14 Mayıs 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

p Başvekil Ve Hariciye Vekili Son Hâdiselere Dair Izahat Verdiler ve ei Son Hâdiseler Nasıl İzah Edilebilir ? Senelerdenberi yapılan propugan- dalara, işan edilen dedikodulara Sövyetlerle Almanlar maseberlerinde hiç bl şiklik olmamıştır. Bugün Alma; yanım Sovyellere kurg taarruz bir harekete geçmesine de, Sov- rin Almanyaya karşı nüteca- kip etmelerin. zaakul bir sebep mevcut deği M. Zekeriya SERTEL nsanlar hâdiseleri ya temen- nilerine, ya korkularına göre muhakeme ederler. En bitaraf düşündüğümüzü zannettiğimiz. Jarda bile tahleşşuuTumuza yer- leşmiş bulunan arzu ve korku kendi hâkim rolünü oynamak - tan geri kalmaz. Bu sebeple in- Sanlar, hâdiselere ya temennile - rine veya korkularına göre hü - küm vermökten kurtulamazlar. Psikolojinin en basit bir kai - desini teşkil eden bu vâkısyı si- yasi hâdiselere de tatbik edebi - İlrsiniz, Son günlerde bü sahada psikologlara hak verdirecek yeni misaller saymak o mümkündür. Bu, en” kuvveti tezahürünü bilhassa Sovyet - Al Man ve İngiliz - Amerikan müna- #ebetlerine sit haberleri mütalaa ettiğimiz zaman görürüz. Son günlerde Sovyet Rusyanın hârici siyasetine ait bazı haber - ler üzerine derhal propaganda ve dedikodu makinesi faaliyete baş- ladı. Ve bu haberlerin, Sovyetle- Tin mühim kararlar arifesinde bulunduğuna delâlet ettiği hak - kında mütalia yürütüldü. Bu mütalâayı takviye için de bir tas kım hâdiseler icat edildi. Zaten Sovyetler Japonya ile arılaştık - tan sonra Uzak Şarktaki kuvvet- lerini Polonya ve Besarabyaya nakletmektedirler. Almanya Po- Jonya hududunda 60 fırkalık kuv Vet tahşit etmiştir. Sovyet Rusya zaten Almanların (Balkanlara, Karadeniz ve Akdenize inmesin- memnun değildir, şu halde son: hâdiseler, artık Moskovanın sabrı tükendiğine, ve harekete ha zırlandığına en büyük delil sa - yılabilir, Bu mütalâalar ve bu mütalâalar dan çıkarılan şu netice, demok - Tat milletlerin temennilerinin bir desi olmaktan başka bir şey değildir. Demokrasilerin bütün arzusu bir gün Sovyetlerle Al - manları harp bi ie görmekür. Anglo - Sakson milletlerinin tah- tuşşuuruma yerleşen bu temenni, zaman zaman Sovye! i ları birbirine çatıştıran, iki mem. leket arasında mütemadiyen hoş- nutsüzlük havası estiğini anlatan lurma haberlerle | beslenir. Halk Moskova ile Berlinin harp etmesini istediği için bu haberle- Te kolaylıkla inanır. Bu defa da öyle olmuştur. Ne Sovyetler Alman hududuna a8 - ker göndermişlerdir; ne Alman * ya Polonya hududunda 60 Grka 8sker bulundurmaktadır; ne Sov- tletle "Almanlar arasında şim - bir ihtilâf mevzuu vardır; de Sovyet Rusyanın harici yasetini alâkadar eden son ha- berlerden Moskovanın Almanya ya karşı bir hazırlık yaplığı, veya mühim kararlar arifesinde bulun duğu mânası çıkarılabilir. eza herkesin temennisi Ame- Tikan yardı ın biran evvel bü- ın vüs'atiyle yetişmesidir. Bu sele hakkında gelen müphem ve mübaligalı haberler, temen - nimize uygun geldiği için, der - hal nikbinlik uyandırır, Kimse A- merikanın ne vakit ve ne nishet- te yardım yapabileceğini düşün- miye lüzum görmez. (Sonu Sa, 4 Sik. 3 te) © Hükümetin Beyanatı Umumi Heyetçe Alkışlarla Karşılandı Başvekil Dr. Fefik Saydam Hava Harbi Gittikçe Kızışıyor Rhin Mintakasındaki Fabrikalar Mahallesi Şiddetle Bombalandı | Londra, 15 (A.A) — “Tebliğ, Ingiliz bombardıman tayyareleri bu göce Rhin mıntakasındaki he deflere tekrar hücüm etmişler - dir. Hücumun siklet merkezini Manheim © fabrikalar maballesi teşkil etmiştir. Birçok yangın çıkmış ve büyük hasar olmuştur. Kolonya ve Koblens şehirleri de bombardıman edilmiştir. Diğer tayyareler Ostend'e ve Dunkergüe havuzlarına da hü - cum etmişlerdir. Bütün bu hare - kâttan tayyarelerimiz üslerine dönmüşlerdir. Sahil servisine mensup tayya Teler Saint Nazaire havuzlarına hücum etmislerdir. Sahij servisi tayyarelerimizden biri | kaybol muştur. İngiltere üzerinde Londra, 13 (A.A) — "Tebliğ, Pazartesi salı göcesi İngiltere ü. zerindeki Alman hava faaliyeti çok küçük mikyasta olmuştur. İngilterenin cenubu şarkına ve diğer yerlere bomba - . (Devamı: Sa, 5, Sü. 4) apılan tağrruz inek istiyen a halkını * İmeller atılmadan evvel, herhangi garbisiyle | b ğu tarafından Şimali Norveçteki Lafmtuz odal, rak eden harp gemileri, İngiltereye geç- Harp Esiri Sayılacak Yapılan Muayene Ruhi Vaziyetinde Bozukluk! Olmadığını Gösterdi! Londra Bildiriyor : Hess, Hiç Bir Teklif | Getirmemiş, Nazilere Ankara 13 (AA) — C. H. Par tisi meclis grupu umumi heyeti buğün “13/5/1941, sah günü —— saat 15 te reis vekili Trabzon mebusu Hasın Saka'nın gesi - Amerikada Hâdise ğinde toplandı: İ > g ti Rumama, Harieiye Vekilimi -| Nazi Prestijine Ağır ımumi heyete vereceği İza| Ç.. Bir Darbe Sayılıyor Rağmen Gelmiştir » n ibaretti, Bu maksatla Ha- #iciye Vekili Şükrü Saraçoğlu ilk defa söz alarak kürsüye gel di. Türkiyeyi alâkalandıran hâ dise ve vakıslara müteallik iza- halmı umumi heyet dikkatle ta- kip etti, Hariciye vekilinin bir sa- at kadar devam eden bu izahatın- dan sonra muhterem Basveki- limiz doktor Refik Saydam söz alarak verilen izahatı hülâsa ve teyit eden beyanatta bulundular ve umumi heyetin sürekli alkış- lariyle ictima nihavete erdi. Bir Japon Gazetesinin Mütalâası t Tags Sovyetleri Asyada Serbest Bırakan Bir Anlaşma Halinde.. "Japonya Kolları ! | Bağlı Durmıyacak,, | İ Tokyo, 13 (A.A.) — Japon or-| dusunun gazetesi olan “Kokumin| Şinbun,, , başmakalesinde di - yor ki: “Sovyetler Birliğinin Alman - yaya verdiği malzemenin arttı - rılmasına mukabil o Almanyanın Sovyetler Birliğini Asyada ser - besi bırakması suretiyle bir Sov- yet - Alman anlaşması yapıldığı! takdirde Japonya kolları bağlı durmıyacaktı Bu gezete ilâve ediyor: “Zamanın icabatından olmak üzere yapılacak bir taraflı arazi değiştirmelerine, dünyada yeni nizamın kurulması için esas te » Rudolf Hess, üniformasiyle Londra, 13 (AA) — Reuter; Salâhiyetli bir kaynaktan öğrenil- diğine göre doktorlar Rudolf Hess'in ruhan ve bedenen sağlam olduğunu tesbit etmişlerdir. Hess, barış teklifleri getirme - miştir. İngiltereye Nazi makam- larının arzuları hilâfına gelmiş - tir. (Devamı: Sa, 5, Sü. 5) Hitler'in Riyasetinde bir yabancı devlet veya devlet! i di â grupu (tarafndan hâkimiyetin! Nazi Partisi Erkânı bir devlete intikaline kar bulunmak Dün Bir Konferans Akdetti Şi İst Japonya tedbirli mecburiyetindedir. , (Devamı: Sa, 5, Sik 4) Führer Muavinliği İlga Edildi Berlin, 13 (A. A) —“D. N. B.”; Nasyonal - Sosyalist partisi Korrespondansı bildiriyor: Bugün, Führerin nezdinde, Vasyonal - Sosyalist erinin bir konferansı vukua gel- miştir. Rayh Mareşal Hermann Goering de bu konferansa iştirak etmiştir. Parti zimamdarları, ken dilerine hitap temis olan Führer'i büyük bir heyecanla alkışlamış- lardır . i ! Führer muavinliği mülga Berlin 13 (A.A) Bitler, neşrettiği bir emirname ile, Führer muavinliğini ilga etmiş ve Führer muavinliği bürosunun adını “parti bürosuna,, tahvil et- mistir. arti bilrosu doğrudan doğru- ya Hitler'e tâbi olacaktır. Bü- vonun idaresi Martin Bormann'a tevdi edilmiştir. alarak avdet ederken aneen imei İ hükümet sarayında, Almanya ve 2 meme ç Çocuğunuza verebileceğiniz en kıymetli hediye i YAL mo z Sİ Çocuk Ansiklopedisi Olabilir. Çünkü bütün hediyeler unutulabilir. Fakat COCUK ANSİKLOPEDİSİ Çocuğun bütün hayatın- da izini bırakır. FIYATI (6) TIRADTR. / İngiliz donanmasına son defa iltihak eden Amerika destroyerlerinden birinin topları Filistin'e Malzeme Yığılıyor Times'e Göre İrak Hâdiseleri Son Safhaya Girmiş Gibidir rkadaşlarından Biri İdare Ediyor Londra, 13 (A. A.) — İraktaki gozeteler tarafından mü- tedilâne bir nikbin'ikle mütalen edilmektedir. © “Times” zözeteşi, Rasit Âli ilâlinin çökmek üzere bulundu- ğunu yazıyor. Lawrence'in İs ar- kadaşi olun araplar. tarafından kendisine “Ebu el Hanek” lâkabı verilen binbası Glubb'e büvük bir ehmmivet verilmektedir. Asi- lere karşı muharebeyi bu zaf ida- re etmistir. “Times” gazetesi Rasit Alinin adamlarının bu hareketi müslü- man âl4minin takbih © etmesini nazarı dikkate almamazlık ede miveceklerini işaret etmektedir “Daily Telerraph” gaze'es bir Maverai Ürdün kıtasının frak | ta sükünu iade etmek için İneiliz- lerin aldığı tedbirlere istirak et- mekte olduğunu yaziyor. (Devam Sa. 5, Sü. V Hırvatistanın Hudutları Tesbit Edildi İtalya İle Hırvat Hükümeti Arasında da Müzakere Başladı Zağreb, 18 (A. A) —“D.N. B.”: Bugün öğle üzeri, Zağreb müstakil Hırvat devleti deleze- leri; iki memleket arasındaki hu. dutları tesbit eden bir muahede imzalamışlardır. Bu muahede, yeni Hırvat dev- letinin bir yabancı davletle ak- dettiği ilk muahedeyi teşkil et mektedir. Alman — Hırvat hududu Zağreb. 18 A.A) —“D.N B”: Bugün Almanya fle Hirva- tistan arasında İmzalanan mus- hede hükümlerine nazaran, AL man - Hırvat hududu, umümiyet itibariyle, bir taraftan Avustur. yanın sabık Karmiol ve Stirya ile diğer taraftan Hirva- Devamı: Sa, 5, Sü, 3) HİTLER, DÜN A. DARLAN'I | KABUL ETTİ e Vichy İle Yapılmakta Roosevelt Nutkunu Tehir Etti Knox Diyor ki —— " Mütecavizle /Boy Ölçüşmiye Karar Verdik,, Vaşigton, 13 (A.A.) — Bahriy Nazırı Albay Knox eskeri mü- bendisler cemiyetinin bir topl ısında söz alarak şöyle demiş “Amerika şimdi önündeki üç yoldan birini seçmek mecburi « yetindedir. boy ölçüşe | 1 — Mütecavizle Dünyanın diğer kısımların- edilmek, 3 — Teslim olmak. Biz birinci şıkkı kabul ettik. Tecavüzü korkutmak veya mağ- lüp etmek için icap eden şiddet- le ona karşı koyacağız.,, Kafileler meselesine de temas eden Albay Knox şunları söyle- Olan Müzakerelerin Bitmediği BilHiriliyor miştir: “Gönderdiğimiz malların ö - İbür kıyıya gitmesini temin işin yeni bir müdafaa sistemini ge - nişletip tekâmül ettirmemiz ihti- malt vardır.., Roosevelt, söyliyeceği nutku tehir etiti Londra, 13 (A.A) — Vaşington dan öğrenildiğine göre sıhhi se - bepler dolayısiyle Roosevelt ya- Tın nutkunu söylemiyecektir. (Devamı: Sa. 5, Sü. 3) (GÜNLER GEÇERKEN ) Türk Ata Sözlerinin Kıymeti Yazan: Refik Halid Ss ivasta yazılıp Sıvasta basılmış ( Sıvas folkloru) adındaki faydalı kitabı okurken İstanbulda kullamlmıyan o veya 9x kullanıldığı için kulağıma gelmemiş olan bazı güzel Atlar sözüne rastladım. Türk darbımesellerinin aynen hoşuma giden ciheti - her dildekiler gibi tecrübe mahsulü bir takım nasihatler teşkil ve karakterleri birer Kısa cümlede hülâsa etmesinden başka » gözümün önüne küçük küçük, pek canlı tablolar getirmesi, bana, hi resimlerle dolu bir albom karıştırıyorum tesirini ve lezze- tini vermesidir. Zaten, Atalar sözü, bir fikrin - dört, beş çizgi ye- rine - dört, beş kelime ile tecessüm ettirilmiş artistik birer kari- katürüdür. Meselâ, o kitaptan şu aşağıda sıraladığım sözler, karşınızda, gözle görünüyor ve bütün telerrüatı farkediliyor kadar canlı birer mizahi resim değil midir: “Bakmayla öğrenseydi it kasaplık öğ. renirdi”, “Deli, deliy nce çomağını saklar”, “Göle su gelin- <iye kadar kurbağanın gözü patlar”, “Akraniyle uçmıyan kuşun havadan değil, tavadan gelir”, “Bahşiş atın dişine bakılmaz”, arip itin kuyruğu paçasında gerek” gibi... Ayni kitaptan, işitmediğim birkaç Atalar sözü daha alaca” ğın: “Ağır yongayı yel kaldırmaz”, “S “Geçmiş günlerin savurma! Fransız Başvekil muavini Amiral Darlan Berlin, 13 (A. A) — “D.N B.”; Hitler, Fransız başvekil mu- avihi Amiral Darlan'ı kabul et- miştir. Almanya hariciye nazırı Von Ribbentrop mülâkatta hazir bulunmuştur. Berlinde yapılan tefsirler Berlin 13 (A.A) — bir menbadan bildiri (Devamı: rı resmi yor: a. 5, Sik 7) şubuk iken çıt Şi demi, yen, ağaç iken küt demoz”, “Pekmezin olsun, sineği Bağıattan ge lir”, “İtin ahmağı kayganadan pay umar”, “Eğilen aldı, kaldı”, “Kızın var, sızın var”, “Balı, parmağı uzun olan değil, na yer”, “Sevilirken sevil”, “Köpek ürümeyle deniz bulan. “İnsanı el, denizi yel azdırır.” Bunlar bana, bir istridye yığını içinden çok İri, imli, gayet cilâlı inciler bulup çıkaran Tie elinde tl e ei mekle kalmadı; dilimizin ve milli iz'anmuzın verim ve gürlüğü karşısında duyduğum inanı ve güveni de arttırdı. inelen Ması