12 Nisan 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

— Hatemi nulüğA Ve ei kılabı Senih Sarp MANTIK Tanesi 30 Kuruş FİLOZOFİ Tanesi 25 Kuruş AHMET HALİT KİTABEVİ PAZAR 12 NİSAN 1942 Mane | Şark cephesinde ileri hatlarda bir dinleme istasyonu Pahalılıga Karşı HÜKÜMETİN İAŞE PROGRAMI NEDİR? YAZAN: M. on zamanlarda Ankaradan gelen bazı haberler, hükü Metin pahalılığın önüne geçmek Ve fiyatların alabildiğine yüksel i önlemek için düşündüğü Ve hazırladığı tedbirler hakkında bize bir dereceye kadar bir fikir verebilir, Bu haberlere göre hükümet Pmliniende, isühlak o birlikleri Vücude getirecek ve dağıtma işi- hi bu organlar vasıtasiyle yapa caktır, Diğer bir habere göre devlet Müesseseleri ıle, sermayesinin en &X yarısı devlete ait olan mü€sse- Söler alış verişlerinde arttırma ve €ksiltme kanununa uymak mec « buriyetinden kurtulacaklardır. Bir başka habere göre eşyayı İstihsal mıntakalarında toplayıp istihlâk merkezlerine getiren bü- yük mutavassıtları birlikler ha. İlinde organize edecektir. Bu cüm- leden olarak İstanbulda odun ve kömür. getirtenlerie, kasüplar ve telepler arasında birer birlik ku- Tulmasına teşebbüs edilmiştir. Daha bunlara benzer haberleri bir araya toplyarak bükümetçe zırlanan iaşe programı hakkın N bir dikir edinmek mümkün - Ür, Bu haberlerden anladığımız şu dur; Devlet istihsal, tevzi ve ayi Mik vasıtalarını organize etmi karar vermiştir. Her maddenin istihsal re ri aşağı yukarı bellidir, Meselâ memleketin yağ ihtiyacını birin- ci derecede Ürfa, Diyarbakır, Er ikinci derecede Bursa, A- ve saire temin eder. Bu bölgelerin istihlâk merkezlerine gönderdikleri yağ miktarı, - eski senelerin rakamları bir araya gt- tlrilerek, aşağı yukarı tahmin 0- İunabilir. Bu yağları istihsal böl- gelerinden istihiik merkezlerine nakleden ve bunun toptancılığını yapan muayyen firmalar, müesse #eler veya teşekküller vardır. Bu firmalar, müesseseler ve teşekkül ler birlikler halinde organize edi- lirse istihsal kayraklariyie daha Sikı ve daha kontrollü bir temas temini mümkün olur. Bu birlik- ler doğrudan doğruya devletin kontrolü ve devletin nezareti al - tında çalıştırılabibrler. Onlara, a- normal vaziyetin icabı olarak uğ- rıyacakları güçlüklerde yardım e- dilebilir. Meselâ İstanbula odun ve kömür getirecek olan birlikle- re motör, araba, işçi temin husu sunda devletin büyük yardımı dokunabilir. Keza celeplerin Trab zon veya Erzurumdan İstiblâk Merkezlerine getirmek istiyecek. leri hayvanların peklini temin €- debilir, Şu halde istihsalin organize edilmesi ortuya bir de münakâale meselesi şıkar:yor demektir. De- niz ve kara bütün nakil vasıtala- rn devletin elindedir, Devlet ister- 8e, istihsai merkezleriyle istihlâk bölgeleri ras i- nakliyatı dü, Li ZEKERİYA SERTEL plânlı bir surst'e organize ödebi- İir. Bazı 'ezde “mukellefiyet usulleri ihdas ederek naxlıyalı te min edeb: Üçüncü olurak istihlik merkez lerine gelecek olan malın haka âdilâne bir nisbet dahilinde tev - Zil kalır. Bia oç! evvelâ bü » yük istihlik merkezleri ile mü - dalaan.n ihliyazmı tesbit erek İcabeder, Istanbul, Ankara, İz - mir, Bursa Adana gibi büyük 1s- tihlik merkezlerinin muayyen maddelerdeki harcama gücünü tesbit gü; değildir. İstanbulun se nede kaç bra çek; odun, kaç bın tan kür, kaç bın kilo yağ veya zeytinyağ o sa.fettiğini bulmak mümkündür. Ayrıca ordunun da bir senelik ihtiyacı gözonün'le bu tundululur. İsi:hsal merközlirin- den temin edilecek malın mikta- rı da malüm olduğuna göre, ilk önce ordunun İhtiyacı çıkarıldık tan ve bu ihtiyaç arttırma ve ek siltme kanununa tabi olmaksızın devlet tarafından temin edildik - ten sonra, elde kalan mal istihlâk merkezlerine ihtiyaç nisbetinde sevkolunur Bu istihlâk merkezlerinde ayrı Ar Sonu Su & Sk: « JHalka Gıda Maddeleri Tevzii Başlıyor Satış Fiyatları Dün Tesbit Edildi Fiyat mürakabe kol dün sabah fevkalâde bir toplantı yaparak halka dağıtılacak yiye- cek maddelerinin fiyatlarını tes. bit etmiştir. Tesbit edilen toptan fiyatlar gerek toprak ofisi gerek ticaret ofisi tarafından piyasadan alış fiyatlarıdır. Komisyon bu fiyatları ayrı ay- rı İncelemiş ve evvelce tesbit ve ilân olunan fiyatlarla karşılaştır. mıştır. Görüşmelerin sonunda ©. #slerin bu maddeleri piyasadan toptan alış fiyatına bakkallar: vermesi ve ayrıca perakende fi yatların da tesbiti muvafık gö - rülmüştür. Ofisler bakkallara pirinci 46, fasulyayı 21, bulguru 25, beyaz peyniri 66, sade yağını 156,5 ku- ruştan vereceklerdir. Bakkallar bu maddeleri halka satarken ü - zerlerine etiket koyecaklardır. Bakkallar pirinci perakende ola - rak 51, fasulyayi 21, bulguru 28, beyaz peyniri 76 ve sade yağını 172 e pe satacaklardır. Bakkallar yarın sabahtan itiba ren ofisten bü maddeleri alacak- Tar ve ayni gün halka satınıya baş ıyacaklardır. ŞARK CEPHESİ Sovyetler Büyük Kayıp Verdi Bir Habere Göre Sovyetler BeyazRusya Hududunu Aştılar Almanlar 9 Günde 1069 Sovyet Tayyaresi Düşürdüklerini Bildiriyor Berlin, 11 (A.A.) — Alman or. duları başkomutanlığının tebliği: Kerç yarımadasında düşmanın, kendisi için bir felâket teşkil e- den ve Bolşeviklerin büyük ka. yıplara uğramasiyle neticelenen taarruzundan sonra, önemli hiç - bir savaş olmamıştır. İmha edi » len zırhlı tankların sayısı 72 yi bulmuş, kullanılamıyacak derece de hasara uğrayanlar 29 u geç « miştir. Karadeniz kıyısında rin liman tesislerini mışlar ve az çok büyük i fet gemisini tam isâbetlerle ha sara uğratmışlardır. Doğu cephesinin merkez kesi minde düşmanın çenber İçine alı nan bir çok grupları yok edilmiş ir. Alman Kıtalarının iyi neticeli hücumları esnasında düşman kan k kayıplara uğramıştır. Cephenin şimal kesiminde Sov» yetlerin zırhlı tanklarla destekle nen şiddetli hücumları akim kal miştar, Düşürülen Sovyet tayyareleri Berlin, 11 (A.A) — Askeri kay naklardan öğrenildiğine göre, Sovyet hava © kuvvetlerinin 15 marttan 6 nisana kadar 1096 tay yare kaybetmişlerdir. Sovyetler Beyaz Rusya hududunu aştılar Stokholm 13 (A.A,) — Bir Moskova teline göre, Sovyet kıtaları beyaz arasında aşmızlardır. Bu kıtalar hareketlerine devam etmektedirler, Sovyet tebliği Meskova li (A.A) — Sovyet gece yarısı tebliği A” Sonu; Sa: 2; Sü: 4 İki Günde 1,5 Milyon Liralık Bono Satıldı Ankara, 11 (Tan) — Piyasaya yeni çıkarılan 25 milyonluk hazine borcsu evvelce çıkartlmış olan 50 milyon U- ralık hazine bonoloriie demir yolu tahvilleri gibi büyük bir rağabet gör- mektedir, Ankarı göre, iki rimizde kn tahvilat satılmıştar. Diğer merkezlerden henüz malümat gelmemiş ise de bu 25: miyonluk ha, bugün gelen © maldmata #ine bonosunun da diğerleri gibi kı- #a bir zamanda tamâmen — satıla mehakkak addedilmektedir. dir: Telgraf TAN, İST, Telefon; 24310, 24318, 24319 İstanbul Ankars Cad, No, 10? AanNevl, ” Bulgaristanda Kabine Değişikliği Başvekil Filof, Dün Krala İstifasını Verdi Kral, Yeni Kabineyi Teşkile Yine Prof. Filof'u Memur Etti iHariciye Üni Popof, iHarbiye Nazırı Daskalof iYeni Kabineye Girmedi! Sofya, 11 (AA) — “DNB., Başvekil Filof buğün krala kabi- nenin İstifasını takdim etmiştir. Kral bu istifayı kabul ederek Pi. lofu yeni kabineyi kurmağa me- mur etmiştir. Haber alındığına göre her şey den evvel iktısat nezaretlerinde tensikat yapılacaktır. Ticaret Na- zarı Sagorof'un siyaseti son gün - lerde şiddetle tenkit edilmiştir. Diğer nezaretlerde değişiklik ya pılmayacağı sanılmaktadır. Yeni Bulgar kabinesi Sofya ii (A.A.) — Yeni Filof hö- kümeti buğün öğleden sonra teşekkül etmiştir. Bulgar Başvekili Filof Başvekil Filof, evvelden deruhte et- tiği Maarif Nazirlığını berakmış ve yeni kabinede Hariciye Nazırlığını ü- serine almıştır. Eski kabinede Dahiliye, Maliye, ve Nafia Nazıtları olan Cabraovuski, Bi- jinof ve mühendis Vasilyef yeni ka binede de Nazırlıklarını muhafaza €- diyorlar, Kabineden ayrılan Nazırlar şunlar Har'eiye Nârırı Popof, Harbiye Nazırı General Daskalof, Ticaret Na- sırı Prolesör Sogrof, Zirsat Nazırı Kuşel, Demiry: Nazırı Corolof, Adliye Nazırı Mitakof, Kabineye giren Narırlar şunlardır: | 5 KURUŞ YEDİNCİ YIL 2387 İngiltere müdafasnda kadınlara da varife verilmektedir. Resimde, askeri talim gören İngiliz kadınlarını görüyorsunuz, DÜNYANIN EN VA CH Et CONST YÜKSEK SAATİ ER O N ANTİN Cenevre Türkiye Mümessili Z Saatman Sultanhamam © Litinof Diyor ki: "Müşterek Bir Gayret Göstermeliyiz.. "Bu Gayret Bir Takım Hayali Projelerden İbaret Kalmamalıdır, Litvinof, Amerikanın Almanyaya Taarruza Geçmesini İstedi Amsterdam, 11 (A.A) —U ted Preswin bildirdiğine Sovyetler Birliğini Amerika bü - yük elçisi M. Litvino? Filâdeif al Bilgiler skademisinde iği nutukta demiştir ki Almanya gelecek darbesini ne tarafa indireceğini gizlemiye ça- lışarak düşmanlarını tereddüde sevkediyor. Birçok tahminlerde bulunmak zorunda olmaklığımız düşmanın durumunun ne kadar İngiliz Basını Yazıyor : Bengale Deniz Mağlübiyeti Çok Vahimdir Stratejide Değişiklik Yapılması. Lâzımdır. Londra, 11 (A.A) — Ofi: Lon dra basını İngilizlerin Benga! kör fezinde uğradıkları son deniz ka yıpları dolayısiyle bir streteji değişikliği yapılması lüzumun - dan bahsetmektedir. nun işbirliğinde esaslı bir noksan bulunduğu kanaati mevcuttur Bu gazete bu noksanın hava yar. dımı noksanı olduğ karıda ve denizde son uğranılan kaybın bu sebepten ileri geldiğini yaz - maktadır. News Chronicle gazetesi deniz hareketlerinin sarih bir strateji plânına dayanıp dayanma sormaktadı! Sax Sk2 ir Berlin Büyük Elçimiz Berlin Büyük elçimiz Hüsrev! Gerede dün sabah Yeşilköy hava mevdanından kalkan Lufthanza yolcu tayyaresiyle Berline hare- ket etmiştir. Büyük elçi hava istasyonunda kayın pederi Galip Kemali Söyle mezoğlu, ve çocukları ile dostları ve gazeteciler tarafından uğurlan mıştır. Gazetsiler büyük ; elçiye bir söyliyeceği :olup almadığını Daily Mail gazetesi, şimdiki de (9 Sonu: Sa: 2 St: 3 Berlin Büyük Elçimiz Dün Almanyaya Gitti H.Gerede, Almanyaİle Olan Ticaretimizin Pek Yakında Çok Genişliyeceğini Söyledi tayyareye binerken sormuşlar, o da gülerek: — Yirmi gün evvel Alman. yadan geldiğim sırada bu meyda na beşuş bir çehre ile indiğimi yazmıştınız; şimdi de isterseniz “gülerek dönmüştür. diye yaza- bilirsiniz. Demiştir. Hüsrev Gere|**â İde burdan sonra şunları ilâve et. miştir. Times gazetesine göre üç ordu| İkendi kendini idare eder bir hül Sir Cripps Hindistandan Ayrılıyor | İngiliz Nazırı, Bir Nutuk Söyliyerek Anlaşmazlığın Sebeplerini Anlattı jen; Bütün Hintlileri # Hindistan Topraklarını ! Müdafaaya Çağırdı Sir Criyps Yeni Delhi, 11 (A.A) Sir Stafford Crips bu sabahki matbu at tolantısında bilhassa şunları söylemiştir: Hint kongresi İngiltere hükü - metinin tekliflerini kabul etmiye ve teklif edilen müli hükümete ne projesini geri almasını maale. sef bildirmek zorunda kaldım. Cripps anlaşmazlığın sebeplerini izah ediyor Yeni Delhi 11 (A-A,) — Buçün saat 15 de radyoda bir nutuk söyliyen Sir İstafford Celpps İngiliz tekhilerinden Dahsederek bilhassa şöyle demiştir: “Kendi müdafaasını ve hürriyetini temin edebilmesi maksadiyle Hindis- tana verilen fırsattan 'Jatifade edilme- diği için müteessirim. İngiliz harp kabinesi beni vazife ile Hindistana © gönderirken Hinti met kurmak hususunda müttehit bulunmak la beraber bu gayeye erişmek için ta- kip edilecek usuller hakkında ayrı ay- rı görüşlere sahip olduklarını pek iyi biliyordu. Harbin başındanberi kongre Hindis- tan istikiğlini ilânı vermeği bir yasa yapılması mütesddit defa İs- Bu iki istek İngiliz deklirasyonun- da lâyık oldukları ehemmiyetle tetkik edilmiş bulunmaktadır, ETT Sonu Sa: 1; sü: 2 Ar Sonu; Sa: 2: ve: 6 İz girmeğe hazır olmadığını bildir -| İmiştir. Hint kongresinin bu ceva elverişli olluğunu göstermeğe kö fidir. Çünkü bizi kuvvetlerimizi İdağıtmağa mecbur ediyor. Hepis | iz müşterek bir gayret sarlet « mek zorundayız hi dn mahtemel hacekeil İkuvvetlerini saklarsı zaferimiz müemmen olamaz. Şimdiye kadar İiyi yolu henüz bulamadık. Çabuk hareket etmemiz lâzımdır. Aksi takdirde hedefimize varmadan bu yol, Kapanacak r. nof Birleşik Amerika » İsen a Almanyaya tdarruz etme sini ve müşterek gayrete iştirak eylemesini istemiş ve şöyle demiş Mihver devletleri sadece * Al manyanın abluka edilmesi vey Alman şehirlerine bombalar atıl ması ile değil ancak ve ancak mu harebe meydanında yok edilebi- şimdi Sovy rındadır. Ve bu topraklarda Al - manların ve onun müttefiki, ezici üstünlüklerindeki tümenle, ri toplamış bulun: iş PASiFiK- HARBİ Birmanya Taarruzu Şiddetlendi Japonlar, Yeniden Geniş Ölçüde Hücuma Başladılar Bataan'daki Japon Kuvvetleri Kumandanı İ o Muharebede Öldü Londra, 11 (A.A.) — Neşredi » len bir tebliğde şöyle denilmek « tedir: Birmanyada. geçen çarşamba günündenberi İrrevadi cephesin- de yeni bir taarruz olmamıştır. Japonlar üç koldan hücum ediyorlar Çunking, 11 (A A.) — Birman yada, Sittang vâdisi boyunca, şiddetle muharebeler cereyan et mektedir. Burada, üç Japon kolu, müttefik hat » Çin muvasa. le yollarını istilâya ve Mandalay yolunu açmağa teşebbüs etmekte dir, * Ankara, 11 (Radyo gazetesi) Birmanyada Japonlar Ingiliz ve Çin ordularının tuttukları müda İsa hatlarına karşı yeniden ve çok büyük ölçüde taarruza baş lamışlardır. Çin kuvvetlerine kar $ı Japonlar dört istikametten ta. arruz ediyorlar. Bunlardan bir üskürtülmüş ise de vaziyetin 87 çok nazik olduğu sanılmaktadır.