26 Eylül 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

4 a. 'TELFİ MİHVER Devletlerinin Yeni Kararları İ — Manşta, Akdenizde ve Şimali Afrikada müşterek bir hareketle İngiltereye edilecektir. hücum $ — Müşterek siyasi hedeflere alt Meseleler içinde Yugoslavya, Yu- Banistar, İspanya meselesi var- lması ve em- bahsinde de lefi, Afrikayı kendi altında bulunan Avru, bir müştemlekesi haline Panın koymaktır, M. Zekeriya SERTEL Iman Hariciye Nazırı Von Ribbentrop, İtalya Ha. ves *İy& Nazırı Kont Ciano'ya gön- erdiği telgrafta, Roma konfe. sında konuşulan meseleleri öyle tavsif ediyor: — İngilterenin ezilmesi; 2 — Müşterek siyasi hedeflerin m tayinine ait mühim me. eleler; © 2 — Müstakbel hayat sahaları- hin teşkilâtlandırılması ve em. Yet altına alınması. indi ** Unitet Press ajansının Roma Muhabiri Alman Hariciye Nazi. aşik,» Mutlak surette zikrettiği i mevzuları şu suretle tuvzih iyor: 4, Mihver devletleri ricali tara- ndan tespit edilen plânda İtal. Yan askerlerinin Misırı, ve AL lin kuvvetlerinin İngiltereyi —İSüretle işgal ederek İngiltere me. €sinin kati surette halli düşü- delmüştür. Bu suretle İngiltere. Din Avrupa ve Afrika üzerindeki "üfuz ve saltanata nihayet ve. ür) “lecek, İspanya Cebelitarığı ala- “ak, Yugoslavya ve Yunanistan: Gel*lâkadar eden arazi meseleleri halledilecektir. , Me 3 «İİ İtalyan matbuatı, bilhassa GL vx İşMale d'İtalin Roma müzakere. Mİ bahsederken cenabu Avrupasındaki devletler a- Tatında mevcut meselelerin hal. İsdileceğini ve Avrupanın yeni baştan tanzim edileceğini söyle. mektedir, ** Alman gazetelerinin neşriyatı “a Romada konuşulan mevzular İhakkında şu imalarda bulunu- . si) Yorlar, wi “İngilterenin Avrupa üzerin. Birl ti i vesayetine nihayet verilmiş- il Simdi de Akdenizdeki heki- İMiyetine bir nihayet vermek z&- soğ ânı gelmiştir. Bu bakımdan İs- İ Panya ile cereyan eden müzake- ind rin büyük ehemmiyeti var. <s$i vir. Avrupa ve Afrikada yeni bir ii Zöm kurulacaktır. Bu yenini. İda İspanyanın da alâkası dik- iğ ate alınacaktır. ği Mareşal Göring'in gazetesi 0- © Be Essener National Zeltung ga- Mİ de şu izahatı vermektedir: Açlihver devletlerinden birinin drupa haricinde bir kıtaya mü- yuhalesi, yeni nizamın yalız Av- tepYa inhisar etmiyeceğini gös. 7 Aş Bütün Afrika, ve Akdeniz bu yanın nüfuzu altındadır, ve seal eh Afrikanın inkişafı için büyük Smmiyeti haizdir. Onun İçin “çpi nizam Afrikaya da teşmil “ilecektir.,, ** fi , İngiliz matbuatı da alâka mer. üSİnİn Akdenize intikal etmek iare bulunduğunu, mihver dev- kezinin şimdi Şimali Afrika ve ienizde mühim hareketlerini lemek lâzım geldi yaz. e İ * ki taraf matbuatının ortalığı aydınlatan bu ışığı altımda Unan Hariciye Nazırınm mü; hem şeki de bahsettiği sülallüldni Sözebili iz. Manşta, Akdenizde ve Şi- #rikada müşterek bir ha. İngiltereye hücum edile. aş Mali Teke “ektir, ai — Müşterek siyasi hedeflere Yı, Nöseleler içinde Yugoslavya, gani panya meselesi lele, r Balkan ve İspanya mese- d, TİRİN ne şekilde halledildiğini dün izah etmiştim. Am ş7 Müstakbel hayat sahaları. İeşkilâtlandırılması ve emni. dı, Alttna alınması cümlesinden mi, Afrikanm kasdedildiğini tah- hin edebiliriz. Mihver devletleri. lar, hedefi Afrikayı, kendi nüfuz. A altında bulunan A yak liği pi , ite, kama ai ”İ pelte bizce Röma konferansının Şosu budur. j Sonu, Sar2, Sü iş ine çı. İstanbul, Ankara Caddesi 103 “TELGRAF: TAN, ALTINCI YIL — No. 1847 AN $-Vv.1 İSTANBUL FON: 24310, 24318, 24319 5 KURUŞ neticelenmiş gibidir. Dış Ticaret Ticaret Vekili NAZMİ TOPÇUOĞLU | Dakar Önünde Şiddetli Bir Harp Başladı Fransızlar, Tagi Harp Gemilerinin Hasara Uğradığını Bildiriyor Vichy, 25 (A.A.) — Fransız A. mirallık dairesinin tebliği: “24 Eylül günü, İngiliz hava ve de- niz kuvvetleri, Dakar'da limana, sahil bataryalarına ve Richelicu saffıharp gemisine şiddetli bü. cumlarda bulunmuştur. Üç İngi. liz tayyaresi düşürülmüştür. Fransız bombardıman tayyare- leri de İngiliz filosuna hücum et. mişlerdir. Bir İngiliz kruvazörü. ne İsabet vaki olmuştur. Kruvazörlerimiz, muharebe e5- Basında, “Barham,, ve “Resoluti. on,, zırhlılarile “Kent, tipinden bir kruvazöre müteaddit obüs İ. sabet ettirmişlerdir. 25 Eylâl sabah saat 10 a doğru, hü- cum yeniden başlamıştır. Torpil isabet etmiş olan iki İngiliz zırhlısmdan bi. risi, kuvvetle yana yatmış vaziyette, muharebeden üzaklaşmaştır., HAVAS'A GÖRE Havas ta şu malümatı veriyor: Fransiz makamlarının tasrih ettiği. De göre, 24 Eylül sabalmdanberi Da- kara karşı yapılmakta olan harekdr, yalnır İngiliz kuvvetleri tarafından iç. Ta edilmektedir. De Gaulle, geri çekil, diğini ve harekât teşebbüsünü İn, kuvvetlerine bıraktığını bildirmiştir, Bu suretle, 24 Eyii tarihli ültimatom İngiliz amirali tarafından imzalarmış- tar, z CEBELİTARIĞA HÜCUM Vichy, 25 ÇA.A.) — Fransız tebliği: Dakarın bir İngiliz filosu tarafından bombardımanına mukabelebilmisil ol, mak Üzere mühim bir Fransız hava kuvveti 24 Eylülde sant 13 ile 15 ara. (Sonu, Sa: 2, Sü: GÜNLÜK Romanya İle Yeni Ticaret Anlaşması Bugün Imzalanıyor Bakla, Nohut ve Mercimek İhracatının Menedildiği Haberi Doğru Değil Romanya ile aramızda yapılmakta olan ticaret müzakeresi Reisi Servet Berkin, hazırlanan esaslar üzerinde Vekâlete malümat vermiş ve son talimatı alarak dün sabah şehrimize gelmiştir. Anlaşmanın bugün İmzalanması muhtemeldir İNGİLİZ TİCARET BİRLİĞİ MÜMESSİLİNİN TEMASLARI Ankâra, 25 (TAN Muhabirin. den) — Bir müddettenberi seh- rimizde bulunan İngiliz Ticaret Birliği Mümessili Lord Glen Com mer alâkadar vekâletlerle temas. larına devam etmektedir. Lord, İngilterenin Türkiyeden almakta olduğu mahsullerle İngiltereden Türkiyeye satılmakta bulunan malzemenin mütekabilen müba. delelerini temin için nakliye, te- diye ve diğer bakımlardan alın. ması lüzumlu tedbirleri hâdisatın icaplarına göre telif işiyle meğ- gul olmaktadır. İHRACI LİSANSA TÂBİ MADDELER Ankara, 25 (TAN) — Bâkla, no- kut ve mercimeğin ihracının meni (Sonu. Sa; 2 Sü; 5) Çin Fırkaları Fr. Hindiçinisi Hududunda Amerika Hükümeti Japonyaya Karşı Tedbirler Alıyor Amerika Hariciye Nazırı Hull Tokyo, 25 (A.A) — Japon kuvvetleri, Haifong'a ihraç edil- miştir. » » Haifong, 25 (A.A.) — Fransız. ların “umumi seferberlik plânr süratle ilerlemektedir. Fransız resmi makamatı, Japonlarla yar Pilan anlaşmayı hükümsüz gibi telâkki ediyorlarsa da anlaşmayı icra mevkiine koyduracak şartla. rin temini ümit olunuyor. Şanghaydan verilen bir habe- re göre 10 Çin fırkası, Hindiçini. den geçecek Japonlara karşı ha. rekete geçmek için hazırlanmış- (Sonu, Sa: 2, Sü: 7) Bugün Dil Bayramıdır Bütün Halkevlerinde Ankara, 25 (TAN muhabirin- den) — Dil bayramı, bugün mem leketin her tarafında merasimle kutlanacak, e Halkevlerinde top. lantılar yapılacaktır. Dil kuru. munun tesis edildiği günün 8 in- ci yıldönümü münasebetile ku. rumu temsil eden bir heyet yarın (bugün) saat 11 de Ebedi Şef A. tatürkün muvâkkat kabirlerine bir çelenk koyacaktır. Kurum Umumi Kâtibi İbrahim Necmi Dilmen, akşam saat 18 de radyoda bir konuşma yapacak- tr, Dil bayramı münasebetile Ankara Halkevinde de bir top. lantı tertip edilmiştir. Toplantı Yapılacak Dil bayramı dolayısile bugün saat 17 de şehrimizdeki Halkev-| lerinde muhtelif toplantılar ya. pılacak, dil bayramının mânası, nı ve ehemmiyetini anlatan kon- feranslar verilecektir. » (Türkiyede dil davası başlıklı bir yazıyı bugün üçüncü sayfa. mızda okuyacaksınız.) Dahiliye Vekili Tekirdağda Nafia, Adliye ve Dahiliye Vekilleri dün Ankaradan şehrimize gelmişl dir. Dahiliye Vekili Falk Öztrak, fn- hap dairesi olan Tekirdağına git- miştir, SİYASİ HALK Hava Harpleri Berlin Civarı 2,5 Saat Bombalandı İngiliz Tayyareleri Askeri Hedeflere Hücumlar Yaptılar İngiltere Üzerinde Bristol ve Civarı Hücuma Uğradı, 23 Tayyare Düşürüldü Londra, 25 (A.A.) — Hava Ne. zareti istihbarat servisi bildiri. yor: “İngiliz hava kuvvetlerine mensup büyük bombardıman tay yereleri salıyı çarşambaya bağla- yan dün gece yeniden harbi AL man hükümet merkezi üzerine götürmüşlerdir. Bu ikinci gece, Berlinin göbeğinde müteaddit as. keri hedefler seçilmiş ve yapılan hücumlar iki buçuk saat sürmüş- tür. Hücum, saat 22,30 da başla. miş ve İlk tayyareler şebrin şid- detli baraj ateşini aşarak, Alman ordusunda * kullanılan elektrik malzemesinin ekseriyetini veren büyük Simens-Halske fabrikala. rını bombalamışlardır. Burada, iki büyük yangın çıkmıştır. Geceyarısından sonra, saat bir. de, İngiliz bombardıman tayya. releri, Friedrichafelde de Berli- nin büyük elektrik santralı trans. formatörüne hücum etmişlerdir. |. Bu transformatör, Berlin mınta. kasındaki fabrikaların ekserisine elektrik cereyanmı temin eden santraldır. Buradaki tesisat üze- rine büyük çapta bombalar düş. (Sonu; Sa: 2, Sü: U İnönü İle Meksika Cümhurreisi Arasında Ankara, 25 (A.A,) — Meksika'nın istiklâl yıldönümü münasebetile Reisi, cümkhur İsmet İnönü ile Meksika Rei sitümhuru arasında karşılıklı tebrik ve teşekkür telgrafları taati edilmiştir Balkanlara Dair Sovyet Görüşü “Rusya Balkanlar İçin Yapılan Mücadelenin Dışındadır,, Moskova, 25 (AA) —D.N,B bildiriyor: Krasnaja Swesda gazetesi “ikinci emperyalist harbi ve Balkan devletleri, başlığı alında negretüği bir makelede, cereyan eden harbin ilik günlerindenberi İngiliz - Fransız emperyalistlerinin Balkan devletleri, ni kontrolleri altına slmak ve ipti- dal madde bakımından zengin olan bu memleketleri projelerinin tahak- Kuku için, yani Almanyayı ortadan kaldırmak ve Sovyetlere hücum et- mek için elleri altına almayı gütlük- lerini tebsrüz ettirmektedir. Bu niyetleri, Balkan devletleri, demokrasi hürriyet ve İstiklillerinin #ö2de müdafaası #ibi vuzuhsuz bir imaya sarmışlardır. Halbuki haki- (Sonu, Sa; 2, Sü: 6) | İ | Askeri Vaziyet İstilâ Teşebbüsüne Engel Olan | | deki inarruzlarından ziyade, İn- giliz hava kuvvetlerinin Alman toprakları üzerindeki faaliyetine sik haberler alıyoruz. Gün geçtikçe zayıflayıp taarruz kabiliyetini kaybedeceği zanne- dilen İngiliz hava kuvvetleri, bi- lkis günden güne isarruz saha” Jarını genişletmekte, bilhassa Al- manların sahil boyunca o vücude getirdikleri istilâ üslerini tahrip En Mühim Amil | Birkaç gündenberi Alman ha- | neticesinde Almanların istilâ kuv» va kuvvetlerinin İngiltere üzerin- vetlerinin üçte birinin imha edil- | GAZETESİ Hitler, kle Dahiliye Nazırı İle Görüştü Ribbentrop da Bu Mülâkatta Bulundu Serrano Suner Berlin, 25 (A.A.) — Resmi teb. liğ: “Führer, bugün öğleye doğ- ru, yanında Von Ribbenirop da olduğu halde, Serrano Suneri ka. bul etmiş ve kendisile uzun bir görüşmede bulunmuştur. , İspanyol nazırı, dün de * Von Ribbentrop tarafından kabul o. İunmuştur. BERLİNDE . TEFSİRLER Berlin, 25 (A.A.) — Roma mü- lâkatının son bulması münasebe. tile salâhiyetli bir memba şu İsarih müşahedelerde bulunmuş. tur; “Mihver devletlerinin mücade- lesinde uzlaşma payısyoktur ve uzlaşma sulhu bahis mevzuu de. ğildir. İngiltereye karşı mücade. le, bütün cephelerde devam ede- cektir. Roma konuşmalarında İn. gilterenin ezilmesi için ehemmi. yeti meseleler görüşülmüştür. Bütün cephelerde mücadelenin devamından maksat herbin yal nız askeri hareketlerle değil, ay. nı zamanda siyasi hareketlerle de yapılacağını ifade eder. Ro. mada da yeni nizam, umumi hat- (Sonu, Sa: 2, Sü: 7) Türkkuşunun yetiştirdiği genç havacı kızlarımızdan ikisi vazife başında Hava Kurumu ehemmiyeti üzerinde bir hitabe. İ ŞARKIN KARLSBADI TUZLA İÇMELERİ Umuml arzu üzerine 15 Birinciteşrine kadar açik ve trenler işliyecektir, Tayyarecileri Diyarbakırda HAVACILARIMIZ, MUVAFFAKİIYETİ ATLAYIŞ GÖSTERİLERİ YAPTILA! Diyarbakır, 25 (A.A.) — Dün sabah Urfadan hareket eden Ha. va kurumu tayyareci ve paraşüt- çüleri 8,30 da Diyarbakıra gel mişlerdir. Gençler tayyare mey. danmda Umum Müfettiş Abidin Özmen, Kor Komutan, Müfettiş- lik Başmüşaviri, Vali, sivil ve as. keri erkânla onbinlerce halk ta. rafından karşılanmışlardır. Genç- lere'refakat etmekte olan Hava !bi kurumu müfettişi Emin Ali bu| gezilerin gayesi ve havacılık et. | rafında bir nutuk söyliyerek Di. yarbakırlılara, kuruma karşı gös- ear. yardımlardan dolayı! teşekkür etmiştir. Umumi Mü.|, mm arayla emye nz Ve paruşütçüleri havarin) kurumuna yapılacak © yardımın | gram mutibince bugün saat on birdel 1Sonu, Sa: 2, Sü: 1) de bulunmuş ve bundan #08 tayyâreler uçuşa başlamışlar Wi paraşütçüler halkın sürekli gi kışları arasında muvaffakiyet atlayış gösterileri yapmışlardır. Hava kurumu tayyarecileri öğle yemeğini arssında yı rin muhtelif yerlerini gez getikleri yerde halki alkışlarile kursılunmışlardır. Akşam da Orduevinde Belediye tarafından bir verilmiştir. TAYYARECİLER ELAZIGTA Elkğ,; 25 (A.A.) — Hava Kurumu! (C GÜNLER GEÇERKEN ) Horoz İle İnci YAZAN: REFİK HALİD «Kozyatağı», İçerenköy ile istasyon arasında, akar suyu, genis havuzu, iri çınarlarile daima serin ve gölge, hoş bir kır kahvesi. nin ve o semtin adıdır. Vaktiyle, konukomşu bizde toplanıp zarar, siz meseleler etrafında uzun boylu konuşurlarken kimisi «Koz» W ceviz mânasına alır, sanlaşılan burası eskiden cevizlik bir yer imiş», kimisi: «Hayır, asir Kuzuyatağı olacak, Anadoludan gelem kuzular burada gecelerlermiş», ukalâdan birisi de: «Havuz başı ve akar su kenarı oluşuna nazaran Kazyatağı idi amma etrafında köşkler ve devlet adamları çoğalınca Cadıbostanının Caddebos- tamına çevrilişi gibi kazı, nezaketen koz yapmışlar!» derdi, bir türlü karar verilemezdi. Gecen gün (Divanü Lügat.it.Türk) tercümesini karıştırırken Kozyatağının doğru adını buldum; «Kuz tağ» — Güneş görmiyen dağ — Güneşin solunda kalır, kar ve soğuk çok olur.» Tercümenin mukaddemesinde edildiğine göre bu h. değer kitabı nasılsa eline geçiren bir sahhaf, Maarif Nozaretine satmak için güvene güvene Nazır Emx rullah Efendiye götürmüş ve otuz liralık istemiş. Aldığı cevap şü olmuş: «Pahalı! Almam!» İnsaf ile düşünelim: Meşrutiyet devrinde, hem de allâme tanılmış bir nazırın pü. halı bulup geri çevirdiği öyle misilsiz bir eseri şimdiki rejimin herhangi bir Maarif Vekili görür görmez öpüp basına koymaz mi? (Divani Lügat.it.Türk) tercümesi, başındaki bu hikâye ile yaşadıkça, yani ilelebet, Emrullah Efendi merhum da, maddisi gibi manevi ölümden hiç bir surette kurtulamıyacaktır!