12 Nisan 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

b Lisetet için nulâsa Hatemi ve el kitabı: Senih Sarp MA NTIK Tanesi 30 Kuru; FİLOZ OFİ » Tanesi 25 Kuruş AHMET HALİT KİTÂBEVİ PAZAR 12 NİSAN 1942 . a D Ç| ileri hatl bir di istasyonu Pahalılıga Karşı HÜKÜMETİN İAŞE PROGRAMI NEDİR? YAZAN: M. Sım zamanlarda Ankaradan gelen bazı haberler, hükü Metin pahalılığın önüne geçmek Ve fiyatların alabildiğine yüksel- Mesini önlemek için düşündüğü ve hazırladığı tedbirler hakkında bize bir dereceye kadar bir fikir Verebilir. Bu haberlere göre hükümet Mahallelerde istihlâk- birlikleri | dafaann Vücude getirecek ve dağıtma işi- hi bu organlar vasıtasiyle yapa- taktır, Diğer bir habere göre devlet Müesseseleri 1ıle, sermayesinin en &Z yarısı devlete ait olan müesse- seler alış verişlerinde arttırma ve eksiltme kanununa uymak mec « buriyetinden kurtulacaklardır. | Bir başka habere göre eşyayı istihsal mıntakalarında toplayıp istihlâk merkezlerine getiren bü- Yük mutavassıtları birlikler ha. linde organize edecektir. Bu cüm- leden olarak İstanbulda odun ve kömür getirtenlerle, kasaplar ve telepler arasında birer birlik ku- Tulmasına teşebbüs edilmiştir. Daha bunlara benzer haberleri bir araya toplıyarak hükümetçe hazırlanan iaşe programı hakkın da bir fikir edinmek mümkün - dür, dıîıu haberlerden anladığımız şu Devlet istihsal, tevzi ve istih. lâk vasıtalarını organize etmiye karar vermiştir. Her maddenin istihsal bölgel *i aşağı yukarı bellidir. Meselâ mMmemleketin yağ ihtiyacını birin- ci derecede Urfa, Diyarbakır, Er. Zurum, ikinci derecede Bursa, A- dapazarı ve saire temin eder. Bu bölgelerin istihlâk merkezlerine gönderdikleri yağ miktarı, eski senelerin rakamları bir araya ge- tirilerek, aşağı yukarı tahmin o. lunabilir. Bu yağları istihsal böl- gelerinden istihlâk merkezlerine nakleden ve bunun toptancılığını ZEKERİYA SERTEL plânlı bir surstte organize edebi- lir. Bazı yerlesde mukellefiyet usulleri ihdıs ederek naxlıyalı te min edebili:. Üçuncü olarak istihlâk merkez lerine gelecek olan malın haska âdilâne bir nisbet dahilinde tev - zil kalır, Buauu içır evvelâ bü - yük istihlâk merkezleri ile mü - Ahtiya>mı tesbit etmek icabeder. Istanbul, Ankara, İz - mir, Bursa Adana gibi büyük 1s- tihlâk merkezlerinin muayyen maddelerdeki harcama - gücünü tesbit gü; değildir. İstanbulun se nede kaç bıa çeki odun, kaç bin ton kömür, kaç bın kilo yağ veya zeytinyağ — 3a.fettiğin? bulmak mümkündür. Ayrıca ordunun da bir senelik ihtiyacı gozonün'le bu lundutulur. İsi:hsal merkezlerin- den temin edilecek malın mikta- rı da malüm olduğuna göre, ilk önce ordunun ihtiyacı çıkarıldık tan ve bu ihtiyaç arttırma ve ek siltme kanununa tabi olmaksızın devlet tarafından temin edildik - ten sonra, elde kalan mal istihlâk merkezlerine ihtiyaç nisbetinde sevkolunur. Bu istihlâk merkezlerinde ayrı .g—suı;l::uo Halka Gıda Maddeleri Tevzii Başlıyor Satış Fiyatları Dün Tesbit Edildi Fiyat mürakabe komisyonu dün sabah fevkalâde bir toplantı yaşarak halka dağıtılacak yiye- cel yapan muayyen firmalar, seler veya teşekküller vardır. Bu firmalar, müesseseler ve teşekkül ler birlikler balinde organize edi- lirse istihsal kaynaklariyle daha sikı ve daha kontrollü bir temas temini mümkün olur. Bu birlik- ler doğrudan doğruya devletin kontrolü ve devletin nezareti al - tında çalıştırılabihrler. Onlara, a- normal vaziyetin icabı olarak uğ- rıyacakları güçlüklerde yardım e- dilebilir. Meselâ İstanbula - odun ve kömür getirecek olan birlikle- re motör, araba, işçi temin husu sunda devletin büyük yardımı dokunabilir. Keza celeplerin Trab zon veya Erzurumdan istihlâk merkezlerine getirmek istiye_eek. ieri hayvanların naklini temin e- debilir. £ Şu halde istihsalin organize edilmesi ortaya bir de münakale meselesi çıkar;yo: demektir. De- niz ve kara bütün nakil vasıtala- rı devletin elindedir. Devlet ister- Be, istihsai merk__ezlerz_vîe istihlâk bölgeleri arasımtdaki n_agthyatı “* ddelerinin fiyatlarını tes. bit etmiştir. Tesbit edilen toptan fiyatlar gerek toprak ofisi gerek ticaret ofisi tarafından piyasadan alış fiyatlarıdır. Komisyon bu fiyatları ayrı ay- rı incelemiş ve evvelce tesbit ve ilân olunan fiyatlarla karşılaştır. mıştiır. Görüşmelerin sonunda o- ŞARK CEPHESİ Sovyetler Büyük Kayıp Verdi Bir Habere Göre Sovyetler BeyazRusya Hududunu Aştılar Almanlar 9 Günde 1069 Sovyet Tayyaresi Düşürdüklerini Bildiriyor Berlin, 11 (A.A.) — Alman or. duları başkomutanlığının tebliği: Kerç yarımadasında düşmanın, kendisi için bir felâket teşkil e- den ve Bolşeviklerin büyük ka. yıplara uğramasiyle neticel TANEVİ 'Telgraf: TAN, İST, Telefon? 24310, 24318, 24310 İstanbul Ankara Cad. No, 102 * Bulgaristanda Kabineğeğişikliği Başvekil Filof, Dün Krala İstifasını Verdi Kral, Yeni Kabineyi Teşkile Yine Prof. Filof'u Memur Etti Hariciye Nazırı Popof, Harbiye Nazırı Daskalof Yeni Kabineye Girmedi Sofya, 11 (A.A.) — “D.N.B.,, Başvekil Filof bugün krala kabi- nenin istifasını takdim etmiştir. Krgl bu istifayı kabul ederek Fi. lofu yeni kabineyi kurmağa me- mur etmiştir. Haber alındığına göre her şey den evvel iktısat nezaretlerinde tensikat yapılacaktır. Ticaret Na- zırı Sagorof'un siyaseti son gün . lerde şiddetle tenkit edilmiştir. Diğer nezaretlerde değişiklik ya pılmayacağı sanılmaktadır. Yeni Bulgar kabinesi Sofya 11 (A.A,) — Yeni Filof hü- kümeti bugün öğleden sonra teşekkül etmiştir. Bulgar Başvekili Filof Başvekil Filof, evvelden deruhte et- tiği Maarif Nazırlığını bırakmış — ve yeni kabinede Hariciye Nazırlığını ü- zerine taarruzundan sonra, önemli hiç - bir savaş olmamıştır. İmha edi - len zırhlı tankların sayısı 72 yi bulmuş, kullanılamıyacak derece de hasara uğrayanlar 29 u geç « miştir. Karadeniz kıyısında Al - man savaş tayyareleri Sovyetle- rin liman tesislerini bombala - .mışlar ve az çok büyük iki tica - ret gemisini tam isabetlerle ha - sara uğratmışlardır, Doğu cephesinin merkez kesi . minde düşmanın çenber içine alı nan bir çok grupları yok edilmiş tir. Alman kıtalarının iyi neticeli hücumları esnasında düşman kan x kayıplara uğramıştır. Cephenin şimal kesiminde Sov- yetlerin zırhlı tanklarla destekle nen şiddetli hücumları akim- kal miştır. Düşürülen Sovyet tayyareleri Berlin, 11 (A.A.) — Askeri kay naklardan öğrenildiğine göre, Sovyet hava” kuvvetlerinin 15 marttan 6 nisana kadar 1096 tay yare kaybetmişlerdir. Sovyetler Beyaz Rusya hududunu aştılar Stokholm 11 (A.A,) — Bir Moskova teline göre, Sovyet kıtaları beyaz Rusya hüdudunu Vitebsk ile Nevel arasında aşmışlardır. Bu kıtalar ileri hareketlerine devam etmektedirler, Sovyet tebliği Moskova 11 (A A.) yarısı tebliği: W Sonu; Sa: 2; Sü: 4 — Sovyet gece fislerin bu maddeleri piyasad toptan alış fiyatına bakkallara vermesi ve ayrıca perakende fi . yatların da tesbiti muvafık gö - rülmüştür. Ofisler bakkallara pirinci 46, fasulyayı 21, bulguru 25, beyaz peyniri 66, sade yağını 156,5 ku. ruştan vereceklerdir. Bakkallar bu maddeleri halka satarken ü - zerlerine etiket koyacaklardır. Bakkallar pirinci perakende ola . rak 51, fasulyeyi 21, bulguru 28, beyaz peyniri 76 ve sade yağını 172 kuruştan satacaklardır. Bakkallar yarın sabahtan itiba ren ofisten bu maddeleri alacak- Jar ve ayni gün halka satmıya baş lhıyacaklardır. İki Günde 1,5 Milyon Liralık Bono Satıldı Ankara, 11 (Tan) — Piyasaya yeni çıkarılan 25 milyonluk hazine bonosu evvelce çıkarilmış olan 50 milyon li- ralık hazine bonolorile demir yolu tahvilleri gibi büyük bir rağabet gör- mektedir. Ankaraya bugün gelen — malümata göre, iki gün içinde İstanbul ve şeh- rimizde bir buçuk milyon liraya ya- kın tahvilat satılmıştır. Diğer k 'den henüz gelmemiş ise de bu 25; miyonluk ha- zine bonosunun da diğerleri . gibi. kı- sa bir zamanda tamâmen - satılacağı muhakkak addedilmektedir! Eski kabinede Dahiliye, Maliye, ve Nafia Nazırları olan Cabraovuski, Bi- jinof ve mühendis Vasilyef yeni ka- binede de Nazırlıklarını muhafaza e- diyorlar, Kabineden ayrılan Nazırlar şunlar- dır: Hariciye Nazırı Popof, —Harbiye Nazırı General Daskalof, Ticaret Na- zırı Profesör Sogrof, Ziraat Nazırı Kuşef, Demiryolları Nazırı Corolof, Adliye Nazırı Mitakof, Kabineye giren Nazırlar şunlardır: W Sonu; Sa: 2; Sü: 2 '6 KURUŞ YEDİNCİ YIL 2387 DÜNYANIN EN V ACH YÜKSEK SAATİ ER O N Et CONSTANTİN Cenevre Türkiye Mümessili Z. Saatman Sultanhamam İngiltere müdafasında kadınlara da vazife verilmektedir. Resimde, askeri talim gören İngiliz kadınlarını görüyorsunua, “ Jütvinof Diyor ki: "Müşterek Bir Gayret Göstermeliyiz,, ——— - "Bu Gayret Bir Takım Hayali Projelerden İbaret Kalmamalıdır,, —— Litvinof, Amerikanın Almanyaya Taarruza Geçmesini İstedi Amsterdam, 11 (A.A.) — Uni. ted Press'in bildirdiğine göre Sovyetler Birliğini Amerika bü - yük elçisi M. Litvinof Filâdelfi. ya siyasal Bilgiler akademisinde söylediği nutukta demiştir ki: Almanya gelecek darbesini ne B tarafa indireceğini gizlemiye ça- lışarak düşmanlarını tereddüde sevkediyor. Birçok tahminlerde bulunmak zorunda ormaklığımız düşmanın durumunun ne kadar İngiliz Basını Yazıyor : Bengale Deniz Mağlübiyeti Çok Vahimdir Stratejide Değişiklik Yapılması Lâzımdır Londra, 11 (A.A.) — Ofi: Lon dra basını İngilizlerin Benga! kör fezinde uğradıkları son deniz ka yıpları dolayısiyle bir strateji değişikliği yapılması lüzumun - dan bahsetmektedir. Times gazetesine göre üç ordu nun işbirliğinde esaslı bir noksan bulunduğu kanaati — mevcuttur. Bu gazete bu noksanın hava yar. dımı noksanı olduğunu, karada ve denizde son uğranılan kaybın bu sebepten ileri geldiğini yaz - maktadır. News Chronicle gazetesi deniz hareketlerinin. sarih bir strateji plânına dayanıp dayanmadığını sormaktadır. Daily Mail gazetesi, şimdiki de ÇA7 Sonu: Sa: 2; Sü: 8 Berlin Büyük Elçimiz Dün Almanyaya Gitti Berlin Büyük Elçimiz Berlin Büyük elçimiz Hüsrev Gerede dün sabah Yeşilköy hava meydanından kalkan Lufthanza yolcu tayyaresiyle Berline hare- ket etmiştir. t Büyük elçi hava istasyonunda kayın pederi Galip Kemali Söyle mezoğlu, ve çocukları ile döstları ve gazeteciler:tarafından uğurlan miştır. Gazeteiler büyük | elçiye bir söyliyeceği 'olup' almadığını H. Gerede, Almanya İle Olan Ticaretimizin Pek Yakında Çok Genişliyeceğini Söyledi tayyareye binerken sormuşlar, o da gülerek: “— Yirmi gün evvel Alman. yadan geldiğim sırada bu meyda na beşuş bir çehre ile indiğimi yazmıştınız; şimdi de isterseniz “gülerek dönmüştür,, diye yaza- bilirsiniz. Demiştir. Hüsrev Gere de bundan sonra şunları ilâve et. miştir. , * ÜÖörger Sonu; Sa: 2; Sü: 2 Sir Cripps Hindistandan Ayrılıyor İngiliz Nazırı, Bir Nutuk Söyliyerek Anlaşmazlığın Sebeplerini Anlattı Nehru, Bütün Hintlileri Hindistan Topraklarını elverişli olluğunu göstermeğe Kâ fidir. Çünkü bizi kuvvetlerimizi dağıtmağa mecbur ediyor. Hepi«s miz müşterek bir gayret sarfet « mek zorundayız. Bu gayret hâyali projelerden ibaret kalmamalıdır. Eğer devlet lerden biri askeri hareketlerinde başlıca kuvvetlerini yıpratırken diğer biri muayyen olmayan bir ilerde muhtemel| hareketler için kuvvetlerini saklarsa zaferimiz müemmen olamaz. Şimdiye kadar iyi yolu henüz bulamadık. Çabuk hareket etmemiz lâzımdır. Aksi takdirde hedefimize varmadan bu yol kapanacaktır. M. Litvinof Birleşik Amerika « dan da Almanyaya taarruz etme- sini ve müşterek gayrete iştirak eylemesini istemiş ve şöyle demiş d Mihver devletleri sadece Al . Müdafaaya Çağırdı Yeni Delhi, 11 (A.A.) — Sir Stafford Crips bu sabahki -matbu at tolantısında bilhassa şunları söylemiştir: Hint kongresi İngiltere hükü - metinin tekliflerini kabul etmiye ve teklif edilen milli hükümete girmeğe hazır olmadığını bildir - miştir. Hint kongresinin bu ceva bı ve aldığım diğer cevaplar üze rine İngiltere kraliyet hükümeti ne projesini geri almasını maale. sef bildirmek zorunda kaldım. Cripps anlaşmazlığın sebeplerini izah ediyor Yeni Delhi 11 (A.A,) — Bugün saat 15 de radyoda bir nutuk söyliyen Sir Stafford Cripps İngiliz tekliflerinden bahsederek bilhassa şöyle demiştir: “Kendi müdafaasını ve hürriyetini temin edebilmesi Mmaksadiyle Hindis- tana verilen fırsattan istifade edilme- diği için müteessirim. İngiliz harp kabinesi beni vazife ile Hindistana kendi kendini idare eder bir hükümet İunik e Haai b b la beraber bu gayeye erişmek için ta- kip edilecek usuller hakkında ayrı ay- rı görüşlere sahip olduklarını pek iyi biliyordu. Harbin başındanberi kongre Hindis- tan istiklâlini ilânını vermeği bir ana yasa yapılmasını müteaddit defa is- tedi, Bu iki istek İngiliz deklârasyonun- da lâyık oldukları ehemmiyetle tetkik edilmiş bulunmaktadır, İ Gagi Sonu; Sa: £: 8ti € gönderirken Hintlilerin | J;, manyanın abluka edilmesi veya Alman şehirlerine bombalar atıl ması ile değil ancak ve ancak mu harebe meydanında yok edilebi- lirler. Başlıca muharebe meydanı şimdi Sovyetler birliği toprakla. rındadır. Ve bu topraklarda Al « manların ve onun müttefiklerinin ezici üstünlüklerindeki tümenle. ri toplamış bulunuyor. K- HARBi Birmanya Taarruzu Şiddetlendi Japonlar, Yeniden Geniş Ölçüde Hücuma Başladılar — Bataan'daki Japon Kuvvetleri Kumandanı Muharebede Öldü Londra, 11 (A.A.) — Neşredi « len bir tebliğde şöyle denilmek « tedir: Birmanyada geçen- çarşamba günündenberi İrrevadi cephesin- de yeni bir taarruz olmamıştır. Japonlar üç koldan hücum ediyorlar Çunking, 11 (A.A.) — Birman- yada, Sittang vâdisi - boyunca, şiddetle muharebeler cereyan et mektedir. Burada, üç Japon kolu, Tungoo şimalindeki müttefik hat larını sıkıştırmakta, Çin muvasa. le yollarını istilâya ve Mandalay yolunu açmağa teşebbüs etmekte r. PASİi * Ankara, 11 (Radyo gazetesi) — Birmanyada Japonlar İngiliz ve Çin ordularının tuttukları müda faa hatlarına karşı yeniden ve çok büyük ölçüde taarruza baş - lamışlardır. Çin kuvvetlerine kar $ı Japonlar dört istil tten ta. arruz ediyorlar. Bunlardan biri üskürtülmüş ise de vaziyetin az çok nazik olduğu sanılmaktadır. KG Sonu; Sa: 2; Sü: 5