20 Eylül 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

; ALTINCI YIL — No. 7841 CI * BÜÇ ASN BV İ * İstanbulAnkara Caddesi 102 vi Mi Ça “.TAN, İSTANBUL 24310, 24318, 24319 5 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ biricik sağlık kaynaklarıdır. ŞARKIN KARLSBADI TUZLA İÇMELERİ Karaciğer, mide, barsak ve böbrek dertlerinden kurtaran - 'DR. SAYDAM ANKARADA Başvekil, Yakında deği italal ilmiş pilif p H Tanı, | bea zti (öre c DB y y y ” RORLA “Tararamamcaaeaamı Ö Ö eTT B Gidecek : Hataya İngiltere 1810 Mucizesini Gösterecek midir? — h'l_memin bugün maruz bulun- duğu istilâ tehlikesi 1810 da Na- p_oı!ln zamanında — karşılaştığı is- Hlâ tehdidinin aynidir. O vakit te hi'ltere tök başma kalmışt. Na- Polcon orduları karşısında uzun Müddet mukavemet göstereceği u- Muülmuyordu. Fakat İngiltere, bü- tün tahminlere rağmen dayandı, za. Man ile değil inatla ve kuvvetle h'md!. Ve Avrupanım yenilmez Örü, beş sene sonra St. Helen da mahbustu. — M. Zekeriya SERTEL thuı hayatında ikinci de. büyük bir tehlike karşı- % B'!Kün maruz bulunduğu istilâ esi 1810 da Napoleon za. diçlünda karşılaştığı istilâ tehdi. o aynıdır. poleovakit Hitler'in yerinde Na- n bulunuyordu. Napoleonun u:.'nml_ler gibi, sadık ve muti lund"efl.kleri, nüfuzu altında bu. tiği Urduğu komşuları, istilâ et. pel Mahmileri vardı. O vakit h'“Syı ile Avusturya bugünkü 1 alyanın mevkiinde bulunuyor- ârdl- Napoleon orduları önüne Üşen bütün orduları ezip geç. Miş, Berlini, Varşovayı, Roma-. YA Madriti almıştı. Kralları ve epirmorlan önünde diz çökme- Mecbur etmişti. O vakit Na. ü *on'un kontrolu altında bu- leâmı—yan yegâne Avrupa dev- larde,n eç, Rusya, ve Balkan. v - Napoleon bütün Avrupa- İk hağım olmuş, ordularını sahil- Te Sürmüş, ve İngiltereyi işgale & vermişti, gibi Vakit te İngiltere bugünkü POIK tek başına kalmıştı. Na. *on orduları karşısında İngil. Met ga SZun müddet mukave- vre Sösterebileceği umulmuyor. Ta: erikadan yardım bekliye. şinzaL Çünkü Londra ile Va- miğhnlm arası bozuktu. Do. AYonlar henüz teessüs etme. Dilşti. Kanada, Avustralya, Yeni Zeland, hatta Hindistan İngilte- TeYe yardım edebilecek vaziyette değillerdi Onun için İngilterede bile Na. ğ';?n'ı karşı durulabileceği ü. Fm besleyenler azdı. bedblht bütün tahminlere ve y 'Ye rağmen İngiltere da- h_“d*m Ve zamanla değil, sebat. İn tla ve kuvvetle kazandı. n istilâ edeceği zanne. €n Avrupanın yenilmez dikta- törü beş sene so: nra St. Helen a- dasında mahpustu. * * B ügün 130 sene evvelki hâ. Km'üyodmmmı, errür ettiğini Ğ Hitler bütün Avrupaya hâkim Pr Uştur. Norveç sahillerinden yi ansanın cenubuna kadar bütün Vrupa sahillerini elinde bulun- Urmaktadır. Bir aydanberi AL Man hava kuvvetleri İngiliz li. Üsl arını, hava üslerini, askeri bi €rini, sanayi — merkezlerini h:fmbardıman etmektedir. Bir inatadanberi de içinde 10 milyon yğ:nm)'îşayan dünyanın en bü- etropolunu yakıp yıkmak. meâgllldür. T 8iz devlet adamları Alman. Yy::ıcn bütün Ayvrupa sahilleri bo- a ihraç hareketi için gemi- ler, Mavn ; ala B gemileri hazıîîı motörler, harp ıs;işllâ teşebbüsünün bugünlerde b lîması Mmuhtemel bulunduğu- ü haber veriyorlar, giltere gene tek başınadır. Âvrupada hiç bir müttefiki kal, Miyeceği anlaşılı şılmıştır. Yyonlar ellerinden geşldiği Şardım etmektedir. Fakat (Sonu, Sa: 2, Sü: 2) Denizli, 19 (A.A.) — Başvekil doktor Refik Saydam bu sabah Ankaraya müteveccihen buradan hareket eylemiştir. AFYON İSTASYONUNDA Afyon, 19 (A.A.) — Başvekil Dr. Refik Saydam, Aydın trenine bağlanmış hususi vagonlarında Afyona gelmişlerdir. Vilâyet hududunda valinin ri. yasetinde bir heyet tarafından is- tikbal edilen Başvekil, Afyon is. tasyonunda mülki ve askeri ma. kamlar ve büyük bir halk kütle- si tarafından karşılanmışlardır. Başvekil Dr. Refik Saydam, Be. lediye ve Vali konağında memle. ket işleri hakkında görüşmelerde Başvekil, İzmirden Nazilliye hareketi sırasında teşyi edenler arasında bulunmuş ve bir buçuk saat son- ra Eskişehire doğru hareket ey.- lemiştir. BAŞVEKİLİN TAYA GİDECEĞİ BİLDİRİLİYOR Antakya, 19 (TAN muhabirin. den) — Başvekil Dr. Refik Say. damın yakında Hataya geleceği haber veriliyor. Başvekil, bura- daki ikameti c-nasında Vali ko. nağında misafir edilecektir. Dr. Refik Saydamın Antakyada iki gün kalacağı ve müteakıben çağ. layanlara gideceği zannedilmek- tedir. Başvekil, bu müddet içinde halkla da temaslarda bulunacak. tır. , Bingazideki ! İtalyan Üssü Tahrip Edildi İngilizler, S. Barrani Civarındaki Tahşidatı da Bombaladılar İngiliz Tayyareleri Rodos ve Leros'a Hücum Ederek Yangınlar Çıkardılar Kahire, 19 (A.A.) — Bugünkü İngiliz tebliğinde deniliyor ki: “Vaziyette —değişiklik — yoktur. Düşman Sidi Berrani ve Sollum mıntakalarında mevzilerini tak. viyeye devam etmektedir.., İngiliz Amirallığı da şu tebliği neşretmiştir: “Akdeniz kuvyetleri başku. mandanından alınan iptidai ra- por, İngiliz bahriye cüzütamları. nın, Libyada İtalyan ileri hare. ketinin şimal cenahını tacizde de- vam eylediğini bildirmektedir. *“17 Eylül gecesi, bahriye cüzü. tamlarımızdan bir tanesi, Sol. luma doğru giden sahil yolunu yakından bombardıman etmiştir. Aynı zamanda diğer cüzütamlar da düşmanın Sidi Berranideki tahaşşütlerine hücum etmiştir. Akdeniz kuvvetleri başkumanda- nı, bu iki bombardımanın büyük muvaffakiyetli neticeler vermiş göründüğünü kaydetmektedir. “16 Eylülde, donanmaya men. sup tayyareler, Bingaziye hücum etmişlerdir. Akdeniz başkuman. danı, bu hücum esnasında, bir ti- çaret vapurunun yakıldığını, bir torpito Mmuhribinin mühtemel o. larak batırıldığını ve diğer bir çok gemilerin hasara uğratıldığı. (Sonu. Sa! 2. Sü: V Izmir Belediye Reisi İran Sefiri Bir Ziyafet Verdi Şerefine İzmir, 19 (A.A.) — Belediye reisi Dr. Behçet Uz, bugün Kül. türpark gazinosunda İran Büyük Elçisi Ekselans Kâzimi şerefine bir öğle ziyafeti vermiştir. Ziya- fetin sonuüna doğru Belediye reisi bir nutuk söyliyerek ezcümle demiştir ki: “ —Şahinşah hazretlerinin İz. mirde unutulmaz tatlı ve tarihi İran Sefiri, İki Memleket Arasındaki Benzeyiş ve Yakınlıklardan Bahsetti hatıralar bırakan seyahatinde za. tı devletlerile tanışmak şerefine nail olmuştum. İki büyük mille- tin başında muazzam hamlelerle bir çok terakki ve tekâmül eser. leri yaratmış bulunan bu iki kud. retli şefin İzmire beraber seya- hatlerinde, burada halkın coşarak gösterdiği yüksek ve samimi te. (Sonu, Sa: 2, Sü: 9) İngiliz Hava Nazırı Bir Nutuk Söyledi “Berlin ve Romadaki Korsan Yuvalarını Imha Azmindeyiz,, Ribbentrop Mussolini İle Görüştü Avrupanın Yeniden Inşasına Müteallik İşler Konuşuluyor Roma, 19 (A.A.) — Von Rib. bentrop Romaya muvasalat et. miş ve Kont Ciano tarafından karşrlanmıştır. İki nazır, Villa Madama'ya doğru giderken Ro- ma halkı tarafından hararetle al. kışlanmışlardır. Von Ribbentrop saat Venedik sarayında Duçe ile mü. lâkatını yapmıştır. Görüşmede Kont Ciano da hazır bulunmuş- tur. G bu mül betle iki 17 de|/ Romanyada Alman Askerlerinin Bulunduğu Haberi Tekzip Ediliyor Valide Kraliçe Hölöne ve Kral Mihai I. bir arada Bükreş, 19 (A.-A.) 4 “Rador,, Al- man cüzütamlarının Romanyaya gel- diklerine ve Alman mütehassıslarının tayyare fabrikalarının idaresini de- ruhte etmiş olduklarına — mütedair radyo dan yayılan şayialar, Hava ve Bahriye Müsteşarları tara- fından kati surette tekzip edilmekte- dir. Bükreş, 19 (A-A.) — Lejiyonerle- rin şefi “Horia Sima,, Stefani Ajan- ının D rak, Lejiyoner devletin büyük faşist â mülhem ve bu inkılâbın tarihte yeni devir açmış bu- lunduğunu söylemiştir.Lejiyoner dev- let, Rumen milletine muvazene temin etmek mecburiyetindedir. Horia Si. ma, R anın çekmekte olduğu memleket ar: daki sıkı üt bağlarını tebarüz ettirmekte ve mihver işbirliğine, Avrupada ye. ni nizam işine temas etmektedir. BERLİNE GÖRE Berlin, 19 (A.A.) — Siyasi me. hafile göre, Von Ribentrop'un Romada yapacağı müzakereler Avrupanın yeniden inşasına tâ- (Sonu, Sa: 2 Sü: 2) ıstırapların dahil! siyasette irtikâp edilmiş hatalardan mütevellit oldu- ğunu ilâve etmil";- Kudüs, 19 (A.A.) — Filistindeki İn. giliz yüksek komiseri, Hayfada Buce- gi adındaki Rumen vapurunda bulu- nan 83 nakil vasıtasının müsaderesini emretmiştir. Bunlar 14 motörsüz kam yon ile 39 cer kamyonu ve 30 seyyar hastaneden ibarettir. h — » İngiltere Üzerinde Londrada Bazı Mahallelere Bomba/ Atıldı İngiliz Avcıları Dün 5 Alman Bombardıman Tayyaresi Düşürdüler Londra, 19 (A.A.) — Hava, Dahili Emniyet nezaretlerinin tebliği: Bugün hiç bir büyük ha. va muharebesi olmamıştır. İki düşman tayyaresi, Londra ma. halleleri üzerine bombalar atmış- tır. Bazı hasar ve bir kaç ölü ve yaralı vardır. Bu iki tayyareye avcı tayyarelerimiz hücum etmiş ve bunlardan bir tanesi düşürül. müştür. Essex ve Sussex kont. luklarında sahil şehirlerine ve İngilterenin cenubunda bir ma- halle de bombalar atıldığı bildi. rilmektedir. Ölü ve yaralı mikta. rı azdır. Fena rüyete rağmen, av- cılarımız, düşman tayyarelerinin büyük ekseriyetile muvaffakiyet. li çarpışmalar yapmış ve beş düş. man bombardıman tayyaresi dü- EVVELKİ GÜNKÜ ÇARPIŞ. MALARA AİT TAFSİLÂT Londra, 19 (A.A.) — Reuter: İngiliz hava kuvvetleri - tebliği: İngiltere üzerinde dün cerayan eden hava muharebelerinde 48 düşman tayyaresinin imha edildi. ği şimdi bilinmektedir. Bunlar- dan biri tayyare dâfi bataryaları tarafından düşürülmüştür. Yok. lamada bulunmadıkları evvelce bildirilen pilotlarımızdan ikisi sağ ve şalim olarak dönmüşler. dir. Dünkü zayiatımız tayyaresidir. Pilotlardan 9 u sağ ve salimdir. Dünkü hücumlarin beşi de ayni is- (Sonu, Sa; 2 Sü: 3) 12 avcıfi Yedi Alman ticaret gemrisini batırdıktan sonra üssüne avdet denizaltısından 4 Alman harp esiri karaya çıkarılıyor ge a Askeri Vaziyet Alman İstilâ Üslerine Yapılan Taarruzlar Ne Netice Verdi? Pazartesi başlryarak Çarşamba gününe kadar Manş YVehillerinde devam eden yağmur ve fırtma Al. manların karaya asker ihracı plân- larını altüst etmiştir. Fırtına o kâa- dar şiddetli olmuştur ki, Londra üzerindeki —baraj — balonlarından 70 tanesi rüzgârın tesiriyle Avru- paya sürüklenmiş, Fransız sahil- leri boyunca hazırlanan —Alman vapur, motör ve mavnalar dağıla- rak limanlara ve sahillere ilticaya mecbur olmuşlardır. Çarşamba “sabahı İngiliz hava kuvvetleri derhal Avrupa sahille- ri üzerinde uçarak fırtmanın yap- tığı tesiri tesbit etmiş ve Alman hazırlıkları üzerine bombalar yağ- dırmıya başlamıştır. Zaten bir haftadanberi İngiliz ler Almanların gerek sahil bo. yunda, ve gerek sahil arkasındaki hazırlıklarını bombardıman etmek- le meşguldürler. Düşmanın hazır- hklarımna hücum ancak son daki. kada yapılır. Ondan evvel ya- pılacak hücumları düşman ta- mir için vakit bulabilir, Bu sebep- le bombardıman ve tahribin neti.- cesi kati olmaz, Fakat düşman bü- tün hazırlıklarmı tamamladığı ve tam taarruza kalkacağı bir sıra. rada baskma uğrarsa, husule ge. lecek tahribat ve bozgun düşma- nın taarruz kabiliyetini kırabilir. İşte İngilizlerin bir haftadanberi Östend, Calais, Dunkergue sahil. leri boyunca Alman gemi ve filo. larının tecemmü merkezlerine, ka- radaki tahaşşüt üslerine, münaka. le merkezlerine yaptıkları mmetn dik ve sürekli akınlarm mânası budur. Çünkü İngilizler artık A manlarm bütün hazırlıklarını ta- mamladıklarına — ve taarruza geç. mek üzere bulunduklarına kani- dir. Bu mütemadi hücumlarla Al. manların taarruz kabiliyetlerini kırmıya çalışmaktadırlar, Havala- rın açıl rağmen Al t rın hâlâ taarruza teşebbüs ede- (Sonu, Sa: 2, Sü: 2) zaretinin istihbarat servisi bildi Tiyor: tan devamlı bir tazyik icra € mekte olan İ! tayyareleri gece şimdiye kadar harpte kul nılan en mühim filolardan birli| göndererek on beş gündenbe Alman istilâ üslerine karşı me! hametsizce yapılan ihtiyati ta ruza devam eylemiştir. Bir rafan Fransa, Belçika ve Holari da sahillerile gemiler, mavnala doklar, limanlar, ve topçu meyi da başka İngiliz filaları doğu sağ cenahını sarsmaya ve esâase lan Alman garp hududunun st! sahilinde 400 metre uzunluğu kapli yan bir yangın ve Doğu havuzunul Doğu sahilindeki tren hatları bo ca daha az ehemmiyette başka yağl gınlar görülmüştür. Gris Nez burmi çu mevzileri ay ışığından istifade e| dilerek şiddetle bombardıman eden “Snapper,, Ingiliz Almanya Üzerinde Bütün İstilâ Üsleri Tekrar Tahrip Edildi Şiddetli Taarruzlar Neticesinde Büyük Yangınlar Çıkarıldı Londra, 19 (A.A.) — Hava Manş limanlarında gittikçe a iliz bombardıri mandanlığı dü zileri müthiş kuvvetlerin taai zuna uğrarken, diğer taraftâ şimal istikametinde uçarak d manin Hamburg'daki hattınlı bir çok hasara maruz kalmış tejik gayelerinin ve iltisak no talarının tahribine devam et lerdir, Calais'de Carnot havuzunun Batı- Cenup köşesi ile yihe havu! yakınında Floringzelles, Haringzelli ve Framzelles bölgesinde mühim top miştir. 3 Boulagne çok şiddetli yeni bir (Sonu, Sa: 2, Sü: 6) AMERİKA İngiltereye Yeni Tip Tayyareler Veriyor Vaşington, 19 (A.A.) — Reu. ter: Amerika Harbiye ve Bahri- ye nezaretleri, uzun menzilli 17 B tipinde askeri bombardıman tayyarelerinin ticari tipi olan 299 B modeli dört motörlü tay. yarelerin yabancılara satılmasına müsaade etmiştir. Hizmette bu. lunan bir çok eski 17 B modelle- rinden ve aynı modellerin son sistem bombardıman tayyarele. rinden ordu namına verilen sipa. rişlerin bazılarından istifade et- mek imtiyazının verileceği İngil. tereye temin edilmiştir. Bu tayyarelerin saatte âzami 300 mil sürati olduğu ve 3 bin millik bir mesafe katedebilecek. leri söylenmektedir. C GÜNLER GEÇERKEN ) “Oturmak,, Mastar YAZAN: REFİK HALİD (Ot — Ateş) kökünden gelen ları dilimizde bütün lisanlardan fazla yer tutmuştur. Aklıma lenleri sayıvereyim; «— Dün Ali Beye oturmıya gittik, akşama, Veli Bey oturmıya gelecekmiş —Pazar günü evde oturduk— Ahmet Beylerde ne yaptınız? — Hiç, oturduk! — Kışın hangi semtte oturuyorsunuz? Bu yaz nerede oturdunuz? — Çocuğum, uslu otur! — Şapa oturdun mu? mek mideme ofurdu — Herif paraların “üstüne oturdu — Nefis bir oturtma yedik — otur, oturduğun yerde! — (Gelin olmak mâ- nasına) köşeye oturduğum sene'n Bu ne kadar çok oturma! Sanki, boşluklar ortasında hir te. viye dönen temelsiz dünya üzerinde hayatın esasını arkasını bir yere dayayıp hareketsiz durmak çubuk, önde kahve fincanı, bağdaş kur otur. Sedirde otur, mine Ka derde, köşe penceresindi «oturmak» mastarı ile müştaka — Gemi karaya oturdu — Ye« teşkil eder. Sırtta entari, elde çınar altında, tahtırevanda otur; otur bire otur! İnsan, bu nazariyeye göre lök gibi çöküp ka« lan hantal bir mahlüktur, yatalak, kötürümdür ve arz üzerinde herşeğy tortu halinde dibe çöken ağır bir maddedir. Hangi kelimta sinden baslıyarak okusanız vine vezni bozulmıyan meshur: (Recai) ye semen geldi bu mahzende oturmaktan Mısrammın işaret ettiği gibi, galiba, eski Şark şişmanlığında ve inhitatında, dilimizde yadigâr kalan bu mastarın çok tesiri ol. mustur. O. gecmis. #öcmüs. bir retim senbolüdür!