13 Eylül 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

13 Eyldi Cumartesi TAKSİM BELEDİYE LOKANTA Gazino Ve >Zelzelenin Tahribatı | eşhur Caz Şarkı Kraliçesi ANIİTA BEST Akşamından İtibares Paviyonunda 13 EYLÜL 1941 CUMARTESİ * Vanda Zayiat Miktarı Fazla Roosevelt'in Nutku Harbe | Doğru Atılmış | Son Adımdır Roosevelt'in donanma ve ordüya; verdiği emir, Almanyanın Atlantik harbine karşı alınmış bir müdafas tedbiridir. Bu emirle harp ilân arasmda bir kiliç sırtı kadar az bir mesafe vardır. Bu tedbir A-| merikayı o harbe sürükliyebilir. Mister Roosevelt bunu da müd- riktir. Almanya İster ve mes'uli- ilâema da hazır olduğunu bildirmiştir. M. Zekeriya SERTEL * mühim nutkunu bir arriri şu suretle hülâsa eter "Bir büyük adamın, bir büyük mü- İt namına, büyük bir mesele hak- Anda söylediği büyük bir nutuk... Londra radyosunun sp de Toorevelt'in nutlrunu şöyle tavsif et Mistir: Evvel vur, sonra komug, Mister Reorevelt bariz eden en Vermiş bir adamım metaneti, saci Azmi ve kudretidir, Almanya, harbin arifesinde Avru- deleri yırtıp atarken, şu larma tecavüz) *erken karşısında o sulhperver, yu- Muşak, kendi devrinde sulhün idamesi Fakat bu-defa AL Yanya karşısında yalçın bir kaya gibi Üöorevelt'i bulmuştur. Miste iyor, Tehli- Roose- kelerle gözgöze gelmekten korkmu- bir adüm sıla“ milletin çizdiği Jön ve kararını vermiş “yle temeli etiği | büyük İs &liyor ve bu dafal anlaşıldığı üzere, ten Mekten de çekinmiyor. Bu defaki dava, Mirter Roosevelt'e Möre, artık Amerikenm hayati dan Midir, Çünkü 'denizlerin hürriyetine Wüz edilmektedir. Alman ve İtal. Yan denizaltıları Amerikan müdafan öldürmektedir. Ameri- wi menfaşne vurulan bu yumru- Gi Tümrukla mukubele etmek lzrm- ir. Ve Amerfka Cümhürrelsi ordusu- Ve donanmasına, Amerikan müda- mılarında rasgelecekleri denizaltı , tara Mizum görmeden, batırmak vermiştir, Rössevelt'in Amerikan mfi- fan sularından kasdettiği mana ne- a müdafaa sularmın hududu bi biler? Amerika Cümhurrelsi tasrih etmemiştir. Yalnız şimal. a bududun Grcenlsnd, ve İzlan- ya kadar uzandığını söylemiş, fakat m hemisterinin öteki hudutlarmı pşvi etmemiştir, Bundan çıkan ma- 1 Şöfur ki, Amerika için bütün At- dip ix denizi müdafaa sularını dahil- tel * Dü sularda Amerikaya gidip va bütün gemiler Amerikan do- cay asının himayesine mazhar ola- ika arasın. İngiliz ve ları, Ke. İnienaleyh Roosevelt'in donanma çi dsuna verdiği emir, Almanyansı şllantik harbine karşı nış bir a lafaa tedbiridir. Bu emirle harp y kiliç sarti kadar 02 Bu tedbir Areri- lir, Mister dir ve Ml ve mesuliyetini kabul Rorsevnlt'in beya» m harp ilâni mahi- aldığımı rdiği nın harse doğru atıl udemider, MEKTUP Yazan: Nasuhi Baydar » İErciyeşde Şir Şimdiye Kadar 192 Olü Tesbit Edilmiştir Van, 12 (A.A) — Dün mıntakamızda duyulan yer sarsıntısı nın Erciyeş kazası dahilinde büyük zararlara sebebiyet verdiği an- laşılmaktadır, Alman ilk malümata nazaran Erciyeş'in merkoz nar hiyesi Köyleriyle Kocapınar nahiyesinin 30 köyünde şimdiye tesbit edilen ölü miktarı 192 dir, Sıhhi ekipler mahallinde yaralıla- ra ilk yardımları yapmışlar ve ağır yaralıları da merkez haslanı ne nakleylemişlerdir. Timâr nahiyesinde bir kaç ev kılmış, Çatık ve Tuzla köyle rinde de buzı binalar hasara uğ- ramıştır, Ağrı vilâyetinde Ağrı: 12 (AA) vilâyetimiz için. Dün sabah san, bina zey dair alınan malümata göre Tat- hoş kazası merkezinde 7 ev kis- men harap ölmüş ve yıkılmış tır. Hükümet dairesi de bu yer tur. Dedeli nahiyesi merkezinde 11 ev ve köylerinde 10 ev kısmen harap olmustur. Bir vatandaşı - İstermisin Hil Dak Salata Hırvatistan Asileri Tenkile Çalışıyor Bosna Havalisinde Çarpışmaların Devam Ettiği Bildiriliyor Zürih; 12 (A.A) — Bosna Us- taşi komiseri, Hırvat hareketinin başlıca gazetesi olan “Ustaşa,, i- simli gazeteye, Hırvat çete harbi hakkında beyânata bulunmuş - tür. Bu beyanata göre, isyan, hu- dut yakininda, Hersekle Karadağ, arasinda gözkö bölgesinde başla- mış, eski Yugoslav ordusuna men sup müteaddit subay ve efrat or- manlara saklanarak civar kasa balara taarruz etmişlerdir. İsyan, Hersek'in diğer bölgele- rinde de yapılmıştır. Askeri teş-! kilâta sahip olan asilerin ellerin-| (Sonu; Sat 2; SU: 4) Hasan-Veli bir varalı ve bir ölü iki ya: köyünde bir ölü, Anzun köyünde de İs vardır. ev yıkılmıştır. Sultan-Mut nahiyesinde evler hafifçe zarar görmi Valimiz zelzeleden müteessir 0- in mıntakslara giderek icap e den yardım'arın alınmasını te min etmiştir. Kızılayın yardımı Ankara 12 (AA) umumi merkezinden bildirilmiş- tir: Erciyeş zelzele felâketi muh- | taçları a bugün merkezi umu- miden şimlendiferle sevkedilmiş ve başlamş olan mak- di yardım ihtiyac nisbetinde ta hakkuk etmekte bulünmüetur. vukua gelen| İver sarsıntısmın sebep olduğu in| t ve tahribatıns| sarsıntısından müteesir olmuş - İ miz da ankaz altında kalarak öl-| müştür, ” l Sarısu nahiyesi merkezinde 10 Kızılay | 500 çadır | Taarruzlar İnkişaf Halindedir Gomel'de Yeni Bir Hücum Hazırlanıyor | İDinyeper'Nehrinin'Bir Noktadan Geçildiği Haber Verilmektedir Berlin, 12. (A.A) — Alman or duları başkumandanlığının tebli- ği: Şârkta hava şartlarına ve yazl müşkülâtına rağmen İaarruz hareketlerimiz inkişaf etmekte di Gomel'de hazırlıklar Ankara, 12 (Radyo gazetesi) Leningrada karşı, Alman taarru- zu bütün şiddetiyle devam et - mektedir. Şehirde büyüklü kü İtüklü bir cok yanam çıkmıştır. Gomel mıntakasında, Alman- sunda yeni bir taarruz hareketi (Sonu; Sa: 2; Sü: 7) Renkli Haritam:z—, Ukrayna ve BUGÜN DÖRDÜNCÜ SAYFAMIZDA Kafkasya inönü Uçuş Kampında Türk Hava Kurumunun İnönündeki kampı, devre sonu dolayısiyle Yarınki TANPİİT ok isi münasebetle yapılan merasime dair bir reportajı bugün üçüycü «ki gün evvel Kapanmıştır. Bu Telgraf TAN, İST. Telefon: 24310, 24318, 24819 TANEVI, İstanbul Ankarı Cad. No. 102 lar hemen Gomelin cenup doğu-| soylamızda bulacaksınız 5 KURUŞ * ALTINCI YIL 2183 Bir Amerikan ii Vapuru Daha: Torpillendi Roosevelt'in Nutku Etrafında Tefsirle —— Amerika, Atlantik Harbine Fiilen İştirak Edecek Ingilterenin Vaşington büyük elçisi Lord Halifax ngton, 12 (A.A) — Hari- İciye Nezareti, Birleşik Amerika - İdan İzlandaya gitmekte olan A - merikalilara ait Panama bandırg- lı “Montana,, vapurunun torpille nerek batırıldığını bildirmekte - dir. Son nutkun akisleri Londra, 12 (A:A. — Roosevel- tin beyanatı, harbin başındanbe- ri Birleşik Amerikanın aldığı ted birlerin, şüpbesiz en mühimlerin den ve en şümullülerinden biri - dir. 2 Sü: 6) Alman Denizaltılarının 22 Ticaret Gemisi Batırdığı Bildiriliyor Berlin, 12 (A.A) — “Tebliğ, Alman denizaltılar şimali At lan Korvet ve destroyerle- rin kuvvetli himayesinde seyre- den, ve 40 tan fazla gemiden mürekkep olan büyük bir düş man gemi kafilesine hücum et - mişlerdir. Cüleree süren çekin muharebelerfen sonra Alman denizaltıları 194,000 tonilâtoluk. gemi” batırmıslar ve ceman 11,000” tonluk diğer iki gemiyi de törpillemişlerdir. Bu iki ge- sinin de zayi olduğu zannedil- mektedir. İbaşa kateden YAZA VEDA Bu akşam: Saat 6 dan sabah (3) e kadar Her istikamete, vapur, tramvay ve otobüs Hazırdır. BEBEK BAHÇESİNDE Deniz şenlikleri, Japon nağmeleri Akrobatik danslar. Tepehaşı saz hey'eti ve rakkaseler Amerikanın Almanyaya Son İhtarı Mr. Roosevelt Donanmaya Emir Verdi: "Müdafaa Sularımızda Görülecek Denizaltı Gemilerini Batırınız!,, Cümhurreisi Dünkü Nutkunda Dedi ki: “Kendimizi Faal Bir Surette Müdafaanın Sırası Gelmiştir. Vaşington, 12 (A.A) hurreisi Roosevelt, çok sabırsız lıkla beklenen nutkunu şöyle - ER TEBLİĞİ Leningrat Muharebesi i Devam m Ediyor hâdisesinin ği şeraiti hatırlatmış ve demiştir kt: içinde cereyan et |, “Bu gemi, güpegündüz İzlan» daya doğru yol alıyordu ve Gro- enlandın cenubu şarkisinde bir mınlakaya varmıştı. İzlandaya ait Amerikan poslasın nakled yordu. Amerikan bayrağını mildi. Amerikân gemisi hüviy li, hiçbir yanlışlığa mahal ve (Sonu; Ba: 2; Bü: 8) Sovyet Kıtaatı |: Bazı Yerleri : ge mm “ İstirdat EHi ( pir Tekzip | Kief Muharebesinde —— i Türk o Hududunda | Almanlar 30 Bin Kişi Kaybetti Londra, 12 (A.A) — Moskova radyosu tarafından öğle üzeri Kıtalarımız 11 tün cephe imtida- dınca düşmanla muharebeye de vam etmişlerdir. Cephelerde son vaziyet Londra, 12 (A.A. — Revter A- jansının Moskovs hususi muha- Alman Tahşidatı Haberi Doğru Değil Berlin 12 (A.A.) — Alman Hariciye Nezaretinin sözcü- sü, Türk - Bulgar hududunda sözde Alman askeri tahşidatı yapıldığı hakkındaki haber- İeri resmen ve katiyyen tek- zip eylemiştir. Mu şarialar Türk - Alman münasebetleri- ni bozmak ve nazan dikkati İran ve Suriyede cereyan © den hâdiselerden çevirmek gayesine matuf şiddetli pro- pazanda nesriyatındandır ve Estonyayı baştan ollarma Sa hip olmak süretiyle Almanların Leningrat mintakasında © büyük) (Sonu: x 00:89) > “Tebarüz Ettirmek" Hatası Yazan: REFİK HALID Çi ve geh mat » i Istanbulda geçirmiş bir diple bir refikimizin yazdığına göre - “Şehrimizin büs günkü türkçesini cidden actnacak halde buluyormuş; hattâ deli kanlıların, genç kızların muhavereleri lügat, cümle terkibi ve t€ lâffuz cihetinden tüylerini:diken diken ormuş!,, Ümit ederim ki, tanımadığım plomat, eski meslekdaşları gibi, sakallı değil dir; zira sakallı olsaydı, sokaklarda ve nakil vasıtalarında bozuk türkçe işite işite, yüzünde daima diken şeklinde duran kocama: bir tüy ve kıl yığınıyle, oldukça korkunç bir manzata teşkil ede- cek, kendisini pek fazla tebarüz ettirmiş olacaktı! Bu zatın yalnız tüyleri diken diken olmakla da kalmıyormuş “Tebarüz ettirmek,, sözü yok mu imiş, anu işitince çile den'de çıkıyormuş... Aziz bir misafirimizi, istemiyerek o derece azaba soktuğumuza üzülmemek kabil değil Fakat - yine gazete ciye söylüyor - “Çok şükür, Istanbula seyrek geliyorum da türkçem gin bozulmuyor! türkçesi gibi i de bozulr yor! Münevver zat sözünü şöyle bi — Boyuna “Tebarüz ettirmek.! nedir.bu? Hattâ bu salgın dan Refik Halid bile kendini kurtaramamış, geçen gün bir yazı sında o bile “Tebarüz ettiriyorum, diyordu... Bunu da ben teba rüz ettireyim! İçindeki “bile,, edatlariyle şahsıma bir teveccüh sezi hoş serzenişe karşı diyeceğim ki: Ben de ne yazacağımı şaşırmış ardanım; arapça kaide itibariyle hatalı, fakat lisanımız için çok lüzumlu olan bu söz yerine kaç kere “belirtmek,, masdarını Kul landım, tutturmuya çalıştım; bir türlü muvaffak olamadım, Niba yet gözlerimi yumdum, kulaklarımı tıkadım, ekseriyete uydum. kurtuldum. Şüpbesiz ki, dostumuzun tenkidini esasta haksız bul muyorum. Lâkin o kabil lisan kusurlarını ve muhavere bozuklir ğunu yalniz İstanbula münhasır gibi göstermesine itiraz edece - ğim. Meselâ Ankara ve İzmir bir kördonla mi çevrilidir? Ora'âr da bir lisan zabrtası ve kanunu mu tatbik ediliyor? Şivesiz türk çe konuşanlar mahkemeye mi veriliyor ve İstanbullular ters yö züne geriye mi çevriliyor? Hem İstanbul sokaklarında konuşmak hakkını bir Adanalı haiz değil midir? Bir Trabzonlu “tebarüz et tiriyorum,, demiye yeminli midir? Memlekette bir lisan meselesi varsa bu, umümidir. Yok, kusuru yalnız birinin yüzüne vurmak “Kızım sana söylüyorum, gelinim sen dinle!,, kabilinden bir dip. lomatlık icabı ise ona aklım erer... erer amma bir dereceye kadar TETEYE ayal