20 Nisan 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
Köseler iâse ve al kitabi Hatemi Senih Sarp MANTIK FİLO Tenesi AH 'T HAL 30 Kuruş ZOFİ 25 Kuruş İT KİTABEVİ PAZARTESTİ 20 NİSAN 1942 TANEYVLİ Telgrafı TAN, İST, Telefoni 24310. 24318, 24319 İstanbul Ankara Cad No 102 S5 KURUŞ YEDİNCİ YIL 2395 HALİDE EDİB'in $ C.H. P. İlk sanat mükâfalını kazanan SİNEKLİ BAKKAL Altıncı basımı çıktı, Ciltli 150 Ahmet Haltt Kitabevi aheseri Yeni Bir Proje Ucretli Memurlar Maaşa Geçiriliyor HAFTANIN ÜÇ MÜHİM e. isarında siyasi bir işbieiği ecektir, işgal altındaki Fransa ile garbi Avrupa ve bilhas- sa Almanya üzerinde hava hilcum- taprruzurun, Japonyarın bütün keri plânlarını alt üst edebilecek bir kıymet ve ehemmiyeti vardır. M. Zekeriya SERTEL çen hafta içi ve yaz harbinin mukadde Batı üzerinde tesiri görülecek Üç mühim hâdise oldu. Bunlardan birincisi Fransada Lavalin iktidar mevkiine gelişi - dir, Harbin sonuna kadar iki ta- rafı da idare edebileceğini uman mareşal Petain nihayet Alman tazyiki karşısında silâhları tesli. me mecbur olmuştur. Lavalin hariciye, dahiliye ve propaganda teşkilâtını eline alması, Başvekil olması, Fransayı Damı» na idareyi deruhte etmesi demek. tir. Yalnız kabineden çıkarılmış olmasına rağmen amiral Darlanın kara, deniz ve hava kuvvetle- rinin bir nevi baş kumandanlı » ğını muhafaza etmesi üzerinde durulacak mühim bir noktadır. Çünkü Alman - Fransız iş birli- ğinin üç safhası yardır. Bu anlaş ma siyasi, iktisadi ve askeri saha- larda kendisini gösterecektir. Ma reşal Petain ötedenberi Alman- ya ile iktisadi sahada iş birliği yapmayı kabul etmiş ve bunu tatbik te etmiştir. Bütün Fransız sanayii senelerden beri Alman - va hesabına çalışmakta, bir çok fransız işçileri Alman fabrikala- rında çalışmaktadır. Lavalin iktidar mevkiine gel- mesi, Fransa ile Almanya arasın da şimdi bir de siyasi iş birliği yapmayı icap ettirecektir. Fran- sa ayni a İngiltere ve Amerikayı da idare etmek gayesi ni güden iki yüzlü siyasetine bir nihayet vermeğe mecbur olacak, belki Amerika ile münasebetle- rini kesecektir. Viehy Fransası şimdiden sonra siyasi sahada Al- manyanın arzuların yerine gelir | mekten başka bir şey yaparalya| caktır, Fakat bu anlaşma kadar uzanacak mıdır? İşte Fran sadaki değişikliğin en mühim safhası budur. Çünkü Fransanın kara, hava kuvveti yoktur, fakat Akdenizdeki muvazeneyi derhal bozacak kuvvetli bir donanması mevcuttur. Almanyanın Fransa - dan en ziyade istediği şey bu de niz kuvvetidir. Mareşaj Petain do nanmayı vermemek için deniz kuvvetlerini Afrika sabillerinde- ki deniz üslerinde bulundurmak- tadır, Donanma bu üslerde ta - mir edilmiş, noksanları tamamla- nsrak istifade edilebilecek bir ha le getirilmiştir. Amiral Darlan bu işte büyük ve mühim rol oy- Bamiştır. Darlanın kara, hava ve deniz kuvvetlerinin başına getiil mesi, Mareşal Petain'in şirndilik donanmayı kendi elinde bulun - durmak ve Almanyaya devret - memek niyetinde olduğunu göste ren en büyük emaredir. Mareşal Petair devlet reisi ve amiral Dar lan donanmanın kumandanı ol - dukça, Almanyanın bu donanma yı ele geçirmesi ihtimali azdır. Bununla beraber, kati bir hükum vermeden evvel Fransada Lava- Ein icraatını ve hâdiselerin geliş- mesini bekicmek lâzımdır. * H ei Avrupa, ve"b al A #yaDevimi Sa iş birliğine ? * *# zi aftenin fkinci mühim hâdi- si, İngiliz hava kuvvet. Bu Suretle Hem Kıdemleri Sayılacak, Hem de Tekaütlük Hakları Tanınmış Olacaktır Ücretli memurların ranaşlı me mur kadrolarina nakilleri için bir kanun lây hazırlanmaktadır. Bu nakil yapılırken ücretli me - murların vaziyetleri birer derece indirilmek suretile tesbit edilecek ücretle çalıştıkları müddetin ma- âşlı memuriyette geçmiş sayılma sı İçin kanun layihasinda hüküm ulunacaktar. Ücretten maaşa geçen memur İarın tekaütlük veziyetlerini tan- zim için ayrı bir lâyihanın-hazır lanması karar altına; alınmıştır. Bu suretle ücretli memür kadro sundan maaşlı memur kadrosu geçen memurların hem memuri- yette geçen müddetleri nâzsri dikkate almarak kıdemleri ımah- fuz kalacak, hemde hakkını kazanmaları na alınmış olacaktır. | l | Dün Yeniden Bir Çok Tehlike İşareti Verildi Fakat Bomba Atıldığı Hakkında Hiç Bir Haber Alınamadı Lâyıha kanun helini aldıktan 4” Devamı Sa. 2 Sü. 4 Prot. H. Edib'ın Bir Konferansı "Edebiyat ve Mimaride Kuvvetli Eser Yaratmak İçin Herşeyden Evvel Türk Eserleri Karşısında Vecd Duymalıyız,, Profesör Halide Edib, dün Üs“ küdar Halkevinde “Edebiyat ve mimaride kuvvetli eser - yarat » mak,, mevzulu bir konferans ver miştir, Ev salonu hıncahmç de - necek derecede seçkin bir dinle- yici kütlesi dolu “idi. İlk. olarak Kürsüye gelen Ev reisi Reşat Kaynar Profesöre teşekkür etmiş müteakiben Halide Edib konfe - ransa başlamıştır. Hatip, mimaride ve edebiyatta kuvvetli eserler yaratmak (için ber şeyden evvel kendi eserleri - miz karşısında vecid duymak ve dünyanın en güzel eserlerinin Türk eserleri olduğuna inanmak lâzım geldiğini ve esasen bunun böyle olduğunu söylemiştir. Bundan sonra Türk mimari san i atkârlarının yarattığı büyük eser lere işaret ederek sözü son Anıt- A5 Devamı Sa, 2 Sü. 6 Maliye Vekili Fuat Ağralı Prof, Halide Edib Bütün Japon Şehirlerinde klar Karartıldı Tokyo ,19 (A. A.) — Japonya yin merkezi inde bir çok bölgeler ve Tokyo'nun Yokosuka böl- eörmdeki deniz üssü cıvarında pazar günü saat 13 te hava akın larına karşı tehhikö işareti veril miştir. Japon keşif ve av uçakla rı bir müddeb Tokyo üzerinde uç muştur. Bu dakikaya kadar bir düşman hücumunun yapıldığı ha keri henüz gelmemiştir. Bu sabah Japomyanın en şimal ucunda ve Sakâlin'in cenubunda bulunan Hokhai adasının bütün bölgelerinde hava tehlikesi işare ti verilmiştir. 19'nisan gecesi de Tokyoda bir hava tehlikesi işsreti vel İfakat hiç bir uçak görülmemişti Bütün diğer şehirlerde ve bilhes sa bütün kıyı boyunca olduğu Ar Devamı Sa. 2 Sü. 7 İrandaki Rumen Menfaatlerini Biz Himaye Edeceğiz Ankara, 19 (A. A.) — Haberal dığımıza göre Romanya hükümeti hükümetimize müracaat ederek İrandaki Romen renfaatinin hi mayesini Türkiye tarafından de: uhte edilmesini rica etmiş ve hü. kümetimiz de İranla mutabık ka- larak bu talebi kabuj etmiştir. Galatasaray ? BEŞİKTAŞ DA VEFAYI 8 I Galip 0 YENDİ Günün en heyecanlı müsabakası olan Galatasaray - Fener maçından bir görünüş Dünkü spor hareketlerine ali tafsilât ikinci sahifemizdeğir) Japonyada f Japon adalarma karşı yapılan bombardımanda Amerikan tayyare gemilerinin kullanıldığı teeyyüt €diyor. Bu resimde donanma refakatinde bir basım hareketine hazırlanan Amerikan tayyarele- üsteşarı Benim tayin olunmuş halefim ol 'CenubaGidiyor Mahallinde Satın Alınacak Urfa Yağının Kilosuna 160 Kuruş Fiyat Konulacak fini uçuş balinde görüyoruz iaşe M Ankara, 19 CTAN) — Tsşe Müsteşarı Şükrü Sökmensüer yarın akşam cenup vilâyetle- rinde bir teftiş seyahatine çı. kacaktır. Bir hafta kadar sü- recek olan bu tedkik seyaha. tinde Müsteşar, iaşe işlerine t vaziyeti mahallinde ted- kik edecek ve buna göre alı- nacak tedbirleri bir esasa is- tinat ettirecektir, IMri. Petain Değişikliği İzah Efi "Yeni Avrupa Teşkilâtı Eserine Devam İçin Lavaliİle Birleşiyorum,, Hükümet | Pariste Yerleşecek İfasında Mareşal'ın Otoritesi Elzemdir,, Vichy, 19 (A, A) — Fransız devlet reisi mareşal Petain, bu akşam saat 22 de radyo ile Fran sız milletine aşağıdaki hitapta bu lunmuşt “Fransızlar, Yeni bir hükümet kuruldu. makta devam eden amiral Darlan arazimizin ve imparatorluğumu- zun müdafassını temin eylıyecek tir. Oloritem altında, Pierre Las memleketin dış ve iç politi, kasının idaresini üzerine alacak tır, Felâketimizin en hailevi anın İda, Laval'la beraber, Frsnsanın kalkınmasını temin edecek olan yeni nizamı kurmuştum. bugün 1930 haziram kadar kati bir anda birlikte temelini kurduğumuz Av Diğer taraftan İase Müste- i rupa teşkilâtı eserine devam için şarlığı, Urfa yağının satış fi- tını tesbit etmek üzeredir. al Mahallinde satın alınacak 0- $| kendisi ile birk lan Urfa yağının beher kile- Fransızlar, su için 160 kuruş verilecek- $İ Besiretini tir. Nakliye ve saire masraf- ; liğiniz, © fellketimizin ları bu fiyattan hariçtir, Tica $ ret Vekilliği bugünlerde sa- muvaffakıyetle başarmamıza müsaade “iecektir. Bütün kalbinizle geliniz ve deyağa alt bir tebliğ neşrede- cektir. bükümetin etrafında toplanınız, Yeni hükümet, yeniden inanmasızı ve ümit #5” Devamı Sa. 2Sü 5 “İngiltere Üs Haline Getiriliyor Amerika Kurmay Başkanı Diyor ki: "İngiltereye Dalgalar Halinde Amerikan Askeri Ve Hava Kuvvetleri Gelecektir,, Belfast, 19 (A. A.) — General Marshall ile M. Hopkins ve kur may subayları şimal İrlandasına gelmişlerdir. General Marshall, ün sabah Amerikan kıtalarını teftiş etmiş ve manevralarda ha Zr bulunmuştur. Belfast, 19 (A. A.) Müttefikler tarafından bir taarruz hareketini derpiş eden Amerika genel kur- may başkanı general Marshall, dün şimal İrlandasında verdiği bir nutukta şöyle demiştir: wurehil'le ve genel kurmay başkanile bu hafta yaptığım gö- rüşmeleri önemli neticeler takip edecektir. İngilterenin her tara - fında Amerikan hava kuvvetleri bulunacak, Amerikan (kıtaları kombine kuvvetlerin baskınları» na gerçek suretle iştirix edecek- #77 Devamı Sa 2 Si. 2 SAN Birmanyada Mandalay lay Altında yamdan İlerliyen İki Japon Ordusu ; Hududu Geçti Çunking, 19 (A. A) — Bugün- kü Çin tebliği: Sittang vadisi bo- yunca, Mandalay'â karşı Japon ileri hareketine mukavemet eden Çin kuvvetleri, evvelden | tespit edilmiş plân mucibince Ota'dan çekilmişlerdir. Ela, Mandalay şimendifer üzerinde Tougoonun 80 kilomet- re.şimalindedir. 477 Devamı Sa, 2 Sü 7 YUMURTADAN ÇIKAN FİL ükümetin iaşe işlerinde aldığı kararlara nız harfi harfine uymakla kalmamalıyız; bunlara karşı koymak istiyenlere ve hileli usul” lere baş vuranlara doğru yolu da göstermeli hele yanlış ve kötü niyetlere âlet olmaktan şid. detle çekinmeliyiz. Hem hususi menfaatimiz, hem de umumunkı böyle yapmamızı icap ettirir. Ge- çenlerde Avrupadan gelen bir dostumdan dinledim: Yabancı iç talebe, sokakta giderlerken bakmışlar ki bir bakkal came. kânında “Bugün adsm başına bir yumurta verilir, diye bir ilân asılı... Girmişler, yumurtaları — ne kart, ne adres, ng im- za — kolayca alm Biraz daha yürümüşler; karşılarına ikinci bir bakkal dükkânı ve yine o ilân çıkmış... Buradan da ceplerine birer yumurta daha atmışlar. Üçüncü dükkâna gir. mekten ve yumurtaları üçüzlemekten de geri kalmamışlar. Pansiyona dündükleri zaman ahçı kadına dokuz yumurtaa uza- tarak: “Madam, demişler, bize bol bir ömlet yapınız da doya do. ya yiyelim!,, Kadın hemen mutfâğa koşmuş ve istediklerini yapmış m? Ne gezer! Herkese bir tek yumurta verilirken üçer taneyi nasıl elde ettiklerini sormuş; safça anlatmışlar: “Doğru yapmamıştır hız, demiş, hakkınız bir yumurtadır. Size şimdi üç yumurtalı bir omlet hazırlıyacağım. Geri kalan altı yumurtayı da buz dolsi da saklıyacağım ve dağılma günü gelince sırasile onları da receğimi,, işte dürüst hareket buna derler! Yumurta rm tavuklar kar, tavuk mu yumurtadan? Bunu bilemem. Fakat hikâyedeki yumurtadan fil Kadar büyük bir şey koca bir ahlâk dersi çıktığı- ha kalıbımı basarım. Geçen gün, yanıma ekmeğimi alarak gittiğim bir lokantada kart sormadan onüme bir iri dilim ekmek koydular. Aldırmsdım, yedim. Yukarıda anlattığım yumurta hikâyesini dinledikten sonra, şimdi, o günkü hareketimden bir utanma duy. naklayım. Hiç olmuzsa lokanta ekmeğini geri çevirip cebimde. ki hakkım olan ekmeği yemek suretile ve etralımdakilere Gan- di usulü sakin, fakat tesirli bir “yolsuzluğa İsyan,, örneği vere- mediğime, iyi bir vatandaş olduğumu gösteremediğim? halâ üzülüyorum.
