15 Nisan 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

İSTANBUL, Ankara caddesi —— TELGRAF: TAN ISTANBUL NİSAN İ TELEFON: 24310, 24318, 24319 YEDİNCİ YIL — No. 2390 No, 102 GUNLUK SIYASI HALK GAZETESİ Liseler için ve el kitadı ,! Hatemi Senih Sarp MANTIK Tanesi 30 Kuruş FİLOZOFİ nesi 25 Kuruş AHMET "MALİT KİTABEVİ Sadeyağ Satışları Tanzim Ediliyor Resmi (o Teşekküllerin Temin Etmek Üzere İaşe Ma yat mürakabe komlİsyönümun son toplantılarından birinde DEVLET YENİ GELİR KAYNAKLARINI NEREDE ARAMALIDIR? YAZAN: M. ZEKERIYA SERTEL ayat pahalılığı meselesin « m —— de bir fasit dairenin Için yoruz. Lüzumlu veya tün eşya fiyatları biribirine bakarak yügselmek'e devam ediyor, Lüks sayılan eşya fiyatlarında bile bi var. Bu sebeple bugünkü yükselişini yalnız arz ve talep ka bunlari ile izah mümkün değil dir. Bir malın yükselişi, ona ben- zer malların fiyatla diğer eşya dı bugünkü vaziyet bâ ştur. ker fiyatlarının birdenbire arttırılmasına kadar fiyatlarda az çok bir istikrar vardı. Fakat şeker fiyatları yükseldikten son- za bu yükseliş başdöndürücü bir sürat aldı. Devletin elinde bulu. man diğer maddelerin fiyatlarını arttırması da bu sürate ayrı bir hız verdi. Bir Sovyet Hukukçusu Ankarada Sovyet Tebaalı İki Suçlu İle Görüşeceği Anlaşılıyor Muhakemeye Bugün Devam Edilecek Ankara, 14 (TAN) — Tanınmış Sovyet hukukçularından Şenin, Von Papene yapılan suikast hâdi.. sesinden dolayı muhakeme altıns inmış bulunan Pavlof ve Korni lof ile görüşmek üzere Ankaraya gelmiştir. Bomba davasının son celsesin de de mevzuu bahsedildiği şekil de, kanuni mevzuatımız bu 'ki suçluya resen bir müdafi tayini- ne müsait değildir. Suçlular, an- cak Türk mahkemelerinde avu - katlık yapmağa salâbiyetli ve ruh satnameli müdi tutmak vaziye - tindedirler. Bu itibarla Şenin, suçluları mahkeme huzurunda müdafaa et 437 Devamı Sa. 2 Sü. 6 Girit, Rodos ii ve Kıbrıs'ta ii Taraf dü Mevcuti Üsleri Takviye Ediyor| Ankara, 14 (Radyo güzetesi— Son gelen haberler, Girit ve Ro- das adalarının mihverciler taraf- fından takviyesine devam edildi. arını arttar- mıya sevkeden iki sebep vardı: şeker istihlâkini azaltmak, n rma yapılan inden busule gelen açı kapatmak için yeni bir gelir koy| nağx bulmak. Devletin, elinde bulunan diğer maddelerin fiyat- larını arttırmıya mecbur oluşu da yine #yni suretle izah edil - mektedir. Bu izah bizi şöyle bir karşısında bulundurur: Harp dolayısiyle devletini mas. #afı artmış, ona mukabil birçok gelir kaynakları kurumuş veya azalmıştır. Devlet bu masrafları karşılamak için yeni gelir kay nakli Devlet bu Tevkalâde masraf 1 larını kapatmak için ne gibi ge lir kaynakları bulabilir ve bul kaynakları nerede aramalıdır? Bugün devletin halline mec - bur olduğu davalardan biride budur. mesele ** ir kısım iktısatçılara göre bu gelir kaynaklarını a - rarken, memleketin hususi şârt- larına uygun çareler aramıya mecburuz. Bizde, en ziyade tat - bikinde fayda görünen usul bi vasıta vergi usulüdür. Doğrudan doğruya vergi, gerek tarhında ğini göstermektedir. Bununla beraber bu adalarda fazlı bir linde birçok teşkilâta gösterir ve güçlükleri da- Mevcut mali teşkilât başarmak hayli güç o - ta vergi böy um gösterme. edilebildiği kuvvet toplanmış değildir. Mev cut kuvvetlerin tedafüi mak- satlarla yığılmış olması da müm» kündür. Buna mukabil İngilizler de Kıb rs adasını uzun zamandan beri takviye etmektedirler. Buraya için, bizim memlekete en uygun | vergi sistemidir. Bu bakımdan hükümetin. şek İson sistem tayyareler getirmişler ve modern hava meydanları yap “İmışlardır. Bütün halk silâhlan- dırılmış ve havadan gelecek bü- tün tehlikelere karşı tedbir alın- mıştır. İhtiyaçlarını Yalnız 11 Vilâyetten Bir Anlaşma Yaptı Kim Yüzer Fişli Karneler Hazırlanıyor Yiyecek ve Giyecek Maddeleri Bu Fişlerle Tevzi Olunacak Dağıtma ofisi faaliyete geçin — ceye kadar halka tevzi olunacak yiyecek ve giyim (maddelerinin nelerden ibaret bulunduğu tesbit olunmaktadır, Herkese ıhtiyacına göre mal verilecektir. Bu maksat la, yüzer fişten mürekkep karne ler hazırlanacağı ve her vatanda a bu karnelerden bir tane vörile ceği haber verilmektedir. Herkes bu fişlerle ihtiyacı kadar mal ve eşya alabilecektir. Diğer taraltan olisçe bakkalla- ra yiyecek maddesi tevziine baş lanmıştır. Sadeyag, beyaz peynir ve bulgur dün bakkalara verilmiş tir. Pirinç ve fasulyelerin ne de cuma günü başlanacaktır. Bakkallar kendilerine verilmiş o- lan maddeleri bugünden itibaren satışa çıkaracak!ardır; İaşe müdürlüğü dün toptancı. Jara çay dağılmıştır. Fakat, fiyat murakabe komisyonu yeme y fiyatı hakında pi e teme dan alınacak cevaba göre fiyatlar kati şekilde belli olduktan sonra perakende satışlara başlanacak - tar, Ar Devamı Sa. 2 Sü. 4 a Yeni Fransız hül izahat Bu Beyanat Sürel Ankara, I (A.A, —C.H.P. Meclis grupu umu! yeti bu - gün 14/4/942 saat 15 te reis veki li Trabzon mebusu Hasan Saki nm relâjiğinde toplandı: Ruznemede Hariciye Vekilinin beyanatı ve ilkokul öğretmenleri in hususi idarelerden alscakları hakkında tetkiklerde bulunm üzere teşkil edilmiş olar Parti y ranoründan mu - rekkepti. Cölsenin açılmasını müteakip göçen toplantının zabıt hülâsası kunduktan-sonra kürs ye gelen Hanciye Vekili $ raraçoğlu 2 Avustralyaya geçen Filipin Cümhurreisi Manuel Guezon Çankayşek Birmanya Cephesinde depo İleri Hareketini nlemek İçin Seri Tedbirler Alınacak Corregidor Uzun Mukavemeti Şüpheli Yeni Delhi, 14 (A.A) — Bir - Kalesinin manya tebliği: Dün, bütün cep - hede şiddetli savaşlar devam et. miştir. Düşman bir kasabayı iş - güle muvaffak olmuş ve Tâung;| wingayı batı cenubundaki'baski- yı arttırmıştır. Dün, Singbaung- we'de görüldüğü haber. verilen bir düşman kolu, İngiliz. hava kuvvetleri tarafamdan bombalan mıştır. İleri bölgede bulunan bir şehir, 12 nisanda öğleden sonra on iki düşman tayyaresi tarafın- in bombalanmıştır. Müdafan ve 877 DevamıSa.2Sü.5 LL) Son 1 Aylık Harekât Neticesinde Sovyet Tebliği, 1203 Alman Tayyaresinin Düştüğünü | Bildiriyor i Merkezde Almanlar Bazı Möskova ,14 (A. A.) — S4 İtebliğine ektir: Kalinin cep nin bir noktasında, Rus askeri İAlman mevzilerine girerek düş. mana binden fazla kayıp verdir - miş, mühimmet, iaşe ve benzin depolarını havaya atmış ve bir miktar'top tahrip etmişlerdir Tanklarla desteklenen bir hü - cum neticesinde önemli bir yer ahnmıştır. Bu savaşta, Ruslar bir miktar esir ve önemli miktarda ganimet al lardır. Tahkimli bir İmevziin işgali için yapılan şiddet Ar Devamı Sa. 2 Sü, 4 k İkinci maddesi: ümet reisi M. Laval Vichy'nin Paristeki mümessili de Brinon ile bir arada P. Grupunda Saracoglu Uzun Verdi kli Alkışlarla Karşılandı son dört hafta içinde “Türkiye Cumhuriyetini ilgüendiren harici hadise ve meseleler üzerinde iki saat devam eden izahat ve beya natla bulundu. Ve bu izahatı mü teakip umumi heyetin sürekli al İkışları arasında kürsüden indi. Bunu müterkip ruznamenin - müzakeresine geçilerek bu mevzu üzerinde söz alan-ha snütalen ve beyan. ları ile Dahiliye Vekilinin ceva bı dinlenerek bu hususta hazır ten sonra hususi idarelerin te ettikleri hizmetlerin karşılan maları için yeni gelir kaynaklari araştırmak maksadiyle ( Partice birbir komisyon teşkil edilmesi hakkındaki teklif kabul edilerek saat 17.40 da celseye son verildi. 1 ve 50L.lık Yeni Banknotlar Nisanın 25 inden İtibaren Tedavüle Çıkarılıyor Ankara, lâ (A, Ai — Son za. manlarda bastırılan banknotlar «| dan bazı kıymetlerin kuzaya uğ- raysrak tedavüle çıkarılmasından dolayı tedavülde bulunan bank- rımızın küçük ve büyük kıy ri arasında bir nisbetsizlik Cümhuriyet Merkez Bankası bu nisbetsizliği gidermek maks diyle ve emisyon hadleri rahilin de kalmak üzere, ayın 25 imei gü nünden itibaren yapılacak tedi- yalta bir ve elli liralık yeni bank- rotisr kullanılacaktır. Atlantikte Almanlar 12 Gemi Daha Batırdı Murmansk'tan Dönen Bir Kafile Hücuma Uğradı Berlin, 14 (A. A.) — Şimal buz İİ Okyanusunda, deniz altılarımız Mourmansk limanından ayrılan bir kafileye taarruz etmişler ve 13.000 tonilato tutarındaki iki A- merikan yük gemisi batırılmıştır Diğer taraftarı savaş tayyareleri ayni kafileye dahil 4.000 tonila. toluk bir petrol gemisini batırmış lat ve diğer büyük bir ticaret ge misini o derece hasara uğratmış” lardır ki bunun kayıbına muhak kak gözü ile bakabilir. #7 Devamı Sa. 2 Sü. 6 Mrl. Petain .Mihverin .Taleplerini Kabul Etti Amiral Barlar Çekildi, Hükümet Reisliğine M. Laval Getiriliyor Riom Divanı, Berlinin İstediği Gibi Harp Mesullerini Araştıracak Vichy, M4 (A A) — Mareşai Petam, Amiral Darlan ve M. Pi er Laval toplanmışlar ve yeni te- mellere dayanan bir hükümet kurmağa karar vermişlerdir. Per şembe günü mareşal Petain, A- miral Darlan ve reis Laval yeni. den toplanacaklardır. Yeni Hükümet Re Paris, 14 (A. A) — Büyük Ek çi de Brinon Vichyden dönüşün- de yeni Fransiz hükümetinin ku. rulâcağı hakkında aşağıdaki de « meci yapmıştır; “Pierre Laval Fransız hükü » metinin reisi olmaktadır. Amiral &5ö7 Devamı Sa. 2 Sü. 7 a) Şayiaları Almanya , Rusyayı Ezmekte Serbesti İstiyormuş | İtalya Nis'ten Müzakere İçin İngiliz Ve Vazgeçmiyor Alman Mümessilleri İsveçe Gitmişler ! “ Ölülerimizden ve Fedakârlıklarımızdan Fransa Mesuldür,, Londra, 14 (A, A) — İtalyan Koorporasyonlar .Naziri Amiçuçi. Milâno panayırında söylediği bir nutukta demiştir ki: “Nis İtalya- ya dönecektir. Her ne olursa ol. sun hedefimize varacağız. * Zürih, 14 (A, A) — Fasist liderlerinden Farinacı Regime Fascista gazetesinde İtal yanın Fransadan olan istekleri meselesine tekrar dokun “Fransızların geçm şımdiki hareketle bile, İtal yanlar Fransa hakkındaki emeile Tini merhametsiz bir şekilde ida- me etmelidir. Fransa, ölülerimiz deni ve muazzam fedakârlıkları - İmızdan mesuldür. Fransanın yat. dırm olmasaydı, İngiltere harbe katiyen başlamazdı. Barış lakırdılarının Amerikayı hiç bir suretle ilgilendinmedi- ğini söyliyen M. 5. Welles (Yazısı 2 inci sahifede) de bakmış ki dargın bulunduğu DE bir ya. bancı kolunda yorgun argi an çıkıyor. Erkeği tabancasiyle, kadını bıçağiyle yerlere ser. miş! “Ne vahşetl,, mi diyeceğiz, yoksa “pek hak. 1,, mı? O kadar kan dökmek fazlaisede her. halde yine bir şeyler yapması lâzımdı. Şunun için iâzımdı ki, si. nema İocası denilen yerin iâmı cimi yoktur; adı iyiye çıkmamış. tır; kapısı dışarıdan açılınıyacak şekilde kapalıdır; içi çuxurdur; etrafı siperlidir; oyun başlayınca karanlık çökmektedir; Muzikâ ve konuşma sesi de fısıltıları bastırmaktadır. Ayrıca aşk sahne. leri değil sevdalıları, biribirinden bezmiş eski çiftleri bile ihtiyat. sızlığa sürükliyecek mâhiyette kamçılayıcıdır. İnsan nikâhlisini böyle bir yerde, bir yabancı ile baş başa oturur görünce aklına en kötü cihetleri getirerek öfkelenirse ve hattâ öfkeyi cinayet derecesine götürürse ayıplanamaz. Şu saydığım sebeplerden ölü. rü dülger başı haklıdı Fikrimce eşini veyo kızını locada bir erkekle yakalıyan suçlu için o vaziyet, cezayı hafifletici sebeplerden sayılsa gerektir. Zira yabancı herifle locada yer alan bir evli kadın ve «ile kızı, san. mam ki, bu işi iyi niyetle, temiz fikirle, sadece oyun seyretanek için yaptığına bizi inandırabilsin! Bir amca ve bir baba böyle bir manzarâ ile Karşılaşmea son hükmünü verebilir; vermelidw de. Hükimler bakımından evli bir kadının nikâh düşmez bır adam. dan başkasiyle locada bulunması kocanın lehine hemen boşanma kararı verilmesine de yetmelidir. “Peki, sinema localarına nüfus ve nikâh kâğıtlarını m: gös. tererek girmeliyiz?,, Ben hükümet yasağından ve kontrolünden bahsetmiyorum; böyle şeyi aklıma bile getirmem. O gibi hallerin önüne aile baskısı ve terbiyesiyle geçilir. Bu cinayet, hoppalığı arsızlığı, hiçe saymaklığı ileri götürenlere korkutucu bir ders yerine geçtiyse ne âlâ! Localara yabancı erkekle veya elâlemin karısı ve kizıyle kurulanlar, korkunç bir filme benziyen kanlı âkibetleri göze almalıdırlar. Görülüyor ki, kötü niyetler ve he. veslerle girilen locanın kapısı, ara sira, hastane kovuşuna veya morga da açılabilir; loca cünbüşünün tadı parçalanan damakta kalır. Dülger; kurduğu evi yıktı; fakat bize aile ve ahlâk t deki bir çürüklüğü gösterdi. Kızgın dört aşifte ile beş, ” kını ürküttü ve babalarla kocaların gözlerini azıcık açtıysa düL. gerin işlediği suç bir hayra benzedi, demektir!