6 Haziran 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

z İ ( ASKERİ TEFKİŞ ER Don anmaya KarşıTayyare MM ee Mi 5 EN Bu Harbin Ortaya Attığı En Mühim! Hakikat, Tayyare Üstünlüğünün Harbi ! Kazanmak Hususunda Başlıca Âmillerden Biri Olduğu Keyfiyetidir i Yazan: H. KORUR B" harbin ortaya attığı en, mesine sebep olmuş ve bunları mühim hakikat, tayyare) def için seri ateşli silâhlar mey- tünlüğünün harbi kazanmak) dana çıkmıştır. ik ususurida en mühim âmil oldu-| 3 — Torpido; büyük gemilerin * ğu keyfiyetidir. Bugüne kadar ge-| su altı mukavemetinin arttırılma. rok karada gerek denizde cereyan sını mucip olmuş ve gemilerin to- £den harvlerin hepsinde muvaf-| najı büyümek suretiyle cesameti k fskıyetin başlıca âmili tayyare) artmıştır. © Olmuştur. Bu harplerden alinan) 4 — Gemilere (Torpito - $0*) ders, devletleri bu silâha karşı| denilen (Balkank) lar yapılması © hazırlanmak ve ellerindeki silâh. ! ihtiyaci hasıl olmustur. (arr bunların icap ettirdiği tekni-) 5 — Gemilerin hep borda sa- İN ğe göre tadil ettirmek mecburiye.! tıhlarının takvivesi ve bölme ter-| nde bırakmıştır, tibatının çoğaltılması mecburiye-| Tayvarenin harpteki mühim! ti hasıl olmuştur. yollerini biz yalmz deniz cephe-| o Yukarıda saydığımız kısa hülâ. sinden tetkik edecek ve sayın 0-| sadan anlaşılıyor ki, Büyük Harp “kuyucularımza bü hususta bir|te ve ondan evvel gemilerin yal- İ dikir vermiye çalışacağız. nız borda zırhlarına ve borda Son cereyan eden deniz harp-| mukavemâtlerine ehemmiyet W lerinde savaş tayyarelerinin ve| rilmiştir. Güverte mukavem bilhassa torpido taşıyan tayyare-| hmal edilmiştir. Fakat, Büyük İerin kat'i netice üzerinde mühim! Harpte tayyarenin faaliyete ge Mesiri olduğu artık tahakkuk €t-| mesi ve Büyük Harpten soni İmiş bir keyfiyettir. İayyare (tekniğinin) tekâmülü, © Esasen Taranlo baskınında İn-| gemi mühendisler: üskül mev İgiliz torpito teyyarelerinin mu-| kide bırakmış ve gemi insaatın- affakıveti ve Mataban deniz mu. | da esaslı tadilât yapmak mecburi, harebesinde yine İngiliz tayyare-| veti hasıl olmuştur. Borda zırhı Üilerinin basardığı isler, bu silâ-| azaltılmıs, bunun yerine güver. İn harp gemilerine olan üstünlü- | te zırhı kalınlaştırılmış ve h Ni ve bunları İmha hususun-|dan gelecek her türlü tehlikeyi # (#laki mühim rollerini çok âsikâr| önliyebilmek icin bircok müskü © Surette ortaya koymuştu. Daha| lerin halledilmesi mecburiyeti > sonra Girit sularında cereyan e-| hasıl olmuştur. “den muharebelerde Alman pike e Obormbardıman tayyarelerinin İn- İS “eiliz harp gemilerine yaptığı mü- undan maada bu icat, bir him hasarlar bu hakikati teyit et- çok yeni gi tinlerinin ç gistir. ortaya cıkmasına sebep olmus, Almanların iddislarına göre, Büyük Harbe kadar hiç kullanıl ii sularda Alman stuka tayyaro-| mayan ve insası düsünülmiyen leri 9 İngiliz kruvazörü ile 6| Ven! gem'*'r yapılmak mecbüri- destroyer batırmıslardır. İngiliz vetinde kalınmıştır ki, bunlar da: — Tayvare gemileri, — Deniz tayyare gemileri. 3 — Tayyare ana gemileri (u- cus süverteli #emiler) tipleridir. Diğer taraftan tayyare hücüm- larını defedebilmek icin de yal- nız tayyare dali silâhları tasıyan ve yalnız tavyare dafi hizmeti görecek gemilerin insası lâzımdır. Diğer miihim bir hadise de. cüverte zırhının borda zırhıns tercih edilmesi kevfiyetidir. Me- selâ. İngilizlerin Nelson, Rodnev zırhlılarmın güverteleri 150 mi- Timetreye, Fransızların Richelieu zırhlısımda 200 milimetreye çıka. rılmıştır. Büyük Harpten evvel inşa edilen gemilerin güverte zırhlarına bakacak olursak bun- ların çok az olduğu görülür. Bu suretle güverte zırh! için iler basarmış olmsı keyfiyetidir. Keza İngiliz ablokasını yarmak Amerikadan Britanya İmpara- torluğuna gelmekte olan gemi (© O kafilelerini vurmak için korsan wemisi olarak tek basma Atlanti- açılan Bismarek da yine İn- iz tayyareleri tarafından imha lilmistir. Bu gemi, Almanlar irnfından en son tekniğe göre in. &dilmisti. Hattâ deniz harple- ç baya silâhına karsı olan müdafaa teçhizatı ve mukavemeti arttırıl. ihlerinde torpido taşıyan tayva- Mi relerin basaracakları mü) di ler hakkında henüz ku pir e İmak mecburiyeti hasıl olmuşt Fakat bu harpte torpido taşiyan tavyarelerin harp sahasma atıl masi dönanmaları bu fodakârlı -* 870 — 1880 yılı orlaların- da torpido silâhının keşfi; “gerek o zaman mevcut bulunan gemilerin muhafaza sekli ve ge- ik yeniden inşa edilecek olanla- in bu silâha karşı korunma ter- de gerek Taranto'da gerek Ma- taban harbinde ve gerekse Bis- marek hadisesinde tornido tasi- yan layvyarelerin görmüş olduğu is bütün deniz mütehassıslarını hayrette bırakmıs ve borda zır- hından yapılan fedakârlığın âkı betini meydana cıkarmıştır. Bütün bu misaller. harp gemi- lerinin tavvarelere karşı cok za- yıf vazivette olduğunu ve bu ge milerdeki tayvare defi silâhlerı. nın mühim bir vazife göremedi: Rini de isbat etmiş olmaktadır. Yapılmakta Olan ve bundan sonra vukua gelecek deniz muha- rebelerinde torpido tasıvan tay- varelerin korkune bir silâh oldu- ğu ve deniz muharebelerinde mü him roller oynıyacağı meydana çıkmaktadır, Bır Fabrikada Yangın Çıktı Dün sabah Balatta iskele cad- Bu silâhın tekâmül ve inkise-| desinde Sami Özene ait iplik fab ının deniz silâhları üzerindeki | rikasında yangın cıkmığ 20 bal- ü -İya pamukla binanın bazi aksamı yandıktan sonra söndürülmüş - tür. Fabrika 20 bin liraya sigor” talıdır. Yangının sebep olduğu zarar, ziyan miktarının 4 —5 bin lira olduğu tahmin edilmek- tedir. Ateşin elektrik kontakin- MW kesfini 0 zaman her seyden vel torpido denilen veni bir tip il geminin yapılması takip etti. Bu geminin her şevden önce fazla süratli yemi İcap ettiğinden kü- Wcük tekneli olması esası kabul €- | dildi Bu suretle o tarihten itiba- ” yen büyük dritnotlar yerine bun- Yisrın İnsasına ehemmiyet verildi. Bu silâh inkişafı ve tekâmü- muharebeyi uzaktan yapmak mec buriveti hasıl olmustur. debiliriz: 1 — Torpito, top silâhmın men zillerinin artmasını ve muhare- benin torpido men$ili haricinde © vapılmasını zaruri kılmıs ve top © menziliyle torpido merzili arasın. & ” da bir yarış baslamıstır. dan çıktığına ihtimal verilmek- © 3 — Tornidobot denilen veni!te, tahkikata devam olunmakta - bir sınıf geminin meydana gel-idir. borda zırhından fedakârlık yap-| ğın cozasını çektirmiştir. Su hal-| Profesör Halide Edip tarafından dün Eminönü Halkevinde verilen konferanslan bir görünüş Gönüllü Hastabakıcıları sir » 600 Kişiye Dün Kurs Numaraları Kurslar Püzartesi Başlıyor Halkevlerine müracaat edip, Yardım Sevenler Cemiyetinin gönüllü hastabakıcı kurslarına yazılan altı yüz kadın dün Emi- mönü Halkevinde toplanmışlar ve kurs numaralarım almışlar» dir. Yardim Sevenler Cemiyeti â“ zaları, dün Eminönü Halkevinde toplanan kadınların bugünkü ad- reslerini tesbit etmişler ve han- &i hâştaneğe kurs göreceklerini kendilerine bildirmişlerdir. Bu “kadınlar Gureba, Haseki, Cerrah- iİ başa, Beyoğla #al, Haydardaşa Nümüne, Havdarpasa Askeri ve Amerikan, hastanelerine tevzi © dilmişlerdir. Amerikan hastane“ si her oy İ5 kadını diğer hasta neler de 25 — 30 kadını yetişti receklerdine — Birinei devre kurslarına ayrı- lanlar pazartesi sabahı saat 7.de hastanelerde bulunacak ve res- mi hastabakıcılarla beraber faa liyete geccerklerdir. Yardım Se- venler Cemiyeti, gönüllü hasta» bakıcı kurslarına devam ede cekler için önlük ve baslık ha - yarlatmıştır. İlk kursa verilecek kadınlar tesbit edilmiş olmasına rağmen vine yeni kayıtlar yapılacak, i leride açılacak kursların kadro- Harı hazırlanacaktır. Eyüpte kursa istirak etmek is- tiyenlerin vaziyeti tetkik edil ve bunlara hususi bir o! i için teşebbüslere g temi miştir. Halide Edibin kongresi Profesör Halide Edip dün sa- at 1730 da Eminönü Halkevi: de “Kadınların yurda karşı va- zifesi,, isimli bir konferans ver- miştir. Hatip bu konferasında Yardım. Sevenler Cemiyetinin neşriyat kolu namına, bir Türk kadını sıfatiyle, bir İstanbullu kadın sıfatiyle olmak üzere üç bakım- dan konuşmuştur. BELEDİYEDE: Göksuda Yeni İstimlâk Yapılacak Bilediye Göksudaki eşhasa ait araziyi istimlik etmiye karar vermiştir. Göksu etrafında bir ağaçlık saha vücude getirilecek- tir, isyan kasrı satn alinarak, if Vekkletme verilecektir. Kasrın etrafında Koruluk yapı - lacaktır. Bi Park ve Ki yeni tesisat vücude getirilecek- Çivi Yırınları — Belediye ye) ni yapilacak çöp fırınları icin bütün hazırlıkları ikmal etmiş- tir. Bu fırınların altı aya kadar yapılmasına ,, çalışılacaktır. Bu müddet, icinde, vüpi Sai gibi denize “daküleğekir. . Suriyeden Getirilen Limonlar Suriyeden get limon, İzmir gümrüğü vasıtasiy- İe piyasaya verilmiş, tüccar İz- mirden İstanbula sevkottiği li - monların beherine 30 kuruş fi- yal koymak istemiştir. Fiyatları Mürakabe Komisyonu bu fiyata itiraz etmiş ve tüccardan mali- vet hessplarını istemi pazartesi ve salı gün Verildi Gönüllü hastabakıcı yazılan bayanlarımızdan bir kaçı Firiınlara Üç Günlük . Un Verildi Halkın İhtiyacına Yetecek Mikdarda Ekmek Toprak Mahsulleri Ofisi dün şehre, bütün fırınların üç gün- lük un ihtiyacım karçılıyacak nisbette buğday vermiştir. Belediye Reis Muavini Lütfi Aksoy ve Belediye İktısat İşleri Müdürü dün bütün Kazaları do- laşmışlar ve fırınları teftiş et - mişlerdir. Ekmeklerin noksan yapılmaması ve pişkin çıkarı ması için alâkadarlara direkti ler vermişler, kaymakamlarla te- masta bulunmuşlardır. Halkin ekmeksiz kalmaması için her türlü tedbirin alınması, yedek hamurkârların çalıştırılması, f- rınların dinlenme devresi geçir- memeleri temin edilmiştir. Dün sabah Toprak Mahsulleri Ofisinde de bir toplantı yapıl - mıştır. Toplantıda Belediye Reis Muavini ve Belediye İktisat Mü- dürü hazır bulunmuşlardır. Bol un tevzlatından sonra fırıncıla- rın halk aleyhine herhangi bir sulistimal yapmalarını önlemek için tedbirler düşünülmüş ve Ayasofyada Yeni Bir Sergi Açılacak Ayasofya müzesi avlusundaki le geldiğini gören Maarif Hasan (Âli Yücel, gerek ve gerek bahçedeki Fatih devrinden kalan sibyan mektebinin tamiri ile mektebin bir sergi haline getirilmesini a- lâkadarlara bildirmiştir. Bu bi- naya Ayasofya müzesine ait ma- ket, resim ve plânlar konulacak- tır, Müzeler müdürlüğü Ayasof- ya müzesi bahçesinde açık bir arkeolojik müze vücude getirmi- ve karar vermiş, hazırlıklara başlamıştır. Antika Paralar — Sıvasta na- fia garajı yapılırken bulunan 16 adet altın antika para, Maarif Vekâletinin tasvibi ile tetkik e- dilmek için İstanbul müzeler © daresine gönde! iştir. Bu Da- ralar tarihi devirlerine göre tas- nif edilecektir. Bir Muhtekirin Cezası Arttırıldı. Diğer Bir Tüccar da Mahküm Oldu, Malları Müsadere Edildi 300 kilo jelâtini 1280 lira faz- la kârla salarak Milli Korunma Kanununa muhalif harekette bu duruşması- ün Asliye İkinel Ceza Mah- kemesinde devam edilmiştir. Ay- hi mahkeme Raşit Sevil cundan dolayı 3 sene sü e 750 lira para cezasına mahküm İetmişti. Fakat karar, Temyiz Mahkemesince suçlunun aleyhi- İne bozulmuş, bu sebeple duruş- maya yeniden başlanmıştı. Nak- İzan yapılan bu düruşma dün ne #celenmiş ve muhtekirin 4 sene 8 ay müddetle Yozgada sürül - mesine, 1550 lira para cezası ö demesine, bu parayı vermedi takdirde © beher lira başına gün hapsine, dükkânınm 6 gün müddetle kapatılmasına, 300 ki- lo jelâtinin müsaderesine ve 38 İlira mahkeme masrafı ödemesine, karar kesbi katiyet ettikten son- vasıtasiyle bütün İstanbul gaze- teleriyle ilâmına ve ilân bedeli - nin kendisinden alınmasına ka rar verilmiştir. Mal satmak istememiş 42 numaralı dükkânda kuru ye- mişçilik yapan Vasil adında biri dükkânında 25 çuval kabak çe- kirdeği bulunduğu halde, kendi- sinden 50 kilo çekirdek istiyen Çıkarmıyan Fırıncılar Cezalndırılacaklar kararlar verilmiştir. Bu kararla- ra göre, ekmeklik unu peksimet- çilere, francalacılara satan, Be- lediye hudutları haricindeki ka- zalara kaçıran veya normal ih- tiyacı karşılıyacak miktarda ek- mek yapmıyarak hususi suretle un stoku vöcude getirenler gö- rülecek olursa, bunlar en ağır sekilde cezalara çarpılacak, ice bında işten menedileceklerdir. Fınneller her günkü ihtiyacı karşılıyacak kadar ekmek çıka - racak ve bu suretle halkın ek- mek sıkıntısı cekmesine meydan verilmiyecektir. Umumi hava denemesi ay so- muna doğru yapılacağından hal kın telâş göstermesi yersiz te - lâkki edilmektedir. Zaten dene- me gününden önce halk ikaz e- dilecek ve her türlü yiyecek, i- çecek ve yatacak ihtiyacının te- mini istenecektir. Bunun için halkın Vilâyetin ve Belediyenin tavsiyelerine göre hareket etme- tedir. Halk Tipi Ayakkabı İmaline Başlanıyor Fiyatları Mürakabe Komisyo - nu dünkü toplantısında, Ticatet Odası Meclisi tarafından kabul edilen halk tipi ayakkabı rapo- runu tetkik etmi göre, bir milimetre daki vidaladan ve yerli deriden, yüz astarları Adana ve Tarsus bezlerinden olmak sartiyle 680 kuruşa kadar ayakkabı imal et- mek kabil olacaktır. Halk tipi ayakkabıları satan mağazalar, bu ayakkabıları vitrinlerinde teşhir edeceklerdir. Ayrica âyakkabıla. rın iç astarında “Ticaret Odası,, tun bir etiketi bulunacaktır. Halk tipi ayakkabıdan (şikâyeti olan- lar, Ticaret Odasma müracaat €- deceklerdir. Ticaret Odası, hal tipi ayakkabı imali için ne gibi malzeme kullanılacağını ayak - kabı imalâthanelerine bildirmiş- tir. Bu hususla ilân sayfamızda da tafsilât vardır. ir, Bu rapora|lek kalınlığın -|& bir zata mal satamıyacağını > lemiştir. Bu zat zabıtaya müra- cast etmiş, memurlar dükkâna Ritmişler ve istenilen çekirdeği vermesini söylemişlerdir. Fakat Vasil bunlara itiraz etmiş ve: — Size ne canim! Mal benim değil mi? Satmıyacağım,, demiş” tir. Bunun üzerine hâdise Fiyat! aksetmis, | Mürakabe Bürosuna Büro memtrları, Vasile müraca- at edip çekirdeği satmadığı tak- dirde kendisini adliyeye vere - ceklerini bildirmişlerdir. Fakat Vasile bu sözler de kâr etmemiş ve nihavet Mürakabe memurla- rı bir zabıt tanzim ederek Onu adliyeye vermişlerdir. Dün Asliye İkinci Ceza Mah- kemesinde duruşması yapılan Vasil, malın kendisine ait oldu- ğunu ve satmak İstemidiğini söy- İemekte devam etmis, neticede mahkeme kendisini 25 lira ağır para cezası ödemive mahküm et- miş, dükkânmin 7 gün müddet- le kapanmasına ve 25 cuval çe- ki?değin müsaderesine karar ve- rilmiştir. PİYASADA: ! Bulgarlar Pamuk ve Demir İstiyorlar Bulgaristanda yarı resmi birimi teşekkül olan ithalât ve ihracat müessesesinin mümessilleri, dün Ticaret Odasını ve Ticaret Ofi- sini giyaret etmişlerdir. Bulgar- lar, bu ziyaret osnasında mem - izden pik demir, pamuk ve buna karşılık da civi, mukavva (o vereceklerinden bahsetmislerdir. Bulgar ticaret heyeti şehrimizdeki ihracat tâ cirleriyle temaslarda bulunmak- tadırlar. Fabrikacıların Teşebbüsleri — Yünlü kumaş fabrikatörleri, twat Vekâleti ile temas etmek üzere OAnkaraya gitmişlerdir. Kumaşçılar, İktisat Vekâletinin tesbit ettiği kâr hadlerine itiraz| etmektedirler, Lâstik fabrikatörleri de bir iki güne kadar ham madde me- selesi hakkında görüsmek üzere! Ankaraya gideceklerdir. Seke: leme ve ci kolata fabr'katörleri, dan şehrimize gel - | | İ , | Yazan: | ra bu kararın müddelumumilik | iş; Yemişte Hasircilar caddesinde! 186 -9-9 Amiral Darlan'ın Devirdiği Çam Naci Sadillah je bulunduğu harap tek: neyle kıyı kıyı gitmesi kizim gelen, bilecek beter bir Fransiz > mifleli, dibine İ yuvarlandığı esaret gayyasmdan kurtulabilir. Fakat Fransız Ami: e düştüğü iftira dery sın erişilmez çukurundan tarabilecek bir kudret yoktur Dünkü ciddi ve vakur görünüş lü kumandan, şu anda, bütün dünya matbuatmın müşterek ka- rikatür mevzuudur. Mahalle ç0- cukları aralarında türeyen küçük yalancılara, “Amiral Darlan,, lâ- kabını takıyorlar, Tarih ve coğ- İrafya hocaları, derslerini belle - yen haylaz talebelerinin mini Darlanm haline hak da ar- di erine “Darlan,, ismiyle hitap edilen namuskâr külhani ler, ıslık sesi duymuş birer baha hindi gibi, derin hir öfkeyle ka. barıyorlar. Ve bu acıklı manzara karşısında, bu biçare amirale müs tahak bulunduğu mevkii hâlâ ver imiyen Fransız devleti, açığa çık- wiş edep yerini örtmeyi Unutan dalgınları andırıyor. Bizden sorulursa, Amiral Dar- lan, en büyük hatayı, dibinde hu- ölke Lırtınası yara» söylemekle değil, arlanmaz yüzüne günler - denberi savrulan haklı ihtar sa marları karşısında susmakla gös- ü, suçunun üm, Türk mil mecbur bulunduğunu enütimizaydı, güna- “İh sadece cehaletine verip ge- çebilirdik. Fakat anudane siikü - tunumn hâlâ devam etmesinden anlıyoruz ki, amiral Darlamın © muazsam çamı devirmesinde, mâ sunı bir cehaletten daha affolun maz milessirler vardır. Bu vazi » da, alnımın koyu leke- yan bu bedbaht amirale düşen Makamın bir tek vazife kalıyor: dan inip bir köşeye di mevcudiyetiyi İtarip Fransız milletine daha faz- la hicap vermemektir. MÜTEFERRİK: Yeni Bir Şarap Fabrikası Yapılıyor İnhisarlar Umum Müdürlüğü İzmirde Bayraklı bağları arasın- da bir şarap fabrikası kurmıya karar vermiştir. İnşaata elveriş- li bir saha bulunmuş ve İstim» İlâki için teşebbüslere girişilmiş- tir. Kurulacak fabrikanın ihtiyaer karşılıyacak şekilde mükemmel İolmasına ve dinlendirme hava - larını bol olmasına gayret edi- lecektir. Kurulacak fabrika için lâzım olan makineler İnhisarlar Umum Müdürlüğü tarafından Almanya» ya sipariş edilmiştir. Makineler iki sya kadar gelmiş olacaktır. Fabrikanın plânları hazırlanmış- tar. Deniz Hastanesi — Devlet Li- manları İşletme Umum Müdür- lüğü tarafından bir müddetten - beri Galatada iç hatlar yolcu sa- lonu üzerinde hazırlanmakta 0- lan esi İ 'Tem- muzda merasimle açılacaktır. Tamamen modern bir halde inşa edilmekte olan yeni hastı ne 25 yataklıdır. Telefon Ücretleri — Eczaha- ne, bakkal, gazino ve lokanta gibi umumi yerlerdeki serbest telefonlarda halk tarafından ya- İpilan konuşmalara yeni vergi z 1 münasebetiyle yap * ve her mükâlemeden on kuruş almak istiyenler o görül müştür, Belediye ve Telefon İmüm Müdürlüğü on mükâ- lemelerine zam yapmak İstiyen” lerin tesziye edileceğini alâka“ darlara bildirmiştir. Ismarlanan Bandajlar — Trer vay İdaresinin sipariş ettiği bes yüz bandaj Köstence limanın getirilmiştir. Köstencede bulu” nan Devlet Demiryolları heyeti bu bandajları tesellüm edecek” tir. Gelecek bandajlarla yenide rılacaktır. Tavdarpa* sa Kümune h silik, Heybeli sanatoryomuna d3 200 kişilik birer pavyon ilâve” İsine karar verilmiştir | Sıhhat Vekâleti doktorlara bif İtamim göndermiş ve reçeteler? memlketimizde bulunmıyan İlâcların yazılmamasını. bu il†ların. vasıfların: tasıyan yeri İmamülâtın hastalara verilmesin” bildirmiştir. .rmaas