20 Eylül 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

ne kabi COĞ deği ital ilmi$ pılıf kete, p ck. apar. mek, radar damı, & bes tarik re om İV emma Gİ. ame rene İİ RT sim CUMA 20 y EYLÜL 1940 / N eği Ankara Caddesi 102 pe çak, z piş 24310, 24318, 24319 ALTINCI YIL — No. 7841 B.Vv 1 “TAN, İSTANBUL 5 KURUŞ DR. SAYDAM ANKARADA GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Başvekil, Yakında Hataya Gidecek İngiltere 1810) 45 |oO| Mucizesini Gösterecek midir? İneiterenin bugün maraz bolun- istilâ tehlikesi 1810 da Na- Polcon zamanında karşılaştığı İs- Şi tehdidinin aynidir. O vakit te ere tâk başma kalmıştı Na. orduları karşısında uzun Milddet mukavemet gi eceği y- Balmuyordu. Fakat İngiltere, bi. . Ve Avrupanm yenilmez Üiktatörü, beş sene sonra St. Helen adasında mahbustu. ——— ———— M. Zekeriya SERTEL İoeütere hayatında Ikinci de. dadır, İa büyük bir tehlike karşı Bugün maruz bulunduğu istilâ Eshlikesi 1810 da Napoleon za. istilâ tehdi. pole, akit Hitler'in yerinde Ne- Ea SoN bulunuyordu. Napoleonun mişHitler gibi, sadık ve muti İnaetefikleri, nüfuzu altında bu. undurduğu komşuları, istilâ et. pi mahmileri vard. O vakit ni Uöya ile Avusturya bugünkü i"alYahın mevkiinde bulunuyor- “ATL Napoleon orduları önüne “Üşen bütün orduları ezip geç Mei Berlini, Varşovayı, Roma. Y8 Madriti almıştı. Krallar ve ye aratorları önünde diz çökme- Ye mecbur etmişti. O vakit Na. İSon'un kontrolu altında bu. işptyan yegüne Avrupa dev- ileri İsveç, Rusya, ve Balkan. ya Napoleon bütün Avru, İeşikim olmuş, ordularını sahil- ia sürmüş, ve İngiltereyi işgale o vermişti, gibi, TeK te İngiltere bugünkü pou başına kalmıştı, Na. tere orduları karşısında İngil. Met W uzun müddet mukave- du, gösterebileceği umulmuyor.. Amerikadan yardım bekliye. Çünkü Londra ile Va- miston'ün aram bozuktu. Do. Yonlar henüz teessüs etme. Zelanda, Avustralya, Yeni Teye hatta Hindistan İngilte- değ yardım edebilecek vaziyette poin için İngilterede bile Na. mide) a karşı durulabileceği &. *nİ besleyenler azdı. bedii, bütün iyilere ve 8 rağmen İngiltere da- 19 Ve zamanla değil, sebat. İkymatla ve kuvvetle kazandı. a istilâ edeceği zanne. <n Avrupanın yenilmez dikta- sene sonra St. Helen a- dasında mahpustu. Ki ugün 130 sene evvelki hâ. — disenin tekerrür ettiğini Börüyoruz, Hitler bütün Avrupaya hâkim Şimuştur. Norveç sahillerinden ânsanın cenubuna kadar bütün Avrupa sahillerini elinde bulun- urmaktadır. Bir aydanberi AL Man hava kuvvetleri İngiliz hi. üşolarım, hava üslerini, askeri İRİ, sanayi (o merkezlerini kapbardıman etmektedir. Bir tadânberi de içinde 10 milyon Yük Mn dünyanın - — polunu yakıp yıkma! Ja etuldr. MİL an liz devlet adamları Alman. Yanın bütün Avrupa sahilleri bo- ihraç hareketi için gemi ler, mavn; - a) gemileri ye, motörler, harp isünün bugünlerde aması muhtem, > nu haber yapı cçpel bulunduğu giltere gene tek adır. van padâ hiç bir müttefiki kal! mamıştır, A, Miyeceği yonlar ellerinden geldiği yardım etmektedir. Tikat «Sonu, Sa: 2, Sü: 2) tahminlere rağmen dayandı. ra. | Pan ile değil inatla ve kuvvetle) | > Başvekil, İzmirden Nazilliye hareketi sırasında teşyi edenler arasında Denizli, 19 (A.A.) — Başvekil doktor Refik Saydam bu sabah Ankaraya müteveccihen buradan hareket eylemiştir. AFYON İSTASYONUNDA Afyon, 19 (A.A.) — Başvekil Dr. Refik Saydam, Aydın trenine bağlanmış hususi vagonlarında Afyona gelmişlerdir. Vilâyet hududunda valinin ri. yasetinde bir heyet tarafından 1s- tikbal edilen Başvekil, Afyon Is. tasyonunda mülki ve askeri ma. 'kamlar ve büyük bir halk kütle- si tarafından karşılanmışlardır. Başvekil Dr. Refik Saydam, Be. lediye ve Vali konağında memle. ket işleri hakkında görüşmelerde Izmir Bele İzmir, 19 (A.A.) — Belediye) reisi Dr. Behçet Uz, bugün KüL| türpark gazinosunda İran Büyük | Elçisi Ekselans Kâzimi şerefine | bir öğle ziyafeti vermiştir. Ziya- fetin sonüna doğru Belediye reisi bir nutuk söyliyerek ezcümle demiştir ki: “ —Şahinşah hazretlerinin İz. mirde unutulmaz tatlı ve tarihi| İngiliz Hava Nazırı Bir Nutuk Söyledi “Tiyazikı ikinci sahifemizde) 4 Iran Sefiri Bir Ziyafet Verdi İran Sefiri, İki Memleket Arasındaki Benzeyiş ve Yakınlıklardan Bahsetti bulunmuş ve bir buçuk saat son- ra Eskişehire doğru hareket ey- lemiştir. BAŞVEKİLİN HATAYA GİDECEĞİ BİLDİRİLİYOR Antakya, 19 (TAN muhabirin. den) — Başvekil Dr. Refik Say. damin yakında Hataya geleceği haber veriliyor. Başvekil, bura- daki ikameti conasında Vâli ko. hağında misafir edilecektir. Dr. Refik Saydamm Antakyada iki gün kalacağı ve müteakiben çağ. İsyanlara gideceği zannedilmek- tedir. Başvekil, bü müddet içinde halkla da temaslarda bulunacak. tar. t diye Reisi Şerefine hatıralar bırakan seyahatinde za. te devletlerile tanışmak şerefine wail olmuştum. İki büyük mille- tin başında muazzam hamlelerle bir çok terakki ve tekâmül eser. leri yaratmış bulunan bu iki kud. retli şefin İzmire berâber seya- hatlerinde, burada halkın coşarak gösterdiği yüksek ve samimi te. (Sonu. Sa: 2, Si: 7 Ribbentrop Mussolini İle Görüştü “Berlin ve Romadaki | Avrupanın Yeniden Korsan Yuvalarını Imha Azmindeyiz,, Inşasına Müteallik İşler Konuşuluyor Roma, 19 (A-A.) — Von Rib. bentrop Romaya muvasalat et. miş ve Kont Ciano tarafından karşılanmıştır, İki nazır, Villa Madama'ya doğru giderken Ro- ma halkı tarafından hararetle al. kışlanmışlardır. Von Ribbentrop saat i7Tde Venedik sarayında Duçe ile mü. lâkatını yapmıştır. Görüşmede Kont Ciano da hazır bulunmuş tur, Gazeteler bu münasebetle iki memleket arasındaki sıkı tesanüt bağlarını tebarüz ettirmekte ve mihver işbirliğine, Avrupada ye. ni nizam işine temas etmektedir. BERLİNE GÖRE Berlin, 19 (A.A) — Siyasi me. hafile göre, Von Ribentrop'un Romada yapacağı müzakereler Avrupanın yeniden inşasına ta- (Sonu, Sa: 2 Sü: » İtalyan Üssü Tahrip Edildi İngilizler, S. Barrani Civarındaki Tahşidatı da Bombaladılar İngiliz Tayyareleri Rodos ve Leros'a Hücum Ederek Yangınlar Çıkardılar Kahire, 19 (A.A.) — Bugünkü İngiliz tebliğinde deniliyor ki: “Vaziyette — değişiklik (yoktur. Düşman Sidi Berrani ve Sollum mıntakalarımda mevzilerini tak. viyeye devam etmektedir... İngiliz Amirallığı da şu tebi neşretmiştir; “Akdeniz kuvvetleri başku. mandanından alınan iptidai ra“ por, İngiliz bahriye cüzütamları. nm, Libyada İtalyan ileri hare. ketinin şimal cenahını tacizde de- vam eylediğini bildirmektedir. “17 Eylül gecesi, bahriye cüzü. tamlarımızdan bir tanesi, Sol luma doğru giden sahil yolunu | yakından bombardıman etmiştir. Aynı zamanda diğer cüzütamlar da düşmanın Sidi Berranideki tahaşşütlerine hücum etmiştir. Akdeniz kuvvetleri başkumanda: ni, bu iki bombardımanın büyük muvaffakiyetli neticeler vermiş göründüğünü kaydetmektedir. “16 Eylülde, donanmaya men. sup tayyareler, Bingaziye hücum etmişlerdir. Akdeniz başkuman. danı, bu hücum esnasında, bir ti- çaret vapurunun yakıldığını, bir torpito muhribinin muhtemel 6. larak batırıldığım ve diğer bir çok gemilerin hasara uğratıldığı. (Sona. Se ? Sev Romanyada Alman Askerlerinin Bulunduğu Haberi Tekzip Ediliyor Valide Kraliçe Hölâne ve Kral Mihai 1. bir arada Bükreş, 19 (A.A.) — “Rador, Al- man elizlitamlarının Romanyaya gel- diklerine ve Alman mütehasaslarının tayyare fabrikalarının idaresini de- ruhte etmiş olduklarına O mütedair radyo pastalarından yayıları şayialar, Hava ve Bahriye Müsteşarları tara- fından kali surette tekzip edilmekte- dir. Bükreş, 19 (AA) — Lejiyonerle- rin şefi “Horin Sima,, Stefani Ajan- sının muhabirine beyanatia buluna rak, Lejiyoner devletin büyük faşist inkılâbından mülhem olduğunu ve bu inkılâbın tarihte yeni devir açmış bu- lunduğunu söylemiştir.Lejiyoner dev. let, Rumen milletine muvazene temin etmek mecburiyetindedir. Horia Sİ, mu, Ramanyanın çekmekte olduğu istırapların dahi siyasette irtikâp edilmiş hatalardan mütevellit oldu- ğunu ilâve Şe Kudüs, 19 (A.A) — Pilstindeki İn. giliz yüksek komiseri, Hayfada Büce- #i sdmdaki Rumen vapurunda bulu nan $3 nakil vasıtasının müsaderesini emretmiştir. Bunlar 14 motörsüz kam yon He 39 cer kamyonu ve 30 seyyar hastaneden ibarettir. Bingazideki | ŞARKIN KARLSBADI TUZLA İÇMELERİ Karaciğer, mide, barsak ve böbrek dertlerinden iurtaran virlcik sağlık kaynaklarıdır. İngiltere Üzerinde Londrada Bazı Mahallelere Bomba; Atıldı İngiliz Avcıları Dün 5 | Alman Bombardıman Tayyaresi Düşürdüler Londra, 19 (A.A.) — Hava Dahili nezaretlerinin tebliği: Bugün hiç bir büyük hı olmamıştı, A. va muharebesi r, İki düşman tayyaresi, Londra ma. halleleri üzerine bombalar atmış- tır. Bazı hasâr ve bir kaç ölü ve yaralı vardır. Bu iki tayyareye âvcı tayyarelerimiz hücum etmiş ve bunlardan bir tanesi düşürül. müştür, Essex ve Sussex kont. luklarında sahil şehirlerine ve İngilterenin cenubunda bir ma halle de bombalar atıldığı bildi. rilmektedir. Ölü ve yaralı mikta. rı azdır. Fena rüyete rağmen, av- Gılarımız, düşman tayyarelerinin büyük ekseriyetile muvaffakiyet. li çarpışmalar yapmış ve beş düş. man bombardıman tayyaresi dü- şürülmüştür, EVVELKİ GÜNKÜ ÇARPIŞ. MALARA AİT TAFSİLAT Londra, 19 (A.A) — Reuter İngiliz hava kuvvetleri tebliği: İngiltere üzerinde dün cersyan eden hava muharebelerinde 48 'düşmen tayyaresinin imha edildi. i bilinmektedir. Bu dan biri tayyare dâfi bataryaları İtarafından düşürülmüştür. Yok. İlamada bulunmadıkları evvelce İbildirilen pilotlarımızdan ikisi İsağ ve salim olarak dönmüşler. dir. Dünkü zayiatımız 12. avci tayyaresidir. Pilotlardan 9 u sağ ve salimdir. Dünkü hücumların beşi de ayni 15- (Sonu. Sa: 2 S8: 3) AMERİKA İngiltereye Yeni Tip Tayyareler Veriyor Vaşington, 19 (A.A.) — Reu. ter: Amerika Harbiye ve Bahri- ye nezaretleri, uzun menzilli 17 B tipinde askeri bombardıman tayyarelerinin ticari tipi olan 290 B modeli dört motörlü tay. yarelerin yabancılara satılmasına müsaade etmiştir. Hizmette bu. Yunan bir çok eski 17 B modelle- rinden ve aynı modellerin son sistem bombardıman tayyarele. rinden ordu namına verilen sipa. rişlerin bazılarından İstifade et- mek imtiyazının verileceği İngil. tereye temin edilmiştir. Bu tayyarelerin saatte âzami 300 mil sürati olduğu ve 3 bin millik bir mesafe katedebilecek. leri söylenmektedir. Yedi Alman ticaret gemisini batırdıktan sonra üssüne avdet denizaltısından 4 Alman harp esiri karaya çıkarılıyor eden “Snapper, —| Almanya Üzerind Askeri Vaziyet Bütün İstilâ Üsleri Tekrar Tahrip Edildi Şiddetli Taarruzlar Neticesinde Büyük Yangınlar Çıkarıldı Londra, 19 (A.A.) — Hava zeretinin İstihbarat servisi bilg riyor: Manş limanlarında gittikçe tan devamlı; bir tazyik icra & mekte olan İngiliz bomb tayyareleri anizmdenii dü gece şimdiye kadar harpte kul nılan en mühim filolardan birli göndererek on beş gündenböl Alman istilâ üslerine karşı mi hametsizce yapılan ihtiyati tal ruza devam eylemiştir. Bir rafan Fransa, Belçika ve Hol da sahillerile gemiler, msvni doklar, limanlar, ve topçu mi zileri müthiş kuvvetlerin tagı zuna uğrarken, diğer tarafi da başka İngiliz filaları doğuğl şimal istikametinde uçarak gi manın Hamburg'deki hatt sağ cenahını sarsmaya ve bir çok hasara maruz kalmış lan Alman garp hududunun tejik gayelerinin ve iltisak no talarının tahribine devam etmi Alman İstilâ Üslerine Yapılan Taarruzlar Ne Netice Verdi? Pazartesi başlıyarak Çarşamba gününe kadar Manş Yahillerinde devam eden yağmur ve fırtma manların karaya asker ihracı plân 1 etmiştir. Fırtma © kâ- olmuştur ki, Londra baraj o balonlarından 70 tanesi rüzgürm tesiriyle Avru. paya sürüklenmiş, Framanz sahil. leri boyunca hazırlanan Alma vapor, motör ve mavnalar dağıla- tak limanlara ve sahillere ilticays mecbur olmuşlardır. Çarşamba “sabahı İngiliz hava kuvvetleri derhal Avrupa sabili ri üzerinde uçarak fırtmanın yap. tığı tesiri tesbit etmiş ve Alman hazırlıkları üzerine bombalar yağ- dırmıya başlamıştır. Zaten bir bhaftadanberi İngiliz ler Almanların gerek sahil bo. yunda, ve gerek sahil arkasındaki hazırlıklarını bombardıman etmek. le meşguldürler. Düşmanın barır- ıklarına hücum ancak son daki, kada : yapıdır. Ondan evvel pdacak hücumları düşman ta- mir için vakit bulabilir, Bu sebep. le bombardıman ve tahribin neti. cosi kati olmaz, Fakat düşman bö- tün hazırlıklarını tamamladığı ve tam tüarruza kalkacağı bir sara. rada baskma uğrarsa, husule ge. lecek tahribat ve borgun düyma- nn taarruz kabiliyetini kırabilir. İşte İngilizlerin bir baftadanberi Ostend, Calas; Dunkergüe sahil. leri boyunes Alman gemi ve filo. larının tecemmü merkezlerine, ka- rağaki tahaşşüt üslerine, wünaka- le merkerlerine (o yaptıkları wen dik ve sürekli akınlarm mânası budur. Çünkü İoyilizler artık 4 manlarm bütün hazırlıklarını ta. mamladiklarıma ve taarruza geç- mek üzere bulunduklarını Okani- dir, Bu mütemadi hücumlerin AL manların taarriz (kabiliyetlerini kırmıya çalışmaktadırlar. Havala. rip açılmasına rağmen Almanla- sn hâlâ taarruza teşebbüs ede. (Sonu, Sa: 2, Sü: 2) 'de Carnot havuzunun JB sahilinde 400 mere uzunluğu kap yan bir'yanzın ve Doğu hevüzül Batı - Cenup köşesi ile yine havuği Doğu sahilindeki tren hatları bo; €a dahı ez ehemmiyette başka yi » görülmüştür. Geis Nez buEği yakınında Florineelles, Faringin ve Framzelles bölgesinde mühim top çu mevzileri ay ışığından İstifade dilerek şiddetle bombardıman miştir. Boulagne çok şiddetli yeni bir (Sonu, Sa: 2, Süz 6) ( GÜNLER GEÇERKEN ) “Oturmak, Mastar YAZAN: REFİK HALİD (Ot — Ateş) kökünden gelen soturmak» mastarı ile müştak ları dilimizde bütün lisanlardan fazla yer tutmuştur. Aklıma enleri sayıvereyim: «— Dün Ali Beye oturmiya gittik, akşdl Veli Bey oturmıya gelecekmiş —Pazar günü evde oturdu Ahmet Beylerde ne yaptınız? — Hiç, oturduk! — Kışın hangi semtte oturuyorsunuz? Bu yaz nerede oturdunuz?” — Çocuğumu! uslu otur! — Şapa oturdun mu? — Gemi karaya oturdu — Ye mek mideme oturdu — Herif paraların (üstüne oturdu — Nefis bir oturtma yedik — otur, oturduğun yerde! — (Gelin olmak müs hasına) köşeye oturduğum seneln Bu ne kadar çok oturma! Sanki, boşluklar ortasında bir t6 viye dönen temelsiz dünya üzerinde hayatın esasını arkasını bİB yere dayayıp hareketsiz durmak teşkil eder. Sırtta entari, elde çubuk, önde kahve fincanı, bağdaş kur otur. Sedirde otur, min derde, köse penceresinde, cumbada, çinar altında, tahtırevanda otur; otur bire otur! İnsan, bu nazariyeye göre lök gibi çöküp kas lan hantal bir mahlüktur, yatalak, kötürümdür ve arz üzerinde herşey tortu halinde dibe çöken ağır bir maddedir, Hangi kelime. sinden baslıvarak okusanız vine vezni hozulmıyan meshur: (Recai) ye semen geldi bu mahzende oturmaktan Mısraımın işaret ettiği gibi, galiba, eski Şark şişmanlığındaş ve inhitatında, dilimizde yadigâr kalan hu mastarın çok tesiri ol mustur. 0. secmis. göcmüs. bir reiim senbolüdür!