19 Mayıs 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TAN EVİ İSTANBUL: Ankara eaddesi Ne, 102 —— TELGRAF: TAN, İSTANBUL TELEFON; 24310, 24318, 24319 —— SEKİZİNCİ YIL — No, 2424 GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ MÜNİM MUSTAFA CEPHEDEN CEPHEYE Cihan Harbinde cereysn eden heyecanlı Harp Vek'alar! hayatımızdaki tezatları, hidiseleriyle bi notlar ve resimlerle aynen tesi ve HAŞET Kitabev 19 Mayıs Gençlik Ve Spor Ba M1 Fevkalâde hallerde Mal Edinenler Lâyıha Kabul Olundu Refik İnce Kanunun Normal Zamanlara ve Mebuslara da ; Teşmilini İstedi Halil Menteşe Muhalif Kaldı Bazı ça Bu İşler İçin Hususi Mahkemeler Teşkilini İstediler Vali Hayırlı Bir Teşebbüsün Temelini Atıyor Mi. Zekeriya SERTEL Biri 50 yıl önce Halil Ri- fat Paşa adında hayırsever bir zat çıkmış, bugün damı altın. da yüzlerce zavallı vatandaşımı- zn hayatını kurtaran bir mües. #ese vücüde getirmiş. Bir hamle. de 70 bin altin toplıyarak Darü- İâcezeyi kurmuş. O gün bugün bu müessese, kendisine temin €- dilen gelir kaynakları sayesinde, binlerce ihtiyar, alil, ve âciz va. tandaşın son günlerini huzur ve sükün içinde geçrmelerine hiz - met elmiştir. Valimiz Lütfi Kırdar, şehri. mize bu güzel müesseseyi hediye eden hayirsever Halil Rifat Pa- gaya şehrin minnet borcunu ifa. de eden bir büst yaptırmış, ve göçen gün bu büstün açılma me- rasimini yapmıştır. Bu kadarla da kalmamış ,bu vesile ile Da. rülâcezede yeni bir müessesenin de ilk temelini atmıştır. Türkiyede içtimai sigorta zih. niyeti henüz yer bulmamıştır. Hayatını bu memlekete hizmet uğrunda yıpratmış bir çok kim. selerin, ihtiyarlıklarında posa gi- bi sokaklarda kaldıkları veya şu- hün bunun himayesine sığınarak son günlerini acı ve ıstırap içinde geçirdikleri görülür.Cemiyet, bun arı elinden tutup himaye etmez ve onlara hayatlarının son gün. lerinde lâyık oldukları huzur ve rahatı temin etmeği düşünmez. Bunlar içinde en ziyade yard. yatın sillesini yiyerek sokağa dü genler; kalemiyle, san'atiyle, fik. riyle mömlekete hizmet etmiş 0- lup da ihtiyarlıklarında destek - siz ve yardımsız kalmış olan mü. nevverler ve sanatkârlardır. Her memlekette bulnarı #htiyarlikla. rında kucağına âlan ve onlara rahat, mesut ve kaygusuz bir ha- yat temin eden müesseseler var. dır. İşte Lütfi Kırdar, Darülâce- zeye böyle bir müessese ilâve et- meği düşünmüş ve geçen gün bunun temelini atmıştır. Valimizin düşündüğü şudur: Darülâcezenin ormanlık bir kö. şesi vardır ki, diğer binalardan uzaktır. Buraya 100 - 150 bin li. ra sarfiyle yeni bir bina yapmak, Bu binanın içinde banyosiyle, her türlü konforiyle mükemmel küçük apartımanlar, odalar yap- tırmak. Geniş salonu, kütüpha- nesi ile, hayatlarının son günle- rini burada geçirecek olan mü- nevverlerimize bir istirahat kö. ei vücude getirmek, Bu düşüncesini hakikat sahası- Fevkalâde hallerde mal iktisap eden- ler için hususi mahkemeler istiyen BESİM ATALA” Ankara, 18 (TAN) — Büyük/ — Millet Meclisi bugün hararetli bir celse akdetmiş, memurlarla askeri mensuplardan fevkalâde hallerde mal iktisap edenler hak kındaki lâyiha müzakere ve ka bul olunmuştur. Bu münsse - betle söz alan Refik İnce, bugün. kü şartlara uygun bulunan bu kanunu Meclise getiren hüküme. tin yerinde bir iş yaptığın: belirt miş, memurların devlet ve mil. etin ismeti veçhiyelerine hürmet etmeleri lâzım geldiğini söylemiş ve demiştir ki: “— Ben yalnız kanunda iki noktada eksiklik bulmaklayım. i — Hayat ve maişetleri için türlü ahlâksızlığa, yalnız fevka- lâde zamanlarda mürücast edil mez. Hırsız, her zaman hırsız, mürtekip, her zaman mürtekip. tir. Devlet postunu şahsi menfa atine âlet etmek istiyenler, her zaman bulunur. Binaenaleyh bu kanunun yalnız fevkalâde halle. re değil, normal zamanlara da şamil olması lâzımdır. 2 — Mebusları bu kanım hü. kümlerinden hariç tutmak, Türk müsavat noktal nazarma muha. liftir. Mebuslarda icap ettiği takdirde mal ve servetlerin! na. sil elde ettiklerine dair Meclis Reisi tarafından susl karşısında bırakılmalıdır. Böyle bir sual katiyyen izzeti nefse dokunmaz AP Devamı Sa. 2. Sü. 1 Yeni pe çıkarmak için de Halil Rifat Paşanın Darülücezeyi kurarken tattuğu yoldan gitmeğe karar vermiştir, Halil Rifat Paşa, o va- kit şebrin zenginlerinden ilk te- sis masrafına karşılık olarak 70 bin altın toplamıştır..Lütfi Kır. dar da bu müessesenin ilk tesis) masrafı olarak şehrimiz zenginle- rinden 100 - 150.bin lira toplar mıya teşebbüs etmiş ve Halil Rifat Paşanın büstünü Tie ağ” Devami Sa 2. Gü4 le Kanunun normal samanlarda da tatbikini istiyen Menisa Mebusu REFİK İNCE Kahve ve Çay İnhisarı İçin 400 Bin Liralık Bir Masraf Yapılacak Bir Mebus Yerli Filmlerin Kontrolünü İstedi İtalya'ya Dair Yeni Sızıntılar londraya Göre Rejimi Ayakta Tutan 250,000 Kişilik Alman Ordusu İmiş! Ankara, 18 (Radyo gazetesi) — Londra radyosu bulgarca neğri - yatında İtalyanın iç durumundan bahsederek demiştir ki; “İtalyan milleti me'yustur, Hü kümetten memnun değildir. Fa. şist hükümetinin itibarı kalma. mıştır. Ancak 250 bin kişilik AL man ordusu sayesinde rejim a. yakta tutulabilmektedir. Bir çok şehirlerde Alman subayları bo ğazlanmış olarak bulunmuştur.,, Londra radyosu diğer bir neş- riyatında da İtalyada bir mütte. fik istilâ hareketinden endişe e- dilmekte olduğunu söylemiş ve #7 Devamı Sa 2 Sü 7 Tefrikamız — HİND DİYARINDA KARIŞ KARIŞ. Bugünkü harbin en Mühim ve en meraklı meselelerinden birini teşkil edi Hindistanı tanımak ister mislini? #fsaneler memleketini, birçek dillerin konuşulduğu, muh- kimselerin yaşadığı bu memleketi İyice öğrenmek iter mi- siniz? Bünu, meşhur Franse edibi Franels de Crolaset'nin Hindistani, kariş karş dolaşarak yardığı seyahatname İİş tanıtmak İatiyoruz. YAKINDA TAN SÜTUNLARINDA OKUYUNUZ İsveç Bir Alman Taarruzu Bekliyor lkakilirini Norveçin Tedbir r Alıyorlar Gripps, İkinci Cephe | İçin İfşaat Yapmak Zararlı Olur, Diyor Stokholm 18 (A.A) — “Brit, Salâhiyetli müşahitler, İsveçin Almanlar tarafından istilâsı endi. şesinin burada tekrar hüküm sür meğe başladığın görmektedir - ler. İlk olarak, Almanların İsveç 'demiryollarını elde ettikleri tak. dirde Rusya şimalinde bulunan ordularının malzeme (ihtiyacını daha büyük bir kolaylıkla temin edecekleri öne sürülmektedir. Bundan başka Hitlerin, İsveç harp filosunu da emrinde bulun. #77 Devamı Sa, 2. Sü. 6 İngilizler me Prinz Egen Kruvazörüne Taarruz Eti Berlin Bu Hücumun Hiç Bir Netice Vermediğini Söyliyor Londra 18 (A.A) — Hava Na- zırlığınin bugünkü tebliği: Bir keşif tayyaresi, dün Norveç'in cenup sahili boyunca Prinz Bu- gen Alman kruvazörünü gör. düğünü haber vermiştir. Gemi bir İngiliz denizaltısı tarafından muharebeye zorlandıktan sonra Trondhelm körfezine demirlemiş ti ve besbelli Almanyadaki tersa nesine dönüyordu. Sahil servisi Prinz Eugen'e hücum etmek ü- zere büyük bir teşekkül yolla . muştır. Bu teşekkül geceleyin Norveç'in cenup burnu yakinin- 47r Devamı Sa. 2. Sü. 7 ———— Avustralya Şimalinde Kuvvetli Bir Japon Filosu Dolaşıyor Salomon Civarında da Bir Amerikan Filosu Görüldü Melbourne 18 (A.A.) — Kuv - vetli bir Japon donanmasının A- vustralyanın şimalinde görüldü. ğü söylenmektedir. Adaya bir as. ker çıkarma hâdisesinin vuku bulması muhtemel görünmekte - dir * Tokyo 18 (A.A.) — Japon keşif uçakları Salomon adalrı doğusun da iki uçak gemisi, kruvazörler, torpidolardan mürekkep bir Ame rikan filosunun mevcudiyetini | tesbit, etmiştir. Birmanyadaki harekât Tokyo 18 (A.A.) — Japon eks. perleri Birmanyada. Maleve kesi minde cereyan eden ; hareketler neticesinde Japonların Birmanya - Hind hududuna 6 kilometrelik bir mesafeye kadar geldiklerin!! bildirmişlerdir. İstilâsı İhtmaline Karşı! YILDÖNÜMÜ HARKOF'TA TAARRUZ GELİŞİYOR Alman Müdafaasının Yarıldığını Bildirdi Burada 12,000 Alman Öldürüldü, Kerç'te Muharebe Şiddetleniyor Moskova 18 (A.A. — Neşredi- len hususi bir Sovyet tebliğinde 12 mayısta Harkof kesiminde taarruza geçen Sovyet kıtaları nın Alman müdafaa tertibatını yardıkları bildirilmektedir. 'Teb- İiğde Sovyet kuvvetlerinin, tank- lara bindirilmiş mühim piyade teşekküllerinin mukabil taarruz“ larını “geri püskürttükleri ve garba doğru ilerledikleri ilâve e- dilmektedir. #77 Devamı Sa, 2. Sü. 5 MAN TEBLİĞİ Kerç'teki Rus Kıtaları Yok Edilmek Üzere Harkof Kesiminde de Zırhlı Birlikler Muharebeye Tutuştu Berlin: 18. (A.A) — Alman or. duları başkumandanlığının tebli- ği: Kerç yarımadasında bozguna uğramış olan düşmanın geri ks. İlan kısmı ümitsiz bir mukaveme- İte rağmen şok olmak üzeredir. Harkof kesiminde mukabil ta. arruzlarımız zırhlı vasıtalar ara- sında bir muharebe ile neticelen. miş ve bu muharebe esnasında düşmanım 56 tankı tahrip edilmiş tir: Diğer 54 tank hava kuvvetle. ri tarafmdan * muharebeye zor - lanmıştır. Sovyet Hususi Tebliği Bugün Her Tarafta Törenler Yapılıyor ATATÜRKÜN SAMSUNA ÇIKTIĞI GÜNÜN HEYECANLA KUTLANACAK mez Gençlik Bayrami ni Koğsu Yeki e 10 Mayis 12” Atatürk bayrak koşusuna ak eden atletlerin Samsun “6 Erzurumdan İtibaren takip ettikleri yolu gösterir harita (Yazısı 2 ei sayfamızdüğe) : 2 . pa “e. Yeni Türkiyenin Doğum Günü 19 Mayıs) m Türk tarihinde büsbü. tün yeni bir devir açacağını o zaman kim anlıyabilirdi? Bir uğurlu “ayak basma,. ki Anadoludan ve bütün yurttan düşman ayağı kesip stti: Hem, yalnız bir düşmanın ayağın kesmekle de kalmıadı, gelip geçmiş ve yarm için hazırlanmış daha kudretli düşmanların da gözünü yıldırdı; ayaklarını tetik atmağa mecbur etti. Tarihimizde biç bir şahsiyetin ayağı bir toprağa bastığı zaman devlete bu derece feyiz getirmemiştir. Süleyman Paşanın Rumeliye ayak basışı Osmanlılara şüphesiz ki ülkeler kazandırdı, destan. lar yazdırdı. Şüphesiz ki Fatih'in ayağı Kostantiniye surlarındar içeriye bastığı zaman tarihte bir çağ devrildi, yenisi başladi Yavuzun Mısır'a ayağını bastığı gün, kendinden önce bu işi ba şarmış cihangirlerin hasetten mezarlarında kemikleri çatırdadı. Biz Vistül ve Tuna kıyılarına da ayak basmış, Nilleri, Fratları, Dicleleri adımlamış bir milletiz. Bunların hepsi de şanlı, ş6- refli tarihlerdir. Fakat 19 Mayısta Samsıma, kendi yurdumuzdaki bir kasa. baya, ordusuz ve silâhsız, usulcacık basan kutlu ayağın izi, işte görüyoruz ki sonsuzluğa hakkedilmiş bir tarihin kitabesini teş- kil ediyor. Zira bu, geçici bir istilâ başlangıcı değildi; bir fe. tihdi, öz yurdumuzun fethi idi; ana bağrına kavuşmamız ve can evmize saplanan hançeri koparıp atmamızdı. O ayak basışla yalnız memleketin toprağı mı kurtarılmıştı? Hayır! Yurdla beraber yurdun ruhu da fethedilmiş, bugüne ka dar hiç bir milletin tarihine nasip olmamış bir “yıldırım ink. lâbı,, da başarılmıştı, 19 Mayısa “Gençlik Bayramı, demekle büyük tarihi küçültmüyoruz; ona lâyık olduğu ehemmiyeti ver- miş oluyoruz: Dalma genç ve dinç kalmak istiyen bir devletin tarihindek! en büyük Da “Gençlik Bayramı, adı vermek bu devletin ileriyi ne doğru ve ne parlak gördüğüne bir delildir. Yeni Türkiye 19 Mayısta Samsunda dünyaya gelmiştir. 19 Ma. yıs hir devletle milletin ikiz olarak doğum günüdür. Bugün 77 Devamı Sa. 2. 818. İ biz onu kutluyoruz