağına kadar gelmiştir. Yakın 'duğumuzu gösleriyor, Zekeriya SERTEL YE arıyorsunuz, yok diyor- lar. Pirinç istiyorsunuz, kalmadı, diyorlar. Bulgur bulamıyorsunuz, mer « timek bulamıyorsunuz, sözün <1 karşımda gası bakkala gittiğiniz zaman e Winizin erzakmı temin etmekte güçlük çekiyorsunuz. Sonra tanıdıklarınız, dostları » hız, veya komşularınınz, el altın- dan yüksek fiyatla istediğiniz! te- min etmenin mümkün olduğunu söylüyorlar. Meselâ yüz kuruşa pirinç, 200 kuruşa makarna, 120 kuruşa un bulabileceğinizi haber veriyorlar. Bugünün parolası şu- dur; Parayı verince her şeyi bula bilirsin, Bu vâkıa biz! harp şartlarının doğurduğu mühim ve yeni bir ta kım meseleler karşısında bulun - duruyor! 2 Demek ki, piyasada her tür lü mal vardır, Fakat kara borsaya çekilmiştir. Hükümeti fiyatla piyasadan hi , darik edemezsiniz. Yüksek fiyatı da herkes ödiyemediği için, Jüks Esya değil, en zaruri gıda madde- İeri bile ancak kara borsa fiyatı. n: ödiyebilenlerin inhisarr alima girmiştir. Geniş halk tabakaları ise bu fiyatı ödiyemediği için 2a- ruri ihtiyaçlarını dahi teminden âciz vaziyete düşmüştür, — Demek ki, ortada meşru ol- mıyan bir kazanç yolu icat edil - miştir, Bir kısım esnaf hileye sap mıştır. Yüksek fiyat bulacağına kani ve emin olduğu için, elinde- ki mah saklıyor, vurgunculuğa saparak çok para kazanmak hır. sma kapılıyor. 2 Demek ki, memlekette lüks eşyanın yüksek fiyatından müte essir olmıyan, zaruri ihtiyaç mad delerini de yüksek fiyatla temin edebilğidi bir zengin sinif türe » ıniştir. Bunlar piyasada ne bulur larsa topluyor, paraların mala kapatmakta fayda görüyorlar. Ar gn ve bina fiyatları hiçbir zaman bu derece yükselmemiştir. Terzi. ler hiçbir zaman şimdi olduğu ka- dar iş yapmamışlardır. İstanbul - da hiçbir zaman İngiliz kumaşları bu derece bol olmamıştır. Sayfiye fiyatları hiçbir devirde bu derece 'F ısıltılara Dikkat Sağa Sola Yayılan Menfi Şayialara, Sinir Bozucu Fısıltılara Karşı Ankara, 21 (Radyo gazetesi) — Barış içinde bulunan, kimsenin düşman; olmıyan bir ülke. de yaşamakla beraber harbin bazı serpintileri bize kadar gelmektedir. Bu harpte “Si rında harp ilân edilmi. yen tarafsız memleketlere de girmektedir. Bu sinsi savaşın silâhı da sözdür. Tanıdığınız ve- a tanımadığınız herhangi bir kimse mühim kulağınıza şu çe. “Yerinden haber aldım. Haftada bir Uyanık Bulunmalıyız | tün bu haberler memleket içinde yapılan si nir harbinin başlangıcıdır. Bunları yapanlar İ bizim sinir sağlamlığımızı istemiyen hainler. dir. Onlar çok defa meydana çıkmaz, pusuda kalırlar. | Hava te mikroplara karşı korunma çarel luyorsak böyle fısıltılardan da ö hususta hepimize düşen ödevler har. Müttefikler 22 Zırhlı İnşa Ediyor Yüzlerce Harp Gemisi de Tezgâhlarda Müttefikler Ayda 8600, Mihverciler İse 4100 Uçak Yapıyor Almanyayı Bombardıman İçin İngiltere Her Gece 1000 Tayyare Uçuracak ze böyle sinir bozucu fısıltılar geti- tana zarar verdiklerine inandıracak. fısıltıları dudaklarınız bir defa bile veya ekmek yerine erilecekmiş. Trenlere yüzde yüz zam İ Seçilmesini İstediler başka bir şeyleri yapmak yasak e şeyleri rleri, belki de Bü. İ unutmamalıyız. atandaşa tekrarlamamalıdır. Güzel yapmamak yine bir vatan borcudur. Gereğince vatan için söy! vatan için susacağız. kikati gizlemiyen bir hükümet bulunduğunu nasıl bir vatan borcu ise kötü €ceğiz. Gereğince yenin başında ha- İngili Başvekil muavini Attlee Bazı İngiliz Mebusları —— Zafere Daha Seri Varılacak Bir Yol Atlee "Çabuk Coşmak Âdetimiz Değildir, Fa- kat Bir Kere de Atıldık mı Tam Atılırız,, Dedi Londra, 21 (A.A) — Bugün de niz aşırı birliğinde bir nutuk söy ilyen M. Attlee, Rusların Alman lara verdikleri sert cevabı methet miş ve nutkuna şöyle devam et - miştir; “Bizim de plânlarımız var, fa. kat bunları size ifşa etmiyceğim. | 5,5 Aylık Harekât Sonunda Sovyetlere Malzeme Götüren Kafilelere Yapılan Hücumlarda 10 Harp Gemisi, 27 > Şilep ve Biğer 6 Gemi Batırıldı Berlin, 21 (A.A) — D.N.B. Ajansı askeri kaynaklardan aldı. g malümata dayanarak şunları Ruslar için hayati bir ehemmi- kanjel iaşe yolları Alman hava kuvvetleriyle deniz kuvvetleri - e tehdit altında bulundurulmaktadır. İn. giliz ve Amerikan gemi kafileleri birçok defalar dağıtılmış ve Mur mansk limanma sığınmağa mu - vaffak olabilmiş olan gemiler ise bizzat liman içinde batırılmaştır. 1 Sonkünun 1942 den 19 Mayıs 1942 ye kudar Alman hava ve deniz kuvs| i şimal bölgelerinde şu netice. leri elde etmişlerdir: azör, $ denizelir 2 muhrip,| gemis, 125 bin tonilâtç tw. tarında 27 ticaret gemisi ve biri buz-| kıran olmak üzere diğer 5 gemi ba-| tarılmıştar, 1 kruvazör, bir çok muhrip ve 4 ticaret gemisi ağır hasara uğratılmış ve muhtemel olarak baterrimişter, Müstaübel hareketler hakkında herhangi bir şeyi söylemek im - kânr yoktur. gabuk coşmak âdeti miz değildir, fakat bir kere de â- taldık mr tam atıhıriz.,, Attlee, İngiliz milletleri camia- sının harpten her vakitkinden da ha kuvvetli çıkacağından emin olduğunu ilâve etmiştir. Avam Kamarasında Ankara, 21 (Radyo Gazetesi) — A- vam Kamarasındı harbin sevk ve i- #77 Devamı Sa, 2. Sü. 6 GEORİNG'İN BİR NUTKU "Zafer Bizimdir, Bu Uğurda Sıkıntıya Katlanmalıyız,. Londra, 21 (A A.) — Nasi Lideri Goering, bir natuk söyliyerek Alman işçilerinin daha fazla fedakârlık yap- maları ieap ettiğini söylemiştir. Gine. ring devam ederek şöyle demiştir: artmamıştır. Kunduracılar, fiyat- ların yüksekliğine rağmen, hiçbir zaman bu derece alış veriş görme mişlerdir. Birçok mağazalar müş teri hücumundan kapılarımı ka - pamıya mecbur kalmâğyadır. Ma İin kaybolmasına, ndan yük A5 Devamiga. 4, Sü, 1 “Zafer bizimdir. Bunun uğrunda 8- katlanmalıyız. İasan bazan ru Göering. bu harbin Almanyanın gir- diği en çetin harplerden oldu. dundan, Alman askerlerinin Rus cep- besinde bu kış çektikleri güçlüklerde Yogurt, Londra, 21 (A.A) — Birleşik Amerika ve İngilterenin hâlen inşa edilmekte olan 22 zırhlıları vardır. Bunlarm büyük kısmı bit mek üzeredir. Bu 22 şimdiden hizmete girmiş İdört yeni zırhlıdan tamamen ay rı olarak yapılanlardır. Birleşik Amerikanın şimdiki halde tersanelerinde 15 zırhlı 6 savaş kruvazörü, 11 uçak gemi si, 48 kruvazörü, 200 e yakın muhribi, takriben 70 denizaltısı ve yüzlerce denizaltı avcısı ve mayn tarayıcı ve başka yardımcı gemileri de vardır. Tatbik edil - mekte bulunan sansör İngiltere deniz kuvvetlerinin gelişmeleri hakkında izahat vermeyi etmiştir. Yeni tayyare inşaatı Vaşington, 21 (AA) — Fairehild Amerikan bava korporasyonu başkanı M, Carlton Werd BAŞVEKİL Türk Haya Kurumunu Ziyaret Etti Ankara, 21 (A.A) — Başvekil Dr. Refik Saydam bu sabah Türk Hava Kurumunu şereflendirerek Kurumun çalışmalarını incelemişler ve 5 Ha. riranda toplanacak sekizinci kurultaya sit hazırlıkları gözden geçirerek bas yeti haiz olan Murmansk ve Ar.) Havagazı Şirketleri İşçilerin Zam Talebini Kabul Etti te vali mua. ın başkanlığm da yapılan bir toplantıda hava gazi mülesseselerinde çalışan işçi lerin, ücretlerine yapılacak zam mebelesi bir karara başlanmığtır. Şirket o mümessilleri, ücretlere zam yapmayi esas itibariyle ka- İbul etmişlerdir. Vali muavini, bu ihtilâfım yüksek hakem heyetine intikal etmeden halledilmesi dola yısiyle memnuniyetini bildirmiş. ir, Peynir ve Tereyagı için Ticaret Vekilliğince Perakende Azâmi Sa reyağ ve peynirlere toptan ve peragende olarak koyduğu âzami fiyatlar fiyat mürakabe komisyo- nunun karariyle bugün ilân edil miştir, Yeni fiyatlara göre, tam yağlı beyaz peynirlerin kilosu tuşa satılacaktır. Yarını yağlı be. yaz peynirler toptan 87, peraken de 105, az yağlı beyaz peynirler toplan 70, perakende 85 kuruş - tur, Kaşar peynirlerinin koyun rakende 195 kuruştur. Her türlü yarı yağlı kaşarler toptan 140 ve perakende 160 kuruştur. Bu peynirlerin her birini imal eden müesseseler bulundukları İverin Jâboratuarlarından peynir. lerin içindeki süt yağlarının'mik e Führerin büyüklüğünden bühsede- tek nulkuna mihayet vermiştir. tarını gösterir birer rapor alacak lar ve bunu iaşe müdürlüğüne Konulan Toptan ve ış Fiyatları İlân Edildi YAPAĞI FİYATLARI BELLİ OLDU Ticaret Vekiliğinin yoğurt, te-|tasdik ettirdikten sonra salış ma- İğazalarında halkın görebileceği bir yere asacaklardır. ları kilosu topti 140 kuruştur, Yas 120, perakende yağlı tulum peynirlerinde en az yüzde 41 süt İda yüzde 25 ve az yağlılarda yüz de 15 süt yı tır. Turfanda sayılan mevsimlik irlerden ( anın bulunması art lor peynirleri İsütünden mamul tem yağlı olan. | gibi) maada lüks denilen peynir. Isrmın kilosu toptan 170 ve pe-İlerin âzami fiyatlarını fiyat mü - rakabe komisyonu tesbit edeceği için bu gibi peynirlerin satışı bu. İgünden itibaren yasak edilmiştir. Yoğurtlara da âzami fiyat konul muştar. Silivri tipi tam yağlı yoğurt. | toptan 100 ve perakende 120 ku-|yağının bulunması, yarı gi ; lar perakende kilosu azami elli ka. raş ve kaymak merş taze yoğurt satılacaktır. AJr Devamı-Sa, 2.Sü. 7 denilen yağı alı- Nosu 35 kuruştan yasak göre, mütlefikle- | cebele Tulum peynirlerinin tam yağlı|İ a iş DÜNYANIN EN YÜKSEK SAATİ "VACHERON CONSTANTIN Türkiye mümessili Z. Saatman $ ltanhamam Birleşik o Amerik harp gayretlerini #« haddine yükseltmiz- tir, Bi #abrika - lar, deniz tezgâh! atölye ve İmalâthâ- peler geceli gündi çalışılıyor, Bu de yepyeni bi t görü az, “Tank den kenarda görül. düpi şekilde muhte- if parç; mesi seretiyle yi rken gimdi Ameri kalılar o buriları Sok halinde çelikten yek in ekle pare olarak miye başla /— YAZAN: Necati Yaşmut i Emekli Deniz Subayt Şark cephesinde vaziyet tamamiyle İ aydınlanmamıştır. Yani Kerç muha. kör düğümü henüz çözül- memiştir, Almanların bu muharebete.| ve çok büyük küvvetler sokarak ve &- ğır zayiatı göze alarak elde etmek is-| tedikleri esas gaye henüz kat'i olarak| anlaşılamamıştır. Alman tebliğlerinin oldukça mübe Yâğalı neşriyatı nazarı itibara alınırsa, bu muharebelerden elde edilmek isi. silen gayelerden “birteiri; “çel giderli bir kışın ve beş aylık bir durgunluk devresinin Alman milleti üstünde bı- raktığı fena ve menfi tesirleri büydk bir zafer neşesiyle izale etmek ve ay. ni şamanda gerek Almanyanın mii'- telikleri ve gerek dünya efkâri umu. miyesinde, Alman ordusunun tanrrur eskisine nazaran çok gev- dn Mareşal Von Bock Harkof Rus Taarruzu Akim Kaldı Alman Karşı Hücumları Neticesinde Sovyetler Ağır Kayiplar Veriyor Büyük Taarruzun Henüz Başlamadığını Tekrar Tasrih Ediyor Berlin, 21 (A.A.) — Alman or- duları başkomutanlığının tebl Harkof sahasında çarpışmalar dı vam etmektedir. Düşmanın önem li zırhlı kuvvetlerle desteklenen İtaarruzları akim kalmıştır. Düş - man ağır zayiata uğramıştır. Bun dan'bağka 63 Rus zırhlı arabası da tahrip olunmuştur. Mülüm hava kuvvetlerimiz ka ta muharebelerini muvaffakıyet. Asir Devamı Sa, 2. k mek doğru olar. Almanların aldıklarını iddia ettikei leri esir mikdarı yüz elli bindir: On ki gündür çok şiddetle devam eden bu muharebeler bu esirlerin pek ko. taylıkla altmış olmadığını, bilâkis muharebelerin çok kanlı ve şiddetli cereyan etmiş olmasına göre bu kadar esir vermiş olan bir ordunun bunun iki misli maktül ve mecruh vermiş olması lâzım geldiği anlaşılır. Bu mik- dara, Kerç boğazının karşı sahillerine geçmiye muvaffak olan ve Kerç etra- fmda hâlâ mukavemete devam eden kuvvetleri de ilâve edersek yarına mil- yonluk bir ordu kadrosu yekünü kar. setında bulunuyoruz, — demektir, Bu imkânsızdır. Almanların kendileri Ki rım yarım adasında ba kadar ve da- ha fazla kuvvet |otahşit edebilirler. Çünkü bütün yarım ade ellerindedir. Halbuki Kerç yarım adasr gibi küçük bir sahaya Rusların bu kadar kuvvet yığmasına imkân yoktur. Hattâ gerek genişlik ve gerek derinlik itibariyle otuz kilometreyi pek de geçmiyen bir sahada bu mikdarm yarısı bile tahşit edilemez, Evvelki yazımızda, Almanların Kerç Biğazından Kafkasya sahillerine geçe. rek Rostofu ceruptan taarrurla” sap» tedip Timiçenko ordularının aylardan. beri yaptığı kuvvetli tahkimata ters cepheden hücum © etmek İstediklerini #7 Devamı Sa. 2. Sü. 5 — Yeni Tefrikamız HİND DİYARINDA KARIŞ KARIŞ. YAZAN: ÇEVİREN: Françis de Crolsset ULUNAY Bugünkü harbin en mühim ve en meraklı meselelerinden birisini teşkil eden Hindistan tanımak İster misiniz? Muharrir, Hindistanda muhtelif mezhep ve itikatların teba- rüz ettiği yerlerde aylarca kalarak bu şehirlerdeki içti mai, ahlâki örf ve âdet ve manzaraları tesbit etmişür Gerek bu müşahedelerini, gerek bütün. Hindistanm ruhunu rrir, umumi İntibalarını kendine e ve canlı görüşiyle tarif ve tasvir etmektedir. Aslı gibi güzel bir üslüp ile lsanimza nakledilen bu eseri birkaç güne kodar TAN sütunlarında okuyacaksınız. İmana yen : ( ASKERİ VAZIYET Harkoftaki Harekât Alman Karşı Taarruzunun Hedefi, Rus Kuvvetlerini Burada Tesbit Ederek Kerç Boğazını Emniyet Altında Geçmek Olabilir a / .—İ vi Cenup cephesindeki harekâtı idare eden-kumandanlar Mareşal Timoçenko SOYYET TEBLİĞİ Son Alman Hücumları Püskürtüldü Harkof Bölgesindeki Mücadelede Düşman Ağır Kayıplar Veriyor Almanlar Rus Ordusunun Sol Cenahını Tehdit Altına Almıya Çalışıyor Moskova: 21 (ALA — Sovyet gece yarısı tebliği: 20 mayıs günü kıtalatrımız, Harkof istikametin- de taarruz hareketleri yapmiışlar ve düşmanın mukabil faaruzları. nı püskürterek ilerlemişlerdir. Layum Barenk istiksmetinde kıtalarımız faşist Alman kıtaların birçok hücumlarını püskürtmüş- lerdir. Kerç yarımadasında yarımada. nin doğu kısmında muharebe des vam etmiştir. 19 mayısta 27 Al man uçağı tahrip edilmiştir. Biz “a İontki uçak kaybettik. Banetz de- nizinde harp gemilerimiz düşma. nin topyekün 2 bin tonilatoluk üç taşıtmı batırmışlardır. Alman karşı taarruzu Moskova, 21 (A-A.) — Sovyet teb 1iği eki, Almanların Rus İleri hareke. tini durdurmak gayretiyle Harkof ke siminde yeni karşılık taarruzlâra gi riştiklerini bildirmektedir Bütün ba karşılık taarruzlar, insan ve malzemi bakımından Almanlara çok pahalıya mal olmuştur. OAlmanlar yâlmz bif A5” Devamı Sa. 2. Sü. 3 İcra Vekilleri Heyeti Toplandı Ankara, 21 (A.A) — Tera Vekili heyeti bugün saat 15,30 da Bapvel lette Başvekii Dr, Refik Saydam'ın £ isllğinde haftalık toplantısını yapmış A