20 Mayıs 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

si - B greranenenenas. 19 MAYIS 19 Müyss, tipki 30 Ağustos gibi bitüm dünya içinde ifade ettiği bir mana vardir! Kİ, bu mana, Alârm genliğe tığı hilabede de mün- bu ayni geni la'dün İnönü. tevcih ettiği temiz ve ruhlu hitabede de mün- demiştir! Bu mana, düny etlerin haystma, artık hürmet geldiğini isbat nün Burhan BELGE 914 harbini o zamanki müt- tefikleri ile birlikte kaybe- den Türk milleti 1939 hari müttefiksiz kazanmıştır. Fakat, bazılarının sandığı gibi harbet - meksizin değil, harbederek ka. Zanmıştır. Yalnız bu harbi, diğerlerinden çok önce, daha doğrusu, 1918 yıllarını hemen takıp eden yıllar zarfında yapmıştır. Nüzariyesi konarak ve delille. ri sayılarak isbat edilebilir ki, zim istiklâl harbimiz, 1939 harbi. nin, temenni edelim ki, bütün in sanlığa temin edeceği büyük ba- şarıları, Türk milleti için daha © zaman temin etmiş bir ideal sa. vaşından ve ideal zaferinden baş ka bir şey değildi. Alalım “Dumlupınar, zaferini ve bunun ifade ettiği mânayı: Biz bu zaf, Yunanlılara kar şı mı kazandık? Eğer böyle olsay dı, Franklen Boyyon ile yapılan “Ankara muahedensme,, S$inin yahut birinci ve ikinci Londra ile birinci ve ikinci Lozan konferans larının ne mânası kalırdı? Bugün artık her Türkün bildiği bir şeydir ki, biz 30 Ağustos baş kumandan harbinde “Dumlupı - nar,, da şunu yahut bunu değil, sadece emperyalizmi mağlüp et - tik. O emperyalizmi ki, eğer bu- günkü harp, günün birinde müs. bet olarak biterse, yegâne ve en büyük mağlübu yine emperya - lizm olacaktır. “Dumlupınar,, zaferini, Yunan blara karşı kazanılmış bir zafer saymadığımızın diğer delilleri de o tarihtenberi o komşularımızla devam ettirdiğimiz dostluk ve bir de, “Dumlupınar, adın: ta Şıyan vapurumuzla, bahtsız kom şularımıza yaptığımız yardımdır. “Dumlupinar, eski mânasnda bir muharebe olsaydı, “Dumlu . Pınar,, vapuru bir dostluğun ve vefakârlığın değil, ancek devam &den bir kin ve nefretin sembolü olurdu. Bu kadarcık izahat bile göste - rir ki, Türk istiklâl harbi, hiç ol. mazsa Türk milletinin, kendileri- ni biribirinin kardeşi sayan bir insanlığa inanmak bahsinde, yap. 'mıya muvaffak olduğu eşsiz bir hamledir. Fakat biz, bu güzel ve medeni iddiayı desteklemek işinde, 19 mayıs bayramiyle mânasını ihmal etmemek taraftarıyız: 19 mayıs gençlik bayramı ne- dir? Ne mâna taşır? Bu güzel günün bizim için mâ nası, o gün Samsuna ayak basan büyük Atatürkün yurdun kurtu. luşu eserine o günden itibaren başlamış bulunmaktadır. Fakat 19 Mayıs, tıpkı 30 Ağus tos gibi bütün dünya içinde ifade ettiği bir mâna vardır! ki, bu mâ. na, Atamn gençliğe yaptığı hita. bede de mündemiçtir! ki, bu mâ. na dün İnönünün ayni gençliğe ASF Devamı Sa, 2. Sü. 7 Yeni tefrikemiz HİND DİYARINDA KARIŞ KARIŞ Bugünkü harbin en mühim ve en meraklı meselelerinden birini teşkil eden o Hindistanı tanımak için yakırida neşra başiıyaceğımiz bu seyahatasmeyi okuyunuz, TAN EVİ İSTANBUL: Ankara enddedi Ne, 107 TELGRAF; TAN, İSTANRUL TELEFON: 24310, 24318, 24319 en ğa EKİZİNCİ YIL, — No. 2423 Fenerbahçe stadında dü, GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Milli Sefin Gençliğe Hitabı 19 Mayıstan intibalar; Erkek ve kız talebe dünkü merasimde LAL NE Kerçte 149 |/Sovyetiİlerii Hareketini Esir Edildi | Önlemek İçin Yarim Adada Harekât 3 Ordunun İmhası İle Neticelendi yöne Cephede Şimdi Sade Düzeltme Yapılıyor Berlin, 19 (A.A.) — Alman or- duları başkumandanlığının tebii. ği: Düşmanın Kerç yarımadasın- 'da kalan son kuvvetlerinin yok e. dilmesi çok yakındır. Harkof bölgesinde düşmanın yeniden yaptığı şiddetli hücum - İar püskürtülmüştür, Dünkü gün düşmanın 80 tankı tahrip edilmiş tir. Alman hava kuvvetleri bun- A7 Devamı Sa, 2. Sü. 4 Harkof'ta Almanlar Cepheye Büyük Tank Kuvvetleri Sürüyor Kerç'teki Muharebe Devam Etmektedir Moskova, 19 (A.A.) — Sovyet gece yarısı tebliği: 18. mayısta, Harkof kesiminde kuvvetletimiz. taarruzi hâreketlerde bulunmuş ve ilerlemelerine devam etmiş - lerdir. Kerç yarımadasında; çarpışma. lar-Kerç şehri civarlarında de - vam etmiştir. A5 Devamı Sa, 2. Sü. 6 , 19 (A.A) — 19 Mayıs genelik-ve spor bayramı bügün bütün yurtta olduğu gibi burada da coşkun tezahürlere vesile oL. muştur. Günün kutlanmasına, E- bedi Şefin Samsunda karaya çık- tığı saatte, sant tam 7de yirmi bir pâre top atımı ile başlarımış- tır. Bütün fabrikalar ve lokomo. tifler düdüklerini çalmak suretiy le bu tarihi anı selâmlamışlar ve halk Atatürkün ve onun emrinde şeref ve istiklâl için canlarını fe- da etmiş olan şehitlerimizin hatı ralarını tâziz eylemiştir. Saat 7 yi 45 te başlarında Masrif Müdürü ve muavini olduğu halde bütün yüksek okullarla, Jise, orta okul. İar talebesinden seçilmiş bir he- yet bütün Türk gençliğinin. bü. tün Türk milletinin tek bir kalb birliği ve bağlılığı ile teveccüh etmiş bulunduğu Atatirkün mu- vakkat kabrini ziyaret ederek E. bedi Şefin münevi huzurunda €- İ O Kadar ki, 1943 te ii merasimden bir görünüş: Okul talebesi ile sporcular idman hareketlerinden önce geçit resminde 19 Mayıs $enlikleri Cok Parlak Oldu Ankarada Milli Şefin Huzuru İle Yapılan Törende 50 Bine Yakın Bir Seyirci Kitlesi Hazır Bulundu Harbin Bu Yıl Bitmesi Bekleniyor Amerikada Bu Ümit Daha Kuvvetlendi İşe Başlıyacak Olan Fabrikaların İnşasın- dan Vazgeçildi Börne, 19 (A.A) — “Tribune de Geneve,, gâzetesinin. Londra muhabiri bildiriyor : 1943 yılı ortasından önce malze me vermiye başlıyacak olan en - düstri tesislerinin kurulmasından vazgeçilmesi hususunda Amerika silâhlanma komitesinin verdiği karar İngiliz efkârında büyük bir heyecan uyandırmıştır. Bu suretle İlk defa olarakdır ki, Amerika ve dolayısiyle İngil tere gat'i yılın 1943 değil 1942 olduğunu hakkındaki görüşlerini açığa vurmuş oluyorlar. #ür Devamı Sa, 2. Sü. 2 Mn Atlee Harp Durumunu İzah EHi Srüdir alayı Takviye Mesuliyetini Amerika Üzerine Almıştır,, "Deniz Nakliyatı İşi Başlıca Endişemizi Teşkil Etmektedir. Bilmiş ve kabre bir çelenk koy - muşlardır. #57 Devamı: Sa. 4, Sü, 2 Edirnede Faydalı Yağmur Yağmıya Başladı Edirne, 19 (TAN) — Bu sabah.de- vamlı ve çok faydı avini Alec, bugün Avam kamarssını açmış ve şu demeçte bulunmuştur? mak için elimizden geleni yapıyoruz, tir, “Birleşik Amerikanın Avustralyayı mya bi üştür, Yağmur devam etmektedir, . İmeni “bizim Londra 19 (A A.) — Bâşvekil mat, “Hindistandaki kuvvetlerimizi arttır Japonyanın Hndistana hücum edeceği henüz kesin olarak bilinmiyor, Japon va belki Avastralyaya hücum ödecek. takviye etmek mesuliyetini kabul et. Bayanlar! Şapkalarınız İçin Hatırınızda tutacağımz yegâne adres APKA ŞEN Sultan Hamam No. 46 dır. Hâmiş: AÇIK RENK FOTÖRLERİ Finti: 3 lira 95 kurustur gelmiştir. Bayramı Milli Kudretin Bir Kaynağı Sayıyoruz. Sizin için Çok Göreceğimiz Fedakârlık Yoktur Inönü Diyorki: Yalnız Kendi Haksız Zenginlikleri İçin Fırsat Kollayan Soysuzlara Nefretle Bakınız İnsanlar Birbirlerini Öldürmekle Meşguldürler, Bu Manzara Karşısında Gelecek Nesillerimiz Daha Kudretli ve Hazırlıklı Yetişmelidir Ankara, 19 (A.A.) — Cümhur. reisi Mili Şef İsmet İnönü, 19 mayıs stadyomunda gençlik ve spor 'bayramı töreninde Türk gençliğine aşağıdaki hitapta bu - lunmuşlardır: “Türk gençleri: Sevgili ve değerli varlığımız o lan sizlerin gençlik ve spor bay- rTamınızı kutlamak için aranızda bulunuyoruz. Şizin iyi yetişmeni ze ne kadar dikkatle baktığımızı #arkediyor musunuz? Hocaları - nız, an babalarınız, büyükleri - niz ve devlet adamlarınız, vata . nın geleceğini temiz ve kudretli ellerinize koymak için a har zrlanmanızı istiyorlar. İyı yetiş” #menizi kolaylatmak için, size her vasıtayı tedarik etmiye çalışıyo. Tuz. Sizin hayatınızm sıhhatli ve neşeli geçmesi için, bizim çok gö receğimiz fedakârlık yoktur. Siz den ahlâklı, çalışkan, ümitli ve uvvetli olmanızı isteriz. Kâinat ıçirde bir zerre olan bu yer yü - zünde, tâbiatin &n mükemmel nümunesi olan İnsanlar, bugün biribirlerini öldürmekle meşgu!- dürler. İnsanlığa hayret veren bu manzara karşısında gelecek nesil lerimizin daha kudretli ve hazır. lıklı yetişmesi, başlıca düşünce - miz olmalıdır. Milli Şefimiz İsmet İnönü (İngiltereve Yeni Amerikan Kıtaları Geldi Londra, 19 (A:A)) — kadar eşi görülmiy: li kafilelerden bi: Okyanusunu açan binlerce Ame- rikan askeri hiçbir kay ek Size her zaman iyi ahlâklı olmayı, sizin şimali İrlânda limanların » insan meziyetlerinin başında göster.|dan birine ulaşmıştır. Bunlar A- dim, Harp facislarımın, milletlerinlmerikan ve İngiliz deniz birlikle. ahlğkı üzerinde. acıklı o yıkıntılarını/ pi tarafından korunan 20 kadar arttırdığını görüyoruz. Harp belâlı-İbüyük deniz taşıtı ile gelmişler #5 Devamı Sa. 2. Sü. 5 | 4 DovamuSa 2 Bİ Sünler Seçerken "HARP SONU KRİZİ, * 'eçen cihan harbi, içinde bulunduğumuz harpten daha felâketli olmuştu. Evet, bili. yorum, ne silâhlarla uçaklar bu derece yakıcı ve yıkıcı idi, ne de ateş, şimdiki gibi bütün dünyayı sermiş, beş kılanın altını üstüne getirmişti. Fa- t o harpte tifüs ve spanyol nezlesi uğursuz bir ilâvei memuriyet, olarak insanları ayrıca kırıp geçirmişti. Hattâ okuduğum bir istatistiğe göre yalnız gripten ölenlerin sayısı muharebe meydanlarında can verenlerden İki misli fazla idi. Bizim vaziyetimize gelince, harp dışı kalamıyarak yakamızı uğursuz çarkın dişlerine kaptırmıştık; harpler ve sal gınlar yüzünden bir imparatorluk kaybetmiş, üç milyon & harcamıştık. Bu itibarla birinci cihan harbi tarihimizin kaydet» mediği bir felâket olmuştu. Acaba o harpte, yine harp felâketleri arasma giren harp zenginlerinin zararı da bizde ve hör tarafta daha fazla mıydı? Şüphesiz ki, öyle idi. Zira, devletler, tecrübesizlikleri yüzünden bu seferki gibi keskin tedbirler alamamışlar, harp zenginliğini barbin tabii icapları sanarak buna göz yummak yolunu tutmi lardı. Bizde İse yalnız göz yumulmamıştı; devlet - milleti ticarete alıştırıyorum diye - iyi niyetle, fakat yanlış besaple harp zengi liğine ön ayak olmuştu. O zenginlerden çoğu, başka ülkelerde dahi uzun müddet dikiş tutturamadılar; son kerte olarak meşhur Amerikan krizinde sermayeyi kediye yüklettiler. Bizimkiler ise &z günde ipipullah, sivri külüh kaldılar. Ne Şenlikzadeler ma » temzede oluverdiler. Ne palas sahipleri palasparelere bürünüver- diler! Lâkin bugünün harp zenginleri sanırlar ki, onlar becerik- sizlikleri sebebiyle servetlerini muhafaza edememişlerdir; ken- dileri böyle bir âkibete düşmiyeceklerdir... Boş kuruntu! “Tabiat kanunu kadar âmansız bir “harp sonu krizi, vardır ki, bunun elinden yalnız harpte yapılan serveti değil, şöhreti v mevkii de korumak, Azrail pençesinden aziz ömrünü kurtarmak derecesinde imkânsızdır. Birinci cihan harbinden sonra yikılan sadece harp serveti midir? Mareşal Joffer ev kirasını ödiyömedi Clemenceau köy klübesine kaparidı, Wilson kıvılcım gibi söndü Lloyd Georges ölü gibi yaşadı. “harp sonu krizi, bir mezbah: Şimdiye tarafımızdan Devamı Sa. 2 AF Sü. 3 Mikayertlre temizliyen hortum gibidir; kana bulaşmış me bulursa - serve! şöhret, ikbal - hepsini sürüp götürür!