28 Mart 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

| “maca bir teklif yapmıyor. Bü - GÜL ve HİNDİSTAN MESELESİ kadar barıştırmıya ağı bilinemez, Fakat tuşmalarda tam etmektedir. leriyle dostluğu tün Hintüler yhindedir, Japonyann bülrüne kargı durank ürlü fodakârltğa | hamar- »gilterenin Hintlilerin bu ayüllerinden gereği gibi işti füde fıramtımı kaçırmıyacağına şüp- he yoktur, M., Zekeriya SERTEL Giri en mühim meselele - rinden biri de Hindistan İmöselesidir. Japonlar Birmanya- da ilerliyorlar. Bengale körfezin- bulunan - Andaman ada - Marını da işgal etmiş bulunuyor « ar. Hindistan gürden güne teh- t altına giriyor ve Hint denizle Yi Japon kontrolü altına geçiyor. li vaziyet karşısında Hindistan rtarmak için İngiltere bir an #vvel Hindistan meselesini hallet ek mecburiyetindedir. Sir Staf förd Cripps birkaç gündenberi Delhide bulunmakta ve Hint « derleri ile temas etmektedir, Bu lışmaların müsbet bir netice Verip vermiyeceğini kestirmek Büçtür. Filvâki İngiltere kesip tün liderlerle konuşularak her » kesi tatmin eden bir hal çaresi a Yiyor. Hindistanda tatmin edilmesi 18 #imgelen muhtelif gruplar var « “ir, Bunların başında milli kon - &re gelir, Hint milli kongresi. rt milyon âzası bulunan ve bü Min Hintliler nâmına konuştuğu. Mu iddia eden kuvvetli bir teşek- küldür. Kongre liderlerinin gö - #üşleri şöyle hülâsa edilebilir: “Kongre bir anlaşmaya var - ian evvel niçin harbedildiği - hin tesbit edilmesini ister, İngil- tere bizden harpte kendisiyle be- tTaber çalışmamızı istediğine göre *vvelâ niçin dövüşeceğimizi bil - Memiz lâzımdır. Eğer harbin gı- Yesi hürriyet ve demokrasi İse, takdirde her şeyden evvel bu üyenin Hindistan o meselesinde İstbik edilmesi ve Hindistana is. Wiklâl verilmesi ieabeder.., Kongre liderlerinin istedikleri Yerine getirilirse derhal Hindis - vana istiklâl vermek, Hindistan - #a milli bir hükümet tesis etmek işe başlamak lâzımgelir. Kongreye bağlı olmıyan ve hiç partiye mensup bulunmayan Hin ieleri de, Himdiylanın ar: tik tabi bir memleket değil, ken “l kendini idare eden bir domin- Yön olması lüzumunu müdefaa diyorlar, Bunlar da milli'bir hü Kümet teşkilini istiyor, fakat bu gikümetin İngiliz Kralına bağlı aşina razi oluyorlar. Bunlar, Meal ekseriyetin en asgari talep rini müdafaa etsiklerini, bu se- le bütün Hindistanın dilekle. ine tercüman olduklarını söylü- Yorlar, Hint müslümanlarının bir kıs- Mi'da bütün Hindistanı içine alan | İF milli hükümet teşkiline taraf. görünmüyorlar, biri Hindü, “iğeri müslüman olmak üzere iki Müstakil devletin konfederasyo - Mundan mürekkep bir statü isti- Yorlar, Yalnız hepsinin birleştikleri ta şudur: Bu müşkülleri bir Mazeret olarak ileri sürerek Hint Mmeselesinin hallini başka bir za- Mana bırakmak calz değildir. Hin m meselesi artık bu defa kati Bürette halledilmelidir. *** inlstardaki bu capayanlar karşısında İngilterenin dü ei işe şa Şrştle hülâsa edi- bilip i yi h i SM ie OPERA - SÜPER Operaları artistleri tarafından Dünyanın en meşhur bestekârlarından Tehalkovski, Rims. ki, Korsakov, Borodine, Bizet, Flotov'un en nefis parçaları. Türkçe Sözlü — Rusça Şarkılı ELHAMRA'da Moskova Leni ad BÜLBÜL Dış Ticaretimiz Bulgarlarla Yeni Bir Anlaşma Imzalandı ......... Sovyetlerin Londra Büyük Elçisi Maisky Yeni Bir Cephe Meselesi Mr, Churchill'in Son Nutkuna Londrada Şu Mana “Veriliyor: “Teşebbüsün Derhal Ele Alınması Lüzumu Kabul Edilmiştir... Londra, 27 (AA) — Chur - ehlll'in dünkü demecinde “har- bin yalnız müttefik kovalisyon kuvvetinden faydalanmak ve fır satları çoğaltmak ihmal edildiği takdirde kaybedileceği” sözleri gazeteleri memnun etmektedir. News Chroniele gazetesi başına - kalesinde şöyle diyor: “Bu sözler, bir taraftan Japon ya batıya doğru ilerlemiye de - vam ederken öbür taraftan bü- tün ağırlığiyle Rusyaya ve belki de orta şarka atılmağa hazırla « nan Alman ordusuna darbeler in dirmek üzere müttefiklerin teşeb büsü ele almaları lüzumünun Churchili tarafından tanınması demektir... Gazeteler Churchill'i, Atlantik muharebesi durumunun daha az iyi bir hal aldığını mutad veçhi- Te millete açık bir şekilde bildir- miş olmasını takdir ve sena ile 77 Sonu, Sa: > S0: 6 Yeni Tefrikalarımız : Ölümden Beter YAZAN: MAHMUT YESARİ Beter, Mahmut Yeni eseridir. tstir; Bir Yazan: CHURCHİLL (ingiliz Bayvekili) İinci dünya hi . bin hikâyelerini Çünkü geçen har harbi a" tepebbüsü eilerine ir Hisanla anlatan bu roman, müddettenberi tereüme eserlerden başka oku- yacak bir şey bulamıyan ckuyucularımızı, tekrar milli bir romanın zevkine kavuşturacaktır, ZAFERE! Almanya Geçen Harpte Nasıl Mağlüp Oldu? alırlatan şartlar içinde girmişti, © her tarafta muzafferdi. O vakit meraklı bir. yazı olamaz, sanıriz, Her hi Tefrikamızı Pazartesi Günü TAN Sütunlarında CUMARTESİ 28 MART 1942. Ankara, 27 (A.A) — Bir müd dettenberi Ankarada müzskere edilmekte olan Türkiye - Bulga. Yistan ticaret anlaşması bugün Hariciye Vekâletinde Türkiye Çümhuriyeti nâmına Türk mu - rahhas heyeti reisi Hariciye Ve. kâleti umumi kâtibi birinci mu- avini birinci sınıf orta elçi Cevat Açıkalın ve Ticaret Vekâleti müs teşar vekili Cahit Zamangil ile Bulgaristan nâmına Bulgaristan maslahatgüzarı M. Bançef ve ti- caret heyeti relsi Bulgar milli banksı müdürlerinden Toşef ara. sında imza edilmiştir. Rhur'a Hücum İngilizler Buradaki Tesisleri Yeniden Bombardıman Etti —— Malta'ya Karşı Yapılan Alman Hücumları Ağır Hasarlara Sebep Oldu Londra, 27 (A.A) — “Tebliğ”: Perşemke - Cuma, gecesi bomba, İayyarelerimiz kuvvetli filolar halinde Ruhr'a bir kerre daha taarruz etmişlerdir. Endüstri he- defleri şiddetle bombalanmıştır. Hollandada düşman hava mey » danlarına, Ghent civarında bir petrol tasfiyehanesine ve Hâvre doklarına da taarruzlar yapıl - miştar. Dün öğleden sonra tayyareleri miz Frise adaları açığında bir düşman kafilesine alçaktan uç - mak suretiyle bir bomba hücu - mu yapmışlar ve orta hacimde bir iaşe gemisine tam isabetler kaydetmişlerdir. Bu hareketler - den 13 MOM üslerine dön-| memişti re "resmi tebliğine göre Berlin, 27 (A.A) — Malta adasında Alman muharebe tayyarelerinden mü-| Ağir Sonu, Se: & 8:6 Londra Sefirimiz R. Orbay Mr. Eden'le Görüştü Londra, 27 (AA) —B.B.C. Türkiyenin yeni büyük elçisi Ra. uf Orbay, dün İngiliz Hariciye Nazırı Eden ile görüşmüştür. in > gazetemiz geçen bir har Çeviren: İLHAMİ SAFA Okuyunuz Telgraf TAN, İST. Telefon: 24310, TANEVİ 8, İstanbul Ankura Cnd Na, 102 5 KURUŞ * YEDİNCİ YIL 2372 24319 DÜNYANIN EN YÜKSEK SAATİ VA:C HER ÖN Et CONSTANTİN Cenevre Türkiye Kümessili Z Saatmar Sultanhamam Bulgaristan Rus Harbine Giriyor Mrl. Keitel, Rumen G. Kurmay Başkanını Berline Davet Etti Romanya ve Bulgaris- tanda Bir Çok Siyaset Londra, 27 (A.A) — İnanılır bir kaynaktan öğrenildiğine gö - re Bulgar Kralı Boris Hitlerin umumi karargâhına yaptığı ziya retten Şofyaya dönmek üzere yo- la çıkmıştır. Alman - Bulgar basını karşı » hıklı ütiatlarin dolup taşıyor. Herhalde müttefikler verilen ka- rarları tahmin hususunda şüphe. İde bırakılmak isteniliyor. Fakat Berlinde tahmin edildiğine göre, Kral Boris ilk defa olarak Al - mah istekleri öhünde boyun eğ- miştir. Ve Sovyetler Birliğiyle münasebetlerini kesmek üzere - dir. Bulgaristanda Rusya sleyhin RK CEPHESİ Murmansk Cephesinde Rusların Geniş Bir Taarruz Hareketi Yaptığı Bildiriliyor Almanlar Donetz'de Sovyetleri Ağır Zayiatla Püskürttü Berlin, 27 (A.A.) — Alman teb liği: Kerç yarım adasında Alman ve Rümüön kıtaları düşmanın bir- biri arkasından gelen dalgalar halinde yaptığı faarruzları geri püskürtmüşler ve 12 tank tahrip etmislerdir. Taganrog'un şimali şarkisinde yapılan bir mukabil taarruz neti. cesinde mühim Sovyet kuvvetle- ri ağır zaylatla hareket mevzile- rine kadar geri atılmışlardır. Cephenin merkez ve şimal ke. simlerinin birkaç noktasında mu- vaffakıyttsiz taarruzlarını tek - rarlıyan düşman ağır kayıp'ara dr Sohuj Sa X S7 Riom Davası Durdurulacak ! Fransız Adliye Nazırı Bu Meseleyi Hukuki Cepheden İnceliyor 27 (A.B) — Umumiyetle iyi nı kaynaklardan öğrenildi. Riom davasınm uzun bir eri * trrakılatağı ve hatt a göre, VWehy hükümeti (Cumartesi toplantısında Riom davası- at başka bir yola sökük imkânlarını gözden geçirmiştir, Adliye nazırı M. Barthelemy, dara- yı hukuki bakandan incelemiye ve taş fiyesi için gereken tedbiri hükümete bildirmiye: memur edilmiştir. Adamları Tevkif Edildi |$ Temini İçin Bütün Ankara, 27 (Telefonla) — Bugün merkez binasında ida. re meelisi reisi Faik Günaydı- nın başkanlığında Türkiye şeker fabrikaları anonim şir - eti umami heyeti toplanmış- tır. $. Cripps Gandi İle Görüştü İngiliz Plânı Yakında Neşredilecek Yeni Delhi, 27 (A.A) — Gan- di, bugün Gripps ile iki Spaatten fazla konuşmuştur. Bu görüşme, Cripps'in şimdiye kadar yaptığı öteki bütün istişarelerden uzun olmuş ve kabul listesinde yazılı başka ziyaretçilerle görüşmek zaruretinden dolayı sona erdiril- miştir. Görüşmelerden (o sanra Gandi, sorulan suallere cevap vermek- istememiştir. Bu akşam Cripps ile Pencab Beşvekili Sir İskender Hiat Han arssında ya - pılacak olan görüşme başka 7a- mana bırakılmıştır. Teklifler neşredilecek Londra, 27 (A.A) — Gazete haberlerine göre, Sir Stafford! Cripps . vasıtasiyle Hindistana| yapılan İngiliz tekliflerinin ya - kında neşredileceği ve Hindis - tan caminsmın en önemli grupla| riyle müzakereler yapılacağı an- laşılmaktadır. Ap Sonu Sa: 2; Sü: | ——— —— Zeytinyağı Fiyatları Arttırılmıyacak Anlara, 27 (TAN) — Toptan zeytinyağı satışlarınm muvskka. ten durdurulması, fiyatların ar- tırılacağı şeklinde havadislerin ortaya çıkmasına vesile olmuş - tur. Salâhiyetli makamlardan öğ rendiğimize göre zeytinyağı fi . Birmanya şimale doğruileri hareketine devam eden Japon kuvvetlerme mensup birlikler bir nehri geçerken Şeker İstihsal! Arttırılıyor Geçen Seneki Sarfiyat 108,450 Tonu Buldu, İhtiyacın Tamamen Dahilden "Ya Galip Geleceğiz, Ya Öleceğiz!,, 6G. Mac Arthur, Bir Uzlaşma Sulhü Yapılamaz, Diyor Tedbirler n Alındı Donanma Komutanı da aliyet vE muamelelerin” si $| Düşmana Ağır Darbeler İndirileceğini Söyledi Camberra, 27 (A.A) Dün parlâmento ziyafetinde söz alan general Mac Arthur, son zafere Jolan inanının sarsılmaz olduğunu söylemiş ve bu meselede bir uz» laşma sulhü olamıyacağını bil ami General, şöyle demiş- ik İ galip geleceğiz, yahut da öleceğiz. Size memleketimin vü tün kaynaklarını; bütün kudreti ni, yurttaşlarımın. bütün «Kanını vaadediyorum.. Amiral King'in demeci Vaşington, 27 (A.A.) — Amiral King, deniz harekâtı şefi sıfatiy. le yemin ettikten sonra Şu ci yapmıştır: Milletin çetin darbeler yeme sini beklemek lâzımdır. Millet bu çetin darbelere daha çetinleriyle mukabele edecektir.,, * Birleşik Amerika tarihinde fik defadır ki, bir amiral deniz ha - rekâtı şefliği ve donanma baş * komutanlığı vazifesini birlikte olarak deruhde etmektedir. 477 Soma; Sa: 2; Bi: 4 bilânço, kâr ve zarar hesap- ları tetkik edilmiş ve ortakla- ra dağıtılacak kazanç miktarı $| hir görüşme yapan Gandi Günler Gerekeni Daha Uygunları Bulunabilir A adlarından birkaçının değiştirilmesi için verilen takrir B. M. Meclisi dahiliye encü- meninde konuşulmuş ve dil kurumunun da Ükri alınarak Teşrinievvele “Teşrin ayı”, Sanisine “Ka sım ayı”, Kânunuevvele “Ocakayı”, Sanisine “Ti. kay” denilmesi uygun görülmüş. Halbuki tak- rir sahibinin 'önceki teklifi bunlardan çok “daha “Ocakayı” yerine “Sonay” demek suretiyle takvime baş“ iyi idi; ka mânaya gelen yeni bir kelime sokmuyordu. Eğer “Ocak” ka. bul edilecekse ay isimlerinin ın sona kadar türkçeleştirilme- si daha doğru olmaz mı? Meselâ; “Mart — Dikim; Nisin — Ça. yır; Mayıs — Çiçek; Haziran — Biçim; Temmuz — Harman; A- Huslos — Kurak; Eylül — Yemiş; Teşrinlevvel — Ekim; Teşrini.. Sani — Serin; Kânunücvvel — Ocak ve Kânunusani — Ayaz” şeklinde ve Fransa ihtilâli zamanında Fabre d'Eglantine'in yaptır ğı usulde yep yeni bir takvim kurulamaz nı? Fakat ayları o derece altüst etmiye lüzum yoktur; sayın mö. büsur. teklifi yerindedir; sadece dört ay ismini değiştirmekle di- lediğimiz düzene kavuşmuş oluruz. Yalnız, düşünmeliyiz ki, “Ka, sım” kelimesi aydân ziyade yılı yarıya bölen bir devreyi göste- rir, Onu, zengin türkçemize kıran girmiş gibi tutup da ayrıca bir ay adı olarak kullanmak neden icabetsin? Teşrinisani ayının Türk dilinde birkaç karşılığı vardır; bunlardan bir tanesi de Altay leh. çesinde “Ürgön” dür. Başka mânaya gelen bir kelimeyi yerleş- tireceğimize bunu daha ahenkleştirerek “Ürgün” biçimine sokup alırız; olur biter. “Sonay” kadar güzel, ahenkli, kısa birad bu. lunmuş iken onun yerine, söylemesi epeyce güç ve yapmalığı bel. li olan “Ocakayı” Bı Kânunuevvel karşılığı yaymak bana hoş gö- rünmedi. “İlkay”ın ise “Önay” şekline girmesini yine bu ahenk, zariflik ve kolaylık meselesi emi üstün bulmuştum. Hele yüksek sesle ikisini de okuyunuz: “İlkay” da hem sonu “kay” ke- limesine benzemek, hem de gırtlağı yorup boğulur gibi bir ses çıkarmak gibi iki büyük mahzur yok mu? “Onay” da rahatlık, ferahlık var. Ayrıca biz aylara “ilk” kelimesini katıp konuşuruz: Haziranın ilk gününde, temmuzun ilk haftası” gibi. Şimdi “TIka, yın ilk gününde” veya “İlkayın ilk haftası” dersek hoş kaçmıya» cak! Gönül istiyor ki, Meclisin umumi heyeti dört ay adını bir kere daha incelesin ve “Sonay” ile “Önay” kelimeleri üzerinde biraz daha dursun, Bu, böyle olmasa bile Mr en Ne yı" yerine güzellerinin, uygunlarının bulunması, belli, başlı dil elemenleri ile de şereflenmiş bir meclis için zor ve imkânsiz bir yatları arttırılmıyacaktır. iş olmasa gerektir.